'Are
4Soms was het net de marine'
MHH
7,5 ja;
tegen
□nnnm
Op van
niet m<
K\duenZee- "Maa
Sïïs* *1"
Auberginepuree
VAN BRAI
BIJ BLOKK
BRflun
DESTEM
HET WEER
Zachte lucht
VWS: 'Uil
DE STEM
BINNENKRANT
Contact
Amsterdamse gemeenteveren bestaan 100 jaar
5-0-3-7 5-8-2-2
Zon en maan
Hoogwater
pE STEM
Blokker prijs
i i i i i
VRIJDAG 19 DECEMBER 1997 /\2
Niet geschoten, altijd
mis. Dat moet haast
wel de inspiratie ge
weest zijn van de Anglicaanse
kerk van Engeland voor het
idee om op de laatste zondag
van de advent - komende zon
dag dus - een eucharistievie
ring uit te zenden via de luid
sprekers van de 216 super-
makten van supermarktketen
Asda. „Als mensen niet meer
naar de kerk gaan, moet men
de kerk naar de mensen bren
gen," verklaarde aartsbis
schop George Carey van Can
terbury het initiatief.
Daar heeft de aartsbisschop
natuurlijk gelijk in. Maar of
dit nou de manier is, kun je je
toch wel in gemoede afvragen.
Carey zal tijdens de uit te zen
den dienst ook een korte
preek houden, maar wie luis
tert daar nou naar, als hij/zij
boodschappen doet? Nee, de
geluidsinstallatie van de su
permarkt lijkt mij beslist geen
geschikt kanaal voor welke
kerk ook om mensen aan te
spreken. Het Anglicaanse ini
tiatief heeft eigenlijk iets wan
hopigs in zich. De 'Kerk van
Engeland' kampt dan ook met
een uiterst mager kerkbezoek.
Zo'n initiatief doet haar lijken
op een kat in het nauw, die ra
re sprongen maakt.
In eigen land is dit weekend
de dialoog in de katholieke
kerkprovincie weer aan de or
de. Dialoog is in dit verband
de poging om de, soms scher
pe, tegenstellingen die er de
afgelopen decennia zijn ge
groeid in de katholieke ge
loofsgemeenschap, bespreek
baar te maken en zo weer
bruggen te slaan tussen de
verschillende groeperingen
om samen verder te kunnen.
Maar het gaat ook om herstel
van verstoorde relaties met
het college van bisschoppen.
Het is een paar jaar geleden
begonnen met de instelling
van een 'Commissie Dialoog'
door de bisschoppen, onder
leiding van de Middelburgse
jurist mr. B. Meulenbroek.
Die commissie moest de weg
bereiden. Een van de advie
zen was om te beginnen met
het bijeenbrengen op per
soonlijke titel van katholieken
uit de verschillende groepe
ringen om open met elkaar te
spreken over wat hen beweegt
en bezeert. Twee keer is er
zo'n besloten bijeenkomst ge
weest. Na de tweede keer vie
len er geluiden te beluisteren
dat de gesprekken op deze
wijze te vrijblijvend waren en
dat feitelijk om de hete brei
werd heengedraaid. „Op deze
manier komen we geen steek
verder," moet een, intussen
heel bekende, bisschop zacht
jes voor zich uit hebben ge
zegd tijdens de laatste bijeen
komst.
De jongste 'Acht Mei Post',
het blad van de Acht Mei Be
weging, waarvan twee be
stuursleden dus op persoonlij
ke titel aan de dialoogge
sprekken deelnemen, voor
spelt zelfs erg weinig goeds.
Het bestuur zegt daarin name
lijk met verbijstering kennis te
hebben genomen van de ver
klaring van secretaris-gene
raal dr. H. Verhoeven van de
kerkprovincie dat de ontmoe
tingen niet in het teken staan
van een dialoog tussen de bis
schoppen en de andere deel
nemers. Dat strookt dan vol
gens het bestuur niet met de
opdracht van de Commissie
Dialoog. Derhalve wil de
Acht Mei Beweging ophelde
ring over de status van de ge
sprekken en wel op de eerst
volgende bijeenkomst.
Welnu, die is vandaag en mor
gen in Soesterberg. Er zijn
zo'n tachtig mensen voor uit
genodigd. Daar zijn bekenden
onder als oud-minister Hirsch
Ballin en van een aantal her
ken je ook tot welke groepe
ring ze behoren. De kardi
naal, vijf residerende bis
schoppen en één hulpbisschop
doen ook mee.
Op deze derde bijeenkomst
moet het echt tot dialoog ko
men. Ze gaan praten over een
geloofsthema: het geloof in de
Heilige Geest. Dat thema be
vat meer springstof dan op het
eerste gezicht lijkt. Spreek je
erover met een opengeslagen
dikke pil van een Katechismus
van de Katholieke Kerk voor
je neus, dan gaat het gesprek
over wat 'je moet geloven'.
Spreken over wat je werkelijk
gelooft, is andere koek. Bij
voorbeeld als het gaat over
'de Geest waait waarheen
hij/zij wil'. Dan kun je al heel
snel belanden bij vrijheid en
gezag, hetgeen de afgelopen
decennia een van de grote
struikelblokken is geweest.
De derde bijeenkomst kan
dus best eens wat gaan voor
stellen.
DAGSCHOTEL
750 gr aubergines - 1 geraspte ui - 2 teentjes knoflook - 1 tl citroen
sap - 4 el olijfolie - 1 el azijn - 1 tl paprikapoeder.
Bezorgklachten, abonnementen
administratie, lezers- en fotoservice:
BEL LEZERSCONTACT
076 - 5 312 312
maandag t/m vrijdag 8.00 - 17.00 uur
zaterdag 8.00- 12.00 uur
Uitgave van Uitgeversmaatschappij
Zuidwest-Nederland B.V.
Directie:
D.H. Ahles
J.J. Janze (adjunct).
Hoofdredactie:
A. Verplancke
C. Hamans
H. Vermeulen.
Hoofdkantoor:
Breda, Spinveld 55,
postadres:
postbus 3229,4800 MB Breda,
telefoon 076-5312311,
fax 076-5312355,
fax redactie 076-5312512,
fax lezerscontact 076-5312330.
Rayonkantoren en advertenties:
Zie colofon in het regio-katern
van deze krant.
Abonnementsprijzen via
automatische incasso:
(tussen haakjes de prijs via acceptgiro)
maand 33,50 n.v.t.
kwartaal 96,50 99,75)
halfjaar 191,00 196,00)
jaar 380,00 390,00)
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Beëindiging abonnementen:
uitsluitend schriftelijk, 1 maand vóór het
einde van de betaalperiode.
Bankrelaties:
postgiro 1114111
ABN/AMRO rekening 520538447.
De Stem op band:
Centrum voor gesproken lektuur
telefoon 0486-486486.
De Stem op internet:
http://www.stem.nl
Copyright 1997 Uitgeversmaatschappij
Zuidwest-Nederland B.V. Breda.
Was de aubergines en prik ze
vervolgens in met een vork. Laat
ze in een schaal in een voorver
warmde oven van 175 graden in
1 uur gaar worden.
Meng de ui met het citroensap en
de geperste knoflook. Halveer de
aubergines, en schep het vrucht
vlees in een mengbeker. Voeg het
uienmengsel toe en pureer het
geheel.
Voeg tijdens het pureren olie in
een dun straaltje toe, totdat de
puree zo romig is als mayonaise.
Breng op smaak met peper, zout
en paprikapoeder.
Serveer met Turks brood en
zwarte olijven.
Door
Diana Bosch, anp
„Het varen was
voor ons het heili
ge der heiligen,
dat was wat ie
dereen wilde. Een
beginneling moest
echter eerst
schoonmaken,
kaartjes verkopen
en de pont laden.
Dat hoorde er
jammer genoeg
bij."
De 72-jarige oud-
schipper A.
Doorneveld voer
twintig jaar lang
op het veer over
het Amsterdamse
IJ en heeft goede
herinneringen aan die tijd. „De
groep was heel hecht, dat was een
van de redenen waarom ik het
werk zo leuk vond."
De schippers van het veer en hun
knechten moesten in zijn tijd kei
hard werken, vertelt Doorneveld.
„Een paar keer in de week voor
dag en dauw op staan en ook 's
nachts werken. We voeren dage
lijks 32 keer heen en 32 keer te
rug naar Amsterdam-Noord. Het
was in die tijd loeidruk. In de
spitsuren moesten we soms wel
vijf keer heen en weer voordat we
iedereen over hadden."
Vier miljoen
Amsterdam vierde het afgelopen
jaar het 100-jarig bestaan van de
gemeenteveren over het IJ. Voor
dat de gemeente de dienst ging
verzorgen, waren de ponten al
geruime tijd in handen van de
Havenstoomdienst. Die bracht
passagiers aanvankelijk met
roei- en zeilboten naar de over
kant. Later kwamen de ponten
die met stoom langs een ketting
naar Amsterdam-Noord gingen.
De huidige veren worden door
diesel en elektriciteit voortge
stuwd. Wethouder Ter Horst
sloot het jaar deze week officieel
af en ontving bovendien de vier
miljoenste passagier van 1997.
Tegenwoordig nemen zo'n 12.500
mensen dagelijks vanaf het Cen
traal Station de pont naar Am
sterdam-Noord en terug. Jaar-
EVEN PIEKEREN
Tegenwoordig nemen zo'n 12.500 mensen dagelijks vanaf het Centraal Station
de pont naar Amsterdam-Noord en terug. Jaarlijks zet de pont ruim vier miljoen
mensen over. foto anp
lijks zet de pont ruim vier miljoen
mensen over. Reizigers maken
voornamelijk gebruik van het
Buiksloterwegveer, maar ook het
veer naar het IJ-plein krijgt da
gelijks de nodige passagiers aan
boord. Zestig procent van de pas
sagiers is te voet. De overige 40
procent neemt de fiets mee. In het
weekeinde zijn de percentages
omgekeerd.
Doorneveld zag destijds het aan
tal reizigers dat gebruik maakte
van het veer sterk teruglopen. Dit
kwam volgens hem door de inge
bruikname van de Coentunnel, de
IJ-tunnel en de Schellingwouder-
brug. „Daarna waren het voet
gangers en fietsers, die niet door
de tunnels mochten."
Volgens Doorneveld heerste er
vroeger een strenge hiërarchie op
de veren. „Soms was het net de
marine. De inspecteurs die wel
eens langskwamen vertelden ons
wat we moesten doen. Maar ze
hadden er geen idee van dat het
schoonmaken van de steigers niet
langer dan een uur duurde en ga
ven ons drie uur de tijd."
Niet iedereen maakte de sprong
van dekknecht naar schipper.
Sommigen deden er wel vijftien
jaar over voordat zij de pont
mochten besturen. „Iedereen
moest eerst een binnenvaartdi-
ploma halen en oefenen op ver
schillende ponten. Bij sommigen
duurde het wel een tijdje voordat
ze schipper werden en anderen
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
bleven er van dromen. Leerling
schippers mochten heel af en toe
wel even aan het roer. Maar dat
was alleen als de reserveschip
pers niet aanwezig waren", zegt
Doorneveld.
Radar
Hij was een van de personen die
uiteindelijk mocht gaan varen.
„Ik heb geoefend op een kleine
veer en de stoomveer, daarna had
ik het wel onder de knie." De
pont kreeg in de jaren zeventig
een radar in de stuurhut. „Dat
was maar goed ook. Bij mist
moest je goed uitkijken voor de
grote zeevaartschepen of sleep
boten. Zij hadden voorrang op de
veren. Als het heel erg mistig
was, kon je niet zien waar de an
dere schepen naartoe gingen." Bij
een rustig IJ maakte de pont de
overtocht naar het Tolhuis in
Noord in twee minuten.
De oud-schipper moest destijds
erg wennen toen de moderne die
selpont op het toneel verscheen.
„De stoompont had een hendel
die je naar achteren moest druk
ken als je vooruit wilde. Bij de
dieselveer was dit net andersom.
Daar keek ik eerst even raar te
genaan. Gelukkig is het nooit
fout gegaan."
De veren van tegenwoordig zijn
een stuk kleiner dan vroeger. Al
leen op de Distelwegroute vaart
nog een grote pont, zoals die
vroeger werd gebruikt.
TELEFOONTJE
Op elke regel dient een woord van vier een van vijf en een van
zes letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters
bestaat uit de letters van het voorgaande woord plus 1, het
woord van zes letters bestaat uit de vijf letters van het voor
gaande woord plus 1. Als de hele puzzel juist is ingevuld, vor
men de letters in de vet omlijnde kolom een woord.
1. Morsdoekje - schermwapen - voorraad aardgas in een bepaald
gebied; 2. bijenkoningin - geweldig - inwoner van Rome; 3. voorwerp -
Australische wilde hond - prul; 4. schaamte - legeronderdeel - overhel
len; 5. gebak - gereedmaken door verhitting in water - betalen; 6.
molenarm - vlug - omslag; 7. rijstbrandewijn - zwarte vogel - wereld
deel; 8. ondeskundige - keukengerei - dashond; 9. loven - schaden -
identiek; 10. zwak - gil - verzoekschrift.
Bij dit spelletje bellen we een
bekend persoon. Zijn of haar
naam is in het telefoonnummer
verstopt. Een 2 in het nummer
staat voor de letter A, B of C etc.
Wie bellen we?
SUSKE EN WISKE: DE VOGELS DER GODEN
Oplossingen van gisteren:
Cryptogram:
Horizontaal: 1. Poeha; 3. sport; 4.
pier; 7. afzet; 10. eigenares; 11.
inpakken.
Vertikaal: 1. Passage; 2. horde; 5.
indruk; 6. rossen; 8. zegen; 9. tanga.
Visitekaartje: C.O. Vrijst uit
Heerlen is 'toneelschrijver'.
g«—
De kou is ver
dreven. Gister
middag en -
avond ijzelde
het nog even in
Groningen,
maar later op
de avond ging
ook daar het
kwik omhoog.
Inmiddels ligt
de temperatuur
overal tussen
de 4 en 7 gra
den. Vanmid
dag komt daar
nog een enkele
graad bij zodat
we van een
zachte dag
kunnen spre
ken. De dag be
gint met be
wolking. Af en toe kan het regenen. Een matige zuidelijke wind
blaast de regen geleidelijk naar het noorden weg en laat het vooral
vanmiddag in het zuiden opklaren. Een klein zonnetje zal het weer
dan een wat vriendelijker karakter geven. Tijdens het weekend hou
den we het weertype van vanmiddag. De bewolking overheerst dus,
met soms wat zon, maar er is ook een kans op een bui. De middag-
temperatuur schommelt rond 6 graden en ook 's nachts vriest het
niet.
onweer
opklaringen
warmte- I
front
koufront H hogedruk
wind
richting
-1000- luchtdruk in
hecto pascal
Weerrapporten 18 december 16 uur
Amsterdamzwaar bew-1 gr
De Biltzwaar bew-1 gr
Deelenzwaar bew-2 gr
Eelderegen-5 gr
Eindhovenregen1 gr
Den Helderzwaar bew-3 gr
Rotterdammotregen0 gr
Twenteregen-3 gr
Vlissingenmotregen2 gr
Maastrichtregen1 gr
Aberdeenzwaar bew5 gr
Athenezwaar bew9 gr
Barcelonaregen16 gr
Berlijnonbewolkt-7 gr
Boedapestzwaar bew-4 gr
Bordeauxhalf bew14 gr
Brusselregen2 gr
Cypruszwaar bew18 gr
Dublinlicht bew5 gr
Frankfurthalf bew0 gr
Genèveregen3 gr
Helsinkionbewolkt2 gr
Innsbruckhalf bew8 gr
Istanbulsneeuwbui1 gr
Klagenfurt.,...zwaar bew.-4 gr
Kopenhagenzwaar bew-2 gr
Las Palmaszwaar bew28 gr
Lissabonhalf bew18 gr
Locarnoregen1 gr
Londenmotregen2 gr
Luxemburgregen0 gr
Madridzwaar bew14 gr
Malagaregen16 gr
Mallorcaregen18 gr
Maltahalf bew19 gr
Moskousneeuwbui-8 gr
Münchenhalf bew-2 gr
Niceregen8 gr
Oslozwaar bew1 gr
Parijsregen9 gr
Praagzwaar bew-4 gr
Romelicht bew17 gr
Splitniet ontvgr
Stockholmmist1 gr
Warschauonbewolkt-11 gr
Wenenzwaar bew-5 gr
Zurichregen1 gr
Bangkokonbewolkt36 gr
Buenos Airesregen19 gr
Casablancahalf bew21 gr
Johannesburglicht bew29 gr
Los Angeleszwaar bew20 gr
New Orleansonbewolkt22 gr
New Yorkonbewolkt12 gr
Tel Avivhalf bew20 gr
Tokyoonbewolkt15 gr
Torontolicht bew6 gr
Tunishalf bew21 gr
Vancouverlicht bew9 gr
JClsX-
Weersvooruitzichten van het KNMI, gemiddeld over Nederland:
voor
vrijdag
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
zonneschijn
in proc.:
20
10
10
10
10
neerslagkans:
50
30
30
30
30
minimumtemp.:
--
4
4
2
1
middagtemp.:
7
6
6
4
4
wind:
Z4
ZO 3
ZW3
Z 3
VAR 2
(Windrichting en windsnelheid gelden voor overdag boven open gebieden)
VANDAAG/ Zon op: 08.45 Zon onder: 16.29. Maan op: 22.32. Maan onder: 11.50. MORGEN/ Zon op:
08.45. Zon onder: 16.29. Maan op: 23.36. Maan onder: 12.14.
VANDAAG/ Bath: 05.52-18.07. Dordrecht: 07.40-19.40. Hansweert: 05.25-17.45. Hoek van Holland:
05.15-17.36. Terneuzen: 04.51-17.09. Vlissingen: 04.31-16.51. MORGEN/ Bath: 07.12-19.31. Dord
recht: 08.35-21.04. Hansweert: 06.46-19.08. Hoek van Holland: 06.39-19.06. Terneuzen: 06.15-18.40.
Vlissingen: 05.55-18.20.
Groot-Brittannië en Ierland-
Veel bewolking en vooral inhei I
zuiden en westen af en toe re
gen; m het noorden of oosten
misschien een paar opklarin
gen. Middagtemperatuur om
streeks 9 graden.
België en Luxemburg: Wolken- I
velden en donderdag misschien
wat regen. Middagtemperatuur
ongeveer 9 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk- j
Veel bewolking. In het uiterste
noorden overwegend droog; el-
ders af en toe regen. Middag"
temperatuur omstreeks 9 J|.
den.
Zuid-Frankrijk: Veel bewol
king en perioden met regen; in
het zuidoosten flink wat neer-1
slag. In de Alpen en Pyreneeen
vanaf 1600 meter sneeuw. Mid
dagtemperatuur tussen 10 en 15
graden.
Portugal: Veel bewolking en
van tijd tot tijd regen en sc
veel wind; zaterdag in het zui-l
den kans op wat zon. Mi
temperatuur langs de kust vrnilj
13 graden in het noorden tot 17
in de Algarve, in het binnenland
frisser.
Spanje: Vrijdag half tot zwaar I
bewolkt en af en toe (buiige) re
gen; in de Pyreneeën boven
1600 meter sneeuw. Zaterdag
een toenemende kans op zon en
vooral in het noorden nog een
bui. Soms veel wind. Middag
temperatuur landinwaarts on
geveer 11 graden, aan zee uit-1
eenlopend van een graad of 13
in het noorden tot rond de 20
aan de Costa del Sol.
Canarische Eilanden: Hier i
daar zon en overwegend droog.
Middagtemperatuur rond 231
graden.
Mallorca en Ibiza: Half tot I
zwaar bewolkt en van tijd tot
tijd een bui. Middagtempera
tuur dalend tot omstreeks 151
graden op zaterdag.
Italië: Vrijdag in het zuiden nog
zonnige perioden; in het noor
den bewolkt en kans op regen,
in de bergen boven 1500 meter
sneeuw. Zaterdag overal be
wolkt en nat; vooral in het noor
den veel neerslag. Tamelijk veel
wind. Middagtemperatuur uit-1
eenlopend van 6 tot 20 graden.
Griekenland en Kreta: FMe II
zonnige perioden; in het westen J
meer bewolking en vooral za-1
terdag kans op een paar buien. I
Middagtemperatuur uiteenlo- I
pend van een graad of 9 in het I
noorden tot 16 graden in het
zuidwesten.
Duitsland: Wolkenvelden en af I
en toe wat regen, in het noorden I
en oosten kans op ijzel. Minder I
koud en minder wind; zaterdag
middagtemperatuur uiteenlo-1
pend van plus 2 tot 9 graden.
Zwitserland: Veel bewolking en I
vooral in het zuiden enige tijd
(flinke) regen, boven 1500 n
sneeuw. Maxima in de dalen
rond 7 graden.
Oostenrijk: Wolkenvelden en
vooral in het zuidwesten en;
tijd regen, boven 1500 me
sneeuw. In het noordoosten
kans op opklaringen. Middag
temperatuur zaterdag 4 tot i
graden.
uatou>|3!znw had uba da|>| 's>|U!| jeeü6 'puej}oo6 'ueej>ipuejq 'uf!pjo6 had uba doi 'pueq 'peep 'uew uba sna
■v: TT'JJ'
tja p/errs, J/J h/as zo dpoa
&EZ/0 MPT M l£JA*\ VAA/JE,
PAT /A? O ACHT: /Kr D/eu/J M W
££AJ /BOSJE.
/TOE <SAAT //ET T/Soc/WEAK
TOSSEN JOAA/E 7 /JO<S
STEEDS O/JS AA// 7
BOES
poor Paul Bolwerk
Amsterdam/Den Haa
sie Indische Tegoeder
wordt geïnstalleerd, 1
onuitvoerbare onder
In Indonesië is tot du:
te vinden over de
(spaargeld, sieraden
Nederlandse oorlr
Veel onderzoeksmate
tigd dan wel spoorloc
Het informatiemateriac
liggen, maar het is zee:
Japanse banken, milita
particuliere instellinger
(multinational) bereid z
ven openbaar te maken
schijnlijk, zolang de J-
weigert haar archieven
voor historisch onderzi
panse bezetting van Zu
dens de Tweede Wereldi
Pat betoogt universita
Post, verbonden aan de
rele antropologie van d<
Amsterdam (anp) - E
Straelen hebben giste:
jaar gevangenisstraf j
wordt verdacht van
drugsorganisatie. Tegr
eieren straffen van 2,5
Volgens de beide aankla
de onbetwiste leider van
nisatie, die hij zou hebi
genomen van maffiaba
Bruinsma. Deze werd i
mer van 1991 in Amsteri
quideerd. Tot dan toe h;
fungeerd als diens recht
Officier Van Straelen, c
tegen U. uitsprak, had v
lificaties voor de veelb
verdachte: charmant,
wust, zelfverzekerd, so
innemend. Een bedriegli
aldus de officier. U. s
vermoorde onschuld ei
man met twee gezichte]
lend onopvallend, die h
achtergrond blijven t(
heeft verheven. Maar U.
exploderen eh z;ich or
tot een onberekenbaar
vaarlijk man.
De organisatie die U. vo
Openbaar Ministerie j
(ADVERTENTIE)
Plak-control Body,
D9500. Handig
zo'n 2e borstel,
waardoor u in de
badkamer geen tijd
meer verliest. Past
op alle plak-control
opladers.
Adviesprijs 85.-
Groningen/Wagenin
Natuuronderzoek (I
van zieke zeehonder
oantal zeehonden in
SJef gegroeid, zegt B
Ujt onderzoek van
blijkt dat er dit jaar z
bonden in de Wadde
vonden. Vorig jaar w
f, 1600, in i960 li
dieptepunt lag in 19
fen virusepidemie hc
beesten velde. „Als
om bescherming van
tle> hoeft de zet
weche geen zieke die«
°P te vangen en te vei
^egt Jansen.
Lenie 't Hart van de
"«opvang in Pieterb
b* at het de laatsti
e\. §aat met de pop
hebben niks met
van die dieren
t(
- m
b/aar niet z<
r'
