DE STEM
ii nemen
viesLij:
14 77 50.
I
23f
JBE heeft ook
voor de Sint
slimme electronica
voor ieder kind
R E L K A A R
1UWEN EEN BEGR
IDE INLICHTINGEN
280 60 60
Verbijstering alom:
de complete ploeg
vol favorieten moest
naar huis met
onverklaarbare
pijnen
MBFR 1997
T icobs Breda Electronics
clc Specialisten in geluid, licht en communicatie
Uesbosstraat 14 - Breda/Princenhage - Tel. 076-5212881
Sport
11111
ZATERDAG 29 NOVEMBER 1997 B1
bd is een gezamenlijke rubriek van
lm en de Zeeuws-Vlaamse Koerier
over adverteren op deze pagina's:
I 0114-372.772 of fax 0114-372.771
Traditionele bouw
30 jaar bouwervaring
Alle bouwstijlen
Vrije materiaalkeuze
g vanaf 156.000,- NLG
rch. en BTW)
Detv's stonden donderdagavond
aan in de zogeheten businessclub
van RKC Waalwijk. Omdat het zo
koud was, volgde menigeen van
achter het glas het competitie
duel tussen RKC en NAC. Lekker
luxe, behaaglijk, en een drankje
in de hand. Zo konden ze tegelij
kertijd ook bijhouden hoe het
ging bij Dynamo Kiev tegen PSV.
Vooral naar de herhalingen werd
massaal gekeken.
Aanhangers van RKC en NAC die
met de status van businessclub-lid
bezitten, kenden dat voorrecht
niet op de onverwarmde tribu
nes. Ze mochten ook niet eerder
komen zodat ze op tijd,thuis had
den kunnen zijn voor de beelden
uit Kiev. Volendam loste dat op
door het duel met FC Gro
ningen naar zeven uur te
vervroegen. Bij RKC moest
voor de aftrap van acht
uur eerst het dessert nog
rond.
„De businessclub heeft af
spraken gemaakt voor een
etentje. Die mensen moe
ten wel fatsoenlijk de tijd
krijgen," verklaarde Henk
van Delft, de zogeheten
algemeen manager van de
club. Zo belangrijk is busi
ness dus ook op de voet
balden in de Langstraat
geworden. Het kleine leed
van de kleine fan telde
weer eens niet.
Standsverschillen zijn er
altijd al geweest in de
voetbalstadions. De tribu
ne met de belangrijkste
plaatsen droeg altijd al de
naam eretribune en nog
langer geleden werd er
gesproken van eerste en
tweede rang. Tegenwoor
dig hebben we het over
seats, boxen en loges voor
debusiness-leden, die elke
club zoveel belangrijker
vindt dan de aanzienlijk
grotere schare elders in
het stadion.
In Waalwijk wordt het al
lemaal nog gepikt. In Amsterdam
ontwikkelt zich ondertussen een
serieuze klassenstrijd. Negentien
supporters hebben een stadion
verbod van een jaar gekregen
van Ajax. Bij zo'n maatregel denk
je onmiddellijk aan vandalen, die
zich ernstig misdragen hebben.
Maar het blijkt hier te gaan om
supporters die staande een wed
strijd hebben bekeken, die ande
ren het zicht hebben ontnomen
of bleven staan op plaatsen waar
dat van de brandweer niet mag.
„De komende tijd zullen meer
stadionverboden volgen omdat
men andere supporters blijft hin
deren," kondigde Ajax-voorzitter
Michael van Praag al aan. De sup-
I porters op vak 127 weigeren te
l gaan zitten omdat zij vinden dat
hun club staande veel beter kun
nen aanmoedigen. Zoals ze ge
wend waren op de F-Side in het
vroegere stadion De Meer.
Natuurlijk is het hinderlijk wan
neer je een comfortabele zit
plaats in de Arena hebt en het
zicht op het veld wordt verstoord
door een dansende F-Sider. Maar
of Ajax echt wel serieuze pogin
gen heeft ondernomen zowel F-
Siders als aan hun zitplaatsen ver
knochte seizoenkaarthouders te
gerieven, is nog altijd de vraag.
Het uitvaardigen van stadionver
boden via het intrekken van de
dubkaart lijkt dan ook vooral een
gemakzuchtige oplossing die
Ajax zich kan permitteren omdat
de gegadigen voor een vrijgeko
men plaats in de rij staan.
De maatregel maakt ook duide
lijk waarom zich binnen de KNVB
een klassenstrijd ontwikkelt met
als inzet de zogeheten ClubCard.
Gaston Sporre, de voorzitter van
FC Zwolle, wil er vanaf omdat hij
vindt dat de ClubCard supporters
uit de stadions weghoudt. Voor
Van Praag is het een middel ge
worden om supporters te verja
gen. Over belangen-tegenstellin-
gen gesproken.
Henk Mees
•9031 Drongen-Gent \JBELGIE
60 Fax 00 32 9 28060 90
meer informatie
,fI
In 1991 werd de
wielerwereld
opgeschrikt door een
schandaal dat als de
intralipid-affaire
wereldbekendheid
verwierf.
De Nederlandse
PDM-ploeg, vol
favorieten, moest ziek
naar huis.
De Geleense huisarts
Wim Sanders kreeg
de schuld.
Een reconstructie.
Door Joep Dohmen en John Hoofs
Als een militaire operatie had
PDM-baas Manfred Krikke de
Tour de France van 1991 voor
bereid. De jaarlijkse sportieve
en publicitaire veldslag in Alpen
en Pyreneeën wilde hij niet ver
liezen door een onachtzaamheid
in de aanloop. Publiekslieveling
Erik Breukink was een jaar eer
der in Parijs derde geworden.
Hij leek een Tourwinnaar in spe.
Zijn beste jaren moesten nog ko
men. De hele ploeg naderde de
topvorm. Nü moest het gebeu
ren.
Hotels waren grondig geïnspec
teerd op ligging en rust, met
koks waterdichte afspraken ge
maakt over eten, renners en per
soneel zorgvuldig geselecteerd
en geprepareerd, de medische
begeleiding op scherp gezet, er
lag een draaiboek voor de me
diacontacten. Ex-commando
Krikke wilde niks aan het toeval
overlaten in wat het oogstjaar
van de ploeg moest worden. Aan
alles was gedacht.
Aan bijna alles. De Brabantse
perfectionist verkeek zich op
zijn tegenpool, sloddervos Wim
Sanders, in 1990 aangesteld als
ploegarts. De man die voor de
rechter deze week erkende 'niet
de meest punctuele' te zijn, werd
op voorspraak van ploegleider
Jan Gisbers en de gerenommeer
de dr. Sala van het Sint Joseph-
ziekenhuis in Veldhoven bin
nengehaald.
Krikke had geen goed gevoel
toen hij afspraken maakte met
de Geleense arts, maar gunde
hem het voordeel van de twijfel
'omdat hij een sporthart moest
hebben, want voor het geld hoef
de hij het niet te doen'. Dat had
Krikke totaal verkeerd inge
schat. Sanders draaide PDM na
zijn ontslag eind 1991 financieel
een poot uit. 'Zwijggeld' schre
ven de opsporingsambtenaren
van de FIOD in hun vuistdikke
dossier over de sjoemelende en
frauderende arts.
Een afkoopsom om de medische
geheimen van de PDM-ploeg
voor altijd te bewaren, al ont
kent Krikke dat ten stelligste.
Maar eerst hoe het allemaal zo
ver kon komen. 'Pietje Precies'
Manfred Krikke schrok zich rot
toen hij een keer tijdens een be
zoekje aan een rittenkoers,
waaraan de PDM-ploeg deel
nam, pardoes de hotelkamer van
dokter Sanders binnenliep. Hij
trof er een chaos aan. Medicij
nen en medische spullen lagen
door elkaar. De aanblik zou elke
buitenstaander onmiddellijk
aan doping hebben doen denken,
bekende hij.
Dat was wel het laatste waarop
PDM zat te wachten. De ploeg
had sinds de start in 1986 een
geur van doping om zich heen
hangen. Affaires en successen
gingen hand in hand. Sanders'
voorganger Peter Jansen experi
menteerde met verboden midde
len, al kwam de onderste steen
nooit boven.
In het wielermétier werd ge
fluisterd dat PDM zijn renners
drogeerde, maar bewijzen ont
braken. De drieletterige afkor
ting voor Philips Dupont Mag
netics werd in Nederland smal
end vertaald als Prestaties Door
Manipulaties. De Engelsen had
den het over Pills, Medicine and
Drugs, de Fransen noemden het
team Plein de Manupilations de
Dopage. Nu en dan liep er een
renner tegen de lamp. Ploeglei
der Gisbers had altijd wel een
verklaring om de betrokkenen
vrij te pleiten.
Vlak voor de Tour van 1991 had
PDM opnieuw een pijnlijk akke
fietje aan de hand. In de Drie
daagse van De Panne werd Gert
Jakobs positief bevonden. Hij
kreeg na binnenkomst 'een mid
deltje tegen de griep', waarbij
over het hoofd werd gezien dat
de renner bij loting was aange
wezen voor de dopingcontrole.
Het door de ploegleiding als 'ho
meopathisch' omschreven pro
duct bleek een verboden spier-
versterkend middel. Dat liet de
renner sneller herstellen van de
inspanning. Sanders, niet aan
wezig in De Panne, nam de
schuld op zich. Krikke was ra
zend.
Een week voor afreis naar de
Tour, tijdens het Nederlands
kampioenschap, kregen Wim
Sanders en Jan Gisbers van de
Limburgse inspanningsfysioloog
Eugène Janssen de tip om intra-
lipid te gebruiken. Dat was een
perfecte 'bijlader' van voeding
voor mensen met zwakke maag-
en darmfuncties.
PDM-kopman Erik Breukink
had in elke ronde traditioneel
een slechte dag, toegeschreven
aan 'brandstofproblemen'. De
renner kreeg niet genoeg eten
binnen en viel dan stil. Intrali-
pid kon uitkomst bieden. San
ders zei het product te kennen,
waarna Janssen er vanuit ging
dat hij ook wist hoe het moest
worden behandeld. Sanders was
immers arts.
"Het bij deskundig gebruik on
schuldige middel ging mee naar
Frankrijk, waar bleek dat de
dokter er geen ervaring mee had.
Sanders verontschuldigde zich
later dat hij in de drukte van de
Tour-voorbereiding geen tijd
had gevonden om de bijsluiter
goed te lezen. Die schreef voor
dat het middel gekoeld bewaard
moest worden. Dat gebeurde
niet. De hitte van de zomer deed
de rest. Het spul werd bedorven
aan de renners toegediend.
Krikke gruwt nog steeds bij de
herinneringen aan die 15e juli
1991, toen zijn ploeg sportief en
moreel failliet ging in een van 's
werelds grootste mediaspekta
kels. Verweet zichzelf niet te
hebben ingegrepen toen het kop
pel Gisbers-Sanders zich liet
meeslepen door de roes van het
succes.
PDM was in 1991 opgeklommen
tot de beste ploeg van de wereld.
Het Ajax van de wielersport. De
beste renners, de beste begelei
ding, het meeste geld, publiciteit
in alle vormen. Het kon niet op.
Gisbers was ineens dé man en
dat beviel hem uitstekend. Krik
ke zag dat en riep hem bij zich.
Wees zijn ploegleider op de ge
varen. Op een ploeg die succes
Wim Sanders draaide PDM na zijn ontslag eind 1991 financieel
een poot uit. 'Zwijggeld' volgens de opsporingsambtenaren van
de FIOD. foto's peter schols
heeft, komen mensen af als bijen
op honing, was de boodschap.
Ook vrouwen. Bepaal hoe ver je
daarin wil gaan. Omkader je
normen. Je hebt een goed huwe
lijk, wil je dat op het spel zetten?
Ben je bestand tegen de verlok
kingen waar een winnaar mee te
maken krijgt?
Maar Gisbers kon de weelde niet
aan. 's Avonds na de koers, als
de wielrenners zich op hun ho
telkamers hadden teruggetrok
ken, hoorden ze de ploegleiders
wagen starten. De coureurs
vroegen zich af waar hij heen
ging, vaak in gezelschap van zijn
maatje Sanders. De eerste keren
was er nog geen wantrouwen.
Dat veranderde toen in start- en
aankomstplaatsen ineens vrou
wen rondhingen bij Gisbers en
Sanders. Krikke's assistent
Poels zegt dat het voorkwam dat
ploegleider en dokter al verdwe
nen terwijl renners van de ploeg
nog moesten finishen, om pas de
volgende ochtend bij de start
van een nieuwe rit weer op te
duiken.
Weer later kwamen de verhalen
los dat Sanders Gisbers' vrien
dinnen vervoerde van het ene
naar het andere hotel. De ploeg
arts als postiljon d'amour. De
discipline in de formatie verwa
terde door de escapades. De ab
solute toewijding was weg. De
roekeloosheid leidde tot fouten,
met de intralipid-affaire als ui
terste consequentie.
De beelden van PDM-renners
die rillend van ellende van hun
fietsen stapten en ondersteund
moesten worden op weg naar
hun hotelkamer, gingen de hele
wereld over. De complete ploeg
vol favorieten, met drie man in
de top van het klassement, moest
naar huis met griepverschijnse-
len, koorts en onverklaarbare
pijnen. Verbijstering alom.
Natuurlijk waren er dopingver-
halen. Een spel van liegen en be
driegen volgde. De PDM-leiding
kwam met de ene na de andere
verklaring. Salmonella, griep,
een virus, vergiftigd eten, een in
fectie. In paniek meldde Gisbers
zelfs dat hij zich ook ziek voelde.
Het beetje geloofwaardigheid
dat de ploeg restte, brokkelde
met het uur verder af. Iedereen
wist het zeker: hier was iets mis
gegaan met doping. Wéér PDM.
Wéér Gisbers.
Hein Verbruggen, de hoogste
baas van de internationale wie
lerbond, noemde hem na de in-
tralipid-catastrofe 'de grootste
gifmenger van West-Europa'. De
Franse dokter Jean-Daniel
Fleysakier zag de renners de af
tocht blazen en zei: „Hoge
koorts, een grieperig gevoel,
spierpijn en nekkramp, typische
bijverschijnselen van EPO-ge-
bruik."
Krikke probeerde vergeefs de
golf aan negatieve publiciteit
voor zijn sponsor in te dammen,
beloofde de zaak tot op de bo
dem uit te zoeken, maar kwam
in twee persconferenties niet
met een plausibele medische
verklaring. Tour-baas Leblanc
was woedend, overwoog PDM
een startverbod op te leggen
voor zijn ronde in 1992. „Ik heb
geen honderd procent bewijs dat
PDM bij deze affaire bedrog
heeft gepleegd, maar bedrog
lijkt bij PDM welhaast bedrijfs
cultuur. Ploegleider Gisbers is
een kleine gemene schurk en een
valsspeler," zei Leblanc.
Het fraude-onderzoek naar Wim
Sanders dat deze week in de
openbaarheid kwam, bracht aan
het licht dat de PDM-arts al in
1990 EPO meenam naar de Tour
de France. Het gebruik in de
sportwereld van het verboden en
bij onoordeelkundig gebruik als
zeer gevaarlijk omschreven mid
del, was kort tevoren ontdekt.
Terwijl deskundigen en doping-
jagers zich nog het hoofd braken
of EPO (verkrijgbaar onder de
merknamen Eprex en Recor-
mon) door de Nederlandse
sportwereld al was opgemerkt,
had Sanders zijn aanvoer al ge
regeld.
Sinds 1990 leverde de Geleense
apotheker Huub Jacobs hem do
zen EPO. Ook een Duitse apo
theek leverde het spul. Na het
ontslag van Sanders bij PDM
gingen de Eprex-leveranties van
de Geleense apotheker gewoon
door.
Het onderzoek leverde verder op
dat PDM al voor de aanstelling
van Sanders als ploegarts, medi
cijnen betrok van de Hasseltse
apotheker Jeandarme. In België
bekend vanwege - niet bewezen
- betrokkenheid bij doping-af-
faires in de paardensport. De ge
rechtelijke politie deed begin ja
ren '80 huiszoeking bij Jeandar
me. Ook in een onderzoek in
1989 naar het xtc-netwerk van
de Belgisch-Limburgse arts
Danny Leclere dook Jeandarme
op. De speurders ontdekten een
geldstroom tussen het laborato
rium van Jeandarme en de
drugsarts.
Deze week bekende de toenmali
ge PDM-manager Manfred
Krikke, toen hij met de feiten
geconfronteerd werd, schoor
voetend: „Toen we PDM begon
nen, spraken we met elkaar af
dat we niet de meest ethische
ploeg van het peloton zouden
worden. Uitgangspunt voor de
PDM-directie was 'geen doping-
affaires' en niet 'geen dopingge-
bruik'. Binnen die grens konden
we experimenteren met produc
ten die op en over het randje wa
ren. Net als in andere sporten.
We hebben nooit dingen gedaan
die andere ploegen niet ook de
den."
Tegen die achtergrond is Krik
ke's verbittering richting San
ders verklaarbaar. PDM, dat het
niet zo nauw nam met de spelre
gels voor verboden middelen en
openlijke ontmaskering als do-
pingploeg wist te voorkomen,
ging kapot aan een onschuldig
product. Door onzorgvuldigheid
,wSn Sanders.
Onbekend tot nu toe was dat de
Inspectie voor de Gezondheids
zorg in Limburg na de intrali
pid-affaire onderzoek heeft ge
daan naar het medisch handelen
van Sanders in de Tour. De in
spectie moest Sanders met tus
senkomst van de politie dreigen,
omdat hij er niet aan wilde mee
werken. Uit het onderzoek bleek
dat Sanders een beroepsfout
verweten kon worden en de arts
werd voor het Medisch Tucht
college in Eindhoven gedaagd.
De inspectie vroeg de tuchtrech
ter om het vonnis te publiceren,
maar dat gebeurde niet. Volgens
betrouwbare bron liep de kwes
tie met een sisser af. Sanders
kreeg een tikje op de vingers,
meer niet.
Dat nu toch een bewijs voor de
dopingpraktijken gevonden kon
worden, lijkt opnieuw te maken
te hebben met seks. Een assis
tente pakte tegen de FIOD uit
omdat Sanders, naar haar zeg
gen, een relatie met haar wilde.
Ze was daar niet van gediend.
Sanders ontsloeg haar en dat
leidde tot een procedure bij de
kantonrechter. En daarna tot
een gang naar de FIOD waar ze,
verbitterd door het onrecht dat
haar was aangedaan - 'Ik wil
hem ook laten bloeden' San
ders' praktijken openbaarde.
De man die volgens Krikke ge
dreigd had medische gegevens
van PDM naar buiten te brengen
als niet aan zijn financiële wen
sen werd voldaan, viel zelf ten
prooi aan een ex-medewerkster
die hij meende aan de kant te
kunnen schuiven met een af
koopsom van een paar duizend
gulden. Krenterigheid, met grote
gevolgen.
