Kleine p« Nazi-g gaat li slacht Van rozen moet je de aandacht afleiden SP zet Ma weer eersi DESTEM Defensie w Databank li HET WEER Voorproef op de winter DE STEM DE STEM BINNENKRANT Altviool Pompoen compote Voor twintig mi Zon en maan Hoogwater Hour, zie ze nu stom sim tubenIk ben eiht boor, ton 't beste Hees en 'l zuirerste bloed!..M,er durft er ut een mterbb komen MAANDAG 15 DECEMBER 1997 Bezorgklachten, abonnementen administratie, lezers- en fotoservice: BEL LEZERSCONTACT 076-5 312 312 maandag t/m vrijdag 8.00 - 17.00 uur zaterdag 8.00 -12.00 uur Uitgave van Uitgeversmaatschappij Zuidwest-Nederland B.V. Directie: D.H. Ahles J.J. Janze (adjunct). Hoofdredactie: A. Verplancke C. Haitians H. Vermeulen. Hoofdkantoor: Breda, Spinveld 55, postadres: postbus 3229,4800 MB Breda, telefoon 076-5312311, fax 076-5312355, fax redactie 076-5312512, fax lezerscontact 076-5312330. Rayonkantoren en advertenties: Zie colofon in het regio-katern van deze krant. Abonnementsprijzen via automatische incasso: (tussen haakjes de prijs via acceptgiro) maand 32,50 n.v.t. kwartaal 93,50 97,50) halfjaar 185,00 190,00) jaar 367,00 377,00) Voor posttoezending geldt een toeslag. Beëindiging abonnementen: uitsluitend schriftelijk, 1 maand vóór het einde van de betaalperiode. Bankrelaties: postgiro 1114111 ABN/AMRO rekening 520538447. De Stem op band: Centrum voorgesproken lektuur telefoon 0486-486486. De Stem op internet: http://www.5tem.nl Copyright© 1997 Uitgeversmaatschappij Zuidwest-Nederland B.V. Breda, DAGSCHOTEL SUSKE EN WISKE: DE VOGELS DER GODEN De altviool is het ergste. En de gitaar. Wrede instrumenten, on danks hun betoverende klan ken. Lijf-onvriendelijk. Al thans voor beroepsmusici. Voor 'amateurs' is er niets aan de hand. Die spelen gewoon wat minder als ze pijn voelen in hun nek, vingers of armen. Zonder daardoor hun mate riële bestaan op het spel te zetten. Een goede beroepsviolist in een goed beroepsorkest is evenwel eenvoudiger te ver vangen dan veel concertbe zoekers vermoeden. Voor el ke violist staan er gemiddeld 100 even goede - of betere - op de stoep. Het zou beroepszelf moord zijn om openlijk te gaan zeuren over zeurende pijnen. Dus praat je er vooral niet over met je collega's, ver mijd je de steeds bozer wor dende blikken van de dirigent, oefen je wat extra zodat je lijf nog meer te lijden krijgt en laat je vooral de schaarse des kundige hulpverleners links liggen. Doorspelen! Onverstandig maar begrijpe lijk. Dat vindt ook professor Eckart Altenmüller. Hij is neuroloog, musicus en onbe zoldigd biechtvader van tallo ze beroepsmusici en muziek studenten die vaak in wan hoop zijn kleine kliniek aan de Muziek- en theateracademie in Hannover opzoeken. Dat er meer muziekboeken dan ge neeskundige handboeken voor het grijpen liggen moet op zich al een hele geruststel ling zijn voor de patienten.En dat de dokter musicoloog is, van Bach houdt, fluit en piano speelt en met een celliste is ge trouwd, dat alles schept een' ongedachte band van ver-trou wen. Vaklui onder mekaar, zou je kunnen zeggen. Sporttopprestaties zijn licha melijk heel precies te contro leren. Muziekprestaties niet. Vanwege dat uiterst gecompli ceerde, nauwelijks controleer bare gehoor en geheugen van de mens. Een atleet twee cen timeter hoger laten springen is iets heel anders dan de snel heid van een toonladder op voeren. Waar zijn de tijden ge bleven dat muziek helend werkte, een communicatie middel was tussen musici on derling en tussen de musici en de toehoorders? De jacht naar opperste perfectie en briljant solo-spel zorgt in de concert zalen voor bewondering en verbazing. Maar ook nog voor ontroering, voor een warm ge voel? Bach speelde viool, cimbalo en trompet. Zonder zich suf te studeren. In dat opzicht was hij een doorsnee musicus: je speelde voor je brood, maar vooral voor je plezier. De veelgeroemde romantiek heeft daar de klad ingebracht. De musicus werd tot virtuoos. Het competitie-element dook op. Niet de muziek en het mu siceren op zich, maar de muzi kale topprestatie prevaleerde. Liszt, Chopin, Paganini. Hoe moeilijker hoe beter, hoe snel ler hoe opwindender. Robert Schumann had een onwillige middenvinger. Hij probeerde dat - terwille van zijn loop baan als solist - aanvankelijk te verbergen en vervolgens te corrigeren met primitieve or thopedische hulpmiddelen. Totdat hij er zich bij neerlegde en zich concentreerde op het componeren. Door Frans Wijnands Dat is de meeste beroepsmusi ci niet gegeven. Ze zijn ver oordeeld tot musiceren. Steeds beter, steeds sneller. Steeds minder persoonlijk on der de soms boosaardig-dwin- gende leiding van nóg ambiti euzere dirigenten die vooral onpersoonlijke perfectie na streven. Daarom krijgt profes sor Altenmüller jaarlijks zo'n tweehonderd nieuwe patiën ten uit heel Duitsland en van daarbuiten. Allemaal letterlijk kapotgespeelde musici. Pia nisten die met jarenlange da gelijkse, urenlange studies hun vingers, polsen en armen naar de vernieling hebben gehol pen. Het zal jazz-musici niet overkomen. Die spelen ook op het hoogste niveau, maar letterlijk 'losjes'. Veel beroepsmusici zijn als de dood voor de therapeut. Ze zijn hard voor zichzelf gewor den; ontkennen pijn-signalen. Muziek is sinds mensenheuge nis rustbevorderend, maar voor veel beroepsmusici is hun instrument paradoxaal genoeg een bron van toenemende stress. Een van de opdrachten van medicus-musicus Al tenmüller is zijn muziekstu denten te leren gezond te blij ven in een orkest. En muzika le kinderen vooral een instru ment te laten kiezen waar ze met plezier op spelen, inplaats van zich ongelukkig te oefe nen op een instrument dat te moeilijk is of niet bij hun li chaamsbouw past. Op een prikbord in zijn spreekkamer hangt de rake uitspraak van de Münchener komiek Karl Valentin: 'Kunst is prachtig maar je moet er hard voor werken'. Velen zelfs té hard. 500 gr pompoen - 2 el suiker - 1 citroen - 1 tl kaneel - Vi tl gemalen koriander. Met lepel pitten en losse vezels verwijderen. Pompoen schillen en het vlees in kleine blokjes snij den. In pan 5 el water samen met suiker aan de kook brengen. Pompoen stukjes toevoegen en in 10 minuten zachtjes laten gaar koken. Voeg citroensap, kaneel en koriander toe en laat de com pote afkoelen. Serveer met lams vlees of wild. Europeaan; 23. schaaldier; 25. kogelmaat; 27. boeien; 29. aan stonds; 31. adellijk persoon; 33. nageslacht; 34. prul; 35. beroep; 36. vreemde munt; 40. kerkbe- waarder; 41. slaginstrument; 43. smalle strook; 44. gebrek; 46. gewicht van de verpakking; 47. papegaai; 50. gekheid; 51. honingdrank; 52. aansporing; 54. bloedvat; 57. boom; 59. ratelpop- ulier; 62. muzieknoot; 64. bij woord; 65. nachtspiegel. e« Haag - Kunnen 750.00 de paarse coalitie werke i\rLP°!itieke Pr°blemen bri et als het aan mij ligt, zei vï-?ler Van Mierio CD66) afgi een a*s 066 dwars bli| eerH Zijn VVD-collega D eerder doorschemeren. Duidelijk is wel dat er in het sic' varbrlffn ?ver de Inkrimping t nogai vrat politiek hrtBin lpei staat En dat lev d® taruch?? altiid risico's op. Z <vakantio\ }aatste week voor ee heden 0 A fs Kamerleden en be vlam iet j laatste benen lopei DenrSLeerderindepanSlaat Iers- lanrivf d ^nt twee hoofd (VVD) en D^miniSter Van Db6, onder leiding Horizontaal: 1. Bot; 5. klap; 8. Nederlandse zeeheld; 12. cocon; 13. grote boor; 16. sprookjesfiguur; 17. per soonlijk vnw.; 18. emmer; 19. allee; 21. titel; 22. lekkernij; 24. sein; 26. gele verfstof; 28. zang stem; 30. stuk hout; 31. dierenge luid; 32. soort duif; 35. bordpa pier; 37. voorzetsel; 38. beeld scherm; 39. bijwoord; 40. vul- kaanmond; 42. blaashoorn; 45. oppervlaktemaat; 46. moment; 48. ontkenning; 49. alleenspel; 51. narrenstok; 53. bijbelse reus; 55. voorzetsel; 56. binnenwater; 58. faam; 60. muzieknoot; 61. boom; 63. docente; 65. door; 66. plaats in Frankrijk; 67. Engels bier; 68. doorgang. Verticaal: 1. Muziekinstrument; 2. bazar (Ind.); 3. voorzetsel; 4. kostuum; 5. vogel; 6. landbouwwerktuig; 7. schildersgerei; 8. brandgang; 9. voegwoord; 10. eveneens; 11. deel van een station; 14. dik; 15. voorzetsel; 18. gier; 20. Door Romke van der Kaa Sommige tuintechnieken lijken de laatste jaren een beetje in onbruik te raken; rozen-op-stam worden er nog genoeg aangeplant, maar het gebruik om de entplek (de plaats waar de roos op de onder stam geënt is) netjes met stro voor de winter in te pakken, kom je steeds minder vaak tegen. Het zal wel te maken hebben met onze wegwerp-maatschappij: een nieuwe stamroos is sneller ge kocht en geplant dan dat de oude is ingepakt. Ook het aanaarden van rozen is een ambacht dat in onbruik is geraakt: een enkele keer zie je nog een perk waarin aan de voet van elke rozenstam een keurig heuveltje aarde is op geworpen om de struik tegen strenge vorst te beschermen, maar de meeste rozen worden tegen woordig harteloos aan weer en wind overgelaten. 'Plant gefaald, nieuwe gehaald' is het devies. Zelfs het ouderwetse rozenperk zie je steeds minder vaak, en ik moet zeggen: dat vind ik een hele verbetering. Als er iets lelijk is in een tuin, dan is het wel het rozen perk in de winter, als de rozen als bladerloze staketsels staan te kleumen. En ook in het voorjaar, wanneer de rozelaars gesnoeid zijn, en vakkundig tot stompjes geamputeerd, oogt een perk met rozen nu niet bepaald hartver warmend. Ik zou zelfs durven stellen dat ook een rozenperk in de zomer niet tot de hogere tuinkunst gerekend kan worden, want planten die netjes in het gelid zijn aangeplant ogen nu eenmaal zelden aantrekkelijk, of het nu om rozen of om vergeet- mij-nieten gaat. Rijen, blokken en regimenten horen niet in de sier- tuin, maar in de groentetuin. En bovendien - een roos mag dan be toverend mooie bloemen hebben - die zitten ongelukkigerwijs wel vast aan een hark van een struik. Ach, waarom kan de rozenbloem niet ontspruiten aan de bevallige lijsterbes, of aan de sierlijke lau rier? Begrijp mij goed - ik ben dol op rozen, maar het is, denk ik, geen slechte politiek om van de rozen- bloemen te genieten en tegelijker tijd de aandacht van de rozen struik zoveel mogelijk af te leiden. En dat kan. Wie zijn rozen iets verder uit elkaar plant dan nor maal, kan tussen die rozen vaste »Een vaste plant die goed als tussenbeplanting van rozen kan worden toegepast is de Campanula. foto romke van der kaa planten zetten die dan ook nog zo danig gekozen kunnen worden dat ze de bloemen van de rozen beter tot hun recht doen komen. Een vaste plant die goed als tus senbeplanting van rozen kan wor den toegepast is de Campanula. Campanula's bloeien vaak blauw, een kleur die bij rozen gelukkig niet voorkomt - hoe fanatiek de veredelaars daar ook naar streven - en die daarom ook nooit met de rozen zal kunnen vloeken, of die nu geel, wit of roze zijn. Campa nula lactiflora is een anderhalve meter hoge vaste plant die zich sterk vertakt en in de zomer we kenlang bloeit met duizenden blauwe klokjes. Plant er niet meer dan twee per vierkante meter. En vermijdt tot elke prijs de vuilroze en witte variëteiten. Campanual persicifolia heet in het Nederlands het Perzikbladig Klokje. Chaman- ter onkruid bestaat er nauwelijks. De plant zaait zich overal uit, maar dit kun je alleen maar toe juichen. Uit glimmend-groene-ro- zetten rijzen in de zomer slanke stengels op die rondom bezet zijn met grote blauwe klokken. De kleur varieert, van het tederste babyblauw tot het onbedorven azuur van een alpenhemel. Door dat de zaailingen niet allemaal te gelijk ontkiemen, wordt de bloei tijd over een lange periode ge spreid. Na de bloei is het mooie er wel af en kan Campanula persici folia tot aan de grond toe worden teruggeknipt. Rozen kun je niet tot de makke lijkste tuinplanten rekenen - als ze niet groen zien van de luis, dan zien ze wel zwart van de bladvlek- kenziekte, rood van de roest, of wit van de meeldauw. En in de af gelopen warme zomer waren veel rozen in augustus al volledig ont bladerd. Wie zijn rozenstruiken van een royale tussenbeplanting van Campanula's voorziet, heeft bij het falen van de rozen in ieder geval nog iets om naar te kijken. ONTDEK DE VERSCHILLEN nen Haag (anp) - Om beter in te nen spelen op snel wijzigende standigheden is het leger gebaE een meer flexibel personeelsbest nje grotere flexibiliteit zou kunnen den bereikt door jonge militairer contract voor langere tijd te geven ministerie van Defensie begint da een onderzoek naar de mogelijk! Den Haag (anp) - Het ziet er 1 twaalfhonderd kilo nazi-goud Zwitserland, ten goede zal kome' fers van de holocaust. Het onl; Holocaustfonds zal zich bezighi in totaal twintig miljoen gulden Enkele weken geleden adviseerde de commissie-Van Kemenade, die zich bezighoudt met de restitutie van het gestolen goud, de regering de miljoenen rechtstreeks aan de Nederlandse slachtoffers ten goe de te laten komen. Een aantal an dere landen, waaronder de VS en Groot-Brittannië, is voorstander van een internationaal fonds waar alle landen hun deel instorten. De richting waarin het kabinet nu denkt is een soort mix van beide voorstellen. Joodse organisaties Oplossing cryptogram van zaterdag Den Haag (anp) - Justitie gaat met een nieuwe databank de veroordelingen per persoon registreren. In het landelijke registratiesysteem Ipex (Inte graal Persoonsgerichte Exe cutie) komen alle straffen en boetes van een persoon. Doel is vooral een betrokkene in een keer voor al zijn straffen te laten boeten. en aanhoudend probleem voor justitie is dat veel mensen die zijn eroordeeld voor misdrijven of andere overtredingen niet bij de hi,!,antgej1S komen opdagen om nun straf te voldoen. Het gaat om relatief lichte vergrijpen, EVEN PIEKEREN Van onze Haagse redactie Den Haag - Jan Marijnissen uit van de Socialistische Partij bij gen. De SP-Partijraad heeft de de eerste plaats van de voordrac SP-Kamerlid Remi Poppe uit Vlaardingen staat tweede en Eerste Kamerlid Jan de Wit uit Heerlen is num mer drie. Het congres van de SP beslist op 24 januari over de samenstelling van de lijst. Dan wordt ook het concept-verkie zingsprogram ma 'Tegengas' vastgesteld. De SP staat mo- Jan Marijnisst menteel op ste- lijsttrekker van vige winst. De tweemansfractie kan volgens de laatste opiniepeilingen rekenen op zes zetels. Voor deze verkiesbare plaatsen zijn drie medewerkers Weerrapporten 14 december 19 uur Amsterdamzwaar bew9 gr De Biltregenbui9 gr Deelenniet ontvgr Eeldezwaar bew7 gr Eindhovenregenbui8 gr Den Helderregenbui9 gr Rotterdamzwaar bew9 gr Twenteregenbui6 gr Vlissingenregenbui9 gr Maastrichtzwaar bew7 gr Aberdeenzwaar bew7 gr Atheneregen13 gr Barcelonaonbewolkt13 gr Berlijnmotregen4 gr Boedapestlicht bew6 gr Bordeauxgrondmist8 gr Brusselregenbui8 gr Cypruszwaar bew20 gr Dublinonbewolkt11 gr Frankfurtregenbui7 gr Genèvelicnt bew6 gr Helsinkisneeuw-3 gr Innsbruckzwaar bew4 gr Istanbulregenbui10 gr Klagenfurtonbewolkt6 gr Kopenhagenregenbui2 gr Las Palmaslicht bew24 gr Lissabonhalf bew12 gr Locarnoonbewolkt9 gr Londenzwaar bew10 gr Luxemburgzwaar bew5 gr Madridlicht bew13 gr Malagahalf bew17 gr Mallorcalicht bew15 gr Maltahalf bew13 gr Moskouonbewolkt-18 gr Münchensneeuw3 gr Nicezwaar bew15 gr Oslozwaar bew3 gr Parijsregen9 gr Praaglicht bew3 gr Romeonbewolkt14 gr Splitonbewolkt14 gr Stockholmzwaar bew0 gr Warschausneeuw-2 gr Wenenzwaar bew6 gr Ziirichsneeuwbui4 gr Bangkokonbewolkt34 gr Buenos Aireszwaar bew22 gr Casablancahalf bew19 gr Johannesburgweerlicht33 gr Los Angeleshalf bew17 gr New Orleanszwaar bew5 gr New Yorkzwaar bew6 gr Tel Avivonbewolkt21 gr Tokyoonbewolkt11 gr Torontoonbewolkt0 gr Tunishalf bew16 gr Vancouverzwaar bew11 gr Weersvooruitzichten van het KNMI, gemiddeld over Nederland: voor maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zonneschijn inproc.: 20 20 10 10 10 neerslagkans: 20 10 20 40 50 minimumtemp.: - -5 -5 -4 -3 middagtemp.: 3 -1 -1 -1 1 wind; NO5 05 Z04 ZO 5 Z05 (Windrichting en windsnelheid gelden voor overdag boven open gebieden) VANDAAG/Zon op: 08.42. Zon onder: 16.28. Maan op: 18.20. Maan onder: 9.22. MORGEN/Zon op: 08.42. Zon onder: 16,28. Maan op: 19.21, Maan onder: 10.10. VANDAAG/Bath: 03.46-16.02. Dordrecht: 06.21-18.45. Hansweert: 03.15-15.36, Hoek van Holland: 03.06-15.20. Terneuzen: 02.42-14.58 Vlissingen; 02.22-14.40. MORGEN/ Bath: 04.29-16.46. Dord recht; 06.55-19.25 Hansweert: 04.01-16.17. Hoek van Holland: 03 48-16.05. Terneuzen: 03 25-15.43. Vlissingen: 03.07-15.25. Groot-Brittannië en ierlan. Droog en zonnige maar langs de No enkele buien, steeds vaker sneeuw. Dinsdag ook in het den meer wolken en kans op ee» bui. Er waait een stevige oor tenwind. MiddagtempenZ dalend tot iets boven nul in j» oosten en 5 graden in het ten. België en Luxemburg: perioden, afgewisseld door" kele wolkenvelden en vrijwel overal droog. Flink kouder op dinsdag maxima iets oi nul. Noord- en Midden-Frankt». In het westen zonnige perioden' en vrijwel overal droog, ook wolkenvelden en pla wat sneeuw. Er waait eenkotj oostenwind. Maxima dalend tot rond het vriespunt. Zuid-Frankrijk: In het zuidoos ten wolkenvelden en af regen, in de heuvels en sneeuw. In het zuidwesten» dan zon en overwegend droog maar maandag later op de dag toenemende kans op Maxima van rond het vnespuni in de heuvels in het oosten tot 10 graden aan de Middellandse Zeekust. Portugal: Toenemende king en vooral in het zuiden eni ge regen. Tijdelijk vrij veel wind. Middagtemperatuur zee rond 16 graden, lan waarts iets lager. Spanje: Toenemende bewolking en vooral in het zuiden en ten dinsdag plaatselijk ri Middagtemperatuur lar waarts ongeveer 8 graden, zee van 12 in het noorden totlj in het zuiden. Canarische Eilanden: kans op enkele forse onweersbuien, dinsdag schijnlijk droog en nu en dat zon. Tamelijk veel wind. dagtemperatuur dalend naar ongeveer 23 graden. Italië: Wolkenvelden en op plaatsen af en toe regen. In dt bergen, en in het noorden ookin de heuvels sneeuw. Vooral dins dag waait er een koude wind. Maxima tussen 3 in het noorden en 15 op Sicilië. Griekenland en Kreta: wind en regen, soms ook weer. Vooral in de bergen in hel noorden sneeuw, dag in het zuidwesten drogere: rustiger. Middagtemperatuur van 8 graden in het noorden tol 14 langs de kusten in het zuiden en westen. Duitsland: In het midden en zuiden maandag nog sneeuw. Verder nagenoeg droog en van het noorden uit perioden met zon. Kouder; dinsdag maxi ma van -2 graden in het westen tot -6 in het oosten. Bovendien waait er een snijdende oosten wind. Zwitserland: Wolkenvelden en vooral dinsdag af en sneeuw. Maxima rond het vries punt. Oostenrijk: Wolkenvelden en al en toe wat sneeuw, peratuur enkele graden het vriespunt. Horizontaal: 4. Zitstaking; 7. half- speler; 9. kruimeldieven; 12. mars; 13. naamgenoot; 15. tehuizen; 16. plak; 19. tussenhandel; 20. nacht wacht; 21. slavin. Afc- AAE-ff /H-/AV a-o-ua-/?-'- U-AS D-l-C-A>-T-£-E- &-/J J-E (5-E-Z-E-T A/-E-/-//-Z, D-a-ee AfeJ-M j-e na-a-e e>E z-u-c-fr-T.z-e-z-fs of e-e-u &-o-£.r.£ a p e-e-a &s-t-*' er-v zva-e-t Verticaal: 1. Lichtkrant; 2. haas; 3. fideel; 5. saluutschot; 6. giering; 8. oven; 10. monnikskap; 11. nood kreet; 14. averechts; 17. lijnschip; 18. showman. ©JFS ■jague 'auuep hq 'jous 'uaoqjs 'siqaaj jugd 'uf!pjo6 '>gnq 'sgug pueq 'luau iJefüq uen» HEINZ Het wordt een winterse week. Dat is vooral te merken aan de temperatuur. Na vandaag vriest het zowel 's nachts als overdag en een forse oostelijke wind maakt het snijdend koud. De eerstko mende dagen maken we nog kans op zonne schijn maar in de tweede helft van de week neemt de be wolking toe, net als de kans op sneeuw of ijzel. Vandaag blijft het op de meeste plaatsen droog; een enkel vlokje (mot)sneeuw is echter niet uit te sluiten. Wolkenvelden over heersen het beeld. De temperatuur blijft vanmiddag bij een graad of 3 steken, maar het voelt kouder aan. Dat komt door de oosten- of noordoostenwind. Die neemt in de loop van de dag toe, langs de kust en op het IJsselmeer tot krachtig, in het noordelijk kustgebied mo gelijk tot hard. De straffe oostelijke stroming hoort bij een zeer krachtig hogedrukgebied boven het zuiden van Scandinavië. Later in de week krijgen storingen vanaf de Atlantische Oceaan langzaam weer vat op het weer in onze omgeving. onweer opklaringen - wind richting lagedruk hogedruk -1000- luchtdruk in hecto pascal

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 2