de stem w
2000 velletjes van de Sint
Het andere Sinterklaas-cadeau
s
Papier
voor de sier
Kees Wuisman verzamelt het papierafval van pakjesavond
P'
mmmm
Sterk uitgebreide Eindhovense designgalerie Yksi heropent vandaag
V.
E1
tjf* i
ï«t
K;0'
'X
Kees Wuisman met nog maar een heel klein deel uit zijn collectie Sinterklaaspapier.
FOTO marc bolsjus
IVoor Kees Wuisman begint
ISinterklaas eigenlijk pas na 5
|december. Dan namelijk krijgt
van iedereen oud Sinter-
Iklaaspapier. Nauwgezet
■speurt hij dan in de restanten
lvan het heerlijk avondje naar
Inieuwe aanwinsten voor zijn
Bijzondere collectie inpakpa-
jpier. Ruim 2000 verschillende
Jrelletjes heeft hij al. Een staal
kaart van zo'n 60 jaar Sinter
klaas en pakjesavond in Ne-
Iderland.
|torHans van Alebeek
Wie verzamelt er nou in 's he
melsnaam Sinterklaaspapier?
■Die rotzooi gooi je toch gewoon
Iweg als de begeerde cadeautjes
Jajn uitgepakt en het feest achter
lie rug is? Kees Wuisman (67) uit
jfemalen, glazenier en gepensio
neerd tekenleraar, grinnikt wat.
Hij heeft die verbazing over zijn
■verzameling al vaker gehoord.
jZijn deeltijd-hobby ('van half
■november tot half januari, dan
Raat de verzameling weer naar de
zolder') begon bijna dertig jaar
geleden min of meer bij toeval.
„Als tekenleraar kreeg ik een
nieuw lokaal met enorm veel wit
te kastdeuren. Om die wat op te
sieren hing ik enkele rollen Sin
terklaaspapier op. Dat leverde
meteen reacties op én nieuw pa
pier van de leerlingen. Toen het
Pasen was moest die versiering er
onderhand echt af. Ik vond het
zonde om dat papier weg te gooi
en en daarmee begon het eigen
lijke verzamelen", vertelt hij.
Inmiddels heeft hij zo'n 2000 ver
schillende dessins met Sinter
klaaspapier. Allemaal stukjes
van 15 bij 15 centimeter die pre
cies het terugkerend patroon van
de grote rol weergeven, het zoge
heten rapport. Al die 'mini-sta
len' inpakpapier heeft Wuisman
keurig op grote kartonnen vellen
geplakt. Samen geven ze een
prachtig beeld van de manier
waarop Nederland al zo'n 60 jaar
zijn cadeautjes rond 5 december
inpakt. Van het wit-grauwe, so
bere papier van voor de oorlog
tot glanzende juweeltjes van be
roemde tekenaars uit de jaren ze
ventig. Maar ook pakjesavonden
uit de seventies komen voorbij
met oranje-paarse pieten. De ja
ren negentig zijn herkenbaar aan
Sinterklaaspapier met beren en
poppen in de hoofdrol. Wat zeker
is: de kwaliteit van het papier is
er door de jaren heen niet beter
op geworden. Soms is er sprake
van regelrechte beledigingen van
de Sint en echt, inferieur weg-
werppapier.
Wuisman bladert door zijn los
bladige collectie. Dan weer vol
bewondering ('kijk eens hoe fees
telijk en mooi dit is'), dan weer
hoofdschuddend ('hoe haalt ie
mand het in zijn bolle hoofd om
zo'n papier te laten drukken')
toont hij hoogte- en dieptepunten
uit de verpakking van pakjes
avond. Over exacte herkomst en
jaartal van de stukjes papier kan
Wuisman lang niet altijd iets zeg
gen. Hij heeft ook absoluut geen
idee hoe compleet zijn verzame
ling is. Eigenlijk interesseert hem
dat ook niet. „Ik wil gewoon het
Sinterklaas-feest vastleggen,"
zegt hij. „En het is elk keer weer
een feest als ik een nieuw stukje
aan mijn verzameling kan toe
voegen. En elk jaar haal ik uit de
papierberg toch weer zo'n hon
derd stukjes die ik nog niet heb."
Het grappige aan zijn collectie is
ook dat meestal goed te zien is
dat het om gebruikt papier gaat.
De kreukels en vouwen zitten er
vaak nog in en soms staat op het
papier zelfs nog de naam van de
gelukkige ontvanger nog te lezen
('papa'). Eigenlijk heeft hij maar
één keiharde voorwaarde: het pa
pier moet iets van Sinterklaas of
5 december hebben. Alles is oké:
een klompje, een stoomboot, een
stukje Zwarte Piet of zelfs het re
geltje 5 december. Maar alge
meen 'december-inpakpapier'
komt er echt niet in.
„Maar mengvormen weer wel,"
zegt Wuisman, wijzend op een
paar voorbeelden waar de Sint en
Kerstman broederlijk op één
stukje papier bij elkaar staan. En
voor wie mocht denken dat de
aanval van de Kerstman op Sin
terklaas iets van de laatste jaren
is, toont Wuisman een stukje pa
pier van voor de Tweede Wereld
oorlog waar Sinterklaas tussen
de kerstversieringen staat. Toen
al.
In geld uitgedrukt heeft de col
lectie volgens Wuisman geen en
kele waarde. Maar bij de Ko
ninklijke Bibliotheek in Den
Haag hebben ze hem al wel ge
zegd dat hij zeer zuinig op zijn
verzameling inpapkpapier moet
zijn. „Ze zijn daar laaiend en
thousiast. Waarom? Dit is zo ty
pisch Nederlands, dat vind je
nergens anders ter wereld. Daar
om hebben ze al gevraagd of het
na mijn dood bij hen terecht kan
komen."
Nog een paar weken en dan kan
Wuisman weer lekker aan het
snuffelen in de papierberg die
door vrienden, bekenden en fa
milie bij hem wordt afgeleverd.
Andere verzamelaars mijmeren
vaak over dat ene ontbrekende
stukje voor hun collectie. Wuis
man heeft dat niet. Maar een
heimelijke droom heeft hij wel:
„Ik heb een eigen ontwerp voor
Sinterklaas-papier gemaakt. Ik
moet er nog een drukker voor
zien te 'krijgen. Dat zou natuur
lijk prachtig zijn. Mijn eigen
stukje Sinterklaas-papier in
mijn verzameling plakken."
P-,
YV'
Schoplamp La Pelle van Christiaan
Prijs: 199 gulden.
Door Johan van Grinsven
Het andere Sinterklaas- en kerstca
deau is de komende weken te vinden
in de sterk uitgebreide Eindhovense
designgalerie Yksi. Van manchet
knoop tot memoblok en van vaas tot
vogelhuisje.
In de - vandaag te heropenen - expo
sitieruimten van Yksi zijn simpele
vondsten, functionele interieurpro
ducten en kunstzinnige accessoires
samengebracht. Voor de Sint (of
kerstman) die liep te denken en niet
wist wat hij moest schenken...
In oktober 1991 ging de designgale
rie aan de Havenstraat in Eindhoven
open. Initiatiefnemers Leonne Cup
pen, Eduard Sweep en Kees Heur-
kens wilden een plek creëren waar
jonge industriële vormgevers een
kans krijgen een groter publiek te
bereiken. Die doelstelling staat nog
altijd overeind.
Eduard Sweep: „Er zijn veel jonge
ontwerpers die niet voor fabrikanten
werken, maar producten op eigen
initiatief maken. Hele mooie dingen,
op kleine schaal geproduceerd. Die
ontwerpers willen wij een podium
bieden. De afgelopen jaren hebben
we zo'n driehonderd exposanten in
onze galerie gehad. Dat heeft in heel
wat gevallen leuke resultaten gehad.
Er zijn contacten met fabrikanten
uit ontstaan en ontwerpers hebben
kopers gevonden. Een paar ontwer
pers zijn echt doorgebroken. Niet dat
wij daarvoor de eer opeisen; wij zijn
niet meer dan een schakeltje ge
weest.
De afgelopen jaren richtte het trio
iedere twee maanden een
nieuwe expositie in. Die
frequentie blijft gehand
haafd, belooft Eduard
Sweep, ook na de herope
ning vandaag. „We hebben
nu zoveel meer ruimte tot
onze beschikking, 280
vierkante meter tegen
voorheen 100 vierkante
meter, dat we naast de
wisselexposities ook een
vaste collectie kunnen ex
poseren." Daarin niet al
leen het werk van de drie
drijvende krachten achter
Yksi, allen zelf ontwerpers, maar ook
meubels en woonobjecten van be
vriende ontwerpers, zoals Joris Cijf-
fers en Erica van Broeck-
huijsen.
De uitbreiding van de ex
positieruimten is gevonden
in de kelders onder het
pand. Sweep: „Die waren
tot voor kort door anderen
in gebruik als opslag. We
hebben twee mooie indus
triële ruimten - hier was
vroeger een bierbrouwerij
gevestigd - ingericht als
tentoonstellingsruimten.
Van daaruit kun je ook en
kele catacomben inkij
ken."
De heropening van Vksi, Ha
venstraat 1 in Eindhoven,
vindt vanavond om 19.00 uur plaats. De
expositie 'Sint en Santa Claus' is tot en met
17 januari te zien. Openingstijden: dins
dag tot en met vrijdag van 10.00 tot 17.30
uur, zaterdag van 12.00 tot 17.00 uur. In
formatie: 040-2930440.
*SES?«3
m
Uit dezelfde expositie: oasevaas van Mi
riam van der Lubbe (21,50 gulden). De vaas
zuigt water op en kan met de uitgebloeide
bloemen in de groenbak.
JJi'
Uit de vaste collectie van Yksi de kera-
mieken zitobjecten Tom en Tim van ont
werpster Erica van Broeckhuijsen. Prijs:
975 gulden.
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1997
Vlug effe het cadeautje inpakken en dan hup naar het
feest. Zo gaat het meestal. Josephine de Wilt krijgt er
kippenvel van. Maar ja, zij is dan ook specialist op het
gebied van mooi papier, sierpapier om precies te zijn.
Bruikbaar voor diverse hobby's maar zeker ook om heel
mooie cadeautjes mee te maken.
Door Hans van Alebeek
Met cadeautjes gaat de Ne
derlander nog steeds zo om
als met King Corn-brood:
want het enige dat je weg
gooit is de verpakking. En
dus worden parfums, boeken,
sieraden, cd's en alle andere
cadeautjes bijna standaard in
een standaardpapiertje ge
stoken. Klaar is Kees. Daar
bij is er nauwelijks onder
scheid tussen de thuis-inpak-
ker en de juffrouw in de win
kel. Allebei halen ze hun pa
pier van de rol en klaren ze
de klus zo snel mogelijk.
„Jammer, doodjammer," ver
zucht Josephine de Wilt uit
Zaltbommel. „Het kan zo
veel anders. Zoals in Japan
bijvoorbeeld. Daar wordt een
cadeautje door de ontvanger
niet meteen uitgepakt. Daar
gaat het om het geven. Om
het mooie en niet om wat erin
zit."
Al van kindsaf heeft me
vrouw De Wilt 'iets' met pa
pier. „Mijn vader was archi
tect dus we hadden altijd
mooi papier zoveel als we
wilden. Papier is vanaf die
tijd altijd mijn grote liefde
geweest," zegt ze. Maar toch
duurde het tot haar 50e ver
jaardag voordat ze besloot
om in Zaltbommel te begin
nen met De Blauwe Markies.
In een paar jaar tijd is dat
atelier annex winkeltje uit
gegroeid tot het Mekka van
de papierliefhebber. Uit heel
het land, een enkeling zelfs
uit het buitenland, komen ze
om te snuffelen, te zoeken en
zich te verlekkeren aan de
circa 900 verschillende des
sins met sierpapier. „Ik heb
hier mensen gehad die bij
hun eerste bezoek totaal ont
regeld weer buitenstapten.
Die waren helemaal de kluts
kwijt door het enorme aan
bod", aldus De Wilt.
En inderdaad. Je kunt het zo
gek niet noemen of in het
Zaltbommelse zaakje is er
sierpapier over te vinden.
Knallende zonnebloemen,
snoepjes, oude fototoestellen,
kurken, cactussen, insecten,
automerken, visjes, vellen
vol, allemaal in het stan
daardformaat van 50 bij 70
centimeter. „Als ik het niet
heb, bestaat het niet", durft
De Wilt te stellen. „Je kan
geen onderwerp bedenken of
ik heb er het papier bij."
Nou is ze zo slim om zelf met
een enkele hiaten in haar
enorme papiercolectie te noe
men: sport ('niet aan te ko
men'), gereedschappen ('ook
nauwelijks') en mooie engel
tjes ('de meeste zijn lelijk')
om maar eens wat te noemen.
Maar verder lijkt ze nog het
meest op Holle Bolle Gijs uit
de Efteling: noem een onder
werp of hobby en binnen drie
tellen is het 'papier hier'.
De klant zal er overigens te
vergeefs zoeken naar de be
kende rollen met inpakpa
pier. „Dat woord alleen al,"
zegt ze, bijna kokhalzend van
afschuw, „Inpakpapier. Nee,
daar moet ik niets van heb
ben. Ik heb alleen sierpa
pier." Oftewel: papier dat een
stuk zwaarder is dan de huis-
tuin-en-keuken-rol die bij ie
dereen in de kast ligt (dat pa
pier weegt 40 gram, sierpa
pier minstens 80) en vaak
handgeschept en handge-
drukt.
Bijna liefkozend haalt ze en
kele vellen Japans papier te
voorschijn. „Het mooiste pa
pier ter wereld," zegt ze.
„Vaak zijn het eeuwenoude
patronen en kleurcombina
ties die je hier niet aantreft.
En moet u eens voelen, het is
bijna stof," Zoiets moois
heeft wel een prijs, begin
nend bij 16,95 per velletje
en oplopend naar 39,95
voor een stuk papier dat
maar iets groter is dan de
krantenpagina die u nu leest.
De rest van de collectie is
overigens een stuk goedko
per: 2,95 of 3,95 per vel.
De meeste klanten van De
Wilt gebruiken het papier
overigens niet om iets in te
pakken. Nee, de fraaie des
sins, patronen en afbeeldin
gen zijn uitermate geschikt
om zelfgemaakte dozen (het
zogeheten kartonnage) mee
te beplakken. Andere trouwe
papierafnemers zijn boek
binders, makers van driedi
mensionale kaarten ('diepte-
schilderijtjes') en nieuw op
rukkende hobby's als decou-
page (antiek ogende sierdo-
zen maken) en het fraai be
plakken van eitjes.
Opnieuw maar even heerlijk
bladeren door al dat heerlijke
papier. Abstracte motieven,
velden vol roosjes, oude au
tootjes, Afrikaanse prints,
sterren, complete schilde
rijen van Pieter Brueghel en
oude glas-in-lood-ramen
schuiven voorbij. Maar
wacht eens. Wat missen wij?
Nog eens zoeken. En nog
eens. En dan weten we het
zeker: in de hele winkel is
geen snipper .Sinterklaaspa
pier te vinden. „Inderdaad,"
lacht mevrouw De Wilt.
„Sinterklaas heb ik niet. Dat
is er alleen in 40-grams. Aan
de rol dus. Maar ik blijf zoe
ken."
(Met succes want inmiddels
is Sint, zeer bescheiden, ook
van de partij).
De Blauwe Markies, Gasthuis
straat 28, Zaltbommel is alleen
op vrijdag en zaterdag van 10.00
tot 17.00 uur geopend. Tel. 0418
-514170.
Josephine de Wilt tussen het sierpapier, foto marc bolsius
