Documentaire Filmfestival viert tiende verjaardag
D
knipo
Nieuwe regisseur en nieuwe visuele effecten in vierde Alien-film
'Irma Yep' geestige komedie over cinema
Jeroen
DE STEM
IDS
Hongkong-ster Maggie Cheung in hoofdrol
Grappen
Opera Zu
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1997 M INSTEM
Sigourney is onverwoestbaar
Door Jos Kessels
Alien lijkt een instituut te
worden, in de zin dat ieder
keer nieuwe cineasten uitge
kozen worden om de reeks
binnen de grenzen afwisseling
en een eigen elan te geven, met
een soort overkoepelende
kwaliteitsgarantie. Regisseer
de James Cameron het bom
bastische vervolg op de nog
steeds onovertroffen film van
Ridley Scott, de jonge David
Fincher van Seven en The Ga
me tekende voor de derde afle
vering.
Voor de vierde film werden eerst
de makers van Trainspotting be
naderd. De onderhandelingen
ketsten al snel af, omdat de Brit
ten geen zin hadden in het Alien-
keurslijf, dat een dergelijke serie
film hoe dan ook met zich mee
brengt.
Uiteindelijk viel de keus op de
Franse cineast Jean-Pierre Jeunet,
die samen met Mare Caro verant
woordelijk was voor de opvallen
de Delicatessen en The City of
Lost Children. Niet zo verwonder
lijk, omdat Jeunet net als de Brit
ten de nodige persoonlijke visuele
bagage in huis heeft.
Dat is ook hard nodig, want in
houdelijk wordt er telkens op
nieuw voortgeborduurd op dezelf
de verhaallijn en de spanningsele
menten veranderen ook niet we
zenlijk.
In Alien Resurrection is er nog
wat meer gesleuteld aan de hoofd
persoon Ripley (opnieuw Sigour
ney Weaver), de enige overlevende
uit de eerste film en sindsdien on
verwoestbaar. Hoewel, ditmaal is
Ripley inmiddels zó innig gewor
den met he.t monster, dat ze het
beest letterlijk in zich meedraagt.
Genetisch kan dat allemaal, om
dat Ripley bij experimenten zelf
gekloond is en inmiddels van wel
erg onduidelijke makelij is gewor
den, al zal het vette smartegeld
ongetwijfeld in de bus van huize
Weaver gevallen zijn.
Als de film begint, willen de we-
Sigourney Weaver als Ripley op een alien-waterbed in 'Alien Resurrection'
tenschappers van Ripley af, om
dat ze na al het gekloon onbere
kenbaar geworden is en de wijs
neuzen toch al genoeg te stellen
hebben met wat woedende aliens
in een glazen kooi. Die ontsnap
pen natuurlijk en al snel zitten er
nog maar enkele hoofden op de
juiste rompen. Dan blijkt ook dat
Ripley niet de enige met een sche
merige afkomst is, want ook het
meisje Call (Winona Ryder) blijkt
nogal ingewikkeld in elkaar te
steken.
Dat in het verhaal eveneens hoofd
en romp van. elkaar gescheiden
zijn wekt geen verbazing. Regis
seur Jeunet varieert wat op het
moeder en kind-thema, dat op di
verse fronten speelt. Ripley is
moeder geworden van de aliens,
maar tegelijk is ze zelf ook weer
kind van haar klonen, die ze met
tranen in de ogen achter zich ver
brandt. Aan het slot moedert ze
ook nog over Winona Ryder, die ze
toch prefereert boven haar alien-
kinderen.
Het gaat Jeunet echter niet om de
ze monsterlijke damesroman-rim-
ram, maar om de sfeer en de effec
ten. Het pleit voor de Fransman
dat hij zijn eigen handtekening
zet, gesteund door bevriende tech
nici en acteurs. Alien Resurrection
sluit visueel bijna naadloos aan
bij zijn vorige films, met name dan
bij The city of Lost Children. Jeu
net hanteert weer de toverstaf in
de uitdragerij, als een doorgek-
loonde zoon van Stiefbeen.
'Alien Resurrection' van Jean-Pierre
Jeunet met Sigourney Weaver draait in
Grand in Breda, City in Roosendaal, Ci-
nem'actueel in Bergen op Zoom en De
Koning van Engeland in Hulst
Van onze kunstredactie
Het International Documentary
Filmfestival Amsterdam (IDFA),
dat gisteren is begonnen, viert
zijn tiende verjaardag. Tijdens
de festivaldagen tot en met 3 de
cember zijn ruim 180 documen
taires te zien. Nieuw is een prijs
van 5000 gulden, beschikbaar
gesteld door het VSB Fonds, voor
de beste debutant.
Speciaal voor het jubileum koos
het festivalbestuur zeven films
over kunst en cultuur uit ver
schillende werelddelen. Bij dat
programma hoort ook muziek. In
De Balie in Amsterdam treedt el
ke avond een band op met we
reldmuziek. „Het is feest en dan
hoort het erbij dat we een beetje
uitpakken", aldus festivaldirec
teur Ally Derks.
De tiende editie belooft volgens
bestuurslid Walter Etty 'bijzon
der, feestelijk en droevig' te wor
den. Verdrietig door de dood van
Bert Haanstra, volgens Etty een
groot liefhebber van het festival,
en van bestuurslid en filmmaker
Jan Vrijman.
Het festival eert Haanstra door
vijf van zijn documentaires te
vertonen. Van Vrijman is De ge
bedsgenezer te zien. Op de ope
ningsavond wordt bovendien een
tien minuten durend portret, ge
titeld Hommage aan Jan Vrij
man, door Ot Louw gedraaid.
Traditiegetrouw strijdt tijdens
het festival een aantal films om
de VPRO Joris Ivens Award van
25.000 gulden. Dit jaar zijn dat
er 25 uit veertien landen. Drie uit
Nederland: The Hunt (Niek Kop
pen), Het Ondergronds Orkest
(Heddy Honigmann) en Double
You Street (Martin Grooten-
boer).
In het videocompetitieprogram-
ma dingen zeventien video's uit
tien landen naar de Zilveren
Wolf (10.000 gulden). Uit Neder
land zijn dat Hans van Manen -
Master of Movement (Ad 's-Gra-
vesande) en Summer of Betrayal
(Rob Hof).
Het IDFA draait dit jaar met een
begroting van ruim twee miljoen
gulden. Men verwacht 50.000 be
zoekers voor de 180 films ver
deeld over een aantal blokken.
Highlights of the lowlands,
waarin een aantal nieuwe Neder
landse documentaires gedraaid
worden, is één van de blokken.
In dit blok gaat morgenavond
onder meer de documentaire
Ulay in Photography geregis
seerd door Marjoleine Boonstra
in première. In deze documentai
re staat het vrij onbekende foto
grafisch oeuvre van de perfor-
Beeld uit de documentaire 'Ulay in Photography'
mancekunstenaar Ulay (Uwe
Laysiepen, 1943) centraal. Zijn
levensverhaal vertellend in een
marathoninterview, zoomt de
film eerst in op de obscure pola
roids die Ulay van zichzelf
maakte toen hij eind jaren zestig
vanuit Duitsland naar Amster
dam kwam. Worstelend met zijn
lichaam, het mannelijke en het
vrouwelijke in hem, stelde hij
zich de vraag wat pijn is, daarbij
zover gaand dat hij net zo lang in
zijn grote mannenvoet sneed tot
FOTO MARJOLEINE BOONSTRA
deze in de fragiele pump van zijn
grote liefde paste. En dat alles
legde hij - verward en wazig -
vast op foto.
Sindsdien heeft de fotografie als
medium hem niet meer losgela
ten - hij is een polaroidkind ge
bleven. „Ik maak geen foto's, ik
ben in fotografie en fotografie is
in mij," zegt hij de titel van de
film verklarend. Een levensgroot
zelfportret gemaakt met de
grootste polaroidcamera ter we
reld, illustreert deze opvatting.
Toch begint de documentaire
juist op dit punt aan overtui
gingskracht in te boeten. Lang
zaam ebt de zelfrelativering die
bij dit soort 'allerindividueelste'
kunst zo belangrijk is weg. Om
tot slot volledig afwezig te zijn
bij het bezoek aan de oude Abo
riginal Charlie Watuma en zijn
familie in de oogstrelende woes
tijn van Centraal Australië.
Tenenkrommend gênant is de
manier waarop Ulay en de film
ploeg met de aboriginals om
springen, hun enige doel is het
maken van een serie dreamings,
grote, vlekkerige nabeelden van
rituele dansen. Enigszins ver
wonderd en stil laten de aborigi
nals het zich allemaal aanleunen
- zichtbaar niet begrijpend
waarom de familiaire blanke
man die ze zeker tien jaar niet
gezien hebben, zich zo druk
maakt. Zelden zag is de kloof
tussen kunst en werkelijkheid
schrijnender uitgebeeld - hoe
mysterieus mooi de filmstills ook
zijn.
Van onze filmredactie
Irma Vep was de naam van de kat
achtige bendeleidster uit Les Vam
pires, een populaire serie (stomme)
misdaadfilms van de Franse regis
seur Louis Feuillade uit het begin
van deze eeuw. Als je de letters van
de naam door elkaar schudt, staat er
'vampire'
In de spirituele speelfilm Irma Vep
van de Franse regisseur Olivier As
says krijgt filmregisseur Vidal (de
legendarische acteur Jean-Pierre
Léaud) de opdracht om een tv-rema-
ke te maken van deze historische
filmserie. Voor de hoofdrol wordt de
mooie, in Azië uiterst populaire
Maggie Cheung aangetrokken, de
grote ster uit Hongkong-actiefilms
met o.a. Jackie Chan en ook de
'De Aziatische superster Maggie
Cheung als Irma Vep in de gelijk
namige film. FOTO NFA
hoofdrolspeelster in de artistieke
films van Wong Kar-wai.
Bescheiden maar vol interesse be
weegt de exotische Maggie Cheung
zich op de haar onbekende Franse
filmset. Ze spreekt geen woord
Frans en voelt zich tussen al die
konkelende of dikbevriende colle
ga's een buitenstaander. Als enige
heeft zij vertrouwen in regisseur Vi
dal. De andere medewerkers, die
hem al een jaartje langer kennen,
vinden hem een vervelende, élitaire
kwal waar weinig goeds van valt te
verwachten.
Samen kijken regisseur Vidal en
Maggie Cheung naar fragmenten uit
haar actiefilms en naar stukken uit
de originele vampierfilms uit 1915
ominspiratie op te doen. Maggie
moet Irma Vep spelen als een eigen
tijdse dievegge in een rubberen pak
je, een soort Catwoman.
Vidal belandt in een creatieve crisis
omdat de klassieke Franse 'cinéma'
hem te heilig is om er een moderne
actiefilm van te maken. Maar ook
het gekissebis en gestress op de set
worden hem fataal. Ook buiten de
set slaat de verwarring toe. De ket-
tingrokende, hippe kleedster Zoé
(Nathalie Richard), die Maggie
Cheung in haar kruippakje moet hij
sen, wordt verliefd op haar.
Ook de regisseur en haar tegenspe
ler vallen voor Maggie. Die vereen
zelvigt zich zo met haar Irma Vep-
rol dat ze op een nacht in haar film
pakje op rooftocht gaat in haar ho
tel. Uiteindelijk kan Vidal ondanks
Cheungs onvoorwaardelijke steun
de klus niet aan en wordt een ande
re regisseur aangetrokken om het
karwei af te maken.
Vidal staat voor het soort intellec
tuele Franse regisseurs als Jean-Luc
Godard die hun beste tijd hebben
gehad. En de droogkomische Jean-
Pierre Léaud speelde in zijn jonge
jaren de hoofdrollen in alle biografi
sche speelfilms van Francois Truf-
faut.
De nog jonge regisseur Olivier Assa-
yas maakte met Irma Vep een geesti
ge, cynische en vrolijke komedie
over de huidige Franse filmwereld.
Die steunt nog voornamelijk op
commerciële televisieproducties van
snelle jongens met draagbare tele
foons, die weinig op hebben met het
klassiek-Franse filmerfgoed.
Het klinkt misschien allemaal erg
incrowderig en ingewikkeld, maar
dat is het allerminst, want de dub
bele bodems worden absoluut helder
neergezet. Voor iedere filmliefheb
ber valt er veel te genieten, want de
film zit ook vol liefde voor de film,
voor filmmakers en filmsterren, in
zwart-wit en kleur. Het grappige
van Maggie Cheungs rol is dat zij als
enige acteur in Irma Vep zichzelf
speelt. En dat doet ze ontwapenend.
Olivier Assayas raakte zo in haar
ban dat ze inmiddels een paar vor
men.
'Irma Vep' van Olivier Assayas draait in
Chassé Cinema in Breda.
BERGEN OP ZOOM
Cinemactueel 1-2-3 - Alien resurrection - The Peacemaker -
team - George of the jungle - Hercules
Cinema Paradiso - Lost Highway - Waterland
Roxy 1 - Hercules - A life less ordinary
Roxy 2 - Volcano
BREDA
Grand - Alien 4 resurrection
Mignon - Double team - George uit de jungle
Cinesol 1 - The lost world
Cinesol2-The fullmonty
Cinesol 3 - Paradise road - The Peacemaker
Casino 1 - The Game - Hercules
Casino 2 - Contact
Casino 3 - My best friends wedding
Casino 4 - Hercules - Air force one
Chassé Cinema - Irma Vep - Brassed off - Karakter - Pietje Kortstaart!
De gebroeders leeuwenhart - Tesis - Hufters en hofdames - LeSamo
rai - Angst essen seele auf - Benny's video - The Cruel machine
GOES
Grand Theater - My best friend's wedding - Hercules
HULST
Koning van Engeland - The game - The Peacemaker - Contact-Do
ble team - George of the Jungle - Hercules - My best friend's weddinq]
Alien resurrection
ROOSENDAAL
City 1-2-3 - My best friend's wedding - The Peacemaker - Alien resyj
ection - Hercules
Cinema Paradiso - Waterland
TILBURG
Heuvelpoort 1-2-3-4-5- My best friend's wedding - Hercules - Geora
uit de jungle - Air force one - Contact - The lost world - The Peaces!
ker - Alien 4 resurrection
Cinecitta 1 - L.A. Confidential - sense and sensibility - Sneak Preview!
Cinecitta 2 - A life less ordinary
Cinecitta 3 - The full Monthy
Midi - The Game - Hercules
VLISSINGEN
Alhambra Theater - Alien 4 - The lost world - The Peacemaker-Coij
tact - Hercules - The game
ANTWERPEN
Metropolis, tel 03-5443600 - Zaal 1 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30»u
She's so lovely
Zaal 2 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Bean
Zaal 3 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur L.A. Confidential
Zaal 4 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The Game
Zaal 5 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Seven years in tifaet
Zaal 6 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Copland
Zaal 7 - 14.30,17.00 uur The Peacemaker
20.00 en 22.30 uur My best friends wedding
Zaal 8 - 14.30,17.00 uur Hercules
20.00 en 22.30 uur The Peacemaker
Zaal 9 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The lost world
Zaal 10 - 14.30,17.00, 20.00 uur Hercules
22.30 uur men in black
zaal 11 - 14.30,17.00 uur george of the jungle
20.00 en 22.30 uur Conspiracy Theory
Zaal 12 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Contact
Zaal 13 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Hercules
Zaal 14 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Nothing to lose
Zaal 15 - 20.00 en 22.30 uur Mimic
14.30,17.00 uur George of the jungle
Zaal 16 - 14.30,17.00 uur My best friends wedding
20.00 en 22.30 uur Face/off
Zaal 17 - 14.30,17.00 uur Men in black
20.00 en 22.30 uur The Ugly
Zaal 18- 14.30,17.00 uur Face/off
20.00 en 22.30 uur Scream
Zaal 19 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Air force one
Zaal 20 - 14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Full Monty
Zaal 21 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Oesje
Zaal 22 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Breakdown
Zaal 23 - 14.30 uur 101 Dalmatiërs
17.00, 20.00 en 22.30 uur One night stand
Zaal 24- 14.30, 17.00, 20.00 en 22.30 uur Double team
In de Spaanse thriller Tesis van Alejandro Amenabaroii
zoekt de studente Angela voor haar afstudeerscriptie demj
king van geweld in films en komt in aanraking meteen»]
movie waarin een meisje wordt vermoord. Het bet
meisje is al twee jaar zoek. De verboden gruwelbeelden zij
zelf niet te zien, wel de afkeer en fascinatie van deg
er naar kijken. Als thriller moet de film het vooral heb]
van de vervreemdende locaties. De personages worden i
echt uitgewerkt, rest dus vooral het sensationele vanhetf
geven. (Chassé Cinema in Breda)
Heii
voor he
den E
hand
Th
dat
he
Na
van
het
Door Ido Broersma
je moet er maar lef
gisseur Jeroen van
dat. Hij draait er zijn
om. Hij pakte voor hc
het Oosten een stuk op e
herd jaar geleden voor
het laatst gespeeld was.
een eeuw wordt het
laag stof ontdaan.
Er komt dus toch een nieuwe
van Herman Heijermans' eerst<
m Kremer, het is een coprot
Theater van het Oosten en de
toneelschool. Het lijkt erop dal
veelbelovende theatermaker
den Berg de grote Nederland
schrijver daarmee een eerherst
Heijermans (1864-1924) blij ir
nieuwde opvoering zou zijn
evenwel de vraag.
Jeroen van den Berg probeert I
jesluchtdrama rond de tw
vrouw Dora - op de affiches afg
'Zeeuws Meisje' - die al twee
trouwd met de veertigjarige
Karei Kremer, met allerlei toe
nieuw leven in te blazen.
Van den Berg geeft het drama b
verwachte wendingen. Als een
loog laat hij de spelers als een g
wehoerende kampeerders opk
zetten een tent op, die in het
functie heeft.
Met een batterij op de grom
schemerlampen, een flipper!
schaap op wieltjes, een aan hf
hangende wolf, een piano van hi
nische soort, drie tv-toestellen
beelden en een tafel met stoeli
heen is die het decor voor het ch
Een eenvoudig ballétje, een p;
mentele smartlappen en vreei
doste marsmannetjes probere
mans' drama naar het heden te 1
door hem bedoelde treurspel, d.
wikkelde 'tussen de banaliteite
leven', wordt er meer een grotes
die door. Heijermans wilde juis
listisch spel, zonder trucs, het
leven op het boerenland.
De als socialistisch en sentimer
geduide schrijver stond bij de i
voering op 25 april 1893 in de Rt
se Schouwburg tussen de coul
merkte dat een speler zijn rol n
en dat de - overigens belegen -
niet overkwamen. De recensent
ven het stuk weg. Vooral het
Dora Kremer werd veel onaat
gevonden dan haar man.
Hoewel het burgerlijk treurspel
1899 ook werd weggeschreven,
Hufters Hofdames van Eddy Terstall is morgenmiddag»
volgende week vrijdag) de jongerenfilm in het wekeliji)
programma MovieZone van Chassé Cinema in Breda."
krijg je een meisje in je bed, is de belangrijkste vraag w]
jongens in deze speelse komedie. Moet je je als een maciïl
juist lief en aardig (als hofdame) gedragen? Een vrolijk]
brutaal portret van Amsterdamse jongeren.
De maandagavondklassieker in Chassé Cinema
maandag 1 december Angst essen Seele auf uit 1973 van]
sociaal geëngageerde cineast Rainer Werner
Aangrijpend, realistisch drama over een Marokkaanse!
arbeider in het vreemdelingvijandige Duitsland.
Als Hommage a Alain Delon draait op maandag 1 decern
in Chassé Cinema Breda: Le Samourai, een adembeneWi
subtiele thriller uit 1967 van de Franse meester Jean-P]
Melville. De jonge Delon schittert met een ingehoudens
ning als een eenzame, schijnbaar emotieloze
door getuigen is gezien nadat hij in opdracht van een nat]
clubeigenaar een moord heeft gepleegd. Met weinig ui»
ke actie wordt een geweldige spanning opgeroepen.
De pessimistische Oostenrijkse film Benny's Video vat]
chael Haneke wordt maandagavond in Chassé Cinema Bij
vertoond na een lezing in de serie Rotterdam Film Co»]
Over een 14-jarige jongen die zich op zijn kamer
met geweldvideo's en uiteindelijk verantwoordelijk is 1
een explosie van gruwelijk geweld. Het filmcollege gaal]
maal over de grenzen van het vertoonbare en hoe die si]
verder worden verlegd.
In de Engelse speelfilm Thin Ice vormen de schaatsgb
op de kunstijsbaan de achtergrond voor een verhaal overj
lesbische relatie en de Gay Games in New York in 19"]
30 november in Cinemactueel in Bergen op Zoom inhe!l
der van het Gay and Lesbian Filmfestival.
Cinema Paradiso vertoont Waterland van Stephen Q]
haal, met Jeremy Irons als een Engelse geschiedenisles"!
Pittsburgh die zijn dramatische verleden met een aehte]
broer blijvend meetorst. De film maakt sprongen in ®l
tussen 1974 en de Tweede Wererdoorlog maar ook daan]
(dinsdag Cinemactueel in Bergen op Zoom, woensd
Roosendaal). Lost Highway van David Lynch is een was
geheimzinnige maar ook dreigend-hitsige film-noir 1
misdaad en identiteitsverwisseling, schitterend gewjj
feerd en met zware rock. (maandag Cinemactueel in
op Zoom)
foor Mieske van Eek
1 erkleedpartijen en liefdesperiki
len deden het goed in de 18e
eeuwse komische opera. Nu k(
men de verhalen van toen bana;
ever, behalve als ze op prachtig
muziek gezet zijn. Mozart schrei
op 19-jarige leeftijd Lafinta gia
mniera, een voorbode van
boeiende muziekdrama's die h
'ater zou maken. Opera Zuid hee:
zich op dit weinig gespeelde stu
Inworpen.
flehwekkende misverstande
imelen over elkaar heen in
nmische opera La finta giard
rera. Verkleedpartijen en pei
oonsverwisselingen en een fiks
'osis romantiek konden in de 18
euw het publiek ongetwijfel
teer bekoren dan in onze tijc
'aar wie dit jeugdwerk van Mo
fu ,?£doet als oppervlakkig
ubollig slaat de plank mis.
•wart heeft bij het tamelijk pla
jandoende gegeven zulke pakken
e muziek geschreven dat het op
'ervlakkige verhaal als vanzei
■en diepere betekenis krijgt. Oo
1 heeft deze opera nog niet d
ahteit van een Cosifan tute, L
ozze di Figaro of Don Giovanni
e elementen die die latere opera'
;0 boeiend maken, zitten ook al i
u fmta giardiniera.
leem alleen al de tuin die in he
"k 20 n belangrijke rol speelt e
e componist treffend in mu
ek weet uit te drukken. Die tuil
'ar,6!11 ^byrinth is het symboo
de verwarring in de hoofdei
ooral in de harten van de per
'hen in het muziekdrama. In di
'nr,rialtt8n de Personen elkaat
ai achterna of hebbel
k hh niet gewenste ontmoe
gen. Want verwarring, jaloezie
art Ziin ^ema's waar Mo-
nee,, yerrassende dinger
:chn i doen, met een ironi-
'akheid°°^ 11331 mensebjk(
$ardiniera betekent zo
aIs De tuinierster uit liefde'
gelegenheidsgardenier is ei-
- ]k ,een gravin, die zich heef
Inkleed
om haar zoekgeraakt»
