Boeing praat met ex-Fokker JZEN. J F okker-crediteuren blijven massaal weg Beursvirus treft nu ook top-bedrijven j I Fokker Aviation beoogd toeleverancier voor productie van opvolger F-16 Princess stapt in medische producten Justitie heeft het druk met 'witte boorden' kunt u onze ;n. DE STEM ECONOMIE A6 send fritris LITEITEN- LNT Toyota gaat in Frankrijk bouwen CSM overweegt export van 'verdachte' suiker 110 miljard steun voor Zuid-Korea ECONOMIE KORT Nettowinst Rodamco Retail omhoog FNV-leden eens met akkoord havenpool Oad boekt forse omzetstijging Bundeling van uitzendbureaus KNP BT niet in de fout Polygram koopt filmrechten Mildere straffen voor twee frauderende beurshandelaren 11 DONDERDAG 4 DECEMBER 1997 iat 12 4-312066 Van onze verslaggever Den Haag - Boeing voert bespre ngen met de voormalige Fok ker-bedrijven over deelname in het programma voor de Joint Stri ke Fighter, de opvolger van de mi litaire toestellen F-16, F-18 en Harrier. Stork-dochter Fokker Aviation is een van de beoogde toeleveranciers van onderdelen voor de JSF. Dat zegt Boeing-topman Phil Condit, die deze week op bezoek is in Nederland. De ontwikkeling van de Joint Strike Fighter staat bovenaan de lijst van besprekingen die Condit voert. Zo spreekt de baas van liefst 230 duizend werknemers met top- generaals van de Koninklijke Lucht macht en had hij een uitvoerig gesprek met minister van economische zaken Wij- ers. Boeing is één van de twee door de Ameri kaanse regering geselecteerde bedrijven, die overheidsgeld krijgen om het nieuwe gevechtsvliegtuig verder te ontwikkelen. In 2001 valt de beslissing of Boeing dan wel concurrent Lockheed Martin de bou wer van de JSG wordt. De belangen zijn enorm: de uitverkoren fabrikant mag re kenen op de bouw van drieduizend toe stellen met een verkoopwaarde van circa 100 miljard dollar. Nederland wil graag meedoen aan het JSF-programma. Hoewel Nederland for meel nog een besluit moet nemen, is het nagenoeg zeker dat Nederland zal kiezen voor de Joint Strike Fighter als opvolger van zijn 138 F-16's. Een belangrijk on derwerp daarbij vormen de compensatie orders die de Nederlandse industrie moet krijgen. Bovendien wil Nederland dat de bedrijven niet alleen Amerikaanse op drachten mogen uitvoeren, maar ook daadwerkelijk betrokken worden bij de ontwikkeling, zodat zij zelf nieuwe tech nologieën kunnen ontwikkelen. Tot nog toe heeft Boeing zich bij deze contacten geconcentreerd op de Fokker- bedrijven, zegt Condit. Fokker Papend- recht is al een kleinere toeleverancier in de commerciële vliegtuigprogramma's. Maar dat is bescheiden, vergeleken met wat de JSF te bieden kan hebben. Elmo wil toeleveren aan de energie-voorzie ning in het toestel, Fokker Papendrecht zou compiste-delen voor de vleugels of staart kunnen leveren. Voor de toekomst sluit Condit andere bedrijven niet uit. Boeing doet toch al erg zijn best om te to nen hoe innig de economische relaties met Nederland en Europa zijn. Zeker sinds er afgelopen zomer bijna een han delsoorlog uitbrak tussen de VS en Euro pa, toen concurrent Airbus Boeing be schuldigde van monopolistisch gedrag, onderstreept Boeing zijn economisch be lang voor Europa. „De komende vijf jaar levert het Europe se bedrijfsleven voor veertien miljard dollar aan Boeing en dat is goed voor zes tigduizend arbeidplaatsen," zegt Condit. Er zit een oplopende lijn in de orders die Boeing in Europa plaatst. Dat past in Condits beleid. „Wij willen een global company zijn: een bedrijf dat overal ter wereld produceert, dat in zijn bedrijf de culturen van alle landen samenbrengt," zegt Condit. Al leen zo'n bedrijf is in staat om de klanten overal ter wereld te kunnen bedienen, is de achterliggende filosofie. Nestlé, waar hij deze week op bezoek is, is voor Condit een aansprekend voorbeeld. Condit zegt dat Boeing er vertrouwen in heeft dat de economische groei in het Verre Oosten zich redelijk zal herstellen. Hij is niet bang voor een nieuwe recessie die, net als begin jaren negentig, zou kunnen samen vallen met de aflevering van de enorme stroom van orders die de laatste twee jaar is geboekt. In dat geval zou de wereld luchtvaart met een enorme overcapaciteit te kampen krijgen. „Begin jaren negentig beliepen de bestel lingen 22 procent van de aanwezige capa citeit, nu is dat negen procent, waarvan bovendien vijf procent om vervangende capaciteit gaat," zegt Condit. „De situatie is dus zeer verschillend." Volgens Condit zal de luchtvaart blijven groeien, maar vraag naar veel grotere toe stellen dan de huidige Jumbo ziet hij niet ontstaan. Dit in tegenstelling tot concur rent Airbus, dat een compleet nieuw toe stel wil ontwikkelen, waaraan ook Ne derland wil meedoen. „Wij denken eraan om de huidige 747 te verlengen. Dan kun nen er 490 passagiers in, tegen 400 in de normale drieklassen-uitvoering. Daar kan de markt voldoende mee vooruit." Van onze verslaggever Amsterdam - Twaalfhonderd stoelen telde de zaal in con grescentrum RAI in Amster dam. Maar tot hun eigen te vredenheid mochten de hoofdrolspelers, de Fokker curatoren en rechter-commis- saris mr. M. van Vonderen, voor een vrijwel lege zaal spe len. Het werd, zoals curator mr. B. Knüppe al had gehoopt, een snel le en saaie eerste dag van de veri ficatievergadering, waarop alle schulden van het failliet Fokker worden geïnventariseerd. Van daag duurt de vergadering nog voort. Veel van de disputen tus sen crediteuren en curatoren worden door advocatenteams buiten de rechtszaal gevoerd. Als talloze procedures van veron gelijkte schuldeisers geen roet in het eten gooien, hopen de curato ren volgend jaar tot een eerste uitdeling te komen. Zoals gemeld hebben de schuldeisers 26 mil- j jard gulden aan vorderingen in gediend, maar daarvan zou al 15 miljard van tafel zijn, terwijl de curatoren nog met 160 credite- Van onze correspondent Parijs - Toyota kiest Frankrijk als vestigingsplaats voor zijn nieuwe Europese fabriek. De nieuwe vestiging, hoogstwaar- I schijnlijk bij Valenciennes, moet j in 2001 operationeel zijn. De to tale investering bedraagt 1,7 mil jard gulden. Er worden 6000 ba nen geschapen. Het nieuws werd gisteren gepubliceerd in het dag- I blad La Tribune. In de fabriek moeten vanaf 2001 jaarlijks 100.000 auto's worden gebouwd. In 2005 moet de fabriek op volle I sterkte draaien en een produktie I bereiken van 200.000 stuks per 1 jaar. Volgens ingewijden komt het be- I drijf niet vanwege de vestigings- I subsidie 100 miljoen op een in- I vestering van 1,7 miljard), maar J om de centrale ligging. uren over hun claims onderhan delen. Momenteel hebben de cu ratoren dik een miljard gulden op de bank, terwijl zij nog twaalf vliegtuigen, enkele deelnemin gen, gebouwen en losse goederen moeten verkopen. Veel van de vorderingen zijn zeer complex. De curatoren hebben ingestemd met de vordering van de werknemers, die nog dertig miljoen gulden aan vakantieda gen tegoed hebben. Zij zijn prefe rent schuldeiser en gezien de dik ke miljard gulden die aanwezig is, kunnen de werknemers de uit kering in het tweede kwartaal van 1998 tegemoet zien. Ook zegden de curatoren toe dat de 55-plussers die bij eerdere or ganisaties op straat kwamen te staan, de kosten van de opbouw van hun pensioen zullen zien vei liggesteld. Dertig mensen die hun speciale vervroegde uittreding op 55 jaar op twee weken misten door het faillissement, zullen waarschijnlijk ook schadeloos worden gesteld. Maar de curato ren betwisten de vordering van zestig andere werknemers, die pas later onder deze regeling het bedrijf zouden verlaten. Ook zijn de curatoren het nog niet eens met het Fokker-pen sioenfonds dat meent 230 miljoen gulden uit de boedel tegoed te hebben. Zij hopen de zaak nog voor 23 maart te schikken, als een tweede verificatievergadering wordt gehouden. Gebeurt dat niet, dan zal de Amsterdamse rechtbank in een zogeheten ren vooi-procedure die in juni 1998 begint, zich over het geschil moe ten uitspreken. Rechter-commissaris mr. Van Vonderen sprak overigens na drukkelijk zijn waardering uit voor het werk van het Fokker- personeel. Doordat een deel van hen heeft doorgewerkt voor in de verlengde afbouw van vliegtui gen onder leiding van de curato ren, is de boedel voor de schuld eisers behoorlijk verrijkt, consta teerde hij. „Ik ben blij dat door de Nederlandse wetgeving de werknemers praktisch voor hon derd procent worden uitbetaald," zei Van Vonderen. Van onze verslaggever Breda - Princess (huishoudelijke producten) voegt een nieuwe lijn aan zijn assortiment toe. Onder de naam Prin cess Health gaat de Bredase onderneming medische pro ducten voor het thuisgebruik op de markt zetten. De eerste stap is deze week gezet door de handelsactiviteiten in digi tale thermometers over te nemen van Lio International. Dit heeft Princess gisteren be kendgemaakt. De thermometers van Lio worden onder private label verkocht bij onder meer Prenatal, DA en Etos. „Wij zul len daar een nieuwe lijn onder het Princess-merk aan toevoe gen," zegt A. Ouborg eige naar/directeur van Princess. De handelsactiviteiten in ther mometers, die gemaakt worden in het Verre Oosten, zijn goed voor een omzet van 'enkele mil joenen'. Vorig jaar verkocht Lio 150.000 thermometers in Ne derland. Dit jaar zal dat aantal de 200.000 ruim overstijgen, al dus Ouborg. Onder de naam Pricess Health gaat het bedrijf volgend jaar meer paramedische artikelen op de markt zetten, zoals bloed drukmeters. Vervolgens wil Ou borg ook weer producten voor persoonlijke verzorging (haar drogers, tondeuses etc.) gaan verkopen. Ouborg kent die markt als zijn broekzak. Eerder verkocht hij dergelijke produc ten onder de naam Babyliss. De Babyliss-activiteiten heeft hij inmiddels verkocht. Boeing-topman Phil Condit FOTO BOEING COMPANY In de zaal met 1200 zitplaatsen zaten slechts enkele tientallen mensen Groningen (anp) - De suiker fabriek CSM en het Belgische chemieconcern Monsanto be kijken of het mogelijk is de tien miljoen kilo 'verdachte' suiker, opgeslagen in de fa briek in Vierverlaten (Gr), te exporteren naar landen buiten de Europese Unie. CSM dreigt miljoenen guldens mis te lopen, omdat deze partij 'ver dachte' suiker ongeveer driehon derd kilo suiker bevat die afkom stig is van genetisch veranderde bieten. Export naar landen buiten de EU is een van de mogelijke op lossingen voor deze partij suiker. De suikerfabriek heeft Monsanto aansprakelijk gesteld voor de schade, maar volgens woordvoer der G. Boeken van Monsanto is het geen uitgemaakte zaak dat zijn bedrijf aansprakelijk is voor de schade. Justitie in Assen heeft een onderzoek ingesteld. De partij suiker is door de milieu inspectie van het ministerie van Vrom verzegeld. Door een fout bij het rooien van een proefveld van Monsanto bij Assen zijn genetisch veranderde bieten terecht geko men tussen normale bieten, be stemd voor CSM. De Europese re gelgeving verbiedt de verwerking van suiker uit genetisch verander de suikerbieten. CSM onderzoekt nu of dit buiten de EU wel mag. Een andere optie is verwerking door industrieën, die geen voedingsmiddelen pro duceren. Op de wereldmarkt kost tien miljoen kilo suiker rond de vijf miljoen gulden. Seoul (anp) - Zuid-Korea heeft gisteren na uiterst moeizame on derhandelingen een intentiever klaring getekend met het Inter nationaal Monetair Fonds (IMF) die het land noodhulp moet ople veren van ten minste 110 mil jard. Van het IMF zelf komt een recordlening van 42 miljard, zo heeft topman Michel Camdessus meegedeeld. De Wereldbank en de Aziatische Ontwikkelings bank dragen bij en de rest moet, zo nodig, geleend wordenvan rij ke landen. Rotterdam - De nettowinst van Rodamco Retail, het vastgoed fonds van Robeco voor winkelpanden, heeft in de eerste negen maanden van dit jaar een stijging te zien geven van 37,8 miljoen tot 39,6 miljoen. De stijging van de winst is het gevolg van de omzetting van het kasgeld in beter renderend vastgoed. De porte feuille van Rodamco Retail bestaat nu uit 178 winkels, 7 kleinere warenhuizen en 4 winkelcentra, met een totale waarde van 773 miljoen. Utrecht - De leden van de Vervoersbond FNV hebben het onlangs bereikte akkoord over de doorstart van de Amsterdamse haven- pool goedgekeurd. In een schriftelijk referendum stemden 125 le den voor en 85 tegen. De uitslag geeft de bond het mandaat te be ginnen met de nadere uitwerking van het akkoord. Het spande er om of er een meerderheid voor het akkoord zou zijn. Kaderleden van de bond stemden vorige week nog tegen. Holten - Het Holtense reisbedrijf Oad heeft het afgelopen boek jaar fors meer omgezet dan een jaar eerder: 671 miljoen tegen 551 miljoen. Voor het eerst gingen meer dan een half miljoen pas sagiers (502.000) met de reisonderneming op vakantie. Met deze cijfers behoort Oad tot de vijf grootste reisconcerns van Neder land. Onder de Oad Groep vallen naast het 'eigen merk' Oad Rei zen, onder meer ook de 'dochterondernemingen' Bex Reizen, SRC en Oad Cycletours en de 85 Globe-reisbureaus. Rijswijk - Drie regionaal werkende uitzendbureaus die eigendom zijn van het Britse uitzendconcern Select Appointments, gaan hun krachten bundelen. Het nieuwe uitzendbureau zal gaan wer ken onder de naam ViaWerk Uitzendbureau. De nieuwe onderne ming telt 25 vestigingen en heeft 95 vaste werknemers. De drie uitzendbureaus die samengevoegd worden zijn: De Schiestreek (12 vestigingen in Zuid-Holland en Noord-Brabant), ViaWerk (8 vestigingen in Midden-Nederland) en Stuweg (5 vestigingen in Midden-Nederland). Volgend jaar verwacht het nieuwe ViaWerk een omzet van 100 miljoen. Amsterdam - KNP BT (papier, verpakkingen en distributie) heeft begin vorig jaar de aandeelhouders tijdig ingelicht over de tegen vallende winstontwikkeling in 1996. Dit is gebleken uit onder zoek van de Amsterdam Exchanges (AEX), de begin dit jaar gefu seerde aandelen- en optiebeurs. De AEX bestudeerde de zaak op verzoek van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). Amsterdam - Polygram koopt de rechten van ruim duizend films uit de boedel van de Franse staatsbank Crédit Lyonnais. Het amusementsconcern (muziek en film) betaalt er 450 miljoen voor. De aankoop wordt naar verwachting begin 1998 afgerond. Amsterdam (anp) - Het gerechtshof in Amsterdam heeft gisteren twee directeuren van het voormalige commissionairshuis Nusse Brink tot mildere straffen veroordeeld dan de rechtbank heeft gedaan. De twee hebben zich schuldig gemaakt aan verduistering en faillissements fraude. Voormalig directeur R.N. kreeg 240 uur dienstverlening, terwijl de rechtbank hem een gevangenisstraf van twaalf maanden had opge legd, waarvan drie voorwaardelijk. Het hof legde N's mededirecteur E.B. 210 uur dienstverlening op. De rechtbank had hem veroordeeld tot negen maanden gevangenisstraf, waarvan drie voorwaardelijk. De ex-directeuren gaan overigens in beroep bij de Hoge Raad. De grootscheepse fraude op Amsterdamse effectenbeurs grijpt steeds verder om zich heen. De bom barstte eind ok tober. Opsporingsambtenaren verrichtten toen de eerste aan houdingen. Inmiddels zijn er al bijna twintig mensen vastgezet. Dinsdagavond werden voor het eerst ook mensen uit de top van beursgenoteerde bedrijven op gepakt. Door Wouter ter Haar De kring van verdachten in de beursfraude zaak wordt steeds groter. Aanvankelijk zijn er sinds 24 oktober vooral mensen opgepakt en vastgezet die op of rond het Amsterdam se Beursplein werkzaam zijn. Verdachten werken bij banken, effectenhuizen en in een enkel geval bij een pensioenfonds. Maar sinds dinsdagavond blijken de tentakels van de beursfraude ook te reiken tot het Ne derlands bedrijfsleven. Voor het eerst zijn er nu ook mensen opgepakt, die zich bewe gen in de top van beursgenoteerde Neder landse ondernemingen. Justitie verrichtte dinsdag twee aanhoudin gen die dat bevestigen. Een van de verdach ten is A. B. (54), bestuursvoorzitter van NBM-Amstelland, een aannemersbedrijf en groothandel in bouwmaterialen met 8000 werknemers en een omzet van zo'n vier mil jard gulden. Volgens een gisteren uitgege ven persbericht heeft hij vrijwillig voldaan aan een verzoek van de Fiod om zich be schikbaar te stellen voor onderzoek. B. zit sinds dinsdagavond in Hoofddorp vast. Hij wordt volgens een woordvoerder van justitie verdacht van witwassen en valsheid in geschrifte. Volgens ingewijden in de beursfraudezaak is B. nauw bevriend met Adri S., één van de hoofdverdachten in de zaak. Adri S. zou met zijn beleggingshuis Gestion enorm veel verdiend hebben aan handel in waardepapieren van NBM-Am stelland. De andere dinsdagavond opgepakte ver dachte is Berry van den B, een oude beken de op het Damrak. Van den B. past heel goed in het rijtje van de hoofdverdachten van het beursschandaal. Net als Han V. en Adri S. was hij zeer gezien op de beursvloer en maakte hij met groot financieel inzicht furore en fortuin. Hij richtte samen met Ad ri S. het effectenkantoor Gestion. Daarnaast was hij een van de prominente leden van de Groupe Courtier. Andere leden van deze investeringsclub - voor deze aan interne strijd ten onder ging - waren auto matiseringsgigant Willem Smit, havenba ron Willem Cordia en ex-CPB-directeur Pe ter de Ridder. Ook Adri S. maakte deel uit van het selecte gezelschap, dat op 'Ameri kaanse wijze' grote belangen nam in een reeks beursfondsen. Van den B. en B. kennen elkaar ook heel aardig. B. is commissaris bij ESHA Beheer en - sinds 1996 - het automatiseringsbedrijf Ordina. Ordina kocht in 1991 branchege noot Newtron. En Van den B. was dé archi tect van deze transactie. Berry van den B. (51) begon zijn carrière bij Paribas, de Nederlandse tak van de Franse staatsbank, en raakte gepokt en gemazeld in het bankiersvak. Via uitstapjes bij een Haagse textiel- en vastgoedmaatschappij en de Industriële Maatschappij (IM) begon hij met Adri S. het nieuwe effectenkantoor Ge stion. Ook redde hij samen met verschillen de selfmade-miljonairs als Willem Smit en Peter de Ridder de automatiseerder New tron van de ondergang en boekte hij als cri sismanager succes bij fietsenfabriek Union. Na deze avonturen werd Van den B. in één klap 75 miljoen rijker, doordat hij de han delsonderneming Stokvis onder wist te brengen bij handelshuis Borsumij Wehry. Daar kwam hij samen met enkele anderen in opspraak vanwege handel met voorken nis in aandelen Manudax, het destijds in Hees wij k-Dinther gevestigde automatise ringsbedrijf. Na de overname van Borsumij Wehry door Hagemeyer raakte de bedrij vendokter enigszins in de vergetelheid. Maar hij kwam gisteren - waarschijnlijk wel ongewenst - heel sterk terug in de pu bliciteit. Van een verslaggever Justitie heeft de afgelopen weken flink wat zogenoemde 'witte boorden' opgepakt die worden verdacht van betrok kenheid bij de beursfraude. Een overzicht van de meest in het oog springende verdach ten en instanties. Berry van den B.: opgepakt 2 de cember. Oud-bestuurder van handelshuis Borsumij Wehry, oud-directeur automatiserings bedrijf Newtron en voormalig commissionair bij Gestion, dat hij samen oprichtte met Adri S. R. L.: opgepakt 2 december. Is voormalig directeur van com missionairshuis Gestion en oud directeur Van MeerJames Capel. Bij de toenmalige Effectenbank Van Meer - vóór de overname van James Capel- was hij de rechterhand van verdachte Han V. die al sinds 24 oktober vastzit, L. vertrok in 1984/85. L. was in dertijd ook directeur van de Groupe Courtier. A. B.: opgepakt 2 december. Is Bestuursvoorzitter van NBM- Amstelland. Hij zou nauw be vriend zijn met Adri S., een an dere verdachte in de beursaffai- re, die veel handelde in NBM- Amstelland. Dirk du C.: opgepakt 2 decem ber. Voormalig directeur van NIB Securities en tot 1996 lid van het beursbestuur. Hij was in het beursbestuur de opvolger van Han V. Trad in december 1993 toe tot het bestuur van de Vereniging voor de Effectenhan del. Dick V.: maandag 1 december gearresteerd. Voormalig direc teur van NIB Securities. Adri S.: een van de hoofdver dachten. Een van de meest suc cesvolle commissionairs van de beurs. Multimiljonair en direc teur/eigenaar van het presti gieuze effectenhuis Gestion. Hij is directeur/eigenaar geweest van NIB Securities. Ook was hij sponsor van dressuur-amazone Ankie van Grunsven. Hij werd op 2 november aangehouden. Han V.: een van de hoofdver dachten. Directeur en mede-ei genaar van commissionairshuis Leemhuis Van Loon. Hij was bestuurslid van de Vereniging voor de Effectenhandel. Hij was tot eind 1993 directeur van de effectenbank Van Meer James Capel, waar hij ontslagen werd omdat hij tegen interne regels had gezondigd. Ad van der R.: voormalig direc teur van Leemhuis van Loon. Werd aangehouden en is inmid dels al weer vrij. Ook de ex-di recteuren J.L. en P. van L. zijn na aanhouding weer vrijgelaten. Dirk de G.: werd zaterdag 29 no vember op vrije voeten gesteld omdat hij justitie toegang heeft verschaft tot zijn administratie in Zwitserland. Is naar verluidt geestelijk vader van de codere kening, een rekening waarvan de identiteit van de eigenaar ge heim blijft. Via deze rekeningen zou jarenlang zwart en crimineel geld via de beurs zijn witgewas sen. Deed zaken met Adri S. en HanV. Cees van R.: Werd aangehouden toen hij van een verblijf in Span je terugkeerde op Airport Eind hoven. Van R., die een kapitale villa bewoont in Best, is actief geweest in de im- en export van auto's. Hij zou een nauwe relatie hebben met De G. (ESC Effec ten). Van R. is eigenaar en be stuurder van de beheersmaat- schappij Bestblitz. Fred H.: Philips Pensioenfonds en bestuursvoorzitter van Hol land Casino's. Dick. V.: maandag 1 december opgepakt. Directeur van NIB Se curities. Hij stapte daar in no vember al op vanwege verden kingen in zijn richting. Niek A.: werd in de week van 24 november opgepakt. Is hoofd boekhouding van NIB Securi ties. NIB securities: dit effectenhuis is een volle dochter van de Na tionale Investeringsbank (NIB), waarin de Nederlandse staat een meerderheidsbelang bezit. NIB Securities is de rechtsopvolger van Strating Co. dat in 1975 werd opgericht door Adri S. en Han V. Han V. verliet Strating Co in 1985. Het moederbedrijf heeft de effectendochter inmid dels opgeheven. Leemhuis Van Loon: Het ef fectenkantoor dat in opspraak is opgekomen omdat de (voormali ge) top verdacht wordt van het 'meelopen' met grote orders, het zogenaamde front-running. Hoofdverdachte Han V. was er directeur. Gestion: zie Adri S. Het effec tenhuis verwierf in het verleden flinke belangen in beursbedrij- ven met als doel het uitlokken van een overname of flinke be leidswijzigingen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 7