DE STEM
spelletjes
II Ganzenbord
9
10
mom
Per jaar 350 gulden per persoon voor Sinterklaascadeautjes
mêmöï
\%m$\
tem heeft ook
egenden
2
3
r
m
mnmr
>loem
"uiman
v
SIMTEGO.
HET WERElüSPEJi
>AN GROTE KtASSf
He* xh&tyd
m&mnm
IWM-
ïlrtAAt
M&TWyjA
oumRl
mm,
ken en (zwaar) lichamelijk gehandicapten vaa^
etaalbare vakantie. Wij hopen weer op de
in rekenen. Bij voorbaat dankl
)1 601. Giro 145
tu Fondsenwerving
"Ook ik doe mee
Meer Informatie?
Bel: (076) 560 20
Er zijn van die spelletjes die in geen enkele kast
mogen ontbreken. De echte klassiekers dus,
goed voor avonden lang vertier voor iedereen
tussen de 4 en 94 jaar. De ultieme lijst:
Het spel moet begin zestiende eeuw ergens in
Italië zijn ontstaan. De bedenker is onbekend.
Wel weten we dat er over het eerste speelveld
geen ganzen waggelden, maar met de hand ge
sneden stenen geluksbeeldjes. Het spel was aan
vankelijk nog niet gedrukt, maar werd in steen
uitgebeiteld. Al wel had het parcours de spiraal
vorm. De Spaanse koning Philips II kreeg in
1587 een van de eerste ganzenbordspelen ca
deau van Francois de Medicis.
Spelvreugde: 6 (weliswaar een klassiek spel
maar behoudens 'de put' en 'ga drie zes plaatsen
terug' niet echt spannend).
Mens erger je niet
het spel zelfs congressen gewijd. In 1968 werd
daartoe een Ludotheek in Dyon opgericht.
Spel vréugde: 6 (waarom zo laag? Luister nog
maar eens naar de conference van Toon Her
mans)
Monopoly
Uitgevonden door Charles B. Darrow in 1929,
het wereldwijde economische crisisjaar. In de
originele versie gebruikte hij de straatnamen
van de stad Atlanta City. Het spel werd pas echt
een succes toen elk land zijn eigen beroemde
winkelstraten kreeg. De oerversie (met een
maximumbiljet van 500,-) is in Nederland al
lang vervangen door een uitgave die beter aan
sluit bij het hedendaagse prijspeil.
Spelvreugde: 7 (maar lager als er geen complete
straten aangekocht kunnen worden)
Stratego
Ludo, de voorloper van Mens erger je niet, ont
stond ergens in de tweede helft van de 19e eeuw
in Engeland. De spelregels werden in 1887 vast
gelegd door de firma John Jaques Zonen. Lu-
do stamt af van het eeuwenoude Indiaase spelle
tje 'Pachisi' dat met kleine gesneden paardjes
werd gespeeld. Het spel wordt tot in alle uithoe
ken van de wereld gespeeld: van Kameroen tot
Togo en Jamaica. Om de drie jaar worden er aan
plaatsingsmogelijkheden van 'de vlag' wel uit
geput).
W0
JD Risk
Eén van de jongere klassiekers uit de spelletjes-
kast, uit 1970 namelijk. Was in Amerika al vrij
snel een succes. In Nederland zorgden vooral
studenten voor de popularisering van het spel.
Waarschijnlijk omjlat zij geen last hebben van
de onvoorspelbare tijdsduur van dit spel. Ooit
binnen een half uur afgelopen, soms om vier uur
's nachts nog niet.
Spelvreugde: 8 (een van de weinige spelletjes
waarbij het onderscheid tussen vriend en vijand
in één klap kan omslaan).
Trivial Pursuit
Val aan en verover de vlag. Sinds de jaren vijftig
trekken miljoenen mensen met die opdracht ten
strijde: 1, 2, 3. Wat is dat? Bom! Elk jaar wordt
het Nederlands kampioenschap Stratego gehou
den, dit jaar was er zelfs een heus wereldkampi
oenschap. En wie veroverde het meeste vlaggen
en werd daarmee wereldheerser? Peter van Bo-
degom, een Nederlander.
Spelvreugde: 7 (na 25 spelletjes zijn de originele
'T
Memory
varianten op het visuele geheugenspelletje niet
meer te tellen.
Spelvreugde: 8 (voor kinderen) en 5 (voor vol
wassenen, want die leggen het bij dit spel altijd
af tegen de kleintjes)
Mikado
Beter bekend als Triviant. De Canadees Michael
Wurstlin bedacht het bordspel vol aardige, we
tenswaardige en overbodige weetjes in 1982.
Groeide uit tot een wereldhit met vele aanvul-
sets en kinder- en tv-varianten.
Spelvreugde: 8 (als er tenminste geen grote ego's
meedoen, want dan kan het wel eens minder ge
zellig worden)
Een spel, genoemd naar de titel van de Japanse
keizer, de onaantastbare Mikado. Daarmee
wordt meteen de belangrijkste positie van het
gekleurde hoofdstokje in het spel aangegeven.
Een handvol gekleurde stokjes (met de Mikado
die de meeste punten vertegenwoordigt) wordt
op tafel gegooid. De bedoeling is die stokjes stuk
voor stuk, zonder dat de naastliggende stokjes
bewegen, op te pakken. Speciale kleurloze stok
jes mogen daarbij als hulpmiddel voor de vin
gers worden gebruikt. Mikado is in Frankrijk
ontstaan en heet daar Jonchets.
Spelvreugde: 5 (vooral vanwege het eeuwige ge
zeur of het stokje nu wel of niet bewogen heeft)
Sjoelbak
In 1957 uitgevonden in Zwitserland door Hein-
rich en William Hurter. Inmiddels is het aantal
FOTO MARC BOLSIUS
houdens hebben zo'n bak. Let wel: Nederlandse
huishoudens want sjoelen is een oer-Hollands
spel. Voor al degenen die geen weet hebben van
de officiële regels; er is een officieel orgaan: de
ANS oftewel Algemene Nederlandse Sjoelbond,
postbus 23543,1100 EA Amsterdam.
Spelvreugde: 7 (mits er op voorhand afspraken
zijn gemaakt over de spelregels - het wel of niet
stenen terug laten kaatsen of stenen terugpak
ken onder het plankje door).
Twee spellen speelkaarten
Populair van kleuterklas tot bejaardensociëteit.
Maar alleen leuk op eem echte - meterkastvul-
lende - supergladde sjoelbak (officiële maten:
2.00 meter lang en 41 centimeter breed). Al in de
17e eeuw werd een vergelijkbaar knikkerspel
beoefend maar pas sinds een jaar of vijftig be
staat de sjoelbak. Naar schatting 500.000 huis
Exacte herkomst van het kaartspel is niet be
kend. Volgens de Chinezen werd het al in in
1120 uitgevonden om de vele vrouwen van kei
zer S'eun Ho te amuseren. Een legende uit India
houdt het op de vrouw van een maharadja die
het spel voor haar man bedacht. Dit omdat zij
zich groen en geel ergerde aan haar man die de
hele dag aan zijn baard zat te plukken.
Geen spel ter wereld biedt zoveel variatie als
een spel kaarten (of de stok zoals ze in Brabant
zeggen). Daarom, of het nu gaat om pokeren,
rikken, pesten of patience, krijgt dit spel voor
spelvreugde een 10.
Met dank aan spelletjesdeskundige Gejus van Diggele.
1997
POILER MET
DERDE REMLICHT
VAN BINNENUIT
TE OPENEN
BAGAGEKLEP
geprijsd. U kunt al van uw eigen
naf f 28.950,- (leaseprijs f749,-).
WERELDMERK
Surpirfs
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1997
Klassiek speelgoed altijd goed
Hij is in het land en dus is er geen ontkomen meer aan.
Er moeten cadeautjes voor Sinterklaas worden gekocht.
Speelgoed staat daarbij nog steeds met stip op nummer 1 van
elk verlanglijstje. Wat moet het dit jaar worden: de pop die elk
halfuur op Kindernet langskomt, het Speelgoed van het Jaar
of toch maar een onvervalste klassieker als Monopoly?
Sint-stemming' komen' zijn de
voornaamste verklaringen voor
het late koopgedrag.Gemiddeld
sjouwen de Klaas-kopers zo'n
acht winkels af voordat de lijstjes
zijn afgewerkt. Daarom rijden de
meesten ook vaak naar de dichts-
bijzijnde stad of plaats waar ze
genoeg winkelvariatie hebben om
hun aankopen te doen (60 pro
cent legt maximaal 6 kilometer af
voor de Sinterklaas-cadeaus).
Over de achtergronden van het
feitelijke aankoopgedrag geeft
het onderzoek helaas weinig uit
sluitsel. De consumenten waar
deren zaken als bijzondere Sint
etalages, Sinterklaas-liedjes in
de winkel en het leuk inpakken
van de cadeautjes, maar onduide
lijk blijft waarom de keuze uit
eindelijk valt op die ene Barbie,
dat nieuwe spel of die leuke
bouwdoos.
Waarschijnlijk is die verklaring
ook amper te geven. Natuurlijk
zijn het de kinderen zelf die met
hun lijstjes en vragen het koopge
drag in belangrijke mate sturen.
En op hun beurt worden de kin
deren weer beïnvloed door aller-
Door Hans van Alebeek
„Wat moeten we dit jaar in he-
I nelsnaam toch weer kopen? Ze
I hebben alles al. Ik weet het echt
niet."
I Het is een luxeprobleem maar
I wel herkenbaar voor veel ouders,
I opa's, oma's en andere kinder-
.iienden die deze weken weer op
moeten voor de Sinterklaas-
I cadeautjes. Per huishouden, zo
verwachten de middenstanders,
rdt er dit jaar zo'n 350 gulden
surprises uitgegeven. Vooral
I speelgoed, op de voet gevolgd
I door boeken, cd's en videoban-
I den
I Volgens het meest recente onder
hoek 'Sinterklaas en de detail
handel' van het Hoofdbedrijf-
p Detailhandel koopt een
I ruime meerderheid van de consu-
meuten die cadeautjes pas in de
;te twee weken voor Sinter-
I klaas (met een piek in het week-
lade vóór 5 december). En dat
I terwijl de speelgoedfolders al in
lie herfstvakantie in de bus plof-
I fen. 'Druk, druk, druk' en 'in de
Gemiddeld sjouwen de Klaas-kopers zo'n acht winkels af voordat de l
v zijn afgewerkt en alle cadeautjes zijn aangekocht.
FOTO DE STEM DICK DE BOER
lei speelgoedreclames. De bro
chures van Bart Smit en Intertoys
zijn een dankbare inspiratiebron
voor verlanglijstjes en de stort
vloed van reclame-spots op
Kindernet en RTL4 komt daar
nog eens mals overheen. Geen
kind (en ouder) kan die stort
vloed aan tv-spotjes ontwijken.
December, met een forse aanloop
in november, zorgt voor de aller
grootste lawine aan 'onderbre
kende boodschappen'. IP, het be
drijf dat reclame verkoopt voor
de commerciële tv-zenders, ver
kocht vorig jaar december bij
voorbeeld voor bijna 4 miljoen
gulden aan tv-reclame voor
speelgoed. Veelal zijn dat de gro
te merken (o.a. Ravensburger,
MB, Jumbo en Lego) die het geld
hebben om de kinderen via het
scherm te verleiden. Lego gooide
er bijvoorbeeld voor ruim drie
ton tv-reclame tegenaan en Mat
tel (Barbie met name) iets meer
dan 150.000 gulden. Koploper is
de firma Hasbro die voor maar
liefst 1,4 miljoen gulden spelle
tjesreclame over de kinderhoofd
jes uitstrooit. Dan moet het ook
raar lopen wil K'nex niet aan
slaan.
Diezelfde grote speelgoedjongens
staan ook altijd vooraan bij de
jaarlijkse verkiezing van het
Speelgoed van het Jaar. Een titel
die ten onrechte de indruk wekt
dat het hier om het allerleukste
en -beste speelgoed van het afge
lopen jaar gaat. In de praktijk is
het namelijk een verkiezing die
door de speelgoedbranche zelf
wordt opgezet. En die branche is
ook zeer goed vertegenwoordigd
in de jury (waar verder een paar
vakjournalisten in zitten en één
speelgoeddeskundige). Omdat
één van de voorwaarden boven
dien is dat het speelgoed breed
verkrijgbaar moet zijn, winnen
meestal de grote fabrikanten.
Dit jaar werd de verkiezing voor
de 24e keer georganiseerd. Wie
echter een blik werpt op de lijst
van de afgelopen jaren, ziet dat er
tussen het winnende speelgoed
maar een paar echte blijverdjes
zitten: zoals de Nintendo-spel-
computer uit 1988, het behendig
heidsspel Pisa uit 1987 of My
First Sony uit 1989 bijvoorbeeld.
Het merendeel gaat roemloos ten
onder in de stortvloed van nieu
we spelletjes, poppen en speel
goed die het jaar daarna weer
verschijnen. Want elk bedrijf
hoopt natuurlijk op een echte
kaskraker als Monopoly, Risk of
Triviant. Want dat is klassiek
speelgoed dat in bijna geen huis
houden ontbreekt. En als dat wel
zo is, wordt het automatisch aan
geschaft zodra er kinderen in het
spel komen. Eigenlijk zijn dat
ook de allerleukste spelletjes.
I.
ij mu,\f a/nJ
3
3W,
fStf.
AT..
