Oud-archivaris 'weet niets van sieraden'
Wie controleert er nu eigenlijk de RW?
'Blijf met pik en poten van kinderen af5
'Voor ons joden is
het niet zo'n schok'
Cel voor frauderende
huisarts Wim Sanders
VN: 'Asielcijfers van
Nederland onjuist'
Politie controleert alle
bezitters van vuurwapens
A2 I DE STEM
BINNENLAND
A3
prof. Lipschits noemt veiling joods bezit door ambtenaren 'diefstal'
Primera's terug
naar de garage
EMBER 1997
111 11
DONDERDAG 11 DECEMBER 1997
jrittannië en Ierland:
flag vooral in Engeland
Ie tijd regen, elders en-
Jen. Later op de dag op-
|n en een noordelijke
Irijdag enkele wolken-
"naar ook geregeld zon.
.vrijdagavond in Schot-
Igen. Middagtempera-
lierend van 6 graden in
pn tot 9 in Dublin en
In Luxemburg: Donder
de tijd regen en langs de
i stevige wind. Vrijdag
enkele bui, maar ook af
on. Middagtemperatuur
Ivan 12 graden op don-
Inaar 7 op vrijdag.
en Midden-Frankrijk:
êdag overwegend be-
fcn enige tijd regen. Vrij-
Ihet oosten nog af en toe
leiders soms wat zon en
I droog. Maxima dalend
graden op donderdag
lop vrijdag.
Frankrijk: Donderdag
hvelden, maar in het
jsten ook soms zon. Later
^ag af en toe regen. Vrij
en tijd tot tijd regen en
zon. In de middag en
steekt de Mistral op.
Irdag zacht met maxima
*7 graden. Vrijdag mid-
nperatuur 10 tot 13 gra-
j*al: Donderdag wolken-
li en vooral in het noorden
|toe regen. Vrijdag overal
maar meeste neerslag
uw in het noorden. Later
dag mogelijk zon. Mid-
nperatuur omstreeks 17
Je: Donderdag perioden
on, maar in het noordwes-
bwolkt en af en toe regen,
ag overal meer bewolking
oral later op de dag ook in
lidden en zuiden kans op
Middagtemperatuur
brdag rond 20 graden
J de kust en 15 in het bin-
[nd. Vrijdag in het noor-
lalend tot 14 graden.
I: Zonnige perioden, maar
ft noorden ook kans op
of een bui. Vrijdag vooral
I middag en avond vanuit
oorden meer bewolking en
Middagtemperatuur uit-
Jpend van 9 graden in het
den tot 18 in het zuiden,
kenland en Kreta: Perio-
net zon. Slechts op Kreta
le kans op een bui. Maxima
15 graden.
Island: Donderdag bewolkt
lan tijd tot tijd regen of
legen. Vooral in de Duitse
It een stormachtige wind.
lag draait de wind naar
Idwest en klaart het op.
gs de kust en in de bergge-
en nog wel enkele buien,
dagtemperatuur donder
hond 10 graden, vrijdag da-
I naar 5 tot 8 graden,
lenrijk: Bewolkt en zacht,
j tijd tot tijd regen, boven de
i meter sneeuw,
dag later op de dag ook op
Ire hoogte sneeuw,
«dagtemperatuur donder-
rond 9 graden, vrijdag
iets lager.
Door Rinze Brandsma
Amsterdam - „Walgelijk. Zo
wel uit ethisch als uit ambte
lijk oogpunt beneden alle peil.
Er zijn aanwijzingen dat
ambtenaren gouden sieraden
die getaxeerd waren op dui
zend gulden voor zestig gul
den hebben mogen kopen."
Prof. Isaac Lipschits, gepensio
neerd hoogleraar contemporaine
geschiedenis in Groningen, zegt
er met zijn verstand niet bij te
kunnen: ambtenaren van het mi
nisterie van Financiën, belast
met het beheer van archieven
over roof van joods bezit in de
Tweede Wereldoorlog, die in
1968 aan elkaar sieraden en an
dere kostbaarheden 'voor een
prikkie' op een onderhandse vei
ling verkochten.
Niet voorstellen
„Ik kon het me gewoon niet voor
stellen dat ambtenaren, die als
taak hadden joodse families hun
bezittingen terug te geven, op een
veiling op hun eigen kantoor
spullen van vermoorde joden be
machtigden."
Dr. Lipschits, die als joods on-
derduikkind met zijn jongste
broertje als enige van het gezin
ontkwam aan de gaskamers van
de nazi's, geldt als kenner van het
'joodse tegoeden'-vraagstuk. Hij
is goed thuis in de archieven over
de roofoperaties van de Duitse"
bezetters in Nederland en doet
veel voor het Joods Maatschap
pelijk Werk.
'Heling' hebben enkele deskundi
gen de veiling van joodse kost
baarheden in 1968 genoemd. 'He-
■jauiei)
wnoui 'pioq uba iue>|[!Z 'de>|J0l0IN I
Prof. Lipschits.
ling' zegt ook directeur dr. H.
Blom van het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie (Riod), om
dat de inbeslagname in de oorlog
immers pure roof was; 'aanschaf
van die spullen is dan heling'.
Maar wat prof. Lipschits betreft
gaat het gewoon om diefstal.
„Vergelijk het met een fiets op
straat kopen voor een tientje.
Dan weet je ook dat je fout zit.
Mensen die aangesteld zijn om
goederen terug te bezorgen, heb
ben zich zelf meester gemaakt
van spullen die in een kluis zijn
blijven liggen. Ik noem dat dief
stal. Op die manier is de joodse
gemeenschap ver na de oorlog
voor de twééde keer bestolen van
goederen."
Het ministerie van Financiën
weet, welke ambtenaren in de ja
ren zestig op het Amsterdamse
Agentschap van het ministerie
aan de Herengracht 410 gewerkt
hebben, maar weigert de namen
openbaar te maken. Kordes, de
oud-president van de Algemene
Rekenkamer die de gang van za
ken op het Agentschap gaat on
derzoeken, krijgt die gegevens
wel.
Actief betrokken
De toenmalige directeur van het
Agentschap, P. Stulemeijer en
diens rechterhand Sondag zijn
beiden overleden. Oud-medewer
ker J.Stevens, die er de archieven
beheerde, leeft nog wel. Volgens
een anonieme oud-medewerker,
die het weekblad De Groene Am
sterdammer deze week opvoert,
was deze archivaris Stevens ac
tief betrokken bij de veiling van
sieraden en kostbaarheden van
omgekomen joden.
Een citaat uit het verhaal 'Voor
een prikkie', dat vandaag in de
Groene verschijnt: „In het ge
bouw waren sieraden en goud en
zilver van de joden aanwezig, af
komstig van Lippmann-Rosen-
thal (de door de nazi's ingestelde
'roofbank' voor joodse bezittin
gen en kapitalen, r.b.). Overge
bleven van de joden die waren
vermoord en niets hadden terug-
geëist. Op een gegeven moment
heeft Stevens georganiseerd dat
het voor het personeel tentoonge
steld werd. Daarop is het voor
een prikkie verkocht aan het per
soneel van het Agentschap en van
de Raad voor Rechtsherstel."
Maar de oud-ambtenaar van Fi
nanciën zegt van niets te weten.
De in Amsterdam-Noord wonen
de J. Stevens (70), door Riod-me-
dewerkers gekenschetst als een
'zeer fatsoenlijk' en secuur archi
varis, lijkt zijn hele geheugen
kwijt te zijn. Hij is vorige week
door De Groene geconfronteerd
met het raadselachtige, ineens
opgedoken Liro-archief (van de
Lippmann-Rosenthal bank) en
met de onderhandse veiling van
de kostbaarheden, maar zegt van
geen archief, veiling of schandaal
kennis te hebben: „Is er wat ge
beurd dan?" Dat hij bij het
Agentschap archieven beheerde,
ontkent de oud-archivaris zelfs.
„Dat was in de jaren zestig, het
was maar een paar maanden."
Zijn precieze functie zegt hij zich
niet te herinneren. Hij heeft er
nooit sieraden gezien, zegt hij, en
ontkent ergens van af te weten.
Wat voor sfeer heerste dan in die
jaren op zijn kantoor, dat colle
ga's joodse spulletjes in een opge
wonden stemming aan elkaar
veilden? „Wat moet ik daarvan
vertellen, het is zo lang geleden
en ik weet daar niets meer van."
„Zo'n veiling móet door de direc
tie van het Agentschap zijn goed
gekeurd," zegt A.J. van der
Leeuw, die als historisch onder
zoeker van het Riod (van 1948 tot
1981) indertijd regelmatig bij het
Agentschap op de Herengracht
kwam voor onderzoek in de Liro-
archieven.
Van der Leeuw kent de oud-me
dewerkers van het Agentschap en
de sfeer die er heerste. „Ik neem
aan dat het ministerie in Den
Haag akkoord ging met de vei
ling. Wanneer de directeur er ei
genmachtig toe besloot, moet het
in de jaarrapportage hebben ge
staan."
Van der Leeuw, goed thuis in het
archief van het Agentschap, heeft
zich niet beziggehouden met roof
en verkoop van de gouden ringen,
vulpennen, sieraden en munten,
afkomstig van joodse oorlogs
slachtoffers, maar met de grotere
claims. Hij weet als oud-Riod-
medewerker wel, dat het bij de
veiling hooguit om 'een restje'
van sieraden ging, en windt zich
dan ook op over alle ophef.
„Ik vind het heel vervelend dat
De Groene, die een deel van het
archief in bezit heeft, de lezers in
onzekerheid laat over de omvang
en de waarde van de kostbaarhe
den, en het aantal gevallen van
roof." De historicus is er zeker
van dat het om een heel beperkt
aantal spulletjes gaat: „Praktisch
alle geroofde kostbaarheden zijn
al in de oorlog verkocht. De grote
roof èn de schadevergoeding wa
ren in 1968 allang achter de rug.
Bij die veiling onder de ambtena
ren moet het om kleinigheidjes
gegaan zijn, peanuts. Ik heb de
len van de lijst gezien. Het gaat
om hangertjes en oorbellen, klei
ne dingen."
Van de woorden 'heling' en 'dief
stal', die Riod-directeur Blom en
de joodse gemeenschap gebruik
ten, wil Van der Leeuw niets we
ten. „Dikke woorden. Bedenk dat
het mét toestemming van de di
rectie gebeurd moet zijn. Ze zijn
niet gegapt of zo. En ze moesten
die spulletjes kwijt, die hadden
ze al zolang bewaard, de eige
naars of erfgenamen waren niet
meer te traceren, waarom dan
niet verkopen? Je kunt ze niet
eeuwig in de kluis laten liggen.
Men had ook het idee dat alle
joodse en Liro-claims al afgehan
deld waren."
Van der Leeuw vindt wel dat de
wijze waarop de ambtenaren en
het ministerie met het archief en
de sieraden omgegaan zijn niet
goed te keuren is.
De Groningse professor Lipschits
is het niet met Van der Leeuw
eens. Wat heiti betreft was maar
één mogelijkheid denkbaar. „Het
Joods Maatschappelijk Werk
heeft in zijn archieven 40-50.000
verklaringen van erfrecht. Die
spullen hadden naar de erfgena
men terug moeten gaan. In veel
gevallen was dat vast wel moge
lijk." En de opbrengst van de vei
ling? „Die had naar een goed doel
moeten gaan: het Joods Histo
risch Museum, of verzorging van
joodse graven." Echt goedmaken
is niet meer mogelijk, zegt hij.
„Het gaat om een ethische kwes
tie, niet om een materiële."
Door Caspar Cillekens
Den Haag - Rabbijn Abraham Soetendorp is niet echt ver
baasd over de onthulling dat ambtenaren sieraden en klei
noden van vermoorde joden verkocht hebben. Dat is teke
nend voor de ongevoelige manier waarop Nederland na de
oorlog met de teruggekeerde joden omging.
Nee, veel reacties uit eigen
kring heeft Abraham Soeten
dorp (1943) gisteren niet gekre
gen op de onthulling dat amb
tenaren van Financiën eind ja
ren zestig sieraden en kleino
den van vermoorde joden on
derhands hebben doorver
kocht.
Schok
„Ach, voor de joden is het niet
zo'n schok. Wij hebben dat al
tijd al gedacht," zegt de rab
bijn van de Liberaal Joodse
Gemeente in Amsterdam, Rot
terdam en Den Haag gelaten.
„Ik denk dat de schok voor de
rest van de Nederlandse sa
menleving, die denkt dat de op
vang en schadeloosstelling van
de joodse slachtoffers na de
oorlog zorgvuldig verlopen is,
veel groter is."
Soetendorp was niettemin ver
bijsterd toen hij hoorde van 'de
schaamteloze doorverkoop'
van de ambtenaren. „Het is een
tweede roof. De eerste keer
roofden de nazi's van de joden,
de tweede keer Nederlanders.
Verbaasd is Soetendorp echter
niet. Volgens de rabbijn is de
ongevoeligheid van de ambte
naren kenmerkend voor de ma
nier waarop na de oorlog met
de belangen van de uit de con
centratiekampen en onder
duikadressen teruggekeerde
joden is omgesprongen.
Soetendorp verwacht dat er
nog wel meer onthullingen zul
len volgen. „Het is nog maar
het topje van de ijsberg. Ik
denk dat een parlementaire en
quête naar de opvang en scha
deloosstelling van joden na de
oorlog op zijn plaats is. Ik ver
moed dat een meerderheid van
de Tweede Kamer wel te por
ren is voor zo'n enquête."
De rabbijn vindt dat in elk ge
val de ambtenaren, die zich
schuldig hebben gemaakt aan
de doorverkoop, aangepakt
moeten worden.
Enquête
„Ze moeten ter verantwoor
ding worden geroepen. Dat kan
via een parlementaire enquête.
Dan moeten ze onder ede getui
gen, moeten ze publiekelijk
verantwoording afleggen van
wat ze gedaan hebben. Dat is
misschien straf genoeg voor
hen."
Of de ambtenaren juridisch
vervolgd moeten worden, zoals
D66-fractieleider De Graaff
opperde, weet Soetendorp niet.
„Dat is afhankelijk van de
vraag of ze wetten overtreden
hebben. Dat moet uitgezocht
worden. Net zoals de vraag of
de spullen, die verkocht zijn,
teruggevorderd kunnen wor
den."
Een aantal deelnemers aan de mars tegen kinderporno in Middelburg.
Van onze verslaggever
Breda - De Nederlandse politie
controleert deze week alle bezit
ters van vuurwapens.
Iedereen met een wapenvergun-
™g, zoals jagers en leden van
schietverenigingen, mag een be
zoekje van de politie verwachten.
He politie probeert ook illegale
vuurwapens op te sporen,
to bijna alle politieregio's, waar
onder ook de politieregio Mid
den- en West-Brabant en Zee
and in Nederland wordt deze
week gekeken of bezitters van le
gale vuurwapens wel aan alle
voorwaarden voldoen. Het gaat
an om de geldigheid van de ver-
of wapens en munitie
'e goed zijn opgeslagen en of er
geen andere wapens in huis zijn
kjjmet onder de vergunning val-
Maar niet alleen de legale wapens
hebben de aandacht van de poli-
worden ook extra mensen in-
g zet om illegale vuurwapens op
sporen. De politie verwacht
er mogelijk ook huiszoekin-
gen worden gedaan op adressen
waarvan vermoed wordt dat er
_uurwapens aanwezig zijn. Over
de resultaten van de actie tot nu
toe worden geen mededelingen
gedaan. De politie zet pas eind
deze week alle cijfers op een rij
tje.
Van onze verslaggever
Middelburg - Hooguit een
twintigtal kinderen en mis
schien dubbel zoveel volwas
senen namen gistermiddag
deel aan een witte ballonnen-
mars door Middelburg. Een
tocht tegen seksuele mishan
deling van kinderen en kinde
rporno en voor strengere
straffen van daders.
Hoewel het aantal deelnemers
aan de mars zeer gering was, was
de boodschap van hoofdofficier
van justitie D. Veurink er niet
minder om. In niet mis te versta
ne woorden zei hij: „Blijf met pik
en poten van kinderen af!" Ook
liet hij weten dat 'de langzaam
groeiende seksualiteit van kinde
ren niet voor volwassenen is'. Hij
is dan ook bereid om samen met
zijn collega's daders streng aan te
pakken: „Wé diegenen die seks
bedrijven met kinderen."
Veurink, gedeputeerde A. Dek,
tweede kamerlid J. Lilipally en
secretaris J. Peters van de
Zeeuwse Raad van Kerken kre
gen gisteren na afloop van de
mars ruim 10.000 handtekenin
gen aangeboden. De actie is op 20
januari van dit jaar gestart door
Candy Milia uit Souburg. Op die
dag besloot ze dat ze niet langer
stil kon zitten, dat actie nodig
was. Op tekenpapier van een van
haar kinderen schreef ze haar
boodschap en ging vervolgens
van deur tot deur. Anderen zagen
dat, hoorden het, en ondersteun
den haar zodat ze gisteren een
doos vol handtekeningen kon
aanbieden.
Een geweldig aantal, aldus Dek.
En tegen de enkele kinderen zei
hij: „Als grote mensen aan jullie
zitten, roep dan heel hard: 'nee,
dat wil ik niet'. En vertel vervol
gens tegen meerdere andere men
sen wat er gebeurd is." Hij be
loofde ook de handtekeningen
door te zullen sturen naar de
Tweede Kamer.
Lilipally vond het geen moment
om Milia te feliciteren met het
succes van haar actie, wel om
haar moed te prijzen. „Door
voorop te gaan, om van het duis-
Met de klapschaats kun je ook mensen gevoelig op de
vingers tikken. Zo heeft het Nederlandse merk Viking
besloten om geen schaatsen meer te leveren aan de
Duitse Gunda Niemann.
Niemann laat die schaatsen namelijk overplakken met
stickers van het Amerikaanse skeelerbedrijf K2 en dat is
een vorm van plagiaat, zo beweert men bij Viking. Of zou
dat achterklap zijn?
Nou leek Gunda met haar hoekige techniek altijd al een
scheve schaats te rijden, maar dit gaat inderdaad te ver.
Geen wonder dat onze meiden steeds op achterstand
gezet worden, dat komt gewoon door die K2-stickers.
De plakschaats is nog sneller dan de klapschaats.
Aan de andere kant, zo midden in de opbouw naar Naga
no als sportster geconfronteerd worden met zo'n boycot,
ik gun dat niemand.
Zo houdt de klapschaats het kleine en vooral heel enge
schaatswereldje de komende tijd weer volop bezig.
Wie overigens de techniek voor op de klapschaats onder
de knie wil krijgen, kan dat binnenkort ook via de com
puter doen. Er is namelijk een CD Romme in de maak.
MERIJN
Maastricht - De Geleense huisarts Wim Sanders is gisteren
door de rechtbank in Maastricht wegens belastingfraude ver
oordeeld tot zes maanden cel, waarvan drie voorwaardelijk. De
huisarts kwam in opspraak, omdat hij doping verstrekte aan
sportlieden, onder wie wielrenners van de PDM-ploeg.
Het dopingschandaal staat los pleegde door medicijnen, vooral
van de fraudezaak, maar kwam
in het nieuws toen het strafdos
sier in de openbaarheid kwam.
Sanders stond alleen terecht we
gens belastingfraude. Hét toedie
nen van dopingmiddelen is juri
disch niet strafbaar. Die feiten
worden inmiddels wel onder
zocht door de regionale inspectie
voor de gezondheidszorg. Vol
gens hun gedragsregels mogen
artsen geen doping toedienen of
verspreiden.
De rechtbank concludeerde dat
een deel van de gegevens die de
Fiscale Opsporings- en Inlichtin
gendienst (FIOD) bij Sanders in
1995 in beslag nam, onrechtmatig
is verkregen. De FIOD had niet
de gegevens mee mogen nemen
die op patiënten' betrekking heb
ben, omdat die onder het medisch
beroepsgeheim vallen. Ook de
verkoopgegevens over het do-
pingmiddel Eprex en de verkla
ringen van de assistentes van
Sanders zijn volgens de recht
bank onrechtmatig verkregen.
Met de dossiers wilde de FIOD
aantonen dat de huisarts fraude
dopingproducten voor sportlie
den, zwart in te kopen en onder
de toonbank weer door te verko
pen. De rechtbank zei over vol
doende andere bewijsmiddelen te
beschikken om aan te tonen dat
de huisarts meermalen opzette
lijk onjuist aangifte bij de fiscus
heeft gedaan.
De officier van justitie had een
jaar cel, waarvan zes maanden
voorwaardelijk geëist. De recht
bank gaf Sanders precies de
helft. Sanders' advocaat Th. Hid-
dema toonde zich verheugd over
het vonnis. „Het geeft ook aan
dat de FIOD onrechtmatig ge
handeld heeft. Ze hadden tijdens
de huiszoeking de papieren beter
moeten selecteren. De dienst zal
moeten dokken. Met een miljoen-
tje zou ik wel akkoord kunnen
gaan." Ondanks zijn blijdschap
wil Hiddema zijn cliënt adviseren
toch in hoger beroep te gaan. „In
deze zaak heeft hij aangegeven
geen dienstverlening te willen in
plaats van celstraf. Ik zal hem
adviseren in hoger beroep wel
dienstverlening aan te vragen."
Door Jeroen Corduwener
Maastricht - Nederland kende vorig jaar aan 22,7 procent van
de asielzoekers een vluchtelingenstatus toe en niet aan zestig
procent, zoals de UNHCR deze week meldde. De VN-vluchte-
lingenorganisatie geeft zelf toe dat de maandag verstrekte cij
fers 'misleading' zijn.
FOTO JAAP WOLTERBEEK
ter in het licht te komen," zei de
volksvertegenwoordiger die als
jongen in de kampen in Indië van
nabij heeft meegemaakt wat mis
handeling is. „Zoiets blijft le
venslangs bij je," zei hij tegen de
Souburgse die met duidelijke
knikken zijn woorden bevestigde.
De elf-jarige Stephan de Haan
uit Middelburg, een van de deel
nemende kinderen, had geen
goed woord over voor zijn afwe
zige klasgenootjes. Ze hadden
gistermiddag andere zaken aan
hun hoofd, vertelde hij. „Voet
ballen, spelen, op bezoek gaan."
En ook zijn meester moest het
ontgelden, die had op school nau
welijks aandacht besteed aan de
Witte Middelburgse Mars.
Van het bericht dat Nederland
koploper is op de wereldranglijst
van landen met asielzoekers
klopt dan ook niet veel, zegt Ma
nuel Jordao, directeur van het
Nederlandse regionale bureau
van de UNHCR. Volgens Jordao
komt het percentage van zestig
procent vluchtelingenstatussen
waarschijnlijk uit een verkeerde
interpretatie. „Er zijn veel uit
spraken van rechtszaken bijge
teld die weliswaar vorig jaar zijn
uitgesproken, maar die betrek
king hadden op asielaanvragen
van de jaren daarvoor."
Omdat Nederland juist in 1994 en
1995 veel asielaanvragen te ver
werken kreeg, steeg ook het aan
tal rechtszaken. Vanwege het
'vertragende effect' dat in be
roepsprocedures optreedt, kwa
men veel van die rechtszaken
juist in het jaar 1996 terecht.
Door deze andere uitleg van de
cijfers zakt Nederland voor 1996
van de positie van koploper naar
de zesde plaats, na Canada (57,6
procent), de Verenigde Staten
(40,2 procent), Noorwegen (30,4
procent), België (28 procent), Ita
lië (24,8 procent).
Van onze verslaggever
Lisse - Bij een aantal Nissan Pri
mera's moet de benzinetank wor
den vervangen. Dat komt, zo
schrijft de importeur aan de be
zitters van deze auto's, omdat
scheurtjes kunnen ontstaan in de
ontluchting van de brandstof
tank. Gevolg daarvan kan zijn
dat er benzinedampen vrijkomen.
Als de tank helemaal gevuld is,
kan een kleine brandstoflekkage
optreden.
De rijksrecherche doet
onderzoek naar de be
trokkenheid bij export
fraude door de Rijks
dienst voor de Keuring
van Vee en Vlees (RVV).
De RW is een controle
rende dienst van het mi
nisterie van landbouw,
maar financieel afhan
kelijk van de vleessec
tor.
Door Joep Dohmen en Maurice Ubags
Dat de politie gokpaleizen en
amusementsbedrijven contro
leert, is vanzelfsprekend. Dat de
politie zich door de gokbazen en
eigenaren van amusementszaken
zou laten betalen voor die con
troles, is ondenkbaar. Toch is dat
precies wat gebeurt in de vlees-
branche. Een sector waarin de
financiële belangen immens zijn.
De RW is een zeshonderd man
sterke dienst van het ministerie
van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij. De RW controleert
in het belang van de gezondheid
van mens en dier en geeft garan
ties af over vlees, levensmidde
len en andere agrarische produc
ten. De RW controleert produc
tieketens, keurt dieren en vlees,
en geeft certificaten en docu
menten af.
Kostendekkend
De controleur van RW wordt
vooral betaald door de onderne
mingen waarin hij werkt. De be
drijven betalen de RW een wet
telijk voorgeschreven vergoe
ding die kostendekkend is. Een
keurmeester ko?t 26 gulden per
kwartier. De RW heeft ook een
commercieel tintje, op verzoek
worden garanties gegeven over
exportproducten.
Omdat het controle-apparaat
voor een belangrijk deel draait
op inkomsten van degene die ge
controleerd moet worden, ont
staan er gezamenlijke belangen.
Dat is vragen om problemen, zo
als de RW die nu lijkt te hebben.
De rijksrecherche onderzoekt of
de RW heeft meegewerkt aan
het 'omkatten' van vlees. Dat is
een populair woord voor het ver
doezelen van de herkomst van
vlees. Buitenlands vlees wordt,
door het wegsnijden van stem
pels en het onjuist invullen van
documenten, Nederlands vlees.
Dat is van groot belang voor de
export van rundvlees naar met
name Rusland. Dat land stelt, in
een tijd van gekke-koeienziekte,
vertrouwen in rundvlees dat uit
Nederland komt. De Russen ei
sen een herkomstcertificaat van
de RW, zodat ze zeker weten dat
ze geen vlees krijgen dat Neder
landers hebben geïmporteerd uit
andere, onbekende landen van
de Europese Unie.
Die Russische eis, van midden
vorig jaar, stelde de Nederlandse
vleessector voor een onoverko
melijk probleem: de helft van de
totale Nederlandse export van
255.000 ton rundvlees bestaat
namelijk uit in ons land geïm
porteerd vlees. Nederland kan
simpelweg zelf niet genoeg rund
vlees voor de export produceren
en importeert daarom zelf
138.000 ton per jaar uit het bui
tenland.
De exportbelangen zijn gigan
tisch: Nederland voert alleen al
in de eerste acht maanden van
dit jaar volgens het Centraal Bu
reau voor de Statistiek meer dan
30.000 ton bevroren vlees, met
een waarde van zestig miljoen
gulden, uit naar Rusland. Daar
mee is dat land goed voor de
helft van de totale Nederlandse
export van bevroren vlees.
Om Rusland als belangrijkste af
nemer te behouden, werd - als de
verdenkingen juist blijken - een
even simpele als illegale oplos
sing bedacht: het importvlees
omkatten en van een valse, Ne
derlandse identiteit voorzien.
Gestuurd door ambtenaren van
de RW is dat geautoriseerde
fraude.
Het bedrijf Verhey zegt maan
denlang gedetailleerd te hebben
vastgelegd hoe RW-ambtenaren
de weg wezen in de fraude, hoe
met stempels en papieren gerom
meld moest worden.
Dat de rijksrecherche onder
zoekt of de RW meegewerkt
heeft aan exportfraude is ineens
een stuk minder verbazingwek
kend dan dat op het eerste ge
zicht lijkt.
De RW lijkt in een gewetens
conflict terecht gekomen te zijn.
De dienst kon als een waakhond
controleren of de RW kon sa
men met de branche een stilzwij
gende oplossing bedenken.
Een gevaarlijke waakhond was
de RW nooit. Volgens de dienst
zelf, worden bijvoorbeeld certi
ficaten over de herkomst van het
vlees afgegeven op basis van in
formatie van de bedrijven zelf.
Eigen onderzoek
Eigen onderzoek doet de RVV in
de regel niet. Alleen bij twijfel
over de juistheid van de opgege
ven herkomst, kan de Algemene
Inspectiedienst (AID) van het
ministerie van Landbouw wor
den ingeschakeld. Hoe vaak de
RW tot een maand geleden ge
twijfeld heeft over de herkomst
van een partij exportvlees? Niet
één keer, zo blijkt.
En wie controleert de RW? In de
regel niemand. Tenzij er twijfel
is over het functioneren. Dan
komt de rijksrecherche.
