Flestafette in Retourette Hulst voor goede doel
PvdA Hulst
wijst kritiek
Hegger af
Nieuw Saeftingheboek is een must
Deze steen na brand geplaatst...
>nnebloem
iok in 1998
enden nodi§
DAG klapper
PLAATSELIJK nieuws
iverd
30 vandaog
DE STEM
ou, liefs je hartje
eerd
27 ste verjaardag.
de STEM
ZEELAND
C2
Uitspraken zijn onzin'
'Het Land van lucht en water en van Miel de Piel'
iP
zonnebloem
Avontuurlijk
Axel met Volco
Pietermanknecht
Clinge
Heikant
Koewacht
Bouwcenter De Hoop
X 91
particulieren
3, jubileum, huwelijk, verloving
ktie, examen, Abraham enz
kolom 0,65 incl. B.T.W.,
regel verplicht.
135 X 40 mm 26.- incl. B.TW
■leven op aanvraag,
f geef uw tekst 2 dagen vóór
hze kantoren: Breda: Spinveld 55'
|traat 11Hulst: Baudeloo 16
richten aan De Stem Brabants
|229, 4800 MB Breda t.a.v. Kleintjes
tlI voor teksten, foto's en tekeningen
Ivcin redenen te weigeren.
|rdrachtgever van deze advertentie
r bekend te zijn. Indien er een
j van een telefoonnummer gewenst
lich te legitimeren, ter voorkoming
Iver is gerechtigd naam van de
|nd te maken. Uitgever is niet
Ie in de advertentie voorkomende
1 teksten.
r alle mooie dingen
r alle liefde die je gaf
Ik je heb leren kennen
Ivoor altijd in mijn hart
tob.
ag
Goede morgen MAMA.
Hartelijk gefeliciteerd met
Van je dochter MERVE.
Hoera FEEST in de
AMBERBOOMSTR.
ONZE KEES
wordt 80. Proficiat
een Javanieter.
Da wor now
11
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1997
jan onze verslaggeefster
Duist - In de retourette van
jen Hulster supermarkt komt
flestafette. Dit is een
jjeuw spaarsysteem waar de
Idanten én minder kansrijke
jiensen over de hele wereld
beter op worden,
jide retourette staan internatio
nale producten van de Stichting
Doen die klanten met de op
brengst van hun statiegeldflessen
kunnen kopen.
Deze stichting zorgt ervoor dat
met dit geld minder kansrijke
mensen in de wereld aan werk en
aan een betere toekomst worden
geholpen.
Dit flestafette-sparen is een ini
tiatief van de Retourette-Groep
en wordt door de Stichting Doen
van harte ondersteund. In Neder
land zijn op 35 plaatsen retouret-
tes te vinden, waaronder één in
Hulst. Dat is een 'milieupret-
parkje' waar allerlei afval als
huishoudelijk afval, textiel, pa
pier, blik, medicijnen en glas in
geleverd kan worden. Ook staat
er een pratende boom die infor
matie geeft over milieu en sociale
projecten.
De gemeente zorgt voor het
transport en de verwerking van
het afval.
Uitsluitend in deze retourettes is
nu het spaarsysteem Flestafette
te vinden. Doel hiervan is het
doorgeven van een betere samen
leving aan de volgende generatie.
Dit kan door statiegeldflessen in
te leveren, het statiegeld op te
sparen en te besteden aan inter
nationale producten die in de re
tourette zijn uitgestald. Dit zijn
onder meer kerstkaarten van ge
recycled papier, een walkman op
zonne-energie en drinkmokken
uit Peru. De Stichting Doen die
projecten met betrekking tot de
structurele verbetering van leef
omstandigheden over de hele we
reld financiert, zorgt.dat de op
brengst van de producten goed
terecht komt. Deze stichting
helpt niet alleen met geld mensen
aan werk maar ook met midde
len, onderwijs en professionele
ondersteuning.
lm onze verslaggever
Hulst - Verstoorde verhoudingen is de ware reden van de breuk
lussen raadslid A. Hegger en de PvdA in Hulst. Met die verkla-
nng reageert het bestuur van de afdeling Hulst van de partij op
let besluit van Hegger met onmiddellijke ingang haar lidmaat
schap van de sociaal-democraten op te zeggen.
getPvdA-bestuur neemt afstand Het PvdA-bestuur weerlegt de
tan Hegger's uitspraak dat de
PvdA haar onder politieke druk
buitenaf wilde lozen. „Dat is
tnziii. Het bestuur, verantwoor-
lelijk voor het opstellen van de
icncept-kandidatenlijst, hoorde
jas op 1 oktober van dit verhaal
a heeft het vervolgens naast zich
leergelegd," aldus Addy Cleven-
Seelis, voorzitter van de PvdA
luist.
iet afdelingsbestuur noemt het
ii de gisteren naar buiten ge
trachte reactie op het definitieve
strek van Hegger uit de partij
merkwaardig', dat zij van de ene
de andere dag geen goed
voord meer over had voor de
Sulster PvdA. „Op 16 oktober
mbieert ze nog een tweede
op de PvdA-kandidaten-
Ijst en op 17 oktober brandt ze
diezelfde PvdA publiekelijk af."
De PvdA zegt de karakterisering
;an de Hulster gemeenteraad die
Begger schetste niet te delen.
bissen te fel optreden en ja-
tókker zijn, zit een zee van
nnmte die mensen benutten om
ffl politiek standpunt uit te dra-
De afdeling doelt daarmee
inerzijds op het argument dat zij
ie samenwerking met Hegger
Ét langer wenste te continueren
Hegger te fel van leer zou
hekken in de gemeenteraad.
De huidige lijststrekker van de
nieuwe politieke groepering Pro
gressief Hulst zei op haar beurt
dat de Hulster raad voor het
«vergrote deel uit 'ja-knikkers'
bestaat die alleen van zich laten
leren rond verkiezingstijd.
I
H.G. je schitje.
Jij wil het niet weten ma
wij zijn het niet vergete
Vandaag 4x10
Hartelijk Gefeliciteerdl
Veel liefs van f
Henk, Eddy, Wendy el
de feestneuzen^
en ziekere'-
0m samen
tev#* n
ntiegange'®
de hard nod«9-
De Zonnebloem bied
langdurig zieken en
(zwaar) lichamelijk
gehandicakten vaak,
de enige kans op
betaalbare vakan»
De inzet van vele
verplegenden.de
als vrijwillige' een
week vrij willen
maken, is onin
baar. Naast ge"
piomeerde ven
pleegkundigen en
ziekenverzorgenden, zijn ook verp eg
te deel van hun opleiding welkom.
0 CC Breda. Fax (076) 5 601 v-G>'°
erk 11-96 van het Centraal Bureau Fondsen
EDITIE ZEELAND
Bezorgklachten, abonnementen-
li administratie, lezers- en fotoservice:
BELLEZERSCONTACT
076 - 5 312 312
maandag t/m vrijdag 8.00- 17.00 uur
zaterdag 8.00- 12.00 uur
Redactie Terneuzen:
I Zuidlandstraat 32,4532 CG,
I telefoon 0115-645769, fax 0115-645742.
I Redacteuren: Frank van Cooten, Frank
Deij (plv. ed.chef), Rein van der Helm,
'eter Oggel (editiechef), Harold de
Arysseleijr, Sanne Schelfaut, Liselotte
'in Werkhoven.
Redactie Middelburg:
Vrijlandstraat 33d, 4337 EA
telefoon 0118-652739, fax 0118-652738,
Redacteur: Emile Calon
(provincieverslaggever).
Redactie Hulst:
Raudeloo 16,4561 ES.
telefoon 0114-372777 en 0114-372776,
fa* 0114372771.
Redacteur: Eugène Verstraeten
Sportredactie Zeeland:
Ton Koomen, telefoon 0115 - 645751
(zondag 0115 - 645753).
Advertenties:
Wst, Baudeloo 16,4561 ES.
Temeuzen, Zuidlandstraat 32,4532 CG.
Detailhandels-, diensten-, B-to-B-,
oitgaans- en toerisme-advertenties:
telefoon 0114372772, fax 0114372771.
Rubrieksadvertenties (Kleintjes):
telefoon 076-5312313, fax 076-5312340.
pmilieberichten, dankbetuigingen en
geboorteadvertenties:
telefoon 076-5312550, fax 076-5312340.
ersoneels-, opleidingen- en cursussen-
aavertenties:
telefoon 076-5312240, fax 076-5312242.
"roerend goed-, financiële diensten-
eivervoersadvertenties:
telefoon 0114-372772, fax 0114-372771
Telefonische openingstijden:
Rubrieksadvertenties, familieberichten,
ankbetuigingen en geboorte-
«vertenties: dagelijks 9.00-20.30 uur.
verige advertenties:
maandag t/m vrijdag 8.30 tot 17.00 uur.
ordt, vertentieoP4rachten worden uitgevoerd
dito,. 9 de al9cmene voorwaarden
aJJa ,atsthappii Zuidwest-Nederland B.V.
de regelen «oor het advertentiewezen.
kritiek van Hegger dat het ver
zoek van een aantal leden om nog
eens te praten en te pogen tot een
voor ieder bevredigende oplos
sing te komen van tafel is ge
veegd. „De beschuldigingen van
Annelies Hegger aan het adres
van de Partij van de Arbeid, het
opstappen uit de partij en oprich
ten van een eigen partij, waren
voor het merendeel van de leden
zo vergaand, dat dat verzoek niet
werd gesteund."
De PvdA besluit haar verklaring
met de constatering dat het lid
maatschap van de PvdA-leden
die zich aansluiten bij Progres
sief Hulst eindigt op het moment
dat hun namen voorkomen op de
kandidatenlijst van deze nieuwe
politieke groepering onder aan
voering van Hegger.
Axel - Axel gaat op avontuur met
het Volcoboekje. Het eerste Vol-
coboek met bijbehorende pla
quettes wordt vrijdag 28 novem
ber in de raadzaal van Axel ge
presenteerd.
Rond 15.00 uur worden de geno
digden ontvangen in de raadzaal
en een mandolinespeler zorgt
voor het passende sfeertje. Wet
houder J. van Schaik opent om
15.15 uur en daarna verzorgen de
leden van de werkgroep Han Dey,
Piet de Blaeij, Tiny Maenhout en
Loes den Doelder uitleg over de
actie.
Na de overhandiging van het eer
ste exemplaar van het Volco
boekje treedt Dansschool Petrel-
la op.
(ADVERTENTIE)
Sinterklaas en zijn hulpje Pieter
manknecht...
zijn ook al in/ de Baront op
nummer drieënveertig in 1 da
geweest, naar i
edelsmid paal van den hout
Door Jeanette Vergouwen
Hulst - De gure kou, het barre
slijk, het land, doorploegd van
geulen met eindeloze einders,
waar de ruimte onmeetbaar
is. Saeftinge, verdronken
landhet gebied waar na
tuurliefhebbers en streekhis-
torici nooit uitgekeken raken.
Een studieobject bij uitstek
voor elke rechtgeaarde Oost-
Zeeuws-Vlaming.
Het nieuwe boek over Saeftinghe
is gedrukt. De auteurs Mare Bui-
se en George Sponselee zijn te
vreden. „Het is een mooi boek ge
worden, handzaam van formaat
met degelijk illustratiemateriaal
dat niet eerder verschenen is."
Het boek bevat alles over Saef
tinghe. Mare Buise heeft uren ge
schreven en alles verteld over het
ontstaan, de geomorfologie van
het landschap, de flora en fauna,
de getijhaventjes, de invloed van
de mens op het gebied en het
werk van velen die Saeftinghe
een warm hart toe dragen.
Zeker geen droge opsomming van
feiten, maar een naslagwerk be
treffende historie en avifauna ge
lardeerd met streekverhalen, een
oude legende en wat ervaringen
van mensen die, bij wijze van
spreken, nog steeds met hun voe
ten in de klei van Saeftinghe
vastzitten.
George Sponselee meent dat ie
dereen die informatie wil over
het grootste brakwaterschor in
West Europa, het boek Saefting
he verdronken land uitgegeven
door Drukkerij Duerinck, moet
aanschaffen. „Op een goed lees
bare manier is alles bij elkaar ge
bracht. Geen overtollige gege
vens over bijvoorbeeld de broed
van de slobbereend, maar zij die
hier iets over willen weten vinden
achter in het boek voldoende ge
gevens over uitgaven die daar
uitgebreid op in gaan. En dat
geldt voor vele onderwerpen die
in het boek aangesneden wor
den."
Achterin staat het gedicht van
Maria Wouters uit Bredene dat
begint met de zin: O land van
lucht en water, van eindeloze ein
ders, van ruimte zo onmeetbaar.
Ik ben gekomen bij ieder getij, in
ieder seizoen....Een liefdesver
klaring van de bovenste plank.
Piet Scheerders verklaart zijn
passie voor dit gebied dan weer
op een ludieke wijze met zijn dra
matische ballade over de onder
gang van een eend: Miel de Piel
en zijn bijdrage over het peuren,
het bot steken met blööte pööten
en het Gjèrnaet steuren in dieper
putten in: Het Schor, ik ènt nog
ammel meegemaokt.
Pioniers
Jos Neve tekende uit de mond
van Frans van der Zande (samen
met Jean Maebe worden zij de
pioniers van Saeftinghe, de een
als bewaker en man van het volk
en de ander als vergaarder van
De makers van het Saeftingheboek, George Sponselee en Mare Buise zijn tevreden over het fraaie
boekwerkje.
kennis, genoemd) twee korte ver
halen op over 'De koffie van Om-
èr en De wonderbaarlijke vis
vangst'.
„Dat is de trend van tegenwoor
dig, er moeten verhalen bij. Ik
heb Mare hier wel van moeten
overtuigen dat ze er bij moesten.
Hij heeft het grootste deel ge
schreven en zag dat aanvankelijk
niet zitten. Maar hij heeft mijn
bede gehonoreerd en ook de
vraag van de uitgever om een
duidelijke tekening af te drukken
van de manier waarop men Saef
tinghe kan bereiken, is gehono
reerd," vertelt George Sponselee.
„Ik moest wel, wat hij is echt n'n
eigenwijzen," stelt Mare Buise
die momenteel nog enkele weken
'aan wal' is. Hij verloor zijn hart
aan Saeftinghe toen hij 14 jaar
oud was. „Ik trok met Frans van
der Zande het schor in en vond
het een machtig interessant land
schap. De verschillen tussen geu
len en ruggen waren toen nog vier
tot vijf meter. Het eerste boek
van Saeftinghe (uit 1974) heb ik
vorig jaar volledig uitgetypt en
toen kwam ik tot de slotsom dat
er veel, heel veel veranderd was
betreffende het beheer, de geo
morfologie (kennis van de opper
vlakte vormen van de aarde:
red.), de flora en fauna. Ook zijn
er de afgelopen jaren enkele inte
ressante vondsten gedaan en
werd het bezoekerscentrum geo
pend," vertelt Mare Buise die
koopvaardijofficier is en dus de
hele wereld rondvaart. Tijdens
zijn tochten schreef hij vele blad
zijden vol en bleef via brief en fax
contact houden met George
Sponselee. „Ik vroeg hem dan
dingen op te zoeken, zoals hoe zit
dat met het kasteel van Saefting
he en hoe ziet de vlag met het wa
pen eruit. Zoek de rapporten over
de eerste vondst van de zilver
meeuw eens op enzovoorts."
Behoefte
George op zijn beurt dook in de
logboeken, rapporten en beheers
plannen en duikelde ook nog een
paar smeuige verhalen op. „Het
verhaal van Aloïs van Huffel van
de Kruispolder over Baalhoek,
vind ik een juweeltje. Daarin lees
je hoe hard de mensen hebben
moeten zwoegen en hoe men in
ventief met dingen omging. Nu
komen de meeste mensen voor
het eerst in aanraking met Saef
tinghe als ze het bezoekerscen
trum bekijken. Dit centrum voor
ziet in een behoefte. Het is wel
erg gericht op steeds nieuwe be
zoekers en biedt informatie voor
beginners. Je leert het schor pas
echt kennen als je een geleide
tocht meemaakt. En natuurlijk
als je ons boek leest."
Mare Buise blijft tijdens alle
kwinkslagen van George puur
ernstig. Als hij vaart, werkt hij en
als hij een paar maanden thuis is,
trekt hij, nu zijn huis verbouwd
is, de natuur in. Hij schreef over
de avifauna van Zeeuws-Vlaan-
deren (Vogels tussen Zwin en
Saeftinghe), schreef met George
Sponselee het eerste boek over
Saeftinghe en de gids over dit
schor, leverde bijdragen voor de
Steltkluut en schrijft artikelen
voor de zaterdagreeks Natuur
stemmen in Dagblad de Stem.
Beiden vinden dat het bezoekers
centrum een vervelende (wat hol-
FOTO CAMILE SCHELSTRAETE
ie) akoestiek heeft, maar vinden
het wel goed ingericht. „Voor de
jeugd is het educatief echt sterk,
het is wel raadzaam om af en toe
eens wat te vernieuwen, maar het
heeft het afgelopen jaar bewezen
dat het echt in een behoefte voor
ziet."
Zij die met een gids het schor in
trekken moeten volgens Mare be
schikken over een ijzersterke
conditie. „Het is behoorlijk
zwaar terrein, natuurlijk is het
mogelijk om de tocht wat lichter
te maken, zeker als er kinderen
en bejaarden in de groep zitten.
De excursie door het westelijke
gedeelte is pittig, wel steeds boei
end. Vooral omdat het gebied in
elk seizoen weer iets anders te
bieden heeft."
Dat er nog steeds mensen zijn die
zich, ondanks de verboden toe
gang-borden, in het schor wagen,
is een doorn in het oog van Mare
Buise. „Ze moeten er uit blijven.
Lamsoor snijden ze maar elders.
Het gebied is een uniek natuurre
servaat en bovendien voor velen
gevaarlijk. Gelukkig neemt het
clandestiene bezoek af."
„Het is niet voor niets dat dit ge
bied in 1995 erkend wordt als in
ternationaal belangrijk Wetland.
Het is een land dat je niet los laat.
Frans van der Zande en Jan Mae
be hebben dat ondervonden en
Maria Wouters schreef het pak
kend in haar slotzin: 'doorploe
gend duizend keer je geulen,
doordrenkt mij van je lucht en
geur. O Saeftinge, ik heb je lief
gehad'.
Het boek Saeftinge verdronken tand
van Mare Buise en George Sponselee is
verkrijgbaar bij Duerinck bv. en in de
erkende boekhandel.
MUZIEK
TERNEUZEN
Operette - Die Fledermaus van Jo-
han Strauss jr. - door Hoofdstad
Operette - Zuidlandtheater - 20.00
DIVERSEN
HULST
Bezoek aan Weihnachtsmarkt
Michelstadt - opening 28/11 om
18.00 uur (t/m 30 nov)
SAS VAN GENT
Bingo - ANBO - De Regenboog -
14.00 uur
WESTDORPE
Kaarten en bingo - Concordia -
13.30 uur
Tafeltennis - Concordia -19.00 uur
CLINGE
Gymnastiek voor ouderen en
biljarten - KBO - Malpertuus -13.30
uur
Kalkoenbillenkaarting - café De
Landbouw - 20.00 uur
Anton Pieck, embossing en per-
gamano - ANBO - Malpertuus -
13.30 uur
TERNEUZEN
Expositie - cursisten Toonbeeld -
expositieruimte poligang - De Hon-
te - tijdens kantooruren (t/m 8 jan)
AXEL
Unicef-tentoonstelling - over Gu-
ateala - bibliotheek (t/m 29 nov)
Bieden - Gregoriuscentrum -14.00
uur
GRAAUW
Bieden - KBO - Gemeenschapshuis -
13.30 uur
SAS VAN GENT
Gezelschapsdansen - SAV - De
Speye-13.30 uur
Bijeenkomst - Sasse Fotokring -
onderwerp tegenlicht - De Speye -
19.30 uur
LAMSWAARDE
Schieting voor bejaarden - café
De Lamsoren -13.30 uur
VOGELWAARDE
Kaarting - café Ons Vermaak -
14.00 uur
FILMS
GOES
Grand Theater - 20.00 uur My best
friends wedding
HULST
Koning van Engeland - 20.00 uur
The Peacemaker
20.00 uur Alien 4
20.00 uur Double team
20.00 uur The Game
20.00 uur Contact
VLISSINGEN
Alhambra 1,2,3,4 - 20.00 uur The
Peacemaker
20.00 uur The game
20.00 uur Hercules
20.00 uur Alien 4
BRUGGE
Kennedy Komplex - 20.00 uur My
best friends wedding
20.00 uur Oesje
20.00 uur The game
20.00 uur Double team
GENT
Decascoop
14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Lost
world
14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur L.A.
Confidential
14.30, 17.00, 20.00 en 22.30 uur
Oesje
14.30 en 17.00 uur Hercules
20.00 en 22.30 uur My best friends
wedding
14.30, 17.00, 20.00 en 22.30 uur 7
years in Tibet
14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The
Peacemaker
14.30, 17.00, 20.00 en 22.30 uur
She's so lovely
14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur The
Game
14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Co
pland
14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur The
full monty
14.30,17.00,20.00 en 22.30 uur Her
cules
14.30, 17.00, 20.00 en 22.30 uur
Breakdown
KNOKKE
Beverly Sereens
20.00 uur The peacemaker
20.00 uur Oesje
20.00 uur Full monty
20.00 uur 7 years in Tibet
Activiteiten en evenementen be
stemd voor de dagklapper en uitsla
gen bij voorkeur per brief(kaart)
zenden aan redactie De Stem, Post
bus 145 4530 AC Terneuzen. Faxen
kan ook: 0115 - 645742. Telefonisch
op dinsdag en donderdag tussen
13.00en 15.00 uur via nummer 0115
- 645752.
OUD PAPIER - Voetbalvereni
ging Clinge haalt zaterdag 29
november het oud papier huis
aan huis op. Vanaf 09.00 uur
kan men het klaar zetten.
SINTERKLAAS - Sinterklaas
bezoekt vrijdag 28 november 's
morgens basisschool de Heide-
poort in Heikant. Zaterdag 29
november komt Sint met zijn
Pieten opnieuw in Heikant en
wel in gemeenschapscentrumt
Heike. Vanaf 14.30 uur is de
zaal open en zijn kinderen en
belangstellenden welkom. Om
15.00 uur wordt de heilige man
verwacht.
EENDRACHT - Fanfare Een
dracht Maakt Macht neemt op
zondag dertig november deel
aan de concertwedstrijden in
Veldhoven. EMM komt uit in de
tweede afdeling en speelt onder
leiding van diligente Anne Ma
rie Jansen-Hoefeijzers. De mu
ziekstukken A North-Norwe
gian Fantasy van T. Agaard-
Nielsen en Free World Fantasy
van Jacob de Haan zullen er
worden gespeeld.
WAFELBAKACTIE - Een
dracht houdt zaterdag zes de
cember de jaarlijkse wafelbak-
actie. In het repetitielokaal De
Roffel begint men in alle vroeg
te te bakken en vanaf negen uur
worden de vooraf bestelde wa
fels aan huis bezorgd. De be
stelbriefjes worden in het
weekend van 29 november op
gehaald. Ook is het mogelijk
om de vers gebakken wafels af
te halen. De prijs bedraagt een
gulden per stuk.
(ADVERTENTIE)
Wereldklasse
in woonkeukens
Kennedylaan 32
TERNEUZEN
Tel. 0115-680615
Door George Sponselee
HOE WE ONS HET landschap ten
noorden van Hulst tussen de tiende en
de twaalfde eeuw moeten voorstellen,
is niet erg duidelijk. Zeker niet als al
leen maar woest land. Er werd land
bouw bedreven. Niet zo intensief als
nu natuurlijk, men zal alleen de meest
geschikte stukken in gebruik genomen
hebben. De akkertjes waren waar
schijnlijk omheind, zodat het vee er
geen toegang had, vee dat zelf z'n kost
je maar een beetje bij elkaar moest zien
te scharrelen.
Dichtbevolkt zal het niet geweest zijn;
nu ook nog niet trouwens. Er is geen
reden om aan te nemen dat het een tur
bulente tijd was met veel oorlogsge
weld en dergelijke - tenminste, daar
niet - maar toch was er iets dat de
'vrede' langzaam maar zeker kwam
verstoren: steeds vaker terugkerende
en immer heviger wordende storm
vloeden.
We gaan die niet allemaal bespreken,
want er is al heel wat over bekend. Ze
ker is dat een vloed in het jaar 1214
flink huisgehouden heeft in het Land
van Hulst (en elders ook, trouwens). Zo
erg zelfs dat de eigenaren of gebruikers
afzagen van verdere exploitatie, of zo
als men dat destijds aanduidde: het
land werd geabandonneerd, verlaten,
in de steek gelaten. Na een bepaalde
periode verviel dergelijk land aan de
landsheer, in dit geval aan de graaf van
Vlaanderen. Want wat nu Zeeuws-
Vlaanderen is, was toen het noordelijk
deel van het graafschap Vlaanderen.
Ongeveer, want pas in 1323 werd de
Westerschelde de definitieve grens tus-
sen Vlaanderen en het graafschap Hol
land en Zeeland.
Nu was het pure bezit van het geaban
donneerde land voor de graaf niet aan
trekkelijk, want het bracht niets op. Al
spoedig na de ramp van 1214 trachtten
de Vlaamse graven dan ook mensen of
instellingen te vinden die bereid waren
dat land weer in cultuur te brengen. In
die periode maakten sommige kloos
terorden een geweldige groei door, met
name de Cisterciënzers. Verschillende
van hun abdijen kregen stukken land.
Zo schonk Johanna van Constantino-
pel, de gravin die toen Vlaanderen re
geerde, de abdij van Cambron bij Chiè-
vres in Henegouwen in 1223 flinke
partijen grond. Die lagen aan de west
zijde van de Saxhaven, de verbinding
van Hulst langs Kampen met de Honte,
de latere Westerschelde. Globaal ge
zien dus tussen Hulst en het huidige
Vogelwaarde. De monniken bouwden
een bestaande 'hoeve' uit tot een curtis
of uithof die de naam 'Stoupedic(n)'
droeg.
Door aankoop, bedijkingen en ontgin
ning breidden ze hun grondgebied
sterk uit. Er ontstonden talrijke pol
ders, zoals de Hofpolder - waarin
Stoupedic lag - en de Weelden-, Strij-
pe-, Nieuwe Havick-, Groot-Copwic-
polder en andere. In 1584/85, aan het
begin van de Tachtigjarige Oorlog,
werd echter bij Kampen de dijk door
gestoken en het hele gebied over
stroomde. Het voormalige polderge
bied kwam voor eb en vloed te liggen.
Het enige voordeel was voor Hulst: dat
sukkelde al jaren met de opslibbing
van de Saxhaven, nu kreeg het een
nieuwe verbinding met het open water
vanaf de Gentse Poort langs - het veel
latere - Luntershoek naar het Helie
gat.
Toen dan ook in 1696 enkele Hulster
beleggers octrooi vroegen om grote de
len van 'de Schorren van Cambron' te
bedijken, protesteerde het stadsbe
stuur. Het vreesde dat dit slecht zou
uitpakken voor de haven. Het door de
Staten-Generaal in Den Haag verleen
de octrooi werd ingetrokken.
Wat de Hulstenaren niet lukte, kregen
enkele jaren later Hollandse grondei
genaren wel voor elkaar: tussen 1707
en 1709 bedijkten ze ongeveer 350 hec
tare grond die de naam Oud-Cambron-
polder kregen. Op 3 maart 1715 over
stroomde de polder weer. Door het
prijsgeven van enkele hectaren kon
men de dijkbreuk herstellen. De 'Wêêl
van Michielsen' in de buurt van 't Pa
trijsken of Patrijzenhoek is er de nog
zichtbare herinnering aan. In 1822
werd de naam gewijzigd in Groot-
»Na een brand van een
schuur werden deze stenen
geplaatst. Deze steen na
brand geplaatst door Jhr.
Th.W. Serraris. Sept. 1927'.
Cambronpolder.
Tot de oudste boerderijen in de polder
behoort die van A. (Toon) Mangnus-de
Maat. Van 1727 tot 1890 werd ze ge
pacht door de familie Serrarens. Tot
laatstgenoemd jaar had Franciscus
Breijs uit Gent de boerderij in eigen
dom. In 1891 komt ze in handen van
jonkheer mr, Th. Serraris die dat feit
laat vastleggen op een steen: 'Jhr. mr.
Th. Serraris. 1891'.
Vanaf dat jaar tot in 1931 is de boerde
rij in pacht bij de familie Dieleman.
Ten gevolge van blikseminslag brand
de in 1927 de schuur af. Er wordt een
nieuwe gebouwd en een tweede ge
denksteen wordt aangebracht: 'Deze
steen na brand geplaatst door Jhr.
Th.W. Serraris. Sept. 1927'.
In 1932 wordt Petrus L. Mangnus
pachter. In 1935 is jhr. mr. Th.E. Ser
raris eigenaar, maar vanwege specula
tieve activiteiten moet hij zijn bezittin
gen verkopen. Franciscus C.M. Laure-
ijssen, een vermogend jonkman uit
Ginneken, kocht de stee in het Cam-
brom, omvattende bouw-, wei- en on-
derland, tuin, weg, moeras, huis, schu
ren en erf - oppervlak ruim 85 hecta
re - en percelen bouwland te Bosch-
kapelle en bouw- en weiland onder
Axel. De totale oppervlakte is ruim 110
hectare. In 1936 bouwde P.L. Mangnus
voor eigen rekening een landbouw-
hangar op het bedrijf en in 1939/40
kwam hij de eigenaar tegemoet door de
helft van de bouwkosten van een
nieuw woonhuis voor zijn rekening te
nemen. De familie Laureijssen wilde in
1952 haar eigendom afstoten en de
pachter kocht de stee met aanhoren in
de Cambronpolder. Op een steen is dat
feit vermeld: 'P.L. Mangnus 1952'. Hij
overleed plotseling in 1955, waarop de
weduwe met elf kinderen eigenaresse
werd. In 1966 nam de oudste zoon An
ton het bedrijf over. Door kortsluiting
in een landbouwtrekker brandde de
schuur in september 1990 af. In het
nieuwe bedrijfsgebouw liet hij een
vierde steen aanbrengen: 'Deze steen
geplaatst na brand door A.A.L. Mang
nus, sept. 1990'.
I Met dank aan A.A.L. Mangnus te Vogelwaar
de.
