'Bijna niemand slaat uitstapjes over'
meer
De schoorstenen bleken dodelijk'
de stem
Nieuwe activiteitengroepen voor Zeeuws-Ylaamse vrijgezellen
:endbureau
ZEELAND uit
ïwerkers
'medewerkers
ik(st)ers
ZEELAND
kundig
(er
Ken
loskrachten
ïrkers
irekerij
iar
er
/buitendienst
otechnicus
zo simpel—
Groothof
als tsaar
Sufi muziek
en dans
Terug naar
de aarde
Jazz-zangeres Carla White
treedt op in Bergen op Zoom
Antwerpse ovens veroorzaken genetische afwijkingen bij kinderen
Vuilverbranders in Vlaanderen
Hp" Edegem voorgoed gesloten
Je© Antwerpen
Wilrjjk voorlopig gesloten
"Oostende
voorlopig
gesloten
Sint-Niklaasi
weer irLhedf
Houthalen
voorlopig
gesloten
©Maastricht
-lans Martens/DDL
Irijf in Roosendaal zoeken
latieve horecamedewerkers.
ïnctie op oproepbasis, vooral
id. Heb je ervaring in
Neem dan snel contact op
165-562001
I Roosendaal zijn we m.i.v.
laar handige mensen voor het
itainbikes. Bel snel Tènce!
relaties zijn we regelmatig
Jc(st)ers. Op de volgende
llaats: dinsdag en vrijdag van
Is voor meer informatie.
Dl65-562001.
|nt in Roosendaal zijn we op
|g werkende kok. De kandidaat
in kunnen starten en een SVH
ben.
«0165-562001
ZATERDAG 6 DECEMBER 1997
i boekhoudkundige opleiding
3A en enige ervaring op dit
lerschillende bedrijven in
hg voorstellen. Sta je aan het
i ben je op zoek naar een baan
t dienstverband Neem dan
Roosendaal, tel. 0165-562001.
f in Fijnaart zijn we op zoek
Jet ervaring en een goede
lerlandse, Engelse en Duitse
lll-time baan met ingang van
is de feestdagen wil het bedrijf
icedure afgerond hebben. Neem
"itact op met Tènce! Roosendaal,
Inische opleiding en zoek je
rrein Moerdijk liggen de
iet oprapen Voor gemotiveerde,
jn afgeronde LTS/MTS/HTS
vaak vacatures Kom langs voor
ll direct met Tènce!
tel. 0165-562001.
ledrijven op Industrieterrein
mensen die een aantal uren per
rk kunnen doen. Het betreft o.a.
|ners. Zoek je extra werk naast je
naar school en wil je een
Êt je vrij bent Neem contact op
■aal/Moerdijk, tel. 0165-562001.
;club in de omgeving van Bergen
een enthousiaste kok die bij
■jt is van het SVH-diploma. Enige
toom, tel. 0164-239300.
Lolop werk in de 'bollen' voor
Lktiemedewerkers. U werkt in
Idiensten zijn prima.
Zoom, tel. 0164-239300.
paste en accurate MBO'er WTB die
heeft in de machinebouw en goed
[Scad, kan direct aan de slag bij een
ving van Bergen op Zoom. Van u
u zelfstandig en oplossingsgericht
e! Bergen op Zoom, tel.
onze relaties is een vacature voor
e en ervaren verkoper die in theorie
cooptechnieken goed beheerst. U
>ben van de moderne talen en goed
automatiseringstechnieken. Indien
van een rijbewijs en geen 9 tot 5
unt u contact opnemen met onze
:n op Zoom.
Zoom, tel. 0164-239300.
functie geldt dat u minimaal in het
n een MBO-diploma, en ervaring en
bben van PLC-besturingen,
en robotisering. Ervaring met
.-ens vereist. U dient bereid te zijn o
te draaien.
Zoom, tel. 0164-239300.
zich in bij onze vestiging in Bergen
an het werk en... ontvangt een
5.- die te besteden is bij
Halsteren
>p Zoom, <\Y ff,
30. 'v TA/ -*
darkt 79, 4701 AE Roosendaal
0165-562001 „nnm
lat 51, 4611 PB Bergen op ^oo>
0164-239300
Door Sanne Schelfaut
Oostburg - Alleenstaanden in West-
Zeeuws-Vlaanderen die behoefte
hebben aan gezelligheid en liever
met een groep dan alleen naar het
theater of de film gaan, kunnen te
recht bij verschillende activiteiten-
groepen in deze regio.
Er zijn verschillende van deze groepen in
West-Zeeuws-Vlaanderen actief. 'Trini-
dad' is zo'n voorbeeld. Deze activiteiten
en gezelligheidsgroep richt zich op al-
i leenstaanden in de leeftijd van dertig tot
vijftig jaar. 'Meedoen met onze groep is
een ideale manier om je kennissenkring
op een ongedwongen manier te vergroten
i en aan activiteiten deel te nemen waar je
in je eentje niet zo makkelijk toe komt',
i aldus een wervende tekst van Trinidad.
„Zo is het maar net," zeggen contactper-
i sonen Bert, Carien en Ko. „Gezelligheid
staat bij ons bovenaan. Samen leuke din
gen doen. Onze club heeft absoluut geen
f verplicht karakter. Afhankelijk van de
leden bepalen we wat we doen. Twee
keer per maand komen we bij elkaar."
Trinidad bestaat nog niet lang. Half de
cember precies 1 jaar. De naam is een
spontane gedachtenkronkel van Bert.
„Ik zat achter m'n computer de notulen
van onze eerste bijeenkomst uit te tik
ken, toen 'Trinidad' in me op kwam. Ik
vond het eigenlijk wel een warme naam
en heb Trinidad gelijk in de groep ge-
De eerste aanzet tot het oprichten van
Trinidad kwam van de Stichting Welzijn
West-Zeeuws-Vlaanderen. „Theo Bak
ker is namens de stichting nauw bij dit
soort initiatieven betrokken. In deze
|i streek waren al groepen voor- 50-plussers
en 65-plussers. Het ontbrak nog aan een
activiteitenclub voor alleenstaanden met
een wat jongere leeftijd. Op initiatief van
Theo zijn we daar toen op ingespron
gen," aldus Bert.
Trinidad staat verder geheel los van de
Stichting Welzijn. Er wordt alleen -
dankbaar- gebruik gemaakt van hun
kantoor aan de Volderstraat in Oost
burg. „We zijn niet zulke vergadertijgers
hoor. Een keer in de drie maanden ko
men we allemaal samen in Oostburg en
plannen we ons programma. Dan trekt
iedereen z'n agenda en worden de activi
teiten op elkaar afgestemd. Omdat de
meesten van ons door de week werken,
doen we bijna alles in het weekend. Ons
eerste 'uitje' was bowlen in Cadzand.
Het ijs was die avond gelijk gebroken!"
vertelt Carien.
Trinidad heeft, inmiddels zo'n vijfen
twintig leden. De meesten komen uit het
westen maar de drie benadrukken dat el
ke Zeeuws-Vlaamse vrijgezel van harte
welkom is. Volgens Carien moeten veel
streekgenoten nog aan het idee wennen
dat er voor elke leeftijdscategorie activi
teitengroepen worden opgericht.
„We merken dat er bij veel alleenstaan
den van onze leeftijd behoefte is om met
een groep leuke dingen te ondernemen.
Maar veel mensen haken af omdat ze er
niet openlijk voor uit willen komen dat
ze vrijgezel zijn. De houding van 'kijk
mij nou, ik ben zielig want ik zit bij een
groep voor alleenstaanden' zit er bij ve-
1 'Sommigen haken af omdat ze er niet voor uit willen komen dat ze vrijgezel zijn en eten dan weer alleen.'
len ingeworteld en dat is zonde. Dat
merken we goed als er mensen voor de
eerste keer met ons meegaan en het hart
stikke naar hun zin hebben. Maar daar
na krijg je telefoon dat ze er toch maar
van afzien. De drempel blijkt te hoog."
Ko, Carien en Bert hameren erop dat
Trinidad vooral ongedwongen is en niet
te professioneel. „We willen dat iedereen
betrokken is bij de planning van onze
uitjes. Als je alles vanuit 'het bestuur'
oplegt is dat een slecht teken. Iedereen
moet kunnen zeggen wat hij of zij wil en
in de praktijk werkt dat ideaal," vertelt
Ko.
Trinidad is. voor mensen van dertig tot
vijftig jaar. De doelgroep is, zo kun je
wel zeggen, vrij rekbaar. „We hebben
mensen van begin dertig en eind veertig
en dat gaat prima samen. We zitten bijna
altijd op een lijn. Deze generatie is ei
genlijk veelal met dezelfde principes op
gegroeid. Mensen herkennen eikaars ge
woonten en dat klikt heel goed," stelt
Bert.
Inmiddels heeft deze activiteiten en ge
zelligheidsgroep een 'stabiele kern' op
gebouwd. „We zijn een jaar verder en
hebben de alleenstaanden nu heel wat te
bieden. Activiteiten die we tot nu toe
hebben ondernomen zijn stappen in
Gent, verschillende fietsroutes, bezoek
aan het Jazzfestival in Terneuzen en de
zandsculpturen in Zeebrugge."
Wie zich wil aansluiten bij Trinidad kan
contact opnemen met Bert (0115-
694051), Carien (0117-386245) of Ko
(0115-620494).
Naast Trinidad timmeren er ook andere
activiteitengroepen in West-Zeeuws-
Vlaanderen aan de weg. Zoals de 65-
plus-alleenstaandengroep. Deze groep
valt wel onder de paraplu van de Stich
ting Welzijn.
Mevrouw van Noorden uit Oostburg is
de 'motor' achter de 65-plusgroep. Zeven
jaar geleden overleed haar man. Me
vrouw van Noorden had nog veel plan
nen en was zeker niet van plan om alleen
thuis te zitten. „Ik had geen zin om hele
dagen bij de buren op de koffie te gaan.
Ik wilde erop uit met een groep van mijn
eigen leeftijd. Toen ik contact had gelegd
met de Stichting Welzijn ging het balle
tje rollen."
Bijna vijf jaar geleden werd de groep op
gericht. Ruim twintig alleenstaande
vrouwen en mannen telt de huidige
groep. Één keer in de maand komt de
groep bij elkaar in het kantoor van de
stichting in Oostburg om het programma
op te stellen en één keer in de maand
trekken de dames en heren eropuit.
„De bijeenkomsten in Oostburg zijn al
tijd bijzonder. Er wordt gezongen, de le
den dragen gedichten voor, er wordt veel
gelachten en er is ruimte voor uiteenlo
pende discussies. Het gaat zeker niet al
leen om schoonmaaktips. We luisteren
naar elkaar als iemand met een probleem
zit. We zijn er voor elkaar. Onze groep is
heel hecht, dat vind ik erg waardevol,"
vertelt Van Noorden.
Ook bij de 65-plusgroep is er geen be
stuur. „Iedereen is gelijk. Alles gaat
spontaan en dat werkt het beste. Bijna
niemand slaat bijeenkomsten of uitstap
jes over en dat wil wat zeggen."
De groep gaat overal naartoe. Maakt uit
stapjes naar Brugge, Zeebrugge, Blan-
kenberge, Terneuzen, Kloetinge en Mid
delburg. Tuinen worden bezocht, musea
en theater. „Elke derde woensdag van de
maand trekken we eropuit en daar kijk
ik iedere keer weer naar uit."
De 65-plusgroep is zo'n succes dat er een
tijdje terug zelfs een heuse wachtlijst
FOTO WIM KOOYMAN
ontstond. „We willen de groep niet gro
ter laten worden dan twintig man en
daarom is na overleg met de stichting be
sloten een tweede groep op te richten,"
vertelt Van Noorden.
De nieuwe groep is vorige maand van
start gegaan. Het verschil tussen de be
staande groep en de tweede groep is dat
bij deze laatste niet slechts alleenstaan
den maar ook de zogenaamde 'alleen-
gaanden' zijn toegelaten. „65-plussers
die wel een partner hebben maar er niet
samen op uit kunnen. Bijvoorbeeld door
ziekte of handicap of 'gewoon' een ge
brek aan interesse van die partner. Deze
mensen kunnen ook bij onze groep te
recht."
De eerste groep viert binnenkort het eer
ste lustrum. „Op 21 januari gaan we ons
vijfjarig jubileum feestelijk vieren, reken
daar maar op."
Wie inlichtingen wil over de twee groe
pen kan contact opnemen met de Stich
ting Welzijn West-Zeeuws-Vlaanderen
in Oostburg. Bij deze stichting kunnen
tevens geïnteresseerden terecht voor de
groep 'Activa'. Deze activiteitengroep is
bedoeld voor mensen in de leeftijd van
vijftig tot vijfenzestig jaar.
IN de afgelopen ja
ren heeft Frank
Groothof bewezen
dat opera ook uit
stekend geschikt
kan zijn voor een
jong publiek. Nu
staat het Russische
meesterwerk Boris
Godoenov van
Moesorgski op het
programma, dat
hij heeft bewerkt
tot een spannende
thriller. Het is een
familie-opera ge
worden voor 7-ja-
rigen en ouder(s).
Voor de muzikale
begeleiding tekent
het Max Tak Or
kest, met twaalf
musici. Te zien in het Zuid-
landtheater in Terneuzen.
Zondag 7 december, aanvang 15.00
uur.
MUZIEK als middel om trance
op te roepen en om uit zichzelf
te treden, dat is te horen in de
muzikale ceremoniën van de
Sufi's. De filosofisch-religieuze
en mystieke stromingen zijn ge
baseerd op de koran en behalve
muziek wordt er ook gedanst,
de Syrische Sheikh (voorzan
ger) Hamza Chakour, de musici
en zangers van het ensemble
Al-Kindi en de Draaiende Der
wisjen van Damascus behoren
tot de meest eminente Sufi-ver-
tolkers. Hun ritueel met de
adembenemende omwentelin
gen van derwisjen is de ge
droomde opening van de reeks
van drie Sufi-avonden. Minder
gekend is de mystieke poëzie
uit zuidelijk Pakistan, zoals die
wordt vertolkt door Sohrab
Faqir en zijn uitgebreid ensem
ble van zangers, musici en dan
sers. Bij deze Sufi's ligt de na
druk op de menselijke stem, de
belangrijkste drager van deze
gedichten, die vaak op populai
re legendes zijn gebaseerd.
Faqir is de sterkste vertolker in
dit genre. De blinde Egyptische
sheikh Ahmad Barrayn bestu
deerde. jarenlang Arabische
poëzie en koran-psalmen. In
zijn geboorteland is hij een van
de populairste sufi-zangers.
Zijn sufisme is zacht vrolijk,
bedachtzaam en geëngageerd.
Op 10 en 14 december in de Blauwe
zaal Singel te Antwerpen, aanvang
20.00 uur.
IN het filmhuis in Porgy Bess
in Terneuzen is volgende week
de film Apollo 13 van Ron Ho
ward te zien. De film is geba
seerd op het boek Lost Moon
van Jim Lovell en beschrijft de
gebeurtenissen aan boord van
het ruimtevaartuig, nadat er
een explosie is geweest. Op aar
de staat men voor de haast on
mogelijke opgave om de capsu
le weer in koers te krijgen voor
een veilige landing in de Stille
Oceaan. De hoofdrollen worden
gespeeld door Tom Hanks en
Kevin Bacon. De film duurt
twee en een half uur.
Woensdag 10 december, aanvang
20.00 uur.
Van onze correspondente
Bergen op Zoom - De Amerikaanse jazz-zangeres Carla White treedt
morgen om 15.00 uur op in café de Zet in Bergen op Zoom. White staat
in eigen land bekend als een groot jazz-vocaliste. Ze trad op in be
faamde New Yorkse clubs als The Blue Note en Birdland, stond in de
Weill Recital Hall in Carnegie Hall en zong tijdens internationale
jazz-festivals.
Het optreden van Carla White wordt volgens organisator Reinier Ze-
gers 'het hoogtepunt van het jazz-seizoen in de Zet en misschien wel
van alle optredens die er de afgelopen jaren plaatsvonden.'
De Amerikaanse doet het Bergse café aan in het kader van een toernee
door Nederland met de Del Ferro/Vaganee group. Deze band met Ne
derlander Mike del Ferro (piano) en de Belgische altsaxofonist Frank
Vaganee staat als zeer getalenteerd bekend.
EEN WIJK onder de
rook van twee afvalver-
I brandingsovens in Ant-
I werpen telde wel erg
j veel kinderen met chro
mosomale afwijkingen.
De bewoners kwamen in
i opstand. Milieuminister
Kelchtermans deed één
oven voorgoed dicht. Te
I laat en te weinig, vinden
ze in Antwerpen. „De
politici hier, die moet ge
een geweten schoppen."
I Door Peter Pijls
Gui Dillen en zijn vrouw Miek
1 groeiden op in de Neerlandwijk
i ,m. c!e Aa'werpse deelgemeente
Wilrijk. De twee afvalovens in
Wilrijk en het aanpalende Ede-
gem hoorden bij het uitzicht. Ze
staan op een kilometer van el-
kaar. „We dachten dat het-
schoorstenen waren als andere.
Maar de schouwen bleken dode
lijk."
Inmiddels heeft milieuminister
Kelchtermans de oven van Ede-
I 5® ,V00rS°ed gesloten. Die van
I «ilrijk werd voorlopig gedoofd,
net als de afvalverbranders in
Oostende en het Belgisch-Lim-
I ourgse Houthalen. In deze instal-
I "hes liep de dioxine-uitstoot de
spuigaten uit, vond nu ook de mi-
I mster.
1 ^aar Gui Dillen, woordvoerder
van het comité 'Wilrijk de pijp
I uitrust niet voordat ook de oven
I Alrijk voor altijd dicht is.
T 1;ant v°or hem is duidelijk dat de
twee ovens debet zijn aan de ern-
I 'ge genetische afwijking van
t]n in 1993 geboren zoon. En ook
e ooraak zijn van het dioxi
nesyndroom waaraap andere
onderen in de wijk lijden. Het
syndroom veroorzaakt behalve
[gnetische afwijkingen ook im
muniteitsziektes en kanker. Vol
gens de Bond Beter Leefmilieu
heeft dioxine al dertig slachtof
fers gemaakt in de wijk.
Ook al gaan beide ovens voor
goed dicht, zegt Gui Dillen, nog
in lengte van jaren zullen de di
oxines in Wilrijk blijven toe
slaan: „Die ovens zijn technisch
heel mank. Het zijn kachels met
een computer ernaast."
Het duurde lang voordat Dillen
daar achter kwam: „Eerst dach
ten we over de genetisch afwij-
Iring van ons kind: dat is een spe
ling van de natuur. In de medi
sche literatuur was er niets over
bekend. Pas in februari 1995 ging
ons een licht branden. Toen ont
moetten we in het ziekenhuis van
Antwerpen de verpleegster Rita
van der Spiegel, die ook een kind
had met een genetische afwij
king. Zij bleek nog zeven andere
kinderen uit de Neerlandwijk te
kennen met zeer zeldzame chro
mosomale afwijkingen. Dat is
vrij kras in een wijk van achthon
derd gezinnen. Toen hebben we
voor het eerst de link gelegd met
de ovens."
Dillen verdiepte zich in de afval
verbranding: En kwam erachter
dat in Vlaanderen tussen 1970 en
1993 ongebreideld vuil is ver
brand. Pas in 1993 was er voor
het eerst een inspectie. Niet één
oven was in orde. De oven in Ede-
gem had een uitstoot van 540
keer de norm. Vijf ovens gingen
dicht, maar in Wilrijk en Edegem
bleven ze open.
Verbijsterd stapte Gui Dillen
naar de Antwerpse milieusche
pen. Een onderzoek volgde. De
resultaten kwamen in september
vorig jaar.
Dillen: „Dat onderzoek bleek een
Belgenmop. Men meette alles wat
niet gemeten moest worden en vi
ce versa. Men deed één dioxine
meting op twee kilometer van de
ovens, op een plek die niet in de
overheersende windrichting lag.
Daaruit concludeerde de ge
meente Antwerpen dat er niets
aan de hand was. De gemeente
gaf wel toe dat hier abnormaal
veel kankergevallen en kinderen
met genetische afwijkingen voor
kwamen. Maar dat was toevallig.
Het heette hier een unieke medi
sche toestand te zijn. Twee weken
later kondigde de stad een uit
breiding van de oven in Wilrijk
aan."
Dillen organiseerde een betoging,
maar die sloeg niet aan. De men
sen lagen er niet wakker van,
want de vervuiling was niet
zichtbaar. Het gras was groen en
de bomen gingen niet dood.
Al.sinds 1980 hadden er mensen
aan de bel getrokken. Maar ze
werden weggelachen door de po
litici, zegt Dillen. „Die ovens zijn
eigendom van de gemeenten. Ze
worden dus door politici uitge
baat. Er bestaat hier de groteske
situatie dat we over onze gezond
heid moeten gaan klagen bij de
mensen die de ovens beheren.
Hier vergiftigt de politiek de bur
ger. Al in 1989 ging een delegatie
uit de Neerlandwijk met een peti
tie naar burgemeester Bob Cools
met klachten over stof, vuil en
stank. Cools zei: het is niet omdat
er stof op mijn bureau ligt dat ik
eraan dood ga. Achteraf gezien is
het macaber dat er zo lichtzinnig
met de klachten werd omge
sprongen. Tot een paar weken ge
leden is er niets gebeurd. Geen
kat in Vlaanderen stond stil bij
de gevaren van afvalverbranding.
De politici hier, die moet ge een
geweten schoppen."
De doorbraak kwam twee maan
den geleden met een artikel in het
Vlaamse weekblad Humo en de
gelijktijdige publicatie van het
boek 'Moorddadig milieu in
Vlaanderen'. De Belgische media
overspoelden Wilrijk. Milieumi
nister Kelchtermans moest iets
doen. Enkele weken geleden sloot
hij vijf ovens die twintig keer de
wettelijke norm voor dioxine-
uitstoot overschreden. Had hij de
officiële norm gehanteerd, dan
was nu niet één Vlaamse oven
nog open geweest. Ook stelde
Kelchtermans een commissie in
die onderzoekt onder welke voor
waarden de ovens weer open
kunnen. Die van Sint Niklaas
brandt na enkele ingrepen al
weer.
Gui Dillen: „Ik heb tegen Kelch
termans gezegd: als de oven in
Wilrijk weer open gaat, dan kiest
u voor afval en niet voor mensen
levens. Dat zou misdadig zijn. Als
ik als burger iemand vergiftig,
vlieg ik in de nor. Waarom denkt
een politicus boven de wet te
staan?"
Toch streeft Kelchtermans in zijn
milieubeleidsplan naar totale
verbranding van afval in Vlaan
deren in 2000. „Hij heeft dus de
ambitie om ons wereldrecord di
oxine-uitstoot nog scherper te
stellen.Maar Klechtermans zegt
te twijfelen. Hij heeft zijn plan
aangehouden.
De resultaten van een medisch
onderzoek naar baarmoederaf
wijkingen onderstreepten deze
week op navrante wijze het be
toog van Dillen. Belgische vrou
wen die in de buurt van afvalver
brandingsovens wonen of hebben
gewoond, blijken opvallend vaak
afwijkingen aan de baarmoeder
hebben.
Toxicoloog Paul Schepens van de
Universiteit Antwerpen memo
reert dat de dioxine-concentratie
in Belgische moedermelk de
hoogste ter wereld is. Uit be
zorgdheid bood Schepens het co
mité Wilrijk de pijp uit zijn des
kundigheid aan. Schepens: „Di
oxine veroorzaakt diverse afwij
kingen die men terugvindt in
De afvalverbrandingsoven in Houthalen.
Wilrijk. Toch is het moeilijk een
verband te leggen. Daarvoor zijn
vergelijkende onderzoeken nodig
naar de bodem en het bloed van
kinderen en volwassenen."
Schepens wil het onderzoek
graag uitvoeren, maar de univer
siteit heeft geen geld. Of hij aan
de slag kan, hangt dus af van po
litiek. De toxicoloog is sceptisch:
FOTO HARRY HEUTS
„De Belgische politiek houdt niet
van toxicologische onderzoeken.
Op het laatst moet er namelijk
een verantwoordelijke worden
aangewezen.
