Mandela bitter bij afscheid
Geef de
Bladenbon.
e ontkent
n GSM's
VN-rapporteur meldt massamoorden in Afghanistan
Navo denkt alweer aan de
volgende uitbreidingsronde
Met Thabo Mbelci eindigt
de 'heldentijd' in Zuid-Afrika
president Zuid-Afrika levert kritiek op blanken
Clinton
waarschuwt
Irak weer
COMMENTAAR
DE STEM
BUITENLAND
A5
jekaapt
JNENLAND KORT
Drie man met
koffer vol
cheques gepakt
Ook in Britse
ziekenhuizen
besmet bloed
Vijf miljoen
hectare bos in
97 verbrand
Miljoen dollar
voor nieuwe zaal
Haags tribunaal
Europa eist
van industrie j
schone auto
BUITENLAND KORT
Het unieke geschenk voor de feestdagen.
Hoop dat ruzie tussen Turkije en EU beperkt blijft
I DECEMBER 1997 A4
i i i i i
WOENSDAG 17 DECEMBER 1997
Ie wachten op het initiatief-wets
■Links-fractieleider Paul Rosenmöl
Ben. Het plan werd zonder veel en
leloodst.
forstel fel bekritiseerd. Vooral het
losenmöller. De redeneertrant van
lederland is in Europa koploper od
%olg van het goede overleg tussen
eelste bewijs van het functioneren
Jiie wet, volgens het CDA.
■en verworpen. Het gegeven dat de
de sociale partners was doorslaq-
|t CDA in de Eerste- en Tweede Ka
l/ven.
i onredelijk. De vakbonden en de
Jschilpunten wanneer het gaat over
irkgevers hebben verheugd gerea-
iwakker van de weggestemde wet
^dellijk na het debat in de Eerste Ka-
jverken aan een wettelijke kaderre-
en arbeid mogelijk te maken. Een
ïsie uit de CDA-gelederen gaat met
janmöller aangedragen thema weer
i er alleen een andere - bredere-
loept vragen op. Het heeft er ver-
^t initiatiefwetsvoorstel van Rosen-
pemocraten afficheren zich immers
Ezinspolitiek die het mogelijk moet
gecombineerd.
gument dat de Nederlandse samen-
1 Rosenmöller zat te wachten, komt
1 een eigenaardig daglicht te staan,
erdient de houding van de christen-
?laar op borg vrij
luige' in het proces tegen Johan
Trhand Koos R., is door de Brit-
I na betaling van een borgsom,
lat van A., mr. J. Pen, gisteren
jrt moeten afgeven en is hij ver-
jij de Londense politie. De Brit-
1 van dit jaar in Londen op ver
ken. In België loopt een straf-
Vegens vermeende witwasprak-
lkracht inzetten'
Jielenbos van Onderwijs wil een
let tekort aan invalleerkrachten
een leraar meer zijn, maar nog
Igkomen voor de klas, vindt Ne-
orige maand met een ernstig te-
blen te kampen. De gemeente
Iers en verzorgers om te helpen
tn. De D66-Kamerleden Lam-
de staatssecretaris hierover op-
>uder versoepeld
geling voor grenspomphouders
terugwerkende kracht versoe-
^at omhoog en over het bedrag
betaald. Bij de hoogte van de
|de maandelijkse omzet in 1996
bsidieregeling voor grenspomp-
tn Financiën gisteren naar de
De grenspomphouders zijn na de
l klandizie verloren aan de Oos-
|ng moet het leed verzachten.
eigen muur halen
|Den Haag worden volgend jaar
Idommen te verwijderen.
Iw gisteren besloten. Het college
pgen storend en ze veroorzaken
Je gemeente denkt dat de meeste
lullig met het verwijderplan wil
len eerste schoonmaakbeurt gra-
(1 ze een onderhoudsabonnement
ter dat nieuwbouwplannen voor-
'spuit- en plakgevoeligheden
vier jaar cel in
Frankfurt heeft de Nederlandse
d als 'heer Olivier', gisteren ver
maanden cel. Hij krijgt die straf
valse Amerikaanse dollars,
et vier medeverdachten terecht.
1 van 21 maanden tot twee jaar
de behandeling van de zaak. De
legde de rechtbank uit, dat hij al-
handel van valse dollars om op-
levisieprogramma Heer Oliviers
re inlichtingen- en verbindings
ikken af die gevoerd worden ove
ions van defensiepersoneel.
gehouden. Het Nederlandse deta
chement ondersteunt vanuit v
lafranca de Navo-vredesoperaw
in Bosnië. 1,
Verder vindt afluisteren plaats at
er sprake is van bij voorbeel
bommelding of ernstige rampe
ongevallen waar defensie-0
delen bij betrokken zijn.
1 JIUrtv»orln
dat het defensiepersoneel
tijde vooraf wordt geinfo^
over afluister-activiteiten
gens een woordvoerder zi]
waarschuwingen te verg*
met die van de politie als zij P
paalde plaatsen snelheias-
drankcontroles houdt.
Het afluisteren mag voorts^
gericht zijn op het.^erz®^ iemand
de bedrijfsveiligheid. ,iAl^ teje.
vanaf zijn bureau een p pe_
foontje pleegt dat m®tsdient het
fensie te maken heeft,
afluisteren onmid'de.llfl ,?oer.
den gestopt," aldus de w
der.
Genève (anp) - De VN-rap-
oorteur voor Afghanistan, de
Zuid-Koreaan Paik Choong-
Hvun, maakt melding van
gruwelijke slachtpartijen in
niet name het noorden van Af
ghani stan.
Onder een ruw geschat aantal
van vierduizend doden in noor
delijke dorpen zouden zich voor
namelijk Taliban-strijders, maar
ook burgers en leden van lokale
milities bevinden. Rapporteur
Paik rept van negen waterputten
die fungeren als massagraven.
De VN-mensenrechtenspecialist
keerde na een missie van ruim
twee weken afgelopen weekeinde
terug naar het VN-mensenrech-
tenbureau in Genève. Paik be
zocht de Afghaanse hoofdstad
Kaboel alsmede Kandahar, Jala
labad en Faisabad. In dorpen
rond het noordelijke Mazar-i-
Sharif trof hij schokkende bewij
zen voor grove schendingen van
mensenrechten.
In de buurt van het noordooste
lijke Shibarghan trof de VN-rap-
porteur twee massagraven aan.
In deze regio zouden ruim twee
duizend mensen na gruwelijke
martelingen zijn vermoord. De
meeste slachtoffers waren Tali
ban-strijders, maar ook burgers
en lokale militairen. In de regio
zijn negen waterputten gebruikt
als massagraven waar een kleine
duizend mensen in zouden moe
ten liggen.
„De manier waarop deze mensen
zijn vermoord gaat alle verbeel
ding te boven," aldus rapporteur
Paik. Krijgsgevangenen zijn door
strijders van generaal Abdul Ma-
lik vervoerd naar de waterputten
die normaal door schaapherders
worden gebruikt. De meeste ge
vangenen zijn levend in de putten
gegooid. Degenen die tegenstrib
belden, zijn vermoord met groot
kaliber machinegeweren en als
nog in de putten geworpen.
De waterputten waren tot dertig
meter diep. De strijders van ge
neraal Malik hebben vervolgens
handgranaten in de putten ge
worpen en de bovenkant ervan
laten instorten met behulp van
bulldozers. Rapporteur Paik
vond ter plekke bewijzen voor de
gruwelijkheden, aangevuld met
wetenschappelijke bevestiging
van de organisatie Physicians for
Human Rights.
In het gebied vochten strijders
van de religieuze militie Taliban,
die de macht heeft in de hoofd
stad Kaboel, begin dit jaar tegen
troepen van de generaal Dostum.
Een bondgenootschap van Tali
ban en Maliks troepen verdreef
Dostum. Vervolgens keerde Ma-
lik zich tegen de Taliban-strij
ders en verjaagde hij hen weer
naar het zuiden. Op andere plek
ken bij Shibarghan vond de VN-
rapporteur zes massagraven met
aanwijzingen voor massale slach
tingen met eveneens zwaar kali
ber machinegeweren. In dorpen
rondom Mazar-i-Sharif hebben
Taliban-troepen in het wilde weg
burgers doodgeschoten. De strij
ders vroegen de lokale bevolking
om wapens, maar schoten op ie
dereen, ongewapend of niet.
Ouderen die niet in staat waren
te vluchten voor de Taliban zijn
allemaal vermoord.
VN-rapporteur Paik zal de be
vindingen van zijn reis naar Af
ghanistan bij de komende zitting
van de VN-mensenrechtencom-
missie in maart 1998 presenteren.
Mafikeng (rtr/dpa) - President Nelson Mandela heeft gisteren
in zijn afscheidsrede als voorzitter van het Afrikaans Nationaal
Congres de blanken in Zuid-Afrika bekritiseerd. Hij riep ertoe
op dat de zwarten meer bij de Zuid-Afrikaanse economie wor
den betrokken na de politieke hervorming waaraan hij leiding
Politieke waarnemers waren ver
rast door zijn bittere opmerkin-
)ver de blanken die naar zijn
mening hun vroegere privileges
proberen te behouden. De over-
van het apartheidssysteem
een samenleving waarin
zwarten en blanken gelijke rech
ten hebben, is volgens de presi
dent nog maar net begonnen.
rten en blanken begrijpen el
kaar nog steeds niet. De presi
dent beschuldigde de blanken er
van te weinig offers te willen
brengen om een nieuw Zuid-
Afrika op te bouwen. Van de on
dernemingen die op de beurs van
Johannesburg genoteerd staan,
wordt maar 9 procent door zwar
ten geleid. De democratie heeft
wortel geschoten in Zuid-Afrika
en er zijn 'geen ernstige fouten'
gemaakt, blikte de president te
rug op de overgang onder leiding
van zijn ANC. Maar hoewel de
zwarten het land nu politiek lei-
is volgens Mandela heel wei
nig veranderd in de maatschappij
en de economie. „Een grote en
vastberaden inspanning van zo
wel de openbare als de particu
liere sector is nodig voor het doel
om de economie te deracialise-
Keulen - De Duitse politie heeft
gisteren in Keulen drie mannen
aangehouden die gestolen Neder
landse cheques met een gezamen
lijke waarde van miljoenen gul
dens wilden verhandelen. Een
vijftigjarige zakenman uit Keu
len lichtte de politie in over de
transactie. De man kreeg van het
drietal, waarmee hij vaker zaken
deed, een koffer overhandigd met
daarin cheques met een totale
waarde van 1,3 miljoen gulden.
Het was de bedoeling dat hij het
geld op een bankrekening zou
storten, de helft was voor hem.
Hit onderzoek is gebleken dat de
in beslag genomen cheques af-
tig zijn van een inbraak in
ren." In zijn vier uur durende
toespraak tot de drieduizend
ANC-afgevaardigden haalde
Mandela fel uit naar de Nasiona-
le Party die het blanke minder
heidsbewind belichaamde en
haar leiders. Hij verweet hen dat
zij niet hebben willen meewerken
met de Waarheidscommissie on
der leiding van aartsbisschop Tu
tu, die Zuid-Afrika met zijn ver
leden in het reine wil brengen. De
Zuid-Afrikaanse blanken hebben
volgens hem de nieuwe orde on
der leiding van de zwarten nog
steeds niet aanvaard. Zij menen
dat er al een normale democratie
bestaat, maar zover is het nog
niet. Deze is een baby en heeft
veel zorg nodig, zei hij. En, zo
vervolgde hij: 'Contrarevolutio
naire' elementen van het vroegere
blanke bewind hebben een net
werk gevormd om het land te de
stabiliseren.
Londen - Een omstreden Brits
bloedproduct, mogelijk besmet
met het virus van de Creutzfeldt-
Jakobziekte, is klaarblijkelijk
ook toegediend aan drieduizend
patiënten in honderd Britse zie
kenhuizen. Dat heeft de Britse
krant Times gisteren gemeld.
Zondag maakte het Ierse ministe
rie voor Volksgezondheid bekend
dat 268 Ieren bij bloedtransfusies
het bloedproduct hadden gekre
gen. Volgens de Times vond het
ministerie in Londen het niet no
dig de Britse patiënten te infor
meren. Het risico op besmetting
is zo klein dat er geen reden was
om paniek te zaaien, zo citeert de
krant de autoriteiten.
Nelson Mandela hield gisteren zijn afscheidsrede als voorzitter van het
gres.
Afrikaans Nationaal Con-
FOTO REUTER
ten woning in Alkmaar in augus
tus 1996, waarbij voor 22 miljoen
gulden aan cheques werd gesto-
'en' Het is nog niet duidelijk of
eet gaat om de 65.000 cheques
®et een waarde van 22 miljoen
gulden van het piramidespel Coin
Liberté, die indertijd verdwenen
"ij inbraken in onder meer een
woning in Alkmaar.
Zeist (anp) - Wereldwijd is dit
'aar tot nu toe al vijf miljoen hec-
'Wbos - circa anderhalf keer de
"PPervlakte van Nederland - in
«ammen opgegaan. Dat blijkt uit
oen gisteren verschenen rappor-
taSe van het Wereld Natuur
?n (WNF). De organisatie
peitvoor een internationale aan
pas om de rampzalige omvang
n de branden volgend jaar te-
™8 Ie dringen.
e' natuurfonds maakt zich
'"«ral zorgen over de bossen en
si» b 6 dlersoorten in Indone-
Pan llë' Colombia> Australië,
Afr 13 ^'euw~Guinea en enkele
Ind aanse 'anden- In Brazilië en
jti''Joo'è is de situatie het em-
Siiwt elk-Van beide landen
Weo miljoen hectare bosge-
1,1 vlammen op.
van erf branden 's de uitstoot
lors t 2 m be'r°kken landen
ie oegenomen. jn Brazilië ligt
d "r1 ^aar naar verwacH-
nja I Procent hoger dan vo-
isevef' ec°nomische schade
Indon 6enS enorm- Alleen al voor
VfertitjSlé SiCbat be^ WNF deze op
wordm Jard gulden. Verder
soort W VeJe ze'dzame dier-
,faarond7rLUUSterven bedreiSd>
- onaer de orang-oetang.
Door Bart Luirink
Johannesburg - Met Thabo
Mbeki (55), die het leider
schap van het ANC van Nels
on Mandela overneemt, sluit
Zuid-Afrika het tijdperk van
de helden af, van de grote
historische momenten, van
de 'wijze mannen van Rob
beneiland.' Mbeki vertegen
woordigt een in het afgelo
pen decennium zorgvuldig
gekweekte nieuwe generatie
leiders, die zich sterker richt
op het vergroten van de greep
van zwart Zuid-Afrika op de
economie dan op verzoening
met de blanke minderheid.
Om in de voetsporen te treden
van Mandela lijkt geen geringe
opgave. De Zuid-Afrikaanse
'vader des vaderlands' speelde
de afgelopen jaren als geen an
der de rol van 'nationaal verzoe
ner'. Met de tijdens zijn 27-jari-
ge gevangenschap opgebouwde
autoriteit slaagde Mandela er
tijdens de moeizame overgang
van apartheid naar democratie
in de vrede te bewaren.
Ook lukte het de ANC-leider
zich een grote populariteit aan
te meten onder de oude vijanden
van zijn beweging. „Blanke
Zuid-Afrikanen zijn een beetje
kinderachtig," aldus de politi
coloog Alf Stadler. „Ze werden
verliefd op de man die ze zo lang
gevangen hielden."
Met het vertrek van Mandela,
die in 1999 ook door Mbeki als
president van het land zal wor
den opgevolgd, lijkt er sprake
van een voorzichtige opleving
van de 'blanke angst' voor een
man die zich, sterker dan zijn
voorganger, wil inzetten voor de
opheffing van de achterstelling
van zwart Zuid-Afrika. Mbeki
zelf ziet daar hoogstens een ac
centverschuiving in en geens
zins het afzweren van de verzoe
ningspolitiek.
Tijdens een onlangs gehouden
toespraak gaf hij als zijn mening
te kennen dat de verzoening tot
falen gedoemd is als blank
Zuid-Afrika geen bereidheid
toont een deel van de economi
sche koek af te staan.
De oplevende angst doet geen
recht aan Mbeki's hoofdrol bij
het op gang brengen van een
dialoog met de vroegere macht
hebbers vanaf midden jaren
tachtig. Als internationaal se
cretaris slaagde hij erin ontmoe
tingen tot stand te brengen met
vertegenwoordigers van de
denktank van het minderheids
bewind, de Broederbond, het
Zuid-Afrikaanse bedrijfsleven
en zelfs medewerkers van de in
lichtingendienst. In samen
spraak met Nelson Mandela, die
in zijn gevangeniscel vanaf 1987
leden van het kabinet van P.W.
Botha ontving, legde hij het fun
dament voor het uiteindelijk in
1990 op gang gekomen onder
handelingsproces.
De ironie wil dat het in die tijd
juist Mbeki was die, pijp rokend
en telkens weer rustig argumen
terend, in de ogen van veel blan
ken het gematigde gezicht van
het ANC representeerde. Nu
boezemen Mbeki's pleidooien
voor een 'Afrikaanse wederge
boorte', voor invoering van een
extra belasting voor 'geprivili-
geerden' en het feit dat zijn ad
viesraad uitsluitend uit zwarten
bestaat een zekere angst in. Zijn
herhaaldelijke uitvallen naar de
'voornamelijk door blanken ge
controleerde media' leveren hem
bovendien met regelmaat een
slechte pers op.
Al met al lijkt Mbeki's inzet
meer dan een accentverschui
ving. Zijn machtsbasis concen
treert zich met name binnen de
opkomende zwarte middenklas
se en de tienduizenden partijle
den die nu binnen het staatsap
paraat en de verschillende be
stuurslagen carrière maken. Het
door Mbeki, die economie aan
de universiteit van Sussex stu
deerde, aangezwengelde 'her
stelplan' richt zich dan ook met
name op het creëeren van een
brede zwarte middenklasse.
Zijn criticasters binnen het
ANC, met name binnen de vak
bondsfederatie Cosatu en de
communistische partij (SACP),
veroordelen het plan als 'neo-li-
beraal' en zelfs 'Thatcheris-
tisch'.
De toekomstige president, die in
1964 in ballingschap ging nadat
zijn vader Govan samen met
Mandela naar Robbeneiland
werd verbannen, zegde in 1990
zijn lidmaatschap van de com
munistische partij op. SACP-le-
den zijn bevreesd dat de
machtsovername door Mbeki
uiteindelijk ook het einde van de
alliantie tussen het ANC en hun
partij zal inluiden.
De nog steeds goed georgani
seerde en invloedrijke partij
heeft in de afgelopen decennia
talloze blanke anti-apartheids
leiders en intellectuelen aan het
ANC 'uitgeleend'. Dat is in hoge
mate bepalend geweest voor de
'non-raciale' koers die de bewe
ging tot op heden vaart, en on
der de aanhang het besef ver
sterkte dat de strijd tegen de
apartheidspolitiek niet simpel-
Thabo Mbeki neemt het par-
tijleiderschap over van Nelson
Mandela en naar verwachting
in 1999 ook het president
schap. FOTO ANP
weg een strijd tegen blanken
was. Mbeki heeft zich daarente
gen in de afgelopen jaren steeds
sterker als een 'Afrikanist' ont
popt. Weliswaar zien aanhan
gers van deze stroming in Afrika
ruimte voor blanken, maar het
leiderschap is toch vooral aan
zwarten voorbehouden.
Mbeki is teveel een machtspoli
ticus om zich publiekelijk volle
dig met een denkrichting te
identificeren. Hij lijkt verschil
lende, soms tegenstrijdige, sig
nalen af te geven om zodoende
bij de verkiezingen in 1999 de
meerderheid van de partij te be
stendigen. Vriend en vijand zijn
het erover eens dat de nieuwe
ANC-leider beschikt over een
'geslepen' diplomatiek en orga
nisatorisch talent.
In de afgelopen twee jaar is hij
erin geslaagd veel van de angels
uit het conflict met de Inkatha-
beweging van chief Buthelezi
weg te nemen. Zijn op verzoe
ning met het rurale Zulu-seg
ment van de Zuid-Afrikaanse
samenleving gerichte beleid,
heeft in beide organisaties in
middels tot voorstellen voor fu
sie geleid. Afgelopen zondag
sloot zelfs Nelson Mandela zich
bij die gedachte aan.
Washington (rtr/afp) - De Ameri
kaanse president Clinton heeft
gisteren verklaard dat nieuwe
strafmaatregelen tegen Irak moe
ten worden overwogen, als Bag
dad de VN-wapeninspecties blijft
dwarsbomen.
Clinton zei tijdens een persconfe
rentie dat de Iraakse president
Saddam Hussein zich blijkbaar
nog steeds niet heeft neergelegd
bij inspecties van de internatio
nale gemeenschap op alle ver
dachte plaatsen.
Brussel - De Amerikaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken Alb
right heeft het Joegoslavië-Tri-
bunaal 1 miljoen dollar beloofd
voor de bouw van een nieuwe
rechtszaal in Den Haag. Albright
deed haar toezegging gisteren in
Brussel tijdens beraad met de
Navo-partners.
Haar Nederlandse ambtgenoot
Van Mierlo toonde zich na afloop
van de vergadering ingenomen
met de 'substantiële Amerikaan
se bijdrage'. Nederland heeft zelf
1,6 miljoen dollar uitgetrokken
voor de bouw van de tweede
rechtszaal.
Tot dusver zijn twintig van oor
logsmisdaden verdachte perso
nen in handen van het Joegosla-
vië-Tribunaal.
Brussel - De Europese Unie zal
zelf maatregelen nemen als de
auto-industrie niet sneller werk
maakt van schonere wagens. De
milieuministers gaven gisteren de
Europese Commissie opdracht
met een Europees wetsontwerp te
komen, tenzij er voor maart af
spraken liggen met de autopro
ducenten over beperking van de
C02-uitstoot.
Turkse leger sluit acties in Noord-Irak af
Ankara - Turkse militairen hebben hun offensief tegen Koerdi
sche guerrillastrijders in Noord-Irak afgesloten. De actie tegen
bases van de Koerdische Arbeiderspartij PKK heeft twee weken
geduurd. Volgens het staatspersbureau Anatolia is 'het offensief
met succes geëindigd'. Er zijn 182 aanhangers van de PKK ge
dood. Aan Turkse zijde zouden geen slachtoffers zijn gevallen.
Drie IRA-leden veroordeeld
Londen - Drie IRA-leden zijn gisteren in Londen veroordeeld tot
gevangenisstraffen van 25, 20 en 17 jaar. Twee mannen van 31 en
één van 26 zijn door een jury schuldig bevonden aan het beramen
van een bomaanslag. Daarnaast achtte de jury het bewezen dat de
drie in het bezit zijn geweest van een grote lading explosieven. De
Londense politie vond na hun arrestatie tien ton explosieven, wa
pens en apparatuur voor de productie van bommen. Een vierde
verdachte werd na ruim twintig uur beraad door de jury vrijge
sproken.
VN sturen voedselhulp naar Somalië
Nairobi - De Verenigde Naties gaan dertigduizend ton voedsel
naar Somalië sturen om de zeshonderdduizend slachtoffers van de
watersnoodramp te helpen. De organisatie maakte dat gisteren in
de Keniaanse hoofdstad Nairobi bekend. Met de hulp willen de
VN de slachtoffers het komende half jaar voeden tot de nieuwe
oogst is binnengehaald. Door de overstromingen is zeker 31.000
ton voedsel verloren gegaan en is zestigduizend hectare land
bouwgrond zwaar beschadigd.
VN kritiseren Congolese regering
Genève - De regering van de Democratische Republiek Congo
houdt zich niet aan haar belofte om de veiligheid te garanderen
van de inspecteurs die er massamoorden op Rwandese Hutu-
vluchtelingen willen onderzoeken. Maandag keerde een groep on
derzoekers uit het noorden van Congo naar de hoofdstad Kinsha
sa terug omdat zij zich door groepen demonstranten in de regio
Mbandaka bedreigd voelde. „De regering van Congo moet de vei
ligheid garanderen. Dat staat zeer duidelijk in de brief, waarin de
secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, de opdracht van de
onderzoekers beschrijft," aldus woordvoerster Thérèse Gastaut
van de VN in Genève.
Navo plant nieuwe vredesmacht Bosnië
Brussel - De Navo-ministers van Buitenlandse Zaken hebben gis
teren in Brussel opdracht gegeven plannen uit te werken voor een
nieuwe internationale vredesmacht in Bosnië. Het formele besluit
valt 1 maart volgend jaar. Het ziet er naar uit dat de vredesmacht
kleiner zal zijn dat het huidig troepental van 35.000. Op hun half
jaarlijkse bijeenkomst gaven de ministers de militaire Navo-com-
mandanten opdracht vier scenario's uit te werken voor de toe
komstige vredesmacht. Uiterlijk 1 maart maken de ministers een
keuze uit de vier plannen. De scenario's lopen uiteen van totale te
rugtrekking tot handhaving van het huidige troepenaantal. Het
mandaat van de Sfor-vredesmacht loopt eind juni 1998 af.
(ADVERTENTIE)
mmm
MËj3w De ®'adendon van
EXPRESSE Media Expresse
is een ideaal cadeau voor de
feestdagen. Goed voor een
geschénkabonnement op een
fantastisch blad naar keuze.
En u hoeft 'm pas té betalen ajs
u hem aan iemand geeft! Bel nu
meteen gratis met SCOOT™
O8OO
en vraag m aan! 7007
Dan heeft u altijd een geschenk
in huis.
De Bladenbon vindt u ook op Internet www.sco0t.ni/bladenbon.htm
Door Bert Schampers
Brussel - De Navo neemt in
april 1999 een besluit over
verdere uitbreiding van het
bondgenootschap. Gisteren
hebben in Brussel de zestien
Navo-leden de toetreding van
drie voormalige leden van het
Warschau Pact, Polen, Honga
rije en Tsjechië formeel be
krachtigd. De drie landen zul
len over anderhalf jaar, als de
Navo haar vijftigjarig bestaan
viert, verwelkomd worden als
nieuw lid.
Het gaat om de vierde uitbreiding
sinds de oprichting van het Noor-
datlantisch bondgenootschap in
1949. In tegenstelling tot Frank
rijk en Spanje zullen de drie
voormalige Warschau-Pactlan-
den vanaf medio 1999 onmiddel
lijk deel gaan uitmaken van de
geïntegreerde militaire structuur
van de Navo. Spanje bereidt zich
overigens voor op volwaardige
deelname aan militaire Navo-
operaties.
Met de ondertekening van de toe-
tredings-protocollen krijgt het
besluit van de Navo-top, afgelo
pen zomer in Madrid, een diepere
betekenis. Polen, Tsjechië en
Hongarije zijn de eerste drie
Oost-Europese landen die sinds
het einde van de Koude Oorlog
toetreden. Eigenlijk was de DDR
hen al voor, maar de integratie
van het Oost-Duitse leger in de
Navo gebeurde geruisloos onder
de vleugels van de Bondsrepu
bliek.
De grens van de Navo schuift
verder op naar het oosten. Vooral
Rusland, waarmee de Navo ove
rigens goede betrekkingen onder
houdt - vastgelegd in de stich-
tings-akte - kijkt enigszins ner
veus naar de uitbreiding nu het
grondgebied van de Navo tot aan
zijn grenzen reikt. Niet dat de
Navo kan worden gezien als een
bedreiging voor Moskou. Het ge
vaar zit vooral in Rusland zelf,
dat door interne politieke en eco
nomische problemen een factor
van instabiliteit blijft. Het verle
den speelt daarbij een rol, maar
zeker ook de angst voor de toe
komst.
Het laatste woord over het Navo-
lidmaatschap van de drie voor
malige Warschau-Pactlanden is
nu aan de lidstaten. Ratificatie in
de parlementen is geen gelopen
race, waarschuwden functiona
rissen gisteren.
Minister Van Mierlo vertelde on
der de indruk te zijn geweest.
„Het is misschien de leeftijd,
maar het deed me wel wat van
daag. Wij werden in 1945 bevrijd.
Zij ook, maar hun bevrijders
werden de nieuwe bezetter. Dat
zat ons altijd al dwars."
Frankrijk en Italië willen dat ook
Roemenië, Bulgarije en Slovenië
snel lid worden van de Navo. In
Madrid, waar afgelopen juli werd
beslist over de eerste groep nieu
we toetreders, behoorden ook de
ze landen tot de kanshebbers. De
Navo-landen kozen voor een ge
faseerde toenadering, onder druk
van de Amerikanen, die ook
vreesden dat de hele operatie te
veel geld zou kosten.
Voor de uitbreiding met drie
nieuwe leden is bovenop het Na-
vo-budget de komende tien jaar
drie miljard dollar gereserveerd.
Dit geld is voornamelijk bestemd
voor infrastructuur en opleiding.
Het is de bedoeling dat de toetre
ders, net zoals de huidige zestien,
substantieel bijdragen aan de
Navo-begroting.
Intussen bereidt het bondgenoot
schap zich voor op verdere uit
breiding. In de slotverklaring van
de najaarsvergadering werd dat
gisteren nogmaals bevestigd. Se
cretaris-generaal Solana van de
Navo ontkende dat een besluit
over nieuwe leden al eerder valt
dan 1999.
Pas in april van dat jaar komen in
Washington de staatshoofden en
regeringsleiders opnieuw bijeen
in Washington om de vorderin
gen te bespreken.
De Turkse minister van Buiten
landse Zaken Cem verklaarde
nog voor het begin van de Navo-
vergadering in Brussel dat zijn
land niet dwars gaat liggen bij de
uitbreiding van het bondgenoot
schap, omdat het toevallig ruzie
met de Europese Unie heeft.
Turkije is zwaar teleurgesteld
nadat het zaterdag te horen kreeg
voorlopig geen kans te maken op
onderhandelingen voor toetre
ding tot de Europese Unie. Cem
maakte een duidelijk onder
scheid tussen de Navo en de EU.
De Turkse bewindsman wil de
gestoorde relaties met de EU ook
niet dramatiseren.
Minister Van Mierlo had gister
middag een kort onderhoud met
zijn Turkse ambtgenoot.
„Hij voelt zich oprecht ge
kwetst," aldus Van Mierlo, die
dat ook weer niet onbegrijpelijk
noemde. De minister wilde Cem
laten zien dat Nederland zich
zeer betrokken voelt. Het is nu
aan de Britse minister Cook om
als inkomend EU-voorzitter de
betrekkingen met Ankara weer te
verbeteren.
