De ironische
knipoog van Mozart
Romeo Julia-toer
van start in Breda
Jeroen van den Berg geeft 'Dora Kremer' bizarre wendingen
U I X
I D S
D3
Grappen
Schande
Opera Zuid speelt 'La finta giardiniera'
NOVEMBER 1997 D2 DE STEM
27 NOVEMBER 1997
OP ZOOM
irrection - The Peacemaker - Double
es
I - Waterland
inary
REDA
uit de jungle
eacemaker
ling
ie
ssed off - Karakter - Pietje Kortstaart-
sis - Hufters en hofdames - Le Samou-
ly's video - The Cruel machine 1
GOES
's wedding - Hercules
HULST
ime - The Peacemaker - Contact - Dou
Hercules - My best friend's wedding -
ISENDAAL
dding - The Peacemaker - Alien resuur-
ILBURG
st friend's wedding - Hercules - George
ontact - The lost world - The Peacema
and sensibility - Sneak Preview
- sense
.ISSINGEN
The lost world - The Peacemaker - Con
HTWERPEN
Zaal 1 -14.30,17.00,20.00 en 22.30 uu
Ï2.30 uur Bean
>2.30 uur L.A. Confidential
>2.30 uur The Game
>2.30 uur Seven years in tibet
>2.30 uur Copland
lacemaker
inds wedding
les
taker
22.30 uur The lost world
jr Hercules
ge of the jungle
Theory
22.30 uur Contact
22.30 uur Hercules
122.30 uur Nothing to lose
imic
jungle
test friends wedding
i in black
t/off
n 22.30 uur Air force one
122.30 uur Full Monty
n 22.30 uur Oesje
n 22.30 uur Breakdown
tiers
night stand
n 22.30 uur Double team
Heijermans als grotesk drama
I Door (do Broersma
I jemoet er maar lef voor hebben. Re
gisseur Jeroen van den Berg heeft
Hij draait er zijn hand niet voor
I om. Hij pakte voor het Theater van
het Oosten een stuk op dat ruim hon-
jaar geleden voor het eerst en
I Jet laatst gespeeld was. Na meer dan
I ien eeuw wordt het van een dikke
I laag stof ontdaan.
Er komt dus toch een nieuwe opvoering
I van Herman Heijermans' eerste stuk, Do-
I 'i Kremer, het is een coproductie van
I Theater van het Oosten en de Arnhemse
I toneelschool. Het lijkt erop dat de jonge,
I teelbelovende theatermaker Jeroen van
i Berg de grote Nederlandse töneel-
I schrijver daarmee een eerherstel gunt. Of
I Heijermans (1864-1924) blij met de her-
Inieuwde opvoering zou zijn geweest, is
I evenwel de vraag.
I Jeroen van den Berg probeert het spruit-
I esluchtdrama rond de twintigjarige
I vrouw Dora - op de affiches afgebeeld als
1 Zeeuws Meisje' - die al twee jaar is ge
bouwd met de veertigjarige herenboer
1 Kremer, met allerlei toevoegingen
I nieuw leven in te blazen.
I Van den Berg geeft het drama bizarre, on-
I verwachte wendingen. Als een soort pro-
I loog laat hij de spelers als een groepje ou-
livehoerende kampeerders opkomen. Ze
I zetten een tent op, die in het stuk een
functie heeft.
een batterij op de grond staande
schemerlampen, een flipperkast, een
ap op wieltjes, een aan het plafond
hangende wolf, een piano van het elektro-
ie soort, drie tv-toestellen met live-
beelden en een tafel met stoelen er om-
n is die het decor voor het drama.
|Een eenvoudig ballétje, een paar senti-
;ele smartlappen en vreemd uitge-
I loste marsmannetjes proberen Heijer-
Imans' drama naar het heden te halen. Het
I door hem bedoelde treurspel, dat zich af-
I wikkelde 'tussen de banaliteiten van het
lieven', wordt er meer een groteske kome-
Idie door. Heijermans wilde juist natura
listisch spel, zonder trucs, het alledaagse
I leven op het boerenland.
I De als socialistisch en sentimenteel aan
geduide schrijver stond bij de eerste op-
lraering op 25 april 1893 in de Rotterdam-
lie Schouwburg tussen de coulissen. Hij
I nerkte dat een speler zijn rol niet kende
lü dat de - overigens belegen - grappen
■niet overkwamen. De recensenten schre-
Iven het stuk weg. Vooral het personage
lüora Kremer werd veel onaangenamer
Ijevonden dan haar man.
|Hoewel het burgerlijk treurspel Ghetto in
ook werd weggeschreven, werd dit
Roeland Fernhout (links), Dimme Treurnie en Marnix van der Weyden in 'Dora Kremer'.
door het publiek gunstig ontvangen. Het
werd het begin van een langere reeks suc
cessen van Heijermans.
Rian Gerritsen, vierdejaarsstudente aan
de Arnhemse toneelschool, speelt de rol
van Dora Kremer. Beroepsacteur Dimme
Treurniet vertolkt die van Karei Kremer
en zijn collega Ad Knippels die van luite
nant Ferdinand Smit. De rest van de per
sonages wordt gespeeld door Jan Kruit,
Jasper van Overbruggen, Rosa Knaup, Je
roen Spitzenberger, Marijke Schermer,
Roeland Fernhout en Marnix van der
Weyden, allen vierdejaarsstudenten aan
de toneelschool. Enkelen spelen dubbel
rollen.
Herman Heijermans geeft in de tekst uit
gebreide aanwijzingen over de inrichting
van de speelvloer en de speelwijze van de
acteurs. Jeroen van den Berg trekt zich er
niet zo veel van aan.
De tekst heeft hij overigens gehandhaafd,
compleet met oude woorden als bouderie
en statie.
Ook de gesprekken tussen de personages
liet hij zo veel mogelijk onaangetast. Ei
genlijk geven die ook een stuk sfeerteke
ning.
Dora Kremer is door Heijermans aange
duid als een wat nerveuze, temperament
volle jonge vrouw, die uit Den Haag komt
en kon kiezen tussen een huwelijk met
Karei Kremer en een langdurig verblijf
bij een oude tante.
Ze kiest voor de wat boerse en stugge
Kremer en voelt zich toch niet zo gelukkig
met hem, ofschoon ze eerst dacht dat de
liefde wel zou komen, 'je went aan el
kaar'.
Luitenant Ferdinand Smit is bij het echt
paar om op verhaal te komen van zijn ver
wondingen, die hij in Indië opliep bij ge
vechten in Atjeh. Hij was erbij toen Do-
ra's broer Eduard door inlanders werd
gemarteld en vermoord. Smit is voor Do-
ra de man uit de grote stad, de man van de
wereld en ze voelt zich tot hem aange
trokken. Ze heeft weinig op met het de
primerende plattelandsleven. Uiteinde
lijk wordt het haar allemaal te veel. Ze
kiest voor de luitenant, met wie ze mee
wil de wijde, onzekere wereld in. Het is
FOTO HANS VERHOEVEN
een schande, want een vrouw mag vol
gens de heersende wetten en moraal niet
scheiden.
Wanneer Karei Kremer dronken is om
helst hij Dora en wil haar kussen, maar
Dora denkt er niet aan. Er volgt een
vechtpartij. Dora's besluit staat vast: „We
gaan scheiden, Kremer. We horen niet bij
elkaar". De dorpsdokter moet Kremer
helpen haar te houden. Maar Dora ver
trekt, met haar luitenant. Wat zal het
dorp wel zeggen. Dienstbode Da besluit
het drama in Jeroen van den Bergs versie
met een vette smartlap. Ze wordt bijge
vallen door de andere acteurs.
'Dora Kremer' van het Theater van het
Oosten/Toneelschool Arnhem is op 3 december
te zien in het Chassé Theater in Breda
sis van Alejandro Amenabar onden
voor haar afstudeerscriptie de wel
en komt in aanraking met een snul
wordt vermoord. Het betreffend^
x. De verboden gruwelbeelden zij:
fkeer en fascinatie van degenen d'
er moet de film het vooral hebbi
icaties. De personages worden nii
vooral het sensationele van het g'
Breda)
Eddy Terstall is morgenmiddag^
de jongerenfilm in het wekelijks
van Chassé Cinema in Breda. Hij
led, is de belangrijkste vraag van(
:omedie. Moet je je als een macho
hofdame) gedragen? Een vrolijk t
terdamse jongeren.
eker in Chassé Cinema Breda is
tgst essen Seele auf uit 1973 van'
ineast Rainer Werner Fassbindtj
drama over een Marokkaanse ga
.ingvijandige Duitsland.
elon draait op maandag 1 decern»
Le Samourai, een adembenemenj
van de Franse meester Jean-P'e
schittert met een ingehouden spa
schijnbaar emotieloze gangstei
ïadat hij in opdracht van een nac
heeft gepleegd. Met weinig uit»r j
ldige spanning opgeroepen.
■nrijkse film Benny's Video van
pndagavond in Chassé Cinema Bi
in de serie Rotterdam Film Cour
en die zich op zijn kamer a^zon
iteindelijk verantwoordelijk is
ijk geweld. Het filmcollege gaat'
rn het vertoonbare en hoe die se
Thin Ice vormen de schaatsgla®
chtergrond voor een verhaal over
lay Games in New York in 19»
.ctueel in Bergen op Zoom in he
sbian Filmfestival.
ont Waterland van Stephen Gyl'j
als een Engelse geschiedenisles
natische verleden met een achte
t. De film maakt sprongen in
de Wererdoorlog maar ook daa
in Bergen op Zoom, woensdag 1
way van David Lynch is een w®1
>ok dreigend-hitsige film-non
verwisseling, schitterend g»0
k. (maandag Cinemactueel in
pmt Mieske van Eek
Ibrkleedpartijen en liefdesperike
len deden het goed in de 18e-
leeuwse komische opera. Nu ko
pen de verhalen van toen banaal
Per, behalve als ze op prachtige
puziek gezet zijn. Mozart schreef
19-jarige leeftijd La finta giar-
liiiitero, een voorbode van de
■boeiende muziekdrama's die hij
pter zou maken. Opera Zuid heeft
®h op dit weinig gespeelde stuk
geworpen.
Lachwekkende misverstanden
tuimelen over elkaar heen in de
Tonische opera La finta giardi-
jiiera. Verkleedpartijen en per
soonsverwisselingen en een fikse
Kosis romantiek konden in de 18e
«uw het publiek ongetwijfeld
Joer bekoren dan in onze tijd.
«aar wie dit jeugdwerk van Mo-
fart afdoet als oppervlakkig of
pbollig slaat de plank mis.
piozart heeft bij het tamelijk plat
fandoende gegeven zulke pakken
de muziek geschreven dat het op
pervlakkige verhaal als vanzelf
on diepere betekenis krijgt. Ook
heeft deze opera nog niet de
■valiteit van een Cosifan tute, Le
°2ze di Figaro of Don Giovanni,
p elementen die die latere opera's
0 boeiend maken, zitten ook al in
1 finta giardiniera.
kflm ^leen a* tu*n dm m het
uk zo n belangrijke rol speelt en
F de componist treffend in mu-
I, weet uit te drukken. Die tuin
s een labyrinth is het symbool
L n verwarring in de hoofden
F vooral in de harten van de per-
enen in het muziekdrama. In de
In Jitten Personen elkaar
foortdurend achterna of hebben
J at dan niet gewenste ontmoe-
gen. Want verwarring, jaloezie
'ontrouw zijn thema's waar Mo-
steeds verrassende dingen
e weet te doen, met een ironi-
j^™T°og naar de menselijke
kJ'"]ta ^ar^n^era betekent zo-
k De tuinierster uit liefde'.
Jf^nheidsgardenier is ei-
ierin j 6n S13™1' zich heeft
foed om haar zoekgeraakte
geliefde op te sporen. Die heeft in
middels trouwplannen met een
ander, die op haar beurt ook weer
een teleurgestelde minnaar ach
terlaat. Kortom, iedereen heeft
trouwplannen, maar met de ver
keerde. En voordat dat in orde
komt, heeft zich in de tuin menige
emotie hevig ontladen.
Mozart kreeg in 1774 opdracht om
de carnaval-opera voor Miinchen
te schrijven, een opdracht die als
zeer vererend gold. Vanwege de
korte voorbereidingstijd koos de
componist voor een al bestaand li
bretto, dat vermoedelijk van de
schrijver Giuseppe Petrosellini is.
Het stuk was door de Italiaanse
componist Anfossi ook al tot een
opera verwerkt en die had veel
succes. Mozart rekende erop dat
het verhaal ook in Miinchen op
bijval zou kunnen rekenen. De
opera werd daar in januari 1775
dan ook goed ontvangen, maar be
leefde door omstandigheden toch
maar drie opvoeringen.
Terwijl de versie van Anfossi het
nog steeds goed deed, werd die
van Mozart snel vergeten om een
jaar of vijf later als een Duits
singspiel met gesproken dialogen
weer op te duiken. Dat zorgde
voor een aanzienlijk kwaliteits
verlies, waardoor de opera zeker
niet aan populariteit won en niet
vaak meer werd uitgevoerd. De
oorspronkelijke Italiaanse versie
was in de zeventiende eeuw al
zoekgeraakt en dook pas in deze
eeuw weer op.
Opera Zuid heeft bij deze gelegen
heid een stevig Engels accent. Re
gisseur is Keith Warner, dirigent
is Lionel Friend en de eveneens
Engelse Anne Dawson speelt de
hoofdrol van Sandrina (de ver
momde gravin). Verder speelt de
Amerikaanse tenor Jeffrey Lenz
de graaf Belfiore, is de Franse so
praan Sandra Seltzer te zien als
Arminda en neemt Ann Tyler (uit
Wales) de mannenrol van Don Ra-
miro voor haar rekening. Mach-
teld Baumans zorgt als Serpetta
voor de Nederlandse inbreng.
'La finta giardiniera' van Mozart door
Opera Zuid en het Limburgs Symfonie
Orkest. Vanavond in Schouwburg Til
burg, op dinsdag 2 december in net
Chassé Theater in Breda (20.00 uur).
Anne Dawson als Sandrina in de opera 'La finta giardiniera'
FOTO HARRY HEUTS
Door Marjan Mes
Fascinerende muziek van een
zeskoppig multicultureel en
semble, schitterend uitgelichte
beelden en een vindingrijke,
vaak zeer ongewone beweging
staal kenmerken de Romeo
JuHa-voorstelling die choreo
graaf Ed Wubbe vorig jaar
creëerde als jubileumstuk voor
het vijftig jaar bestaande Scapi-
no Ballet Rotterdam.
Een prachtig samenwerkings
project van de choreograaf en
zes etnische muzikanten, dat
morgenavond in het Bredase
Chassé Theater aan een nieuwe
toernee begint. Het klassieke
liefdesdrama van Shakespeare
valt er weliswaar nauwelijks
meer in terug te herkennen,
maar daar staan zoveel bij
zondere momenten tegenover
dat zelfs het vrijwel ontbre
ken van een dramatische
structuur niet stoort.
In deze Romeo Julia gaat
het om vernieuwende 'duet
ten', eigenzinnige gebaren
en dynamische groepsbewe-
ging, die rechtstreeks lijken
te worden voortgestuwd
door de muziek. Zelden zag
ik eerder een zo harmo
nieuze en verfijnde synthe
se op het podium van ei
gentijds ballet en levende
muziek.
De 28, sterke, jonge Sca-
pino-dansers, in losse
witte kleding, bewegen
zich tussen, op en soms agressief
tegen hoge wanden, die dan als
een vijandige barrière fungeren,
terwijl de exotische percussie
ritmes opwindend, maar ook in
getogen of geheimzinnig, hun
onvoorspelbare acties sturen.
De rivaliserende families uit het
oorspronkelijke drama zijn hier
moderne jongeren, die meer aan
verwarring dan aan een vete ten
prooi schijnen.
Esperanza Aparico-Romero is
een serene, intrigerende ver
schijning als Julia. Zij doet den
ken aan een eenzame, kleine
Moment uit <Romeo
Julia' van
het Scapino Ballet
FOTO HANS GERRITSEN
Pierrot in haar wijde witte
broek, die zeer verfijnd, soms
bijna pantomimisch beweegt,
met frêle armgebaren en met een
rug die vaak bovenmenselijk ver
doorbuigt. Met haar Romeo (Ja-
vier Perez-Pont) voert zij per-
formance-achtige, ragfijne
'duetten' uit, terwijl hun liefde
zich spontaan uit in levensechte
kussen en omhelzingen.
De Senegalese percussionist Aly
N'Diaye Rose bepaalt op het po
dium voor een belangrijk deel de
dansritmiek en de timing, ter
wijl Ali Qiftegi, de Nederlandse
zanger/acteur en saz-speler van
Turkse afkomst, het ongewone
liefdespaar met een jubelende
prachtstem lyrisch toezingt. Een
verrassende voorstelling vol
muzikale en visuele poëzie, die
heel wat intrigerender is dan
Wubbes meest recente ballet,
Nico.
'Romeo Julia' van Ed Wubbe en zes
muzikanten is op vrijdag 28 novem
ber te zien in het Chassé Theater in
Breda.
ROTTERDAM
Night of the proms - o.a. Simple minds, Total Touch en Wayne Mars
hall - Ahoy - 20.00 uur (27 nov t/m 2 dec)
DONDERDAG
BREDA
Brabants Orkest - o.l.v. Jaap van Zweden - Beethoven, Lalo, Dvorak -
Chassé Theater - 20.00 uur
Jungle fever - Para Dance Department - 22.30 uur
DEN BOSCH
Oasis - Brabanthallen
ETTEN-LEUR
The Glory of Gospel - 'A spiritual Experience' - gospelshow - De No-
belaer-20.15 uur
VRIJDAG
BREDA
Eboman, David Moss, Huib Emmer en De Toverlantaarn -
crossover-Para-21.00 uur
EINDHOVEN
Het Brabants Orkest - Muziekcentrum Frits Philips - solist Colin Carr
-20.15 uur
TERNEUZEN
Pater Moeskroen - Zuidlandtheater
TILBURG
Brabants Conservatorium - Concert Symfonie Orkest - Stads
schouwburg Tilburg - 20.30 uur
ZATERDAG
BERGEN OP ZOOM
Willeke Al bert i - theaterconcert - Stadsschouwburg De Maagd, Gro
te Markt 32 -20.15 uur
BREDA
Swingnight - Para - 22.00 uur
CHAAM
Nasty - Café De Ruif - 21.00 uur
ROOSENDAAL
De Spooktrein - Musical van Jan Boerstoel en Martin Waddington -
Schouwburg de Kring, Kerkstraat 1 - 20.00 uur
ROTTERDAM
De Heideroosjes en Dandruff - punk - Nighttown - 20.00 uur
ZONDAG
BREDA
Klezmermuziek - Di Gojim en Bente Kahan - Chassé Theater -15.00
uur
TILBURG
Rammstein en Wish - techno-metal - Noorderligt - 20.00 uur
MAANDAG
AMSTERDAM
Internationaal Opera Gala - ten bate van de Stichting Aids Fonds -
RAI Congrescentrum - 20.00 uur
BERGEN OP ZOOM
The Academy of Ancient Music - o.l.v Andrew Manze, werken van
Fux, Vivaldi en Handel - Stadsschouwburg De Maagd - 20.15 uur
UTRECHT
Counting Crows - MC Vredenburg - 20.15 uur
DINSDAG
BERGEN OP ZOOM
Golden Earring - theaterconcert - Stadsschouwburg De Maagd -
20.15 uur
BREDA
Opera - La finta giardiniera - Opera Zuid - Chassé Theater - 20.00 uur.
WOENSDAG
BREDA
Sinterklaas met VOF de Kunst - Kleuterpopconcert met Sinterklaas
en Zwarte Piet - Chasse Theater -14.00 en van 16.15 uur
ETTEN-LEUR
Rob de Nijs - jubileum theatertournee - De Nobelaer - 20.15 uur
TILBURG
Eek a Mouse - reggae - Noorderligt - 21.00 uur
AMSTERDAM
Arjan Ederveen - Fly away, revue - Nieuwe De La Mar Theater (t/m 6
dec)
BREDA
Bloeiende Maagden - Muts - cabaret - Chassé Theater (28 en 29 nov)
Hans Klok - Magic live on stage - Chassé Theater (29 en 30 nov)
ROOSENDAAL
Koppen - Het Zuidelijk Toneel - Schouwburg de Kring Kerkstraat 1 -
20.00 uur (2 en 3 dec)
TILBURG
Tineke Schouten - S-miles kado - Stadsschouwburg Tilburg (28 en 29
nov)
DONDERDAG
MADE
Marlies Helder - Generous Mood - theaterconcert - De Mayboom -
20.00 uur
OOSTERHOUT
Waardenberg en De Jong - 'Bandkaai' - De Bussel - 20.15 uur
VLISSINGEN
Sylvia de Leur - solostuk 'Geluk? Wieso Giek?' - Arsenaaltheater -
20.15 uur
VRIJDAG
BREDA
Romeo en Julia - Scapino Rotterdam - dans - Chassé Theater - 20.00
uur
Om het meer gelopen - Delta i.s.m. Kubur - muziektheater - Chassé
Theater - 20.45. uur
BERGEN OP ZOOM
Robert Long - 'Meer dan ooit' - De Maagd - 20.15 uur
ETTEN-LEUR
Lebbis en Jansen - 'Overdrijf' - cabaret - De Nobelaer - 21.00 uur
TILBURG
Maarten van Roozendaal en Kim Soepnel - 'Adem uit' - Stad-
schouwburg Tilburg - 20.30 uur
ZATERDAG
BREDA
Flesh - Frantic Assembly - Chassé Theater - 20.45 uur
GEERTRUIDENBERG
Kommil Foo - 'Bek' - De Schattelijn - 20.15 uur
OOSTERHOUT
Het Nederlands Danstheater 2 - De Bussel - 20.15 uur
WOENSDAG
BREDA
Theater van het Oosten - Toneelstuk met Dora Kremer - Chassé
Theater - 20.45 uur
ETTEN-LEUR
Robhetty Poppenkast - 'De slordige zwarte piet' - De Nobelaer -
13.30,15.00 en 16.30 uur
DONDERDAG
BERGEN OP ZOOM
Freek de Jonge - Try-out Oudejaarsconference 1997 - Stadsschouw
burg de Maagd-20.15 uur
