DE STEM Stadhoudersstel met ambitie 6De Earring is een mooi huwelijk' Het tv-debuut van Radio 5 Klassiek programmi trekt een volle zaal Kunstverzameling van Frederik Hendrik en Amalia in Haagse musea Haagse vijftigers spelen ^npluggecT in Oosterhout Actie voor herkenbaarheid HBO in Chassé Theater Sony wil Sean Connery als Boij IflESTEM nederland 2 nederland 3 belgië frans 1 [belgië frans 2 duitsland 1 duitsland 2 Duitsland 3 ids Frederik Hendrik Door Koos Tuitjer Wie stadhouder Frederik Hen drik uit het geschiedenisboek op diept, plaatst daarmee de Ste- denbedwinger terug op het va derlandse schouwtoneel. Als zo danig vervult hij zijn rol als der de en laatste Oranje-speler uit de Tachtigjarige Oorlog. Frederik Hendriks vader, prins Willem van Oranje, meer politi cus dan veldheer, bereidde de openingszet. Zijn halfbroer prins Maurits zette de tegenstander (de Spanjaarden) als vechtersbaas meer dan eens schaakmat. Hijzelf tenslotte veegde de Spaanse pionnen voorgoed van het veld. Een jaar na zijn dood, in 1648 dus, stond de Republiek der Ver enigde Nederlanden oficieel als wereldmacht op de politieke kaart. Frederik Hendrik diende haar als stadhouder, veldheer en admiraal. Wie dan Frederik Hendrik zegt, somt in één adem Amalia van Solms op. Zijn echtgenote (en te vens achternicht). Dochter van de hoogste dienaar van keurvorst Frederik V van het vorstendom Van de dood van stad houder Frederik Hen drik in 1647 is door het Mauritshuis en het Haags Historisch Mu seum een herdenking ge maakt. Beide musea ge ven het publiek 350 jaar later een onderhoudende opfrissingscursus Vader landse Geschiedenis. De stadhouder gaf de musea zelf een schot voor de boeg: hij verza melde kunst. Lastig was dat nazaten elkaar later over dat bezit in de haren vlogen. Nu moest het pronkgoed uit de stadhouderlijke onderkomens overal vandaan worden gehaald. Amalia van Solms Pfaltz. Een echtpaar uit ons ge schiedenisboekje, dat hoognodig een oppoetsbeurt behoeft. Want Frederik Hendrik en Ama lia van Solms zijn meer dan een paar met jaartallen uit een zeker tijdperk. Dat besef is ook de lei draad van een dubbele herden- kinkinstentoonstelling in Den Haag. De hofstad, die volgend jaar bovendien haar 700-jarig be staan viert. Binnenhalen Naarmate Frederik Hendrik de steden - in Zuid-Nederland - be dwong, groeide de behoefte om meer te gaan betekenen in de we reld van toen. In Europa dus. Amalia van Solms stond die am bitie niet in de weg. Integendeel. Stadhoudersvrouw te zijn, was als start wel leuk. Maar onder hand moest toch de bonusprijs voor een gewonnen oorlog in de wacht worden gesleept. Stap voor stap bereidde het echtpaar zich op dat binnenhalen voor. Frederik Hendrik had allereerst geregeld dat zijn stadhouder schap voortaan erfelijk zou zijn. Intussen werd Den Haag opgevij zeld als een plek waar Europese vorsten welkom waren. Zo werd het koningschap voor de Oranjes alvast in de week gelegd. De meest geëerde gasten aan het Haagse hof waren vorsten met huwbare kinderen. En zo werd Willem, de oudste zoon van Fre derik Hendrik en Amalia van Solms, geparenteerd aan het En gels koningshuis. Deze Willem II lukte de geplande sprong nog niet. Hij stierf, na vier jaar stadhouder te zijn geweest, aan de pokken. Tot verdriet van zijn jonge weduwe, Maria Stuart. Maar tot opluchting van de Re publiek. Koningstroon Zijn zoon, geboren na de dood van de vader, bracht het er beter vanaf. Moeder Maria Stuart 1 koppelde hem aan een Engels nichtje, Maria Stuart 2. Zij werd in de jaren tachtig op de Engelse troon geroepen. En echtgenoot Willem III uit Den Haag, zat naar haar op die koningstroon. Het echtpaar Oranje-Van Solms kon een grote staat voeren. Aan middelen was immers geen ge brek. De Spaanse Zilvervloot werd echt niet alleen gewonnen ten behoeve van onze nationale trots. Als admiraal had Frederik Hendrik een persoonlijk recht op tien procent van deze overvloe dige oorlogsbuit. En zo verging het hem trouwens met elk geën terd vijandelijk schip. Huygens Het lijkt wat tegenstrijdig: de vechtersbaas Frederik Hendrik ten tonele gevoerd als kunstmin naar. Maar in dat opzicht ver schilt hij in niets van captains of industry uit onze tijd. Op advies van kenners omringen deze zich met kunst. Om wille van de sta tus, doorgaans. Met de Stadhouder was het net zo gesteld. Zijn adviseur was zijn secretaris. Dat was niemand min der dan Constantijn Huygens. Een erudiet mens, met kennis op velerlei terrein. En ook een man met smaak. Huygens had een belangrijke vin ger in de kunstaankopen van het hof. Hij kende de schilders per soonlijk en anders had hij wel over hen gehoord. De secretaris koos met allure. Daarbij was hij wel gebonden aan conventies. Het hof diende voornaamheid uit te stralen. Voornaam was het allereerst om jezelf te laten schilderen. Maar niet minder voornaam was het dat portret tegelijkertijd te om ringen met andere portretten. Van eveneens voorname types. Met andere woorden, het portret speelde een zeer voorname rol in de verzameling van Frederik Hendrik en zijn Amalia. De hele familie staat dan ook op de foto, zou je kunnen zeggen. En zo werkte een portret óók. Als je je zoon of dochters wilde uit huwelijken, kon je niet om een portret heen. Er werd wat mee afgezeuld in die dagen. Van Hol land naar Engeland. Van Holland naar Duitsland. En vice versa vanzelfsprekend. Huwbaar Zo zijn Frederik Hendrik en Amalia van Solms ook in het be zit gekomen van een twaalftal portretten van Engelse jonge da mes. En als deze niet zo piepjong meer waren, werden ze wel jong De Golden Earring. In middels vijftigers, maar ze blijven hun sound trouw. In het theater en in feesttenten en sport hallen. Morgenavond geeft de Earring een concert in De Bussel in Oosterhout. Door Marcel Linssen Unplugged spelen deed de Ear ring begin jaren negentig voor het eerst in een Amsterdams café. Het succes daar was de aanlei ding om in schouwburgen te gaan spelen. Met elk jaar een iets an der decor en een paar nieuwe nummers. „Dat moet ook wel, an ders breng je niets nieuws meer voor de mensen," betoogt Ear- ring-drummer Ceasar Zuider wijk in een Hilversumse studio. „Aan de andere kant," lacht hij, „als je When the Lady smiles en Twilight Zone niet speelt, breken ze de tent af. Dat heb ik wel eens meegemaakt bij een concert van Deep Purple die weigerden hun grootste hit van dat moment te spelen." Charme Akoestisch en elektrisch spelen heeft allebei zijn charme. „Verge lijk het met voetbal. In de Arena spelen of zaalvoetbal spelen, dat is allebei leuk. Elektrisch is ge woon moordend hard. We hebben dan twee vrachtwagens vol appa ratuur, een voor geluid en een voor licht. En daarmee gaan we feesttenten en sporthallen af, met soms omkleden in een container midden in een weiland. Echt rock en roll." Zuiderwijk geniet van Golden Earring, met tweede van links drummer Caesar Zuiderwijk. het beeld dat hij oproept. Gemiddeld treedt de Earring drie keer per week op. Het hele jaar door met vakanties in februari en een maand in de zomer. „De rest van het jaar spelen we stug door. Stuk of vijftig schouwburgen en zo'n zestig elektrische optredens. Of dit nog leuk is na zoveel tijd?" Zuiderwijk kijkt met twinkelen de oogjes en lacht guitig: „Nou, dat kun je volgens mij heel goed zien. Spelen is gewoon heerlijk. We hebben ook niet het idee dat de mensen zeggen 'kap er nou eens mee'. En van onze kant al helemaal niet. Waarom zou je een eind maken aan het leukste wat er is? Dan moet je wel een maso chist zijn." De verschillende bandleden heb ben de afgelopen jaren wat solo projecten gedaan, maar keerden mooi terug op het nest. Ook Zui derwijk. Ambities heeft hij niet echt, het gaat in de eerste plaats om lekker en vooral veel spelen. „Dit is het gewoon," betoogt Zui derwijk, doelend op de Earring. „Elektrisch spelen, uit je dak gaan, zweten, en subtieler spelen in het theater. Och ambities, mis schien moet ik zeggen ik wil weer een hit in Amerika. Dat wil ieder een, alleen is dat van te veel fac toren afhankelijk. Het zou leuk zijn als we met deze cd in het bui tenland weer de draad konden oppakken." Mager In het theater gebruikt Ceasar Zuiderwijk een scala aan instru menten. „Als ik daar zit met al leen maar een paar trommels, dat is wel erg mager. Dus ga je er din gen bijzoeken. Je leert er vrijer te spelen, veel kleinere zaken ge- FOTO MARTIN OUDSHOORN bruiken. Bij een elektrisch con cert hoef je dat niet te proberen, dan kom je gewoon niet boven het geluid uit. De Earring is net een mooi huwelijk dat al heel lang duurt. Ooit dacht ik 'nog een jaar of vijf, maar dat is ook al vijftien jaar geleden." Als drummer geeft Zuiderwijk redelijk veel clinics in binnen- en buitenland. Regelmatig ook heeft hij in zijn drumschool in Den Haag buitenlandse gasten. „Een drummer in zijn eentje heeft een heel ander verhaal dan in een band. Gitaristen zie je zelden cli- 11II MAANDAG 15 DECEMBER 1997 M gemaakt. Stuk voor stuk ladies op huwbare leeftijd. Alle twaalf als twaalf druppels water op el kaar gelijkend. Voorwaar een fraaie collectie, die in een klein zaaltje in het Mauritshuis exquis is weggehangen. Verrukkelijk om te zien. En zeker niet omdat de dames allen zo verrukkelijk oog den. Maar om de bijna rellerige sensatie van zoveel ongeneerde schone schijn. Beide tentoonstellingen zijn aar dig gevuld met dit soort onschul dige verrassingen. Geschiedenis is toch leuker dan menigeen ver moedt. In de twee Haagse musea hebben ze in elk geval hun best gedaan dat ook waar te maken. 'Vorstelijk verzameld', Mauritshuis, Korte Vijverberg 8, Den Haag. Dage lijks van 10-17 uur. (gesloten eerste kerstdag en nieuwjaarsdag). Tot en met 29 maart. 'Vorstelijk Vertoon', Haags Historisch Museum, Korte Vijverberg 7, Den Haag. Dagelijks: 10-17 uur (gesloten eerste kerstdag en nieuwjaarsdag). Tot en met 29 maart. Voor beide musea geldt een gecombi neerde toegangsprijs van 20. Van elk van beide tentoonstellingen is een aparte catalogus gemaakt. Door Anja van den Akker Wat heeft pikante lingerie met de opiniezender Radio 51, maken? De komende maanden alles en niets. Een dezerc gen start het amper beluisterde station een reclamecai pagne op tv met als doel meer luisteraars te trekken, een gemiddelde van 25.000 mensen die afstemmen op Kil AM is niet om over naar huis te schrijven. Triest genoeg ligt dat niet aan de kwaliteit. Radio 5 brengt hoogwaardige programma's. Over schrijnende maatschappe lijke kwesties, kunst, cultuur, historie en politiek. Het grootste probleem is dat bijna niemand Radio 5 blinde lings kan vinden, temeer daar het station op de middengolf staat geparkeerd. Slechte ont vangst, veel storing, zeker in de auto. Bovendien zijn er autora dio's waarop de middengolfzen der ontbreekt. Vanwege alle concurrentie heb ben de publieke omroepen een werkgroep Radiopromotie in het leven geroepen. Eerder al waren tv-spotjes voor Radio 2,3 en 4 te zien, waarbij die voor Radio 3 nogal wat stof deden opwaaien vanwege het hoge ge halte aan promotie voor Marco Borsato. De komende drie maanden is het dan eindelijk de beurt aan Radio 5. Daarvoor gooit Hilver sum het over een opvallende boeg. Een voorbeeld. Pikante lingerie aan een waslijn. Een stem op de achtergrond: een let terlijk fragment uit Wereldnet, het alleraardigste programma waarin buitenlandse correspon denten dagelijks vertellen over het 'kleine' nieuws in den vreemde. Een man hier in Singapore is veroordeeld tot 250 dollar boete omdat hij onder de rokken van winkelende dames een week endtas met lopende videocame ra had gezet. En dat mag niet in Singapore. In totaal zijn er de komende maanden zes tv-spotjes te zien die Radio 5 onder de aandacht van het publiek moeten bren gen. Stuk voor stuk zijn de spot jes niet in één keer te Beeld en geluid staan in ZEj vreemde verhouding met kaar, dat de kijker in eersteu, stantie zal denken: 'Watmotij daar nu mee?' „En dat is precies de bedo„ het geheel moet intrigeren" dus L. Huizenga, coördin,, van de werkgroep Radiopro» tie. „De beelden zijn tiseh, want het gaat om de tekst. Het is sowieso i beetje raar om op tv aan voor de radio te vragen," Formules Ondanks de vorige weekgeh ceerde plannen voor satie van de vijf publieke radio! zenders blijven de huidige fej mules overeind. Radio 1 st als nieuwszender, zij het dat dJ opdracht veel strakker woii aangehaald: tijdloze prog ma's worden met ingang k| volgend jaar geschrapt. ('Je voelt je thuis') met als de huiselijke hond, houdt aan het predikaat 'informatieij muziekzender'. Radio 3 (metli| gezonnebrilde kuikentje symbool van 'jong') krijg den duur een tweelingzusje! zich louter op vernieuwen muziek gaat richten, tenslotte houdt vast aan klassieke werk en '5' eeuwwisseling als publieke op niezender. Om de paar maanden krijgt 1 van de Hilversumse stations 1 clamezendtijd op tv. Wam» de spotjes worden uitgezond valt nooit lang van tevoren I zeggen, omdat ze in niet-w kochte Ster-zendtijd moet worden geplaatst. Huize „En dat zijn helaas met altijd) meest courante tijdstippen." nies geven. Drummers zoeken el kaar op, vinden het leuk om te praten en dingen uit te wisselen. Er is ook een vakblad voor drum mers, en een slagwerkdag, er zijn masterclasses." Volgens Zuiderwijk appelleert slagwerk aan ieders gevoel. „An dere instrumenten hebben dat minder. Een drum is een oerin- strument, de basis van de swing mag je rustig zeggen." „Op dit moment," vervolgt Zui derwijk, „is slagwerk erg hip. Stomp, de groep die rondtrekt, maakt reclame voor Coca Cola, Mobil en Heineken. Het zijn voornamelijk dansers die slag werk spelen. Zeg maar ritmiek maken met bezems, zippo aanste kers, vuilnisbakken. Maar, het spreekt aan. Ik vind het gewoon leuk naar de wereldkampioen schappen Schots trommelen in Glasgow te gaan. Dat bestaat! Daar lopen duizend drummers rond. Ritme zit in iedereen, en een drummer is de aangewezen man om dat naar boven te halen." Jonkies Spelen en cd's maken is voor de Earring onlosmakelijk met el kaar verbonden. „Je kunt spelen tot je een ons weegt maar als er geen nieuw product komt dan wordt het aantal bezoekers min der en minder en op een gegeven moment houdt dat waarschijnlijk op. Met cd's houd je je bekend heid. De grap met het theater is dat daar toch veel jonkies langs komen. Er wordt niet op leeftijd gelet, dat is onzin. Je geniet van muziek of niet en wie het maakt zal je een worst wezen. 'Golden Earring unplugged', dinsdag 16 december in De Bussel in Ooster hout. Breda - Chassé Theater (mid denzaal). Concert door Het Brabants Orkest (Serie B-3). Programma met werk van Mo zart, Beethoven en Schumann. Met medewerking van trio Fontenay. Dirigent: Mare Soustrot. Gehoord op zaterdag 13 december 1997. Door Frans Baljeu Er hangt een speciale sfeer in een concertzaal wanneer die nagenoeg uitverkocht is. Het luistert gewoon plezieriger wanneer velen zich betrokken weten bij de prestaties op het podium. Jammer is wel dat Het Brabants Orkest dat in Breda alleen voor el kaar krijgt met een programma dat geafficheerd stond als Klas siek, Klassieker, Klassiekers. Mo- zarts ouverture tot Die Zau- berflöte, het vanwege zijn solisti sche bezetting niet vaak uitge voerde tripelconcert van Beetho ven en Schumanns Rheinische symfonie maakten zaterdagavond in rustige uitvoeringen vele tevre den luisteraars. Mare Soustrot, de Franse chefdi rigent van Het Brabants Orkest, deed in dit Duitse programma duidelijk niet mee aan de snel heidsrace die velen van zijn colle ga's tegenwoordig nogal eens ont ketenen in de uitvoering van het ijzeren repertoire. Wanneer je, zo als Soustrot, je musici onder span ning weet te houden, bekomt dat ook goed. In Mozarts meesterouverture wist hij de langzame inleiding haast te laten zweven, terwijl in het rustig genomen allegro-tempo een leuk duwtje kon worden meegegeven aan de zestienden-motiefjes. Beethovens tripelconcert is qua vorm veel conventioneler dan het in de zelfde tijd geschreven derde en vierde pianoconcert. Bij het weer horen van dit werk werd mij duidelijk dat dit werk niet alleen vanwege de kostbare solistische bezetting minder vaak wordt uit gevoerd. Na een veelbelovend openingsthema verloopt hetit j breedsprakigheid die moe] boeiend te maken is. Van heij solisten optredende trio Fonli had ik meer verwacht. De violist kwam plich en de pianist leek weinig gt] resseerd in de magere Beethoven destijds voor zijn der capabele opdrachtgever I geschreven. De verrassing® genlijk de invaller voorde ziti worden cellist. Deze Guste I nius speelde zijn dankbare' deel alsof het het niet door? hoven gecomponeerde eert betrof. Na de pauze stond Scta derde symfonie (de Rheiniscl de lessenaars. In dit werk Schumann de blijmoedigl de bevolking van zijn woonplaats Düsseldorf M' Voor mij klinkt er in deze®] altijd iets door van de moei») overbruggen kloof tussen j luchthartige levensstijl vaij Rijnlanders en die van de dromer Schumann, Het Brabants Orkest sf der Soustrot uit de not van te maken valt. Toch hef] ze muziek nergens de vla aansprekendheid die W avond te horen was in df vertolkingen die s0Praa? Maessen gaf van enkelen nliederen in het concert he das Land. NEDERLAND fes GetrthePidure(herh) K 0ntbijt-TV, actueel ochtendmaga zine 900 Journaal De ochtenden Im 57 ook dat nog (herh) Li Het andere gezicht (herh) 1,114 Jos op 1 (herh) 12 service Uur (herh) 5,9 Matlock, advocatenserie I 05 jos op 1, middagmagazine (55 Alles kits, kindermagazine met Ratjetoe; 17.20 Lucky Girl; 17.30 Jij ik; 17.45 Alles kits kwis |,754 Growing Pains, comedy 18.22 - 1 Get the Picture 1,35, Willem Wever 1,9.24 Waku waku, spelletje 2000 Journaal L26 Netwerk, actualiteitenrubriek hg 59 Weeroverzicht Voor elkaar!, reportage-serie 02 u4 Spanjer h2 49 Dokument: Het boekje, documen taire over een gevonden notitie boekje vol intrigerende teksten 1,337 Miniatuur 23,47 Cheers, comedy (tot 00.11 Huisje boompje beestje (tot 10.20) b.OO Journaal 1,3 07 Studio Sport (herh) (,445 ik zie het weer zitten (herh) I,5.00 Spreekuur k.54 PP: Uitzending SP 16,00 Journaal |6.09 Ik Mik Loreland 16.35 De ark van Stekeltje 116.50 Shola - India's Jungle of Rain, documentaire [7.29 2Vandaag, actualiteiten met om 17.30 en 18.00 Journaal; 18.43 Sportjournaal en vanaf 18.51 Hoofdpunten uit het nieuws ge volgd door het weer [|9.01 Licht op groen |9.3I Buskruit, waarin zeven studenten samenwonen en -werken aan uit dagende technische projecten Jo.02 Ik ben je moeder niet..., comedy (herh) 0.30 Het mooiste uit Puur natuur (compilatie) II.00 II Cannone, het concert m.m.v. Shlomo Mintz, viool (vanuit Maast richt) !,05 Het elfde uur Studio NOS 1.35 Grootmeesters in management (tot 00.05) 12.00 Journaal 2.07 MiddagEditie .00 Journaal [3.10 Kassa (herh) [3.41 Barend 81 Witteman (herh) 106 ZaterdagavondLINGO (herh) 1.27 Buitenhof (herh) i.22 Met het mes op tafel (herh) >■47 Een dag om nooit te vergeten (herh) >00 Journaal Unit 13 (herh) [7.02 Heartbreak High, jeugdserie 7.52 PP: Uitzending Unie 55+ [2.50 Nieuws 13.35 Dr. Markus Merthin, se- fe 14.25 Low y Cool, documentaire 15.30 li bla bla 16.35 Highway to Heaven, serie 17.25 The Streets of San Francisco, misdaad- fcrie 18,30 Régions soir 18.50 Cartes sur ta le, magazine 19.05 Fidèles au poste, spel- .tje 19.30 Nieuws 20.10 L'écran témoin: ai, Franse speelfilm uit 1995 van Thomas Silou met Tabatha Cash, Mustapha Benstiti f> Faisal Attia. Aansl. discussie. Thema: Inte- fatie? 23.05 Nieuws 23.30 Javas (h) 23.40 ïcoeur et l'esprit (tot 23.50) W5 lei bla bla 18.55 Régions soir 19.10 ourmandises 19.30 Nieuws 20.10 L'écran 'noin: Raï, Franse speelfilm uit 1995 van omas Gilou met Tabatha Cash, Mustapha jnstiti en Faisal Attia 21.40 Du poil de la p. Dierenmagazine 22.00 Nieuws 22.25 »ntV 22,35 L''le')do, weekmagazine (h) r05 Cartes sur table (tot 23.15) p.30 Nlorgenmagazin 09.00 Heute 09.03 ",„.°Ljna L'sa 09.45 Rheuma-Gymnastik ■00 Heute 10.03 Weltspiegel 10.45 Fall Inar',!,Uridisch marine 11.00 Heute k'rk 0der üebe' sPelletie 125s pres- L"13,00 Mittagsmagazin 13.45 Plus- L News 14.00 Tagesschau 14.03 Wun- C u???9esschau um drei 15-15 4b- ™er Wildnis 16.00 Fliege, talkshow rwTagesschau um fünf 17.15 Brisant, !?s ivf 12,55 Verbotene Liebe, serie 5 Manenhof, serie 18.55 Tanja, serie 1 on p9esscbau 20.15 Wunder der Erde 230 Ta8P<lu 21,40 Lówengrube, serie achtm! men 2300 Tatort (h> 00-30 2,35) m 02,15 Nacbtmagazin (tot Spefshmwksand 1 13,45 Wetten. dass, wchbonh 15,45 TierP°rtrat (h) 16.00 ChïïL17,00 "'15 hallo te(h)i9 M u LeuteHeute 17'50 Jonomisch lHeUte 19,25 WISO, sociaal- na. iviuivi f®"*7, y teheOWee, tv-fi|m ji «zfne 20,15 Guppies zum Independence 29.45 Heute-journal 22.15 Der intracteerd. Sony miniserie. Deel 2 (h) 00.10 achtexor»! '25 AproP°s F'l™ 00.55 Dn, Allan Ha' zzmu2lek mat Duke Elling- i ™an Harris en Clark Terry (tot 03.00) Rijswijk (anp) - filmbedrijf Sony Studio eenmaal Sean Coins) j, laten kruipen van Bo Bond. MGM zegt reeds® „nav,te»c «1 eigen Bond-produM®. 23. 23. 07. No 17 18 18 20 Mi nal fer 02 I. 07 Ne Ier sie Re wo Bk tje 14 adi ge anr ser Go roi 18. 20. re, me ga; Van - gecontracteerd. Sony eigen Bonu-p"De MGM beconcurreren- bedrijven liggen ore wie de rechten op B zit. MGM's laatste 'Tomorrow Never V dag in première gegaan' »JaRrih°°Jt5ievisie Oo.uu l agesschau vor le-Gym 08.30 Telekolleg git rel 13 Wc Ga ho So wi' go 15 vil Th

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 10