NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH - VLAANDEREN.
N". 212
Vijfde jaargang,
A° mfcé:
Vrijdag 20 Mei.
ZEBÜWSCH-VLAMDEREN'S TOESTAND.
N -w
iSIIIIStSfiWBBLU)
Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag.Prijs per drie
landen voor het voormalig 4de district van Zeeland f 1,15;
voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post f 1.30
Afzonderlijke Nummers ƒ0.10.
Prijs der Advertentien, van 1-5 regels 0,75; elke regel
daarboven 0.12 f2t behalve het zegel van 0,3.5 voor iedere
plaatsing. Groote letters naar het getal gewone regels
die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten
te bezorgen bij den Uitgever dezes, alles francobehalve de bekende Correspondentiën.
ii.
Ne
«emen wij nu de gestelde gevaren in
oogenschouw.
Een der eerste is het ontkennen van het
bestaan des gevaars en de daaruit ontstane
valsche rust en zekerheid, een indommelen
in den grootouderlijken leuningstoel, ons
van geslacht tot geslacht, bij erfenis nage
laten!
Ten tweede eene wispelturige, veel te
stoffelijke, veel te dierlijke weelde, die als
op zulken grond geteeldnoodwendig leidt
tot zelfgenoegzaamheid zonder grenzentot
zorg alleen voor zichzelven tot het ver
moorden en verstikken der humaniteit, tot
uitroeijing van liet groote beginsel „nut
van 't algemeen."
Bij deze twee groote zedelijke gevaren,
komt niet minder in aanmerking een natuur
lijk, dat we met de woorden van Relstaff
in zijn 1812 kunnen omschrijven „de
macht van het Zuiden drukt zwaar op ons."
Uit deze gevaren nu volgt een nasleep
van jammerenwanneer ze namelijk niet
door ons afgewend wordt, wier lange keten
wij niet te overzienwij eindeloos noemen
en wier einde want alles heeft een
eindeal noemen wij het eindeloos zijn
zalde vernietiging der Zeeuwsch- Ylaam-
sche Nationaliteit
Vernietiging IJselijkste van alle woor
den. Vijand van alle levenskrachtlevens-
ontwikkeling en daaruit volgend levensgeluk
In trouwe, lezer! hebt ge over de beteeke-
nis van dat woord wel eens nagedacht
't Is geen foltertuig't is geen graf, 't is
een zielenmoord uitdrukkende gedachte
en w ij hebben geene woorden meer om
het nader te omschrijven dat denkbeeld, dat
al wat akelig is, in zich bevat!
Zeeuwsch Vlaanderens toestand is niet
zonder gevaar.
Het eerste gevaar is het ontkennen van
het gevaar door de menigte. De menigte
is in dezen gelijk aan den onkundige, die
zonder door kunde verkregen bevoegdheid
iets wil aangaan. Alwéér bepalen we ons
hij den landbouw, onze hoofdbron van volks
bestaan en welvaart. Juist omdat deze dat
iswil ieder landbouwer zijnzonder te
vragen of hij verstand heeft van landbouw
of nietzonder den landbouw zelf aange
leerd te hebben. Landbouwscholendie
hier op hunne plaats waren missen wij
totaal. Doorgaande zijn de leerboeken en
hoekjes op onze lagere scholenin alle
vakken, lot vormleer en wiskunde toe, alles
hehalven geschikt voor de meerderheid
onzer scholieren. Wordt het onderwijs in
de algemeene en bijzondere vaderlandsche
geschiedenis in den regel onvolledigver
minkt of zelfs niet gegevenzóó is het ook
met de voorbereidende kundigheden voor
den landbouw, en een doorgaand gebrek
dezer hulpmiddelen schijnt wel te bestaan
in geslachtcloosheid of, op zijn zachtst geno
men, in eene halfheid, eene algemeenheid, eene
oppervlakkigheiddie ze voor onze scholen
totaal onbruikbaar maken. Komt er nog nu of
dan eenig goed schoolwerkje uit ons midden,
dan wordt het niet zelden overal elders gebruikt
behalven bij ons uit naijver en minachting
Nemen wij nu in aanmerkingdat het
meerendeel onzer scholieren tot den lande-
lij ken- vele tot den gegoeden iandelijken
stand behooren dan is het ontvangen on
derwijs geheel en al doelloos voor hun
volgend leven en wat ze in halfbeschaving
genoten hebbenmissen ze deerlijk in hun
beroep. Voeg daarbij het verschijnsel, dat
ook de knaap Fransch moet leeren
zeker om zich later met Paul de Kok en
Eugene Sue en Alexander Dumas te kun
nen verpesten en ontzenuwen, en dat men,
vooral onder de gegoeden de oppervlakkigst
mogelijke inrichting van onderwijs kiest,
namelijk het een of ander bluffend, medailles
uitlovend zoogenaamd pensionaat in Belgie,
waarvan de boerenjongen terugkeert, zon
der te kunnen uitrekenen hoeveel een oneven
getal roeden van zaaijenwieden mesten
eggen en ploegen, gemetsgewijze berekend
moet kosten, dan kan men nagaan welke
modellen van adspirantboeren ons voor de
toekomst ten dienste staan.
Voeg hierbij de kwaalde kenmerkende
kwaal onzes tijds in dit ons gewestdie
iemand zeer terecht benoemde als „landdul",
dan hebben wij een nieuw schadelijk ver
schijnsel te boekstaven.
Ieder, bevoegd of onbevoegd, kundig of
niet kundig, haakt naar het bezit van roe
den en gemeten, even als do geldhandelaar
naar guldens en centen. Land! Land! Dat
is het geneesmiddel voor alle geldzieke
zielen! Land bebouwen, aardappelen plan
ten vlas zaaijen roobeeten zetten dat is
zelfs de droom van den boerenarbeider in
onzen tijdIs dat dan niet goed O ja
maar het goed is ontaardt in een groot
kwaad. De „krasmajakker" (nieuwe eigen
aardige naam voor een soort van boeren)
is de geesel voor den geregelden landbouw
en hij doet even groot zoo niet grooter
kwaad als de onverzaadbarc boer die met
minachting (eene jaren oude zonde) op 70
4 80 gemeten neerziet en van 4 tot 500
droomt. De boerenzoon, Dresseliiuijs iieeft
het reeds in 1819 opgemerkt, blijft liever
zijne beenen onder vaders tafel steken, dan
zich te vergenoegen met eene hofstede van
100 a 120 gemeten. Honderden, zooge
naamde plekjeswaarmede het „land" en
de „Biezen" en IJzcndijke en Biervliet over
dekt waren, zijn, of door de groote boeren
en meer nog door de dezen uit een ver
keerd en niet economisch oogpunt steu
nende grondeigenaars vernietigd en bij de
grootere hofsteden ingezwolgen en derzcl-
ver gebouwen tot arbeidershuizen vernederd
of welom geen „timmer" te moeten on
derhouden gesloopt geworden. Welk re
sultaat heeft men daardoor verkregen?
Eene onnatuurlijke overbevolking en dien
tengevolge ontstane schrikbarende vermeer
dering van armen of half verarmde ambachts
lieden.
Is de landbouw de zenuw van onzen
staat in ons gewest, zoo ais elders de han
del, dan kan liet ook niet missen of de
invloed van zijn wel of wee moet zich op
de ambachtende kleinhandelaars en de
mindere neringdoenden doen gevoelen.
Leidc de middelman zijne kindorea op
tot eenig ambacht of nering: goedmaar
waar zijn do gebouwen waaraan tim
merman smid of metselaar werk zullen
vinden waar zijn de landlieden waaraan
de neringdoenden kunnen slijten Splits
eene hofstede van 400 gemeten in vier
hofsteden en bereken eens wat er noodig
zal zijn aan onderhoud en dus ten bate
der ambachten zal komen Vier gezinnen
dus drie nieuwehebben allerlei behoeften
van kleeding, levensmiddelen en dranken
noodig en de neringdoende ziet zijne bron
nen van vertier vermeerderenterwijl de
concurrentie steeds den verbruiker tegen
misbruik blijft waarborgen, terwijl nu zeven
achtste der bevolking in eenen zoo af-
hankclijken toestand geplaatst wordtdat
zij of verarmof tot andere bestaarsmid-
delen de toevlucht moet nemen. Is liet
wonder dus, dat de boerenmoienaardo
boerensmid, de vrachtrijder, do koeijenmel-
ker, naar landbezit tracht en alzao de huur
prijzen kunstmatig opdrijftzelfs zoo dat
de concurrentie in dezenbij het gemakke
lijk verzet en den toch steeds voldoenden
prijs der landbouw voortbrengselen voor
den grooten boer gevaarlijk wordt? Wat
zal het gevolg nog al van een en ander
wezen De kleinere de middelmatige, ja
zelfs de groote grondeigenaar zullen gaan
bedenken datwaar een „krasmajakker"
f 30„- tot f 35„-een ondernemend
speculant boer zelfs in zekere gevallen
f 50„- voor één gemet grond geefthun
ne hofsteden dan toch wel minstens ƒ25,,-
en meer kunnen opbrengen. Misschien
nemen wij de cijfers wel wat laagdoch
dit alles zal ons nog meer in 't oog sprin
gen, wanneer wij spreken over het gestelde:
de macht van het Zuiden drukt zwaar op
ons
Wij willen, om het schadelijke van al het
vorenstaande aan te toonen, nu nog niet
eens gewagen van de gevolgen bij toch
steeds mogelijk blijvenden wanoogstdoor
hagelslag, overstrooming, longziekte of andere
natuurlijke rampen, waaryan de verpachters,
