CHELTD
DE STEM
Frans en Mia de Beer kregen een blauw bordje op het erf
AARS
KOOP
9,6 miljoen varkens gedood, totale kosten circa 4 miljard
E1
te worden voor Frans en
Mia de Beer uit Achtmaal.
Een jaar waarin ze de
uitbreiding van hun
varkensstallen zouden
realiseren. De bouwplannen
voldeden aan alle
milieu-eisen en mestregels
en ook de financiering zag
er gezond uit. Niets leek
een voorspoedige bouw in de
weg te staan. Tot op 4 februari
de varkenspest uitbrak.
Een verhaal over
de persoonlijke ervaringen van
twee jonge varkenshouders
voor wie de pest heel
dichtbij kwam, maar die op
het nippertje toch nog de dans
ontsprongen. Maar één ding
weten ze zeker:
„Het wordt nooit meer
zoals vroeger."
Niemand kon
worden.
begin dit jaar vermoeden dat er zoveel varkens afgemaakt zouden moeten
foto anp
Toen op 4 februari voor het eerst
sinds jaren de varkenspest in Ne
derland weer de kop op stak, had
niemand kunnen bevroeden hoe
rampzalig de ziekte voor de var
kenshouderij zou uitpakken. In
plaats van hooguit een stuk of tien
gevallen, waar het ministerie van
Landbouw in het begin van uitging,
werden tot nu toe in totaal 424 var
kensbedrijven door de pest getrof
fen. Dat gaf iedere keer hetzelfde
beeld te zien van varkens die door
mannen in witte pakken de lopende
band van de destructiewagen op
werden gedreven om er aan de an
dere kant dood uit te rollen.
Inclusief de dieren van de ruim
twaalfhonderd bedrijven die pre
ventief werden geruimd, zijn onge
veer 9,6 miljoen varkens afgemaakt.
De totale kosten van de pestbestrij-
ding, inclusief de vergoeding aan de
boeren voor elk afgemaakt varken,
worden op circa vier miljard gulden
geraamd. Een deel daarvan wordt
door de EG betaald, de rest moet de
Nederlandse schatkist ophoesten.
december 1997
Weekend
zaterdag 27 december 1997
1997 beloofde een mooi jaar
lurt Chris erop uit op Saul te
pken.
uitsland 1, 00.40-03.40)
Je Hudsucker Proxy Ameri-
|anse speelfilm uit 1994. Re-
Joel Coen. Hoofdrollen:
i Robbins, Paul Newman en
nnifer Jason Leigh. Komedie.
|>rville Barnes gaat met
ploma van het Business Col-
he op weg naar New York,
har hij carrière wil maken,
lij begint met een baantje bij
firma Hudsucker, maar daar
jm hij al gauw hogerop komen,
Is de oprichter van de firma
It het raam springt. Norville
eeft niet in de gaten dat hij
|echts een marionet is in de
anden van Sidney Mussbur-
br.
Duitsland 2, 01.15-03.00)
sixteen Candles Amerikaanse
Verpest
door
de pest
peelfilm uit 1984. Regie: John
Sughes. Hoofdrollen: Molly
Ringwald, Anthony Michael
Jail en Michael Schoeffling.
Comedie. Een tienermeisje is
lp zoek naar de ware Jacob. Als
haar hele familie haar zestiende
verjaardag vergeet, lijkt het of
haar wereld instort. Maar dan
blijkt die leuke zesdeklasser
haar opeens te zien staan.
|BBC 1,02.05-03.35)
Terror from the Year 5.1
Amerikaanse speelfilm uit 1958
I(zwart-wit). Regie: Robert J.
iGurney jr. Hoofdrollen: Ward
Icostello, Joyce Holden en John
Istratton. Tijdens een experi-
nent met een tijdmachine halen
I enkele wetenschappers eenver-
Iminkte vrouw uit de toekomst.
Izij weten niet dat één van hen
I geselecteerd is om met de
[vrouw terug te keren en het
I menselijk ras, dat inmiddels
helemaal radioactief besmet
1 geraakt, weer nieuw leven in te
blazen.
(BBC 2, 02.30-03.45)
The Haunting Engelse speelfilm
uit 1962. Regie: Robert Wise.
Hoofdrollen: Claire Bloom, Ju
lie Harris en Richard Johnson.
Horror. Eleanor Vance had als
kind paranormale ervaringen
en wordt, kort nadat haar moe
der overleden is, uitgenodigd
door parapsycholoog en antro
poloog dr. John Markway om
mee te doen aan een parapsy
chologisch onderzoek. Het
vindt plaats in het 90 jaar oude
Hill House, waar al verschillen
de mensen op onverklaarbare
wijze overleden.
(Duitsland 1, 03.40-05.30)
Door Jan van Zuilen
D
lof, met om 16.50 Tekst en uitleg. ZvK.
Kerkdienst. IKON: 17.58 Wilde Ganzen.
De andere wereld van zondagavond m
19.00 Bonnefooi: 19.45 De eigen zin"
EO: 20.02 De muzikale fruitmand. 20-«
Metterdaad. 20.45 Ik zou weieens vw»
ten. 21.15 Populaire orgelbespeling-
De bijbel open. 22.02 Christenen als-
Een nieuw lied. 22.40 Theologische ve
ningen. 23.00-23.55 Praise klassiek
5RTENTIE)
,eta9e'
e eerste keer dat ze er van hoor
den was via de radio-nieuws
dienst. 'Bij een bedrijf in het
Venhorst is varkenspest geconsta
teerd. Alle 1700 varkens op het bedrijf wór
den momenteel afgemaakt,' sprak de nieuws
lezer.
„Natuurlijk," zeggen Frans en Mia de Beer,
„schrik je als varkenshouder van zo'n bericht.
Ie weet wat voor ramp het is, maar in eerste
instantie hadden we toch zoiets van: het is ge
lukkig ver weg. Bovendien riep iedereen, mi-
Van Aartsen voorop, dat het wel mee
zou vallen en men de zaak onder controle
lad."
Het viel niet mee en de varkenspest kwam wel
naar West-Brabant. Op zondag 14 februari
[en Frans en Mia bevestiging van wat ze al
iTeesden: Bij een bedrijf in Rijsbergen was
varkenspest ontdekt. Frans: „Als varkens
houders onder elkaar wisten we al een paar
en dat dat bedrijf verdacht was. Het ging
een filiaal van een bedrijf uit Oost-Bra
bant waar al eerder varkenspest was uitge
broken. Dat bedrijf leverde biggen aan het
bedrijf in Rijsbergen. Wat dat betreft was het
niet zo'n grote verrassing toen we die
zondagochtend hoorden dat het in Rijsbergen
mis was. Omdat het meer dan tien kilometer
bij ons vandaan was, gingen we er vanuit dat
wij niet te maken zouden krijgen met een ver-
voersverbod. Daarom hadden we ook geen
voorzorgsmaatregelen genomen zoals snel
t08 mest uitrijden of varkens afleveren, maar
mooi dat we door die verrekte grens met Bel-
ïiê wel binnen de vervoerszone vielen.
Blauw bordje
toch was er in het begin nog steeds hoop dat
allemaal wel mee zou vallen, vertelt
<W „Behalve dat bedrijf in Rijsbergen was
"~op dat moment geen enkel ander bedrijf in
ze regio verdacht. Als er geen nieuwe ge
vallen bij komen, zijn we na dertig dagen
"eer vrij, dachten we.
iet dus. Weliswaar bleef de pestepidemie in
est-Brabant beperkt tot dat ene geval in
jsbergen, maar tegen het einde van de ter-
ju van dertig dagen voor het vervoersver-
diende zich nieuw onheil aan in de vorm
n het verhaal van het besmette sperma van
t KI-station in Wanroij. „Daar hadden wij
k sperma van gekregen en daarom kwam er
I °ns ook zijn klein blauw bordje op het erf
staan, verdacht van varkenspest. Schrik
sar niet, troostte de man die het kwam
aatsen, het hoeft niet meteen het ergste te
wkenen, maar ondertussen was het toen
el heel dichtbij. Geloof maar dat we ons
en heel klein gevoeld hebben."
en Frans moeten slikken bij de herinne-
.,De zeugen die met dat besmette sperma
nsemineerd waren, moesten afgemaakt
foto anp
de ik dat toch nog maar even proberen te blij
ven."
Frans boert in maatschap met zijn broer Leo.
Samen hebben ze 4500 mestvarkens en 250
fokzeugen. Het aantal zeugen willen ze uit
breiden naar 725. Daardoor kunnen ze van
hun bedrijf een zogenoemd gesloten bedrijf
maken. Dat wil zeggen dat de biggen, die ge
boren worden, op het bedrijf blijven tot ze
slachtrijp zijn. Er hoeven geen biggen op an
dere bedrijven gekocht te worden om de hok
ken vol te krijgen.
Voornaamste oorzaak
„Daarmee zitten we ook precies op de lijn van
Van Aartsen. Die wil in de toekomst immers
naar gesloten bedrijven toe omdat dat de kans
op verspreiding van varkenspest sterk ver
mindert. Als één ding de afgelopen tijd duide
lijk geworden is, is het wel dat het gesjouw
met varkens de voornaamste oorzaak is dat de
pestepidemie zo om zich heen kon grijpen."
Tevens willen Frans en Leo de uitbreiding
aangrijpen om hun bestaande stallen zodanig
te moderniseren dat ze voldoen aan de nieuw
ste eisen op milieu-gebied en dier-welzijn.
Dat alles vergt een investering van 3,5 mil
joen gulden. „Dat kunnen we behappen, had
den we laten berekenen toen we de plannen
maakten, maar toen wisten we nog niet wat
ons boven het hoofd hing. Als de herstructu
rering doorgaat wordt het een ander verhaal.
Dan weet ik het nog zo net niet," verzucht
Frans.
Troost
Niets doen is ook niet goed, beseft hij als on
dernemer. „Schaalvergroting is geen kwestie
van willen, dat is een kwestie van moeten, van
overleven. Als jij het niet doet, doet een ander
het. Dat is niet alleen in de varkenshouderij
zo, dat is overal in de maatschappij zo."
Er is één troost. Dat is dat de varkenspest fi
nancieel gezien geen nadelige gevolgen heeft
gehad voor het bedrijf van de broers De Beer.
Sterker nog, dankzij het vervoersverbod zijn
de prijzen voor slachtvarkens lange tijd erg
hoog geweest. Frans de Beer: „In de tijd dat
wij vrij gegeven werden, zaten de slachterijen
te springen om varkens. Dat is nu weer over.
Daarom heb ik best medelijden met collega's
in Oost-Brabant die nu pas vrij gegeven wor
den. Die zitten net als wij met overvolle stal
len en olifanten van varkens, maar die mogen
ai blij zijn als de slachterijen ze überhaupt
willen hebben."
een begrip in meubelen
5 - Concordiastraat 27
76-5216180
Omzwervingen
over de
aardbol
per computer
internet
Mia en Frans de Beer: „Als ik een biggetje op mijn arm heb, dan doet me dat wat. Dan Tal van varkensbedrijven kregen het afgelopen jaar een dergelijk blauw bord op het erf.
denk ik echt niet aan geld, dan geniet ik van mijn werk.foto de stem dick de boer
De rondjes
van een
Roosendaalse
zwerver
Corleone wil
af van zijn
maffia-stempel
Tweetalig
skiën in de
Ardennen
vakantie reizen
worden. Dat waren er elf. Het is op de zater
dag van Pasen gebeurd, 30 maart. In alle
vroegte kwam de destructiewagen voorrijden.
De kinderen hadden we uitbesteed. Die wil
den we dit niet aandoen, maar zelf hebben we
wel gewoon meegeholpen. Je weet dat die die
ren er niets van voelen. Het is één spuitje, het
gif werkt zo snel dat het in een seconde ge
beurd is. Toch grijpt het je vreselijk naar je
keel, want het blijven wel je dieren," zegt
Frans.
Ze hadden in die moeilijke dagen veel steun
van andere boeren, maar ook van van mensen
uit Schijf en Achtmaal. Mia: „De kinderen
vertelden er natuurlijk over op school. Als ik
die dan op kwam halen waren er altijd wel
andere ouders die vroegen hoe het was en die
ons sterkte wensten. We hebben gelukkig
nooit iets gemerkt dat mensen uit onze buurt
bleven uit angst dat ze zelf besmet zouden
worden of zo. Dat zou ook niet terecht zijn ge
weest. Varkenspest is niet op mensen over
draagbaar."
Organen van de gedode zeugen werden op
kweek gezet. Na een dag of tien zou dan moe
ten blijken of de zeugen inderdaad besmet
waren geraakt met het pestvirus. Zo ja, dan
zou de totale varkensstapel van De Beer zijn
afgemaakt. Zo ver kwam het niet. „Maar je
ging wel iedere keer met het lood in je schoe
nen de stal in en als je ook maar dacht dat een
varken iets onder de leden had dacht je met
een al aan het ergste," vertelt Mia.
Verlossend bericht
Het duurde uiteindelijk nog tot 28 april voor
het verlossende bericht kwam dat het bedrijf
van De Beer niet besmet was. Omdat konin
ginnedag er tussendoor kwam, werd het 2 mei
voor De Beer toestemming kreeg om zijn var
kens te ruimen. „Ik maak me niet zo gauw
kwaad, maar toen ben ik bijna ontploft. Je zit
al weken in een situatie dat je geen kant meer
uit kunt. De hokken puilden uit, op de gekste
plekken hadden we varkens zitten, veel te
dicht op elkaar en veel te zwaar en dan nog
moet het drie dagen langer duren dan nood
zakelijk voor we mochten gaan ruimen. Op de
avond van de derde dag heb ik gedreigd: als
dat bord nu niet weggehaald wordt, gebeuren
er gekke dingen. Toen is er nog diezelfde
avond iemand gekomen om het blauwe bord
je weg te halen. De volgende ochtend heel
vroeg zijn de veewagens gaan laden."
Is daarmee het leed geleden? Ja en nee. Ja
waar het gaat om de uitoefening van hun be-
weekend
drijf, dat draait weer als vanouds, nee als ze
kijken naar de toekomst. „Die is verpest door
de pest, kun je wel zeggen," stelt Frans. Het
gesprek met de krant vindt plaats op de dag
dat in de Tweede Kamer gestemd moet wor
den over de herstructureringsplannen van
minister Van Aartsen. Politiek gezien is het
reuze spannend. Wat doet D66? Meegaan met
WD en PvdA (twintig procent minder var
kens) of vasthouden aan het oorspronkelijk
kabinetsplan (25 procent reductie) en daar
mee een kabinetscrisis riskerend? Frans de
Beer maakt zich kwaad. „In beide gevallen is
de uitkomst voor de varkenshouders negatief.
Wij moeten verworven rechten inleveren. Hoe
je het ook wendt of keert: die reductie is pure
diefstal. Het is hetzelfde als tegen een bakker
zeggen: jij mag vanaf heden 25 procent min
der brood verkopen."
De politieke discussie bewijst volgens De
Beer dat het middel een doel op zich is gewor
den. „Het doel was het terugdringen van de
fosfaatuitstoot via de mest. Voor de varkens
pest uitbrak spraken wij als sector al met de
minister over een plan voor fosfaatreductie
door verbetering van het voer. Als Van Aart
sen dat voorstel overneemt bereikt hij precies
hetzelfde, namelijk een fosfaatreductie van
veertien miljoen kilo, zonder dat boeren ge
dwongen worden hun varkensstapel in te
krimpen. Dat hij nu toch kiest voor reductie
van de varkensstapel is puur te danken aan
die klote pest. In feite maakt hij gewoon mis
bruik van de varkenspest. Net of het onze
schuld is. Want dat wordt helemaal vergeten;
Nederland was pestvrij, we hebben dat virus
ook maar uit Duitsland gekregen."
Falen
Met het varkensreductieplan leidt Van Aart
sen volgens De Beer ook mooi de aandacht af
van het falen van zijn eigen ministerie bij de
bestrijding van de varkenspest. „Er had veel
eerder en veel meer preventief geruimd moe
ten worden. We hadden een voorbeeld moeten
nemen aan België. Enfin, de kritiek van de
EG liegt er niet om. Die kan Van Aartsen in
zijn zak steken."
Koning te rijk
Dat alles neemt echter niet weg dat ook De
Beer op zijn klompen aanvoelt dat het 'nooit
meer zo wordt ais vroeger'. „We hebben het
afgelopen jaar ook echt weieens tegen elkaar
gezegd: waar zijn we mee bezig? Zouden we
niet beter stoppen en heel iets anders gaan
doen? Maar wat dan? Ik ben varkenshouder in
hart en nieren. Van huis uit. Ik kan het goed
en ik doe het graag. Ik hou van dieren. Var
kens zijn voor mij niet alleen dingen die geld
opbrengen. Als ik een zeug tussen de oren
krab en ze gaat tevreden knorren of als ik een
pas geboren biggetje op mijn arm heb, dan
doet me dat wat. Dan denk ik echt niet aan
geld, dan geniet ik van mijn werk. Dan ben ik
de koning te rijk dat ik boer ben. Daarom wil-
weekend
