nood
'Ik kan dat woord zo niet schrijven'
Copper v
W8
DESTEM
HET WEER
Kou in het land
Kerstpakketl
DE STEM
BINNENKRANT
pE STEM
De boekenwurm
Record-aantal fouten bij Groot Dictee
Koolsalade
met karwijzaad
k k k
Zon en maan
Hoogwater
Tilburg positif
i i i i i
DINSDAG 16 DECEMBER 1997
Aan het eind van dit millen
nium dreigt naast de dicteetor
en de kolibrie nog een buite
nissig diertje te gronde te
gaan: de boekenwurm; min
naars van dit vieve beestje
luidden het afgelopen jaar,
soms met te veel retoriek, de
noodklok.
De boekenwurm is een frêle
schepseltje van welhaast adel
lijken bloede, dat zich graag
nestelt in een met een antima-
kassartje beklede, pluchen
fauteuil; daar doet het zich te
goed aan een gevarieerd pak
ket leesvoer.
Wurmen van beiderlei kunne
graven zich met evenveel ple
zier een weg door avant-gar-
distische gedachtespinsels als
door smeuïge pennenvruchten
over slechteriken die complot
ten smeden, maar ten langen
leste nul op het rekest krijgen.
In de Middeleeuwen was de
boekenwurm een graag gezie
ne gast bij klerikale kopiisten
met hun soeverein gekalligra
feerde manuscripten; later
haalde hij daar zo nodig acro
batische capriolen uit om zich
wiegendrukken met apocriefe
teksten te kunnen toe-eige
nen.
Na de uitvinding van het
drukprocédé kon het beestje
naar hartelust tekeergaan; o,
wat kon het zich vermeien in
een boek - dat miraculeuze
product van spirituele arbeid,
die haarlemmerolie voor al
lerhande zielenroerselen, die
ruggengraat van de cultuur!
Heden ten dage is er nauwe
lijks nog plaats voor hem ten
gevolge van alle elektronica;
vader, de preses van het gezin,
kijkt in een krankjorum ha-
wa'ihemd naar een quiz, moe
der bedient laconiek de huis
computer, de in T-shirts ge
klede kinderen manoeuvreren
in de carrousel van Internet.
Wat zullen we uitweiden over
de tijd dat menigeen van jongs
af juist in de kerstvakantie las
dat de stukken ervan afvlo
gen, slechts gestoord door het
sonore geblaf van de sint-ber-
nardshond?
We eindigen daarom met een
hartenkreet: we moeten, en
dat is de portee van dit ver
haal, niet gaan muggenziften,
maar het toejuichen dat se
rieuze zeloten zich suf prakki
seren over strategieën om de
boekenwurm als een feniks uit
zijn as te laten herrijzen!
Op veel plaatsen in de regio werd er en masse meegeschreven met het Groot Dictee. In de Oudenbossche raadzaal deed een selectie
van de bevolking van het Koepelstadje haar best. foto de stem ben steffen
DoorTwan van Lierop
Even leek het erop dat de deelnemers van
het Groot Dictee der Nederlandse Taal
gisteravond de magische grens van ge
middeld dertig fouten zouden doorbre
ken. Uiteindelijk bleven ze steken op 29
overtredingen van de taalregels in een
'dictee met kramp'.
Het is pauze bij het Groot Dictee der Neder
landse Taal. De jury kijkt het proefwerk van
de zestig kandidaten na. De deelnemers mo
gen buiten de vergaderzaal van de Eerste Ka
mer der Staten Generaal even op adem ko
men.
Waar velen al bang voor zijn, wordt bevestigd
bij raadpleging van het woordenboek.
Fout na fout stapelt zich op, hoop slaat om in
teleurstelling. Vooral de nieuwe spelling vol
gens het Groene Boekje uit 1995 zorgt nog
steeds voor verwarring.
Zo moet hartenkreet met een 'n' en hartelust
zonder. Niemand begrijpt er nog iets van.
„Waarom mag je woorden niet schrijven zoals
je ze uitspreekt?," klaagt een Belgische me
neer. „Gewoon odeklonje in plaats van dat
moeilijke Frans. En waarom gebruiken we
Engelse woorden als je iets ook in het Neder
lands kunt zeggen?
Een warme hond in plaats van een hot dog.
Dat klinkt in het begin misschien vreemd,
maar daar ben je zo aan gewend.
Presentator Philip Freriks beloofde een dictee
'met kramp' en dat werd het voor de meesten
ook. De 'magische grens' van gemiddeld der
tig fouten werd net niet doorbroken. De deel
nemers bleven steken op 29 overtredingen
van de taalregels.
Belg
Geen kleinigheid in een dictee van niet meer
dan acht zinnen over 'de boekenwurm' ('een
frêle schepseltje van welhaast adellijken
bloede, dat zich graag nestelt in een met een
antimakassartje beklede pluchen fauteuil').
Zowel bij de prominenten als bij het gewone
volk ging een Belg met de hoogste eer strij
ken. Schrijver Guido van Meir scoorde met
vijftien fouten beduidend beter dan de num
mer twee, minister van Justitie Winnie Sorg-
drager, die 21 keer tegen de spellingsregels
zondigde.
Ambtenaar
De echte winnaar werd Johan van Dam, een
ambtenaar van de provincie Antwerpen. Hij
vergiste zich slechts één keer door pluche te
schrijven waar het pluchen moest zijn. Ros
malenaar Wim Wassenberg was tevreden met
zijn totaal van vijftien fouten.
„Heel wat beter dan Henk Vonhoff. Die had
er veertig,sprak de leraar Nederlands na af
loop.
Overigens bleek zelfs bij de jury de nieuwe
spelling zeer gevoelig te liggen. Voorzitter
Hella Haasse, schrijfster, bekende bij het na
kijken van de tekst, dat ze met sommige mo
derniteiten echt niet uit de voeten kan. Ze
houdt stug vast aan 'praeses' waar de nieuwe
regels de schrijfwijze 'preses' verplicht stel
len. „Ik kan dat woord zo niet schrijven,"
zuchtte Haasse.
DAGSCHOTEL
EVEN PIEKEREN
500 gr witte kool dun gesneden - 1 gesnipperde kleine ui - 1 gesnip
perde winterwortel - 4 el olie - 4 el azijn - 1 el witte basterdsuiker - 'A
el karwijzaad - 125 ml zure room.
Bezorgklachten, abonnementen
administratie, lezers- en fotoservice:
BEL LEZERSCONTACT
076 - 5 312 312
maandag t/m vrijdag 8.00 -17.00 uur
zaterdag 8.00- 12.00 uur
Uitgave van Uitgeversmaatschappij
Zuidwest-Nederland B.V.
Directie:
D.H. Ahles
J.J. Janze (adjunct).
Hoofdredactie:
A. Verplancke
C. Hamans
H. Vermeulen.
Hoofdkantoor:
Breda, Spinveld 55,
postadres:
postbus 3229,4800 MB Breda,
telefoon 076-5312311,
fax 076-5312355,
fax redactie 076-5312512,
fax lezerscontact 076-5312330.
Rayonkantoren en advertenties:
Zie colofon in het regio-katern
van deze krant.
Abonnementsprijzen via
automatische incasso:
(tussen haakjes de prijs via acceptgiro)
maand f 33,50 n.v.t.
kwartaal 96,50 99,75)
halfjaar 191,00 196,00)
jaar 380,00 390,00)
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Beëindiging abonnementen:
uitsluitend schriftelijk, 1 maand vóór het
einde van de betaalperiode.
Bankrelaties:
postgiro 1114111
ABN/AMRO rekening 520538447.
De Stem op band:
Centrum voor gesproken lektuur
telefoon 0486-486486.
De Stem op internet:
http://www.stem.nl
Copyright 1997 Uitgeversmaatschappij
Zuidwest-Nederland B.V. Breda,
Maak een dressing van olie,
azijn, basterdsuiker en breng op
smaak met peper en zout.
Meng er de zure room door met
het karwijzaad en roer de saus
door de witte kool en wortel sa
lade.
Laat een paar uur rusten en ser
veer de salade met varkensvlees.
LETTERRAADSEL
Welk woord is in dit
letterraadsel verborgen?
Horizontaal:
1. Slaapt half in deze plaats (5); 3. Een dier van niets
aan de wal (5); 4. Het vee komt er voor(in) (4); 7.
Kledingstuk om een ander kledingstuk te bevestigen
(5); 10. Zonder de trein zijn we nergens meer! (9); 11
Uit hoofde van z'n beroep moet hij wel uitkijken (8).
Verticaal:
1. Vuil kledingstuk? (7); 2. Het schrift van een graaf
(5); 5. Die zangers zijn overdreven onvriendelijk (6);
6. De woonplaats van een vrijer (6); 8. Onbehouwen
plant (5); 9. Eindeloze bak met gebalk (5).
JFS
SUSKE EN WISKE: DE VOGELS DER GODEN
Oplossing van gisteren:
Horizontaal:
1. Stomp; 5. mep; 8. tromp; 12. pop; 13. avegaar; 16.
fee; 17. ik; 18. aker; 19. laan; 21. dr; 22. noga; 24.
teken; 26. oker; 28. alt; 30. lat; 31. boe; 32. tortel; 35.
karton; 37. in; 38. monitor; 39. er; 40. krater; 42. kor
net; 45. are; 46. tel; 48. nee; 49. solo; 51. marot; 53.
Enak; 55. te; 56. meer; 58. roep; 60. do; 61. els; 63.
lerares; 65. per; 66. Reims; 67. ale; 68. poort.
Verticaal:
1. Spinet; 2. toko; 3. op; 4. pak; 5. merel; 6. eg; 7.
palet; 8. tra; 9. of; 10. mede; 11. perron; 14. vet; 15.
aan; 18. aalt; 20. Noor; 23. garnaal; 25. kaliber; 27.
ketenen; 29. temee; 31. baron; 33. oir; 34. lor; 35.
kok; 36. ore; 40. koster; 41. trom; 43. reep; 44. tekort;
46. tarra; 47. lorre; 50. oele; 51. mee; 52. toe; 54.
ader; 57. els; 59. esp; 62. si; 64. al; 65. po.
HEINZ
Met een snij
dend koude
oostenwind is
gisteren de
aanvoer van
vrieslucht op
gang gekomen.
Vandaag is dat
goed te mer
ken. Vanoch
tend moeten de
ramen schoon
gekrabd wor
den en in het
hele land blijft
de temperatuur
onder nul. Van
middag loopt
de temperatuur
uiteen van -1
graad in het
westen tot -4 in
het oosten. De
matige tot vrij
krachtige wind, 4 tot 5 Beaufort, maakt het voor het gevoel een stuk
kouder. Op de stranden zorgt een windkracht 7 zelfs voor nog lage
re gevoelstemperaturen. Wolkenvelden drijven over het land, maar
de opklaringen worden in de loop van de dag steeds groter. De zon
zal zich dus wat vaker laten zien. Uit de bewolking valt geen neer
slag. Morgen en donderdag blijft het koud. Wel neemt donderdag
vanuit het zuiden de bewolking toe. De kans op regen of ijzel wordt
dan groter want zachte lucht start de aanval op de koude lucht.
Weerrapporten 15 december 19 uur
Amsterdamzwaar bew4 gr
De Biltzwaar bew3 gr
Deelenzwaar bew3 gr
Eeldezwaar bew3 gr
Eindhovenzwaar bew3 gr
Den Helderzwaar bew4 gr
Rotterdamzwaar bew3 gr
Twentezwaar bew2 gr
Vlissingenzwaar bew3 gr
Maastrichtzwaar bew3 gr
Aberdeenzwaar bew7 gr
Athenelicht bew11 gr
Barcelonazwaar bew13 gr
Berlijnmotsneeuw-1 gr
Boedapestzwaar bew0 gr
Bordeauxlicht bew7 gr
Brusselzwaar bew3 gr
Cyprusweerlicht21 gr
Dublinzwaar bew7 gr
Frankfurtzwaar bew.3 gr
Genèvezwaar bew3 gr
Helsinkizwaar bew-7 gr
Innsbrucksneeuw2 gr
Istanbulzwaar bew12 gr
Klagenfurtzwaar bew2 gr
Kopenhagenzwaar bew1 gr
Las Palmashalf bew28 gr
Lissabonzwaar bew.14 gr
Locarnoonbewolkt8 gr
Londenzwaar bew6 gr
Luxemburgzwaar bew3 gr
Madridonbewolkt8 gr
Malagahalf bew17 gr
Mallorcahalf bew16 gr
Maltalicht bew16 gr
Moskouonbewolkt-24 gr
Münchensneeuw0 gr
Nicelicht bew11 gr
Oslohalf bew1 gr
Parijslicht bew5 gr
Praagsneeuw-3 gr
Romehalf bew11 gr
Splitlicht bew11 gr
Stockholmzwaar bew-2 gr
Warschauhalf bew-8 gr
WenensneeuwOgr
Zurichzwaar bew1 gr
Bangkokonbewolkt35 gr
Buenos Airesonbewolkt19 gr
Casablancazwaar bew23 gr
Johannesburgonbewolkt28 gr
Los Angeleszwaar bew15 gr
New Orleansonbewolkt10 gr
New Vorkonbewolkt3 gr
Tel Avivonbewolkt22 gr
Tokyoonbewolkt15 gr
Torontoonbewolkt7 gr
Tunislicht bew16 gr
Vancouverregenbui8 gr
Weersvooruitzichten van het KNMI, gemiddeld over Nederland:
voor
zonneschijn
in p roe.:
neerslagkans:
minimumtemp.:
middagtemp.:
wind:
dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag
40
10
-3
05
40
10
-6
-2
ZO 5
10
30
-3
-1
ZO 5
10
30
-1
1
ZO 4
(Windrichting en windsnelheid gelden voor overdag boven open gebieden)
10
40
0
2
ZO 4
VANDAAG/ Zon op: 0842. Zon onder 16.28. Maan op: 19.21. Maan onder: 10.10 MORGEN/ Zon
op: 08.43. Zon onder: 16.28. Maan op: 20.24 Maan onder: 10.49.
VANDAAG/ Bath: 04.29-16.46. Dordrecht: 06.55-19.25. Hansweert: 04.01-16.17. Hoek van Holland:
03.48-16.05. Terneuzen: 03.25-15.43. Vlissingen: 03.07-15.25. MORGEN/ Bath: 05.11-17.26, Dord
recht: 07.36-19.20. Hansweert: 04.40-16.58 Hoek van Holland: 04.36-16.49. Terneuzen: 04.08-16.26.
Vlissingen; 03.49-16.07.
Groot-Brittannië en Ierland'
Droog en zonnige perioden
maar langs de Noordzeekust
enkele (sneeuw)buien. Later in
het zuidwesten meer wolken en
toenemende kans sneeuw, later
regen. Middagtemperatuur en
kele graden boven nul, in het
westen rond 5 graden.
België en Luxemburg: Zonnige
perioden, afgewisseld door en
kele wolkenvelden en in het
oosten kans op een sneeuwbui-
tje. Flink kouder met maxima
van een paar graden onder nul
Noord- en Midden-Frankrijk-
Eerst in het oosten wolkenvel
den, plaatselijk wat sneeuw en
een koude oostenwind. In het
westen wat zon. Woensdag in
het westen toenemende wolken
en neerslagkans, mogelijk ijzel
In het oosten juist meer zon.
Maxima rond of onder het
vriespunt.
Zuid-Frankrijk: In het zuidoos
ten wolkenvelden en af en toe
regen, in de heuvels en bergen
sneeuw. In het zuidwesten eerst
nog wat zon en overwegend
droog, maar dinsdag geleidelijk
toenemende kans op regen.
Maxima van rond het vriespunt
in het oosten tot 10 graden aan
de Middellandse Zeekust.
Portugal: Toenemende bewol
king en dinsdag vooral in het
zuiden regen. Woensdag overal
veel bewolking en mogelijk veel
neerslag. Bovendien van tijd tot
tijd veel wind. Middagtempera
tuur rond 15 graden.
Spanje: Toenemende bewolking
en vooral in het zuiden en oos
ten eerst af en toe regen. Woens
dag van het westen uit perioden
met regen. Toenemende wind.
Middagtemperatuur landin
waarts ongeveer 8 graden, aan
zee van 12 in het noorden tot 18
in het zuiden.
Italië: Wolkenvelden en op veel
plaatsen af en toe regen. In het
noorden ook sneeuw en een
koude oostenwind. Maxima uit
eenlopend van iets boven nul in
het noorden tot circa 15 graden
op Sicilië.
Griekenland en Kreta: Eerst
veel wind en in het noorden en
oosten regen, soms ook onweer.
Vooral in de bergen in het noor
den sneeuw. Dinsdagmiddag
vanuit het zuidwesten droger,
af en toe zon en rustiger. Mid
dagtemperatuur van 6 gra
in het noorden tot circa 15 langs
de kusten in het zuiden en wes
ten.
Duitsland: In het midden en
zuiden bewolkt en eerst
kans op wat sneeuw. Verder na
genoeg droog en van het noor
den uit perioden met zon Kou
der; maxima van circa -2 g
den in het westen tot -6 in het
oosten.
Zwitserland: Wolkenvelden,
vooral in het noorden ook zon.
Maxima van enkele graden on
der nul in het noorden tot een
paar graden boven nul in het
zuiden.
Oostenrijk: Wolkenvelden,
soms zon. Vooral in het zuiden
kans op wat sneeuw. Middag
temperatuur rond of onder het j
vriespunt.
ONTDEK DE VERSCHILLEN
■s)|ui| uauais 'doout
-letpueui 'duie(do>j 'svpaj se|dra}eM 'pueqojne 'ajusj haijijeq ueA jeeq 'amidejed uba do} 'deipo}oui 's>|ui| se|d»)S
Van onze verslaggever
pen Bosch - Energiebe
pnem biedt Internet-gel
kers volgend jaar de gele
heid om rechtstreeks cor
te maken met het wereld^
informatienetwerk. Nu is
nog een abonnement op
zogenaamde service-prot
voor nodig. Dat kost onge
dertig gulden per maand.
„Onze plannen zijn nog niet
Van onze verslaggevers
Utrecht - De 17 theologisl
samen 424 eerstejaars stuf
antwoord op de vraag, off
opleidingen godgeleerdhei
Dat zegt de visitatiecomissiel
de Vereniging van Samenil
kende Nederlandse Universl
ten in een rapport, dat gisterT
aangeboden aan VSNU-vooJ
ter prof. dr. Meijerink.
De Theologische Faculteit
burg (TFT) zegt het visitatieJ
port met tevredenheid, maar j
zonder zorg, te hebben ontu
gen. De faculteit komt er naaa
gen zeggen goed in naar vorerl
vergelijking met zusterinstell
gen.
Het totaal aantal eerstejaarsl
de negen klassieke opleidinl
bedraagt 271, bij de niet-klasl
ke 153. Het is moeilijk om alf
opleidingen godgeleerdheid
elkaar te vergelijken. Ze verse,
len onderling in opzet, doels
ling, duur, inhoud en profiel
serhijftnde visitatiecommid
De klassieke opleidingen heb]
bijvoorbeeld de toelatingsei]
Grieks en Latijn en leiden on
meer op tot het kerkelijke an
De niet-klassieke opleidinl
kennen die vereisten niet. I
Volgens de visitatiecommissie
het weinig zinvol om alle ne|
klassieke opleidingen god
leerdheid in stand te houd
Daarnaast hebben de acht nl
klassieke opleidingen nog wei]
eigen profiel-en -beroepspersp
tief. De helft van deze opleid
Rotterdam (anp) - Artsen en
huis Dijkzigt ih Rotterdam gei
sen drank halen zij er uit, maa
huis staan. Medicus J. Grashui
collega's en geeft ze aan de mi;
Sinds 1994 heeft Grashuis enk|
ven aan de Stichting Jeugdzo:
ciaal-medische kinderopvang,
net ziekenhuis af. „De kerst]
Grashuis. „Met de verdeling
ik me bewust verre van."
O Konijn,
500 gram 748
CTl Vorkham,
Yorkham basilicum
of -fumé p0
©Ul Bitterkoekjes,
zak 250 gram
ft Ui Perla Mokka km«
w pak 500 gram of 2 pl
©Sancerre U2S5J, p0
of Chablis (1405), fle
ft Cooa-Cola, regular I
W of light caffeine free,
ft Buitoni Melba toast,,
w sesam of rond, 2 pak
ft van't mes:
0ld Amsterdam kaas
ft Ui Maïskorrels,
blik 300 gram
0) c.flvé vlees-of vissai
alle smaken, fles 25(
