wcees/i
HTELUKE
IALADES
atKÉÈ
illUNS
Krijgsmacht
vergeven
van asbest
intjes
De Anti Democratische Partij: da 's andere koek
DE STEM
Rosenmöller beoogd
lijsttrekker GroenLinks
Op de vlucht voor de vorst
Boereninkomens dit
jaar behoorlijk hoger
DESTEM
NW biedt
200 miljoen
voor eigen
varkensplan
jalade
alade
\Iade
alade
)e
Heeft u vracjen over uw abonnemei
Bel naar de afdeling Lezerscontact
076-5312312
6-
AGBLAD VOOR Z U I D W E S T-N E D E R L A N D
Duizenden militairen blootgesteld
85 doden bij
vliegramp
in Emiraten
immer 10225
|eda
KPMG-directeur
De Boer beoogd
voorzitter MKB
Goed geboerd
BER 1997
1
X 54
WÊÊÊÊ^!^^^
- ~v
ml
M
ï§S?ui*
'W%püür
N extra
CROKY CHIPS
diverse smaken
voordeelzak 300 GR.
ELDERS^
KERSEN op siroop
|as zonder pit
POT 680 GRAM
ELDERS.^
KAHREL KOFFIE
GOUDMERK
PAK 250 GRAM
FEESTPR1JS
ul (Hoeghtf») ZUHDERT: Itotwalrwt ST. WIUE&RORD: DotpuOT*
I - OUD-GASTEL Itaftt - BERGEN OP ZOOM: Moortgwtt
3 regels.
Prijs incl. BTW voor
op zaterdai
Tariefgroep 1
Tariefgroep 2
27.42
36.59
36.57
48.79
45.71
60.98
54.85
73.18
63.99
85.38
ƒ73.13
97.57
82.27
10977.
f 91.42
f 121.9_7_
0"
met een zakelijk karakter kunt u
VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
137e JAARGANG
8 "710311 "000218"
I I I I I
DINSDAG 16 DECEMBER 1997
LOS EXEMPLAAR; MAANDAG T/M VRIJDAG: 2,00 - ZATERDAG: 2,75
2 KATERNEN
Oe Binnenkrant
Binnenland
Buitenland
Beurs
Economie
Sport
Zeeland
Grote Gids
A2
A3
A4
A5
A6
B1/B2
C1 t/m C4
D1 t/m D4
BTV-programma
l'S
D4
Groot Dictee
blijft
dictee
met kramp
Sanering van
theologie
noodzakelijk
PAGINA
VN-topman
vangt bot
in Bagdad
PAGINA
PAGINA
Pierre van
Hooijdonk
ziet Nottingham
als 'navelstreng'
Personeel
Borssele zet
strijd voort
PAGINA
Hydro Agri
investeert
miljoenen
PAGINA
PAGINA
Van onze verslaggever
Nijmegen/Den Haag - Het ministerie van Defensie kampt met
een enorm, nauwelijks te overzien asbestprobleem. Dat blijkt
«iteen eerste inventarisatie.
_InToerende' defensiezaken - wa
pens, vliegtuigen, schepen, voer
tuigen - is zó veel (kankerver
wekkend) asbest verwerkt, dat
het personeel nu nog gezond
heidsrisico's loopt. Zeker is ook
dat in de afgelopen decennia vele
duizenden (dienstplichtige) mili
tairen aan verhoogde concentra-
lies asbest blootgesteld zijn ge
weest.
Waar mogelijk, kondigt het mi-
zullen veiligheids-
tegen asbest worden
aar Defensie waar
schuwt dat het operationele be
lang, bijvoorbeeld bij vredesope
raties, zwaarder kan wegen dan
de persoonlijke veiligheid van het
personeel.
De eerste tussenrapportage van
de commissie die de asbestpro-
blemen bij de krijgsmacht onder
zoekt, laat aan duidelijkheid
niets te wensen over: Defensie zit
opgescheept met een enorme er
fenis aan asbest en asbesthou
dend materiaal. De Cannenberg,
het van asbest vergeven, voorma
lige Navo-commandocentrum in
Maastricht dat eerder dit jaar in
Sharjah (afp) - Op één na zijn
Bisteren alle 86 inzittenden van
een Tadzjieks verkeersvliegtuig
het leven gekomen toen het
toestel vlak voor de landing neer
stortte bij de luchthaven van
Sharjah in de Verenigde Arabi-
sthe Emiraten (VAE). Een vrouw
is levensgevaarlijk gewond in een
ziekenhuis opgenomen.
"e oorzaak van de ramp met de
uipoley-154 van de maatschap-
P'j Tajik Air is nog onbekend,
lolgens sommige berichten is de
Tupolev in de lucht geëxplo-
jwd. Het gecharterde vliegtuig
M 77 passagiers en negen be
manningsleden aan boord. Het
wrvoerde Tadzjieken van Chodz-
j™Mar Sharjah. De passagiers
J™en inkopen of zaken doen in
«larjah.
het nieuws kwam, is nog maar
het topje van de ijsberg, want de
ze eerste inventarisatie betreft
alleen nog maar de roerende za
ken. Pas over twee jaar zijn alle
veertienduizend gebouwen en
complexen van Defensie op de
aanwezigheid van asbest gecon
troleerd.
Het is vrijwel zeker, zegt Defen
sie, dat bij onderhouds- en her
stelwerkzaamheden bij de Ko
ninklijke Marine vaak verhoogde
concentraties asbest zijn vrijge
komen. Vrijwel alle opvarenden
en werknemers van onderhouds
bedrijven die aan boord van
schepen werkzaamheden hebben
verricht, kunnen tot het eind van
de jaren tachtig met 'losgebon
den' asbest (waarbij makkelijk
vezels kunnen vrijkomen, zonder
dat het materiaal wordt bewerkt)
te maken hebben gehad.
Bij de Koninklijke Landmacht zit
en zat het asbestgevaar vooral in
de werkplaatsen, waar bijvoor
beeld vele jaren op grote schaal
asbesthoudende remschijven zijn
verwijderd. Het overzicht van de
personen die bij de luchtmacht
aan asbest blootgesteld kunnen
zijn geweest, is minder specifiek.
'Alle personeel dat voor het einde
van de jaren tachtig was belast
met reparatie- en onderhouds
werkzaamheden aan vliegtuigen,
voertuigen en radars', meldt de
tussenrapportage. Ook de Ko
ninklijke Marechaussee en het
burgerpersoneel hebben met as
best te maken gehad. Opzichters,
monteurs, stokers en timmerlie
den worden in de inventarisatie
genoemd als mogelijke probleem
gevallen.
Defensie zegt verantwoordelijk
en aansprakelijk te zijn voor de
gevallen waarbij er voor perso
neel aantoonbaar onvoldoende
veiligheidsmaatregelen zijn ge
troffen en zich een typisch aan
asbest gerelateerde aandoening
ontwikkelt. Het ministerie zal
dan ook geen beroep doen op de
verjaringstermijn van dertig jaar.
Staatssecretaris Meijling van De
fensie heeft aangekondigd dat al
le asbesthoudende materialen,
voorzover mogelijk, op den duur
zullen worden vervangen door
asbestvrije alternatieven.
|en 7 dagen, 2 X betalen aanbie
Immer 14.70
j^nonze Haagse redactie
I en Haag - Paul Rosenmöller is de beoogd lijsttrekker van
I Vt T8 bii komende verkiezingen. Zittend Kamerlid
IFemk t ^°S S*'aa^ °P nummer *wee en de voormalige PvdA'er
Lie ^a'sema °P drie- Mohammed Rabbae, bij de vorige ver-
Iplaats^11 n°^ 'duo-lijsttrekker' naast Ina Brouwer, staat op
in\Kameriid ■rara Singh
|ijaniet terug in de
Liee' f stnat op een niet-ver-
I verniet'0 nefende Plaats na een
Ltred^ oordeel over haar
KamJca's Parlementariër.
iu Leonie Sipkes keert op
PakmVerZ°ek niet teru§ in bet
Wnt
Beckers
is afgestapt van het
"aarb'ij alll^ 'afsPiegeling'>
Nnlevin» ^dingen uit de
»i»den eZld? teruS kunnen
Ditmaal k kandidatenlijst,
gekozen voor de
AATSINGSGA
actiecommissie, °nder lei-
voormalig Kamerlid
JGr°«iLinksS' Z-' ^steren dat
■Principe S
sterkste kandidaten en voor ver
nieuwing, aldus Beckers.
De vernieuwing blijkt volgens
haar vooral uit de hoge plaats
van Femke Halsema, een 31-ja-
rige criminologe die enkele jaren
als onderzoekster was verbon
den aan het wetenschappelijk
bureau van de PvdA.
Rosenmöller toonde zich 'zeer
tevreden' met de advieslijst,
waarover de leden van Groen
Links zich nog moeten uitspre
ken. „Een kwalitatief sterke
lijst," aldus de beoogd lijsttrek
ker.
OP BINNENLAND-A3:
GroenLinks brandt Singh Varma af
rANTIE|
Henk van de j
Vliet: een j
kast vol
composities
PAGINA j
-5/-3
Een ijsdag
Het wordt de eerste ijsdag van deze winter. Door de straffe
oostenwind voelt het aan alsof het tien graden vriest.
Naast wolkenvelden is er ook wat zonneschijn.
De wijsheid die de Erwinnen Krol, Peters Timofeef, Cezen van Gurp, Hugo's van den Elshout en andere weerprofeten destilleren uit satellietfoto's en computerlijsten,
hebben ganzen, eenden, zwanen en andere trekvogels niet nodig. Zij voelen instinctmatig dat er kou in de lucht zit en weten dan dat het tijd wordt om af te reizen naar
warmer oorden. Strak in formatie en veel lawaai producerend trekken ze over. Ze rusten eens wat, ze eten eens wat. Maar dan gaat de reis verder. Op naar oorden met een
milder klimaat. foto cor viveen
Door Hessel de Ree
Scherpenisse - Nederland is een lan
delijke partij rijker. En niet zo maar
een. De jongste ster aan het politieke
firmament heet de Anti Democrati
sche Partij (ADP). Da's andere koek,
beseffen de oprichters, die zich
daarom (nog) niet allemaal bekend
maken.
De een is bierbrouwer, de ander een
hooggeplaatste ambtenaar, maar de
meesten zijn geslaagde zakenlieden.
„Stuk voor stuk mensen op goede posi
ties, die het niet kunnen gebruiken dat
ze voor gek worden uitgemaakt," licht
ADP-woordvoerder J. Key het risico toe
dat kiezers de opmerkelijke naam van de
partij associëren met weinig serieuze of
kwalijke denkbeelden. „We realiseren
ons dat de naam heel gevoelig ligt, maar
we vinden dat de tijd rijp is voor veran
dering. Het is echt serieus."
De inwoner van Scherpenisse, gepensio
neerd ingenieur, voegt eraan toe dat de
term anti-democratisch de lading eigen
lijk niet dekt. Het gedachtengoed van de
nieuwe partij is volgens hem veel omvat
tender dan de naam doet vermoeden.
Key tracht een en ander duidelijk te ma
ken aan de hand van de oprichtingsge
schiedenis van de ADP. De initiatiefne
mers, zo'n vijftig in getal, noemen zich
'getalenteerde Nederlanders'. Aanvan
kelijk troffen ze elkaar in een vrijmetse
laarsloge in Den Haag. „Maar daar voel
den we ons toch niet helemaal thuis." De
gedachtenbroeders besloten dat het be
ter was elkaar elders te ontmoeten om
een boom op te zetten over de wereld en
hoe die er zou moeten uitzien.
Niet geheel toevallig kozen ze als weke
lijks vergadercentrum het Haagse hotel
Des Indes. Daar waar ooit de paarse ge
dachte postvatte, bloeide nu iets op van
een geheel ander orde. Key: „Op een ge
geven moment zei iemand van ons: 'Dat
woord democratie bevalt me niet'. De
geest was uit de fles. We dachten er alle
maal zo over. Democratie, vinden wij, is
een heilig huisje, dat politieke partijen
vooral misbruiken om kiezers aan zich te
binden. Maar echt democratisch is toch
geen enkele partij?"
De denkers kwamen tot de slotsom dat
het anders moet in Nederland. „Verkie
zingen, okay, maar laat ons land bestu
ren door vakmensen. Bestuurders moe
ten niet worden gekozen op basis van
hun politieke kleur, maar op basis van
kwaliteit. Laat mensen uit het bedrijfs
leven naar een ministerschap sollicite
ren en betaal ze goed." Nog zo'n gevoelig
onderwerp dat de ADP'ers aansnijden:
de dictatuur van de democratische
meerderheid. Key: „Wie garandeert ons
dat een besluit dat door 51 procent van
de stemmen wordt gedragen het juiste
besluit is?"
Een partijprogramma ligt nog niet ge
reed. „Maar in grote lijnen hebben we al
wel enkele ideeën uitgewerkt. Zo willen
we het rechtssysteem veel strenger ma
ken. De straffen moeten omhoog. Net als
het basisinkomen." Voorts denkt de
ADP veel wijsheid te kunnen ontlenen
aan bijbel en koran. „Haal eruit wat
goed is en vergeet de rest," illustreert
Key het partijcredo.
Hij benadrukt dat de initiatiefnemers
'geen oer-conservatieven' of 'confessio
nelen' zijn. „Of links of rechts. We zijn
niets van dat alles." Helemaal zeker van
hun zaak zijn de ideeënmakers evenmin,
bekennen ze. Daarom hebben ze een opi
niebureau de opdracht gegeven hun
ideeën te toetsen onder de bevolking.
„Als uit de enquête blijkt dat onze denk
beelden aanslaan, zetten we door. Mis
schien halen we de verkiezingen van vol
gend jaar net niet. Maar anders zijn we
over vier jaar zeker van de partij."
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De Nederlandse
Vakbond Varkenshouders
(NW) van Wien van den
Brink wil 200 miljoen gulden
bijdragen aan een 'warme sa
nering' van de varkenssector.
Dat blijkt uit een brief die
Van den Brink aan leden van
de Tweede Kamer heeft ge
stuurd.
Het aanbod dient als alternatief
voor de Herstructureringswet
van landbouwminister Van
Aartsen. Die wordt vandaag in
de Tweede Kamer behandeld. De
NW is tegen de korting van de
varkensstapel die Van Aartsen
wil, te beginnen met tien procent
volgend jaar.
Uiteindelijk moet een kwart van
de varkens verdwijnen, vindt de
minister.
Van den Brink wijst erop dat het
kabinet 475 miljoen gulden in
kas heeft om varkenshouders uit
te kopen. Aangevuld met de 200
miljoen vanuit de sector, zou
daarmee vijftien procent van de
varkensrechten uit de markt
kunnen worden gehaald. Door
de mestnormen voor de boeren
aan te scherpen, wordt volgens
de NW-voorzitter de resterende
tien procent gehaald.
De huisvesting van varkens
hoeft van de vakbond niet verder
te worden verbeterd. Wel moe
ten bedrijven worden gehouden
aan de welzijnseisen in het var
kensbesluit van 1994. Blijven zij
weigeren, dan moeten zij sluiten.
Het ministerie van Landbouw
weigert inhoudelijk op het te
genvoorstel van Van den Brink
te reageren.
Een woordvoerder wil alleen
kwijt dat de brief 'rijkelijk laat'
komt. In de Tweede Kamer is er
hoogstwaarschijnlijk geen steun
voor.
ZIE OOK COMMENTAAR - A4
Delft (anp) - Drs. J. de Boer
wordt waarschijnlijk de nieu
we voorzitter van de belangen
organisatie voor het midden-
en kleinbedrijf, MKB-Neder-
land. Hij is nu nog directeur
bij het accountantsbureau
KPMG.
De ledenvergadering van MKB-
Nederiand moet zich nog uit
spreken over zijn kandidatuur.
Dat gebeurt op 16 februari.
(ADVERTENTIE)
Van onze redactie economie
Den Haag - Het gemiddelde inkomen van de boeren in Neder
land zal dit jaar ten opzichte van vorig jaar behoorlijk verbete
ren. Vooral melkveehouders, bloementelers en 'pestvrije' var
kenshouders profiteren daarvan.
(ADVERTENTIE)
In minder mate geldt dat ook
voor pluimveehouders, akker
bouwers en fruittelers. Volle-
gronds groentetelers en bloem-
bolbedrijven gaat het minder
voor de wind. In die bedrijfstak
ken moet de spaarpot worden
aangesproken.
Die inkomensgroei is in belang
rijke mate te danken aan de ver
goedingen die 'Den Haag' en
'Brussel' voor de varkenspest
hebben uitgekeerd. Daardoor
groeide het totaal aan uitgekeer
de premies en subsidies van één
tot 3,2 miljard gulden.
Bij de varkenshouders is alleen
gekeken naar bedrijven die pest-
vrij zijn gebleven. Evenals vorig
jaar zijn de resultaten goed. Het
gemiddeld gezinsinkomen in de
varkenshouderij bedraagt in het
boekjaar '97/'98 110.000 tot
125.000 gulden.
Het gemiddeld gezinsinkomen bij
de melkveehouders groeit met
22.000 gulden naar 57.000 gul
den. Dankzij zes procent hogere
prijzen hebben vooral de bloe
mentelers een goed jaar. Hun ge
middeld gezinsinkomen groeit
met 30.000 gulden tot 102.000
gulden. De telers van kasgroen-
ten, die vorig hun inkomen bijna
zagen verdubbelen tot 116.000
gulden, moeten het dit jaar stel
len met een inkomensgroei van
10.000 gulden.
Akkerbouwers hoeven, in tegen
stelling tot vorig jaar, dit jaar
hun reserves waarschijnlijk niet
aan te spreken. Tegenover een
dalende graanprijs staat een ho
gere prijs voor consumptie-aard
appelen. Het gemiddeld gezinsin
komen in de akkerbouw neemt
met 10.000 gulden toe tot 52.000
gulden.
i
B
De Stem houdt u op de hoogte van het nieuws uit stad en
streek, binnen- en buitenland en van al het andere dat zich
afspeelt in de wijde wereld van sport, economie, kunst en
cultuur. Daarom neemt u een abonnement op De Stem.
El
g Uw abonnementskeuze is:
D een proefabonnement van 6 weken voor 31,-
«j of een abonnement waarbij u De Stem de eerste 2 weken gratis ontvangt,
a Per maand d.m.v. automatische afschrijving33,50*
Per kwartaal d.m.v. automatische afschrijving.
Per kwartaal d.m.v. acceptgiro
U kiest voor automatisch betalen en ontvangt een Parkerpen.
Naam:
Adres:
Postcode:Plaats:
Telefoon:Bank/Gironr:
Handtekening:
Stuur deze bon in een open envelop zonder postzegel naar:
Dagblad De Stem, Afdeling Lezerscontact,
Antwoordnummer 112, 4800 VB Breda
96,50*
99,75
I
a
a
a
I
a
a
I*
a
a
a
a
M
§f 21-202
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
i
m mm UL
en voor een
GRATIS herplaa
ttsing j