1813.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH - VLAANDEREN.
N\ 45.
Vierde jaargang.
A° 18Ö3.
SLIIMII
Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag.Prijs per drie
maanden voor het.voormalig 4de district van Zeeland 1,15;
voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post ƒ1,30.
Afzonderlijke Nummers 0.10.
Prijs der Advertcntiën, van 1-5 regels 0,75; elke regel
daarboven 0,12%» behalve het zegel van 0,35 voor iedere
plaatsing. Groote letters naar het getal gewone regels
die zij beslaan.
S3?
lusezonden Stukken eu Brievende Redactie belrelTendc, worden franco ingewachtaan het Hulpkantoor der Posterijen te Aardenburg. .gj
Advertentiën en gewone
Berichten of Mededeelingen van Correspondentenbij den Uitgever J. Schansmax te Sluis.
W anneer men geen vreemdeling is in
de letterkunde onzos lands en in die onzer
naburen, de Duitschers, dan herinneren wij
ons met genoegenhoe we in onzen vroe-
geren leeftijd dweepten met een der schoon
ste voortbrengselen van Rellstaud's ietter-
vruchten ook op Nederlandschen bodem
overgeplant.
Ecne bchngelijke voorstelling der zaken
alsof we die aanschouwden eenc levendige
schildering der gebeurtenissencene waar
heid en zedelijkheid ten grondslag des ro
mans ziedaar zoo vele kenmerkendie
Kelstabii's 1812 geliefd doen zijn hij land
genoot en nabuur!
Wat ons thans voor den geest staatis
de gesteendrukte titel des hoeksdaarop
vinden we niets te zien dan de tittlopgnve,
geen vignethet een of ander hoofdmoment
uit de geschiedenis van dien tijdmaar
bovenaanals hoofdtitelals kenmerkend
onderscheidend ecne donkere wolk door
schitterende bliksemstralen verlichten op
den zw arten grond dier wolkin Turig
cijferschrift, 1812.
ZieLezerwij weten niet welke staat
kundige geloofsbelijdenis gij zijt toegedaan
't is ons onbekend, of, als u noemend an
tirevolutionair, gij destaatkunde vermengt met
de godsdiensthet heilige met het profane
of ge de godsdienst de staatknnde doet
volgendan wel of uwe staatkunde een
gevolg is van uw godsdienstig leven en dan
uw geheclc denken ontaardt in eene valsche
liistoiische voorstelling, 't Is ons onbekend
of gijwars van het monarchaal beginsel
alle heil verwacht van de zegeningen ecner
ccnige en ondeelbare republiek. Wij weten
niet of gij tot de weinigen behoortwier
ideaal van regeringsvorm zich uitspreekt in
den wcnsch naar een eenhoofdig absoluut
vorstelijk bestuurdat zich beroemt de
vertegenwoordiger ja de plaatsvervanger
der godheid op aarde te zijn en dus alleen
aan eene hoogcre macht rekenschap ver
schuldigd is.
Dat alleswij weten het niet.
Maar dit weten wijdat u hier beneden
een vaderland gegeven is dat recht heeft
op uwe liefdedat eischen heeft op uwe
dankbaarheiddat de meester is over al
uwe levenskrachten en vermogens.
Is het eene waarheiddat Nederland en
Oranje één zijn onafscheidelijk ééndat
de ramp van het eene ook de ramp van
het andere isdan wordt de ciscli om
liefde tot uw vaderland nog dringender,
de zucht tot eendracht tusschen die beiden
tot wet.
Wij zagen hoven het cijfer 1812 door
bliksemstralen omringd en wij schreven aan
't hoofd van dit opstel 1813. Wij deden
dat met opzetom onze Lezers te bepa
len hij den nacht en den morgen van ons
vernieuwd volksbestaan om ze te wijzen
op de dagendie aangebroken zijn als de
herinnering van 50 jaren uitsprekende.
Wij zetleden voorop Lezer dat we niet
wetenwelke staatkundige geloofsbelijdenis
door u wordt beleden wij deden dat
omdat wij mcenen dat deze belijdenis geen
invloed mag maken op. uwe va lerlundsliefde
maar wij deden dat tevensom van onze
zijde eene poging tot opwekking te doen
voor den aanstaanden gedenkdagoin u in
dezen aan te manen tot vrede en eendracht.
Onze overtuiging is en blijft hetdat
Nederland cn Oranje wanneer heiden
of de een van den ander zich niet moed
willig afscheiden één belangéén bestaan
hebben en in de gegeven omstandigheden
der historische feilen en herinneringen niet
gescheiden kunnen worden.
Veroorloven we ons eenen terugblik op
de geschiedenisdan zien we eenc Repu
bliek met een constitutioneel Vorst aan het
hoofd ais uitvoerende macht in den Staat
wie aan oppermacht of streven naar opper
macht denktuoct de geschiedenis geweld
aan. Het opdragen der gravenkroon aan
den eersten Willem is meer eenc gedachte
geweest van enkelendan wel de uiting
van den volkswil. Buitendiende Zwijger
was populair genoegom zich onmiddellijk
na den opstand die kroon zelve op de sla-
pm te drukken, maar juist die populariteit,
zijne wijze staatkunde weörhielden hem
cu wij zien de latere Oranje-Vorsten op
treden zoo als zij waren Stad- of Stede
houders Stedehouders voor de Republiek
dragers harer waardigheidharcr souverei-
niteiten deze waardigheid van Stadhouder,
niet de waardigheid van hcerscherw erd
later erfelijkalzoo den weg bereidende
tot den constitutionelcn troon.
Wij zouden liefst die Stadhouders verge
lijken met de Israëlitische Rechtersuit
voerders van het bewind eenerzij liet
toen ook theocratischeRepubliek waar
mede hun op- en aftreden gelijk ook de
nooden en uitreddingen der Republiek vele
punten van overeeukomst hadden.
Opmerkelijk is hetdat de Germaanschc
stammen voor hunne oorlogen en onder
handelingen zich heirvoerdershertogen
(den heirtocht leidende) kozen
Willem Ide eerste Ncderlandsclie con
stitutionele Koning, kende, toen hij de
verklaring aflegdeom zonder constitutie
niet te willen regerenheter den volksaard
en do geschiedenisdan de weinigenog
in onzen tijd bestaande partijmannen die
plus Orangistes que le Prince"aan auto
cratie ais beeld der theocratiedachten.
Willem I offerde de hem in een cnlhoui
siastisch oogenblik opgedragen souvercinij
teit op om volgens zijn eigen wensch en
wilgrondwettig Vorst te worden.
't Is waar, later zien we die grondwet
in de schaduw en de alleenhcersching in
het volle lichtdoch de schuld daarvan ligt
bij Vorst en Volk evenzeer.
Willem wilde cn meende alles te kun
nen in den beginne vertrouwde 't volk
hem alles toe't ging van kwaad tot er
ger het kwaad (want kwaad was dat in
constitutioneel regeren werd ingeworteld
en, hoe men Willem ook heoordeele
naauwelijks zag hijdat hij niet meer paste
in liet raderwerk des bestuursveel min
dat hij daarvan later de hoofdvccr kon zijn
of hij legde kroon en scliepter neder, om
ze't zijn zijne eigene woordenin jeug
diger en krachtiger bandon over te geven.
Willsm's begin was goed, Willem's mid
den was slechtWillem's einde dat midden
waardig
Wij moeten onsom eenen nieuwen
term te gebruiken-, hierbij nederleggenen
de geschiedenisdat groote wereldgericht
onpartijdig laten oordcelenBuitendien
de mannendie Willem I meerendeels
omringden de omstandigheden die Wil
lem 1 meerendeels omgavenwaren niet
de mannen en de omstandigheden van
Willem II.
lladde Nederland zich in 1829 en later
met België vercenigdmaar dan op minder
gcwelddadigen weg en met andere midde
len de broedervolken waren niet verscheurd
geworden cn de constitutionele waarheden
hadden vroeger van zclven hunnen weg ge
vonden. Of 't Noorden er rijp voor was
l)e staalkundige van professie beantwoorde
deze vraag.
In 1812 was 't anders. Kr was geen
Nederland Wel is liet troostrijk te weten
dut de Ncderlandsclie kleuren onbevlekt op
een stip van den wereldkloot waren blijven
wapperendoch Nederland was toen het
kind gelijkspelende en zich verheugende
met eene doode mees.
Kene vraag Lezers Stelt gij er belang
in te belmoren totte zijn een deel van
het Nederlandsche Volk Stelt gij er be
lang ingevoelt ge 11 gelukkigdat ge
leeftals lid van liet Nederlandsche Volk
onder den scliepter van een Vorst uit het
het Huis van Obanje-Nassau
We wenschenuit uwen naamhet
plechtig ja I te mogen uitspreken ju wij
vertrouwen uw tolk te zijn als we zeggen
Ja van ganscher harte zijn wij zelfstan
dige Nederlanders, onderworpen aan het
grondwettig bestuurcn prijs stellende op
de kalmtede rust cn de welvaartdio
onder ons heersciicnwaar elders Vorsten
ia ballingschap gingen en Koningszonen
omzwerven en dolen op aarde. Welnu
dan is het plicht en recht de dagen van
November 1813 in November 18G3 tc
