fpr
DEKKER
DE STEM
Groei aantal
slachtoffers
van geweld
Veel belangstelling voor werken aan Westerscheldetunnel
'ut& SMea
AALZAAK
IN
3D GRENEN
/V/ANTIEK
Licht op het kerkhof
3000 panden zijn niet
aangesloten op riool
Begeleid wonen voor
aantal ex-verslaafden
Boek in dialect: Kaotje Vetkoeke gaot op merote
DESTEM
en voordeligste
ik in Zeeland
rcollectie
SHOW
de bruid
DSTBURG
WÊmÊÊmmÊÊÊÊÊËË
Heer werk voor Slachtofferhulp
Tien mensen
aangehouden
bij inval in
drugspand Hulst
Achttien maanden
Bezorgdheid
over paarden
in wei Clinge
Nieuwe voorziening in Terneuzen
Bent u de
Modelmaker
die Bijl
Polyester b.v.
zoekt?
Kerstserie
BREDA
Chassé Theater
10 dec - 4 jan 1998
Bier voor
vestingsteden
is klaar
/an 13.00-17.00 uur
lerd feestdagen
Voor een boeket
op maat
en in stjil
~t n n landpoortstraat 21
a 1 11 1 4515 CB IJzendïjke
telefoon:
st>j$
auwerijstraat 31
17/455221-454343
insdags koopavond,
aend van 14.00-18.00 uur.
Zeeland
Van onze verslaggever
Middelburg - Het aantal slachtoffers van zware criminaliteit,
verkeersongevallen, zelfdoding en seksueel geweld in Zeeland
is in 1996 aanzienlijk toegenomen. De Stichting Slachtoffer
hulp Zeeland kreeg vorig jaar 3500 meldingen.
I I I I I
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1997 C1
'i'i'TI W—
Van onze verslaggever
Terneuzen - Er is veel belang
stelling voor werken aan de
Westerscheldetunnel. Tot nu
toe hebben ruim driehonderd
mensen een sollicitatiebrief
geschreven om in aanmerking
te komen voor een baan bij de
bouw van de tunnel of zijn
geselecteerd door arbeidsbu-
reau's.
Het merendeel van de sollicitan
ten, zo'n 75 procent, is werkloos.
Het resterende deel heeft werk,
maar ziet volgens projectmana
ger W. de Waal een baan bij de
tunnel als een nieuwe uitdaging.
Vooral omdat werken aan een
geboorde tunnel in een zachte
ondergrond prima staat op een
cv. Want de kans is groot dat er
in de nabije toekomst meer van
dit soort tunnels gebouwd moe
ten worden, onder andere voor
de Betuwelijn en de Hoge Sneld-
heidslijn. „Mensen met ervaring
zullen bij die projecten hoogst
waarschijnlijk ook ingeschakeld
worden, mits de reistijd accepta
bel is."
Maar ook het project zelf is voor
een flink aantal sollicitanten re
den om ingeschakeld te worden,
aldus De Waal. „De Westerschel
detunnel is een belangrijk en
spraakmakend project met veel
uitstraling."
Drie partners, Arbeidsvoorzie
ning, Start en Vedior ASB ver
zorgen samen de werving en se
lectie van het benodigde perso
neel.
De Waal verwacht dat de kandi
daten voor januari volgend jaar
te horen krijgen of ze in aanmer
king komen voor een baan. In
eerste instantie worden met na
me de kandidaten geselecteerd
voor de klassieke betonbouw
maar ook voor de veldfabriek en
de tunnelmontage.
Het merendeel van de kandi
daat-werknemers is woonachtig
in Zeeland. De helft boven en de
andere helft onder de Wester-
schelde, aldus De Waal. De bou
wer, de Kombinatie Middelplaat
Westerschelde (KMW) vindt een
reistijd van een uur het maxi
mum.
ASV gaat er vanuit dat er tijdens
de bouw jaarlijks driehonderd
tot vierhonderd arbeidsplaatsen
nodig zijn. ASV werkt samen met
drie centra voor vakopleiding om
het personeel klaar te kunnen
stomen voor het werk. Werken
aan de tunnel vergt speciale
vaardigheden en discipline. Tij
dens het werkelijke boren, dat
begint in 1999, zijn de werkom
standigheden te vergelijken met
die in de mijnbouw. Het perso
neel werkt dan als mollen onder
de grond, zes dagen per week, 24
uur per dag in een vier-ploegen-
dienst.
Dit blijkt het jaarverslag 1996
van de stichting. Slachtofferhulp
kreeg in 1993 nog elfhonderd te
lefoontjes. „Zeeland kent dus een
forse toename van het aantal
slachtoffers," concludeert L.
Smit van de stichting. „We heb-
i te maken met een toegeno-
men vraag naar hulp bij misdrij
ven en verkeersongevallen.
Mishandeling
De stichting kreeg vorig jaar niet
alleen te maken met meer slacht
offers, maar ook met een verzwa
ring van de delicten. Het werk
van de vrijwilligers is hierdoor
I aanzienlijk verzwaard. „Slacht-
vragen meer hulp. Het
I blijft niet bij dat ene telefoontje.
We begeleiden de slachtoffers in
bet hele verwerkingsproces. Dat
geldt ook voor de nabestaanden,
waarmee we veel gesprekken
i. Wat vorig jaar ook opviel,
de stijging van het aantal
slachtoffers van relationeel ge-
1. Vrouwen die thuis mishan-
I deld en/of bedreigd worden. Dat
I zijn schrijndende gevallen. Het
zijn vrouwen die meestal niet
een van thuis weg willen gaan
at ze contact met ons opne-
i. Ook deze vrouwen proberen
we zo goed mogelijk te begelei
den."
Smit wijst de toename van het
aantal meldingen ook aan de ver
groting van de naamsbekendheid
van Slachtofferhulp. „Slachtof
fers weten ons meer te vinden.
We krijgen overigens ook tele
foontjes van scholen en andere
instanties. Hoe moeten ze bij
voorbeeld een zelfdoding bespre
ken in de klas. We krijgen hier
over zeker twee telefoontjes per
week. Dat is veel."
Zorgelijk
Smit noemt de toename van het
aantal slachtoffers van misdrij
ven en verkeersongevallen een
zorgelijke ontwikkeling. „Zee
land scoort nog steeds hoog wat
het aantal verkeersdoden betreft.
Ondanks alle inspanningen die
worden verricht om de Zeeuwse
wegen veiliger te maken.
Vanwege de stijging van het aan
tal meldingen bij Slachtofferhulp
gaan de kosten omhoog. De stich
ting kampt voor dit jaar met een
tekort van 25.000 gulden. De
stichting doet een beroep op de
provincie en Zeeuwse gemeenten
om de subsidie te verhogen. „Uit
de cijfers blijkt immers dat we
heel belangrijk werk doen,"
meent Smit.
Van onze verslaggever
Middelburg - In Zeeuws-Vlaanderen zijn ruim drieduizend
panden in het buitengebied niet aangesloten op het riool. De - -
gemeente Oostburg spant in absoluut opzicht met zo'n 950 pan- Cel VOOF geweid
I den (9 procent) de kroon.
Van onze verslaggever
Hulst - De politie heeft gis
termiddag in Hulst een ver
kooppunt van softdrugs op
gerold. Het gaat om het pand
Hulsterweg 168. Tijdens de
inval werden vierhonderd
gram hasj en anderhalve kilo
marihuana in beslag geno
men alsmede diverse slag- en
steekwapens. Er werd tien
verdachten aangehouden.
De politie had naar aanleiding
van binnengekomen informatie
het vermoeden dat vanuit het
pand, waar op de begane grond
een horeca-bedrijf is gevestigd,
werd gehandeld in softdrugs.
Op de bovenverdieping trof de
politie het verkooppunt van
softdrugs aan. In de horecaruim-
te waren twaalf bezoekers aan
wezig waarvan er tien werden
aangehouden vanwege het in be
zit hebben van softdrugs. Vijf
hebben de Belgische nationali
teit.
Deze tien personen werden na
verhoor naar huis gestuurd.
Aangehouden en overgebracht
naar het poltiebureau voor na
der verhoor werden de 42-jarige
in Hulst woonachtige bedrijfs
leider van de horeca-onderne-
ming en de 22-jarige verkoper
van de aangetroffen drugs. Deze
man woont in Koewacht. Tegen
hen wordt proces-verbaal opge
maakt.
in Sluis/Aardenburg en
I Hontenisse staan percentagege-
wijs de meeste woningen zonder
I rioolaansluiting. In Sluis/Aar-
I denburg gaat het om 439 wonin-
hw (14,6 procent) en 443 (12,7
I procent) huizen in Hontenisse.
van Gent heeft in absoluut
I opzicht de minste woningen (148.
|!J procent) die niet aangesloten
i en Terneuzen (336. 2,4 pro-
t) soort percentagegewijs het
te.
I® Axel zijn 302 panden (5,9 pro-
'-'en onze verslaggever
list - Omwonenden van
Clitexweg in Clinge
maken zich ernstige zor-
8® over twee paarden die
jaar in een wei lopen. Vol-
8®s de bewoners worden
t door de eigenaar aan
jllm over gelaten en zijn
I dieren aangewezen op
«ten dat de omwonenden
dagelijks in de wei depo
neren.
I Politie is er al bij gehaald,
1 maar die kon niet anders dan
I 'aststellen dat er genoeg gras
E wei groete er een drink-
'""«llatie is en dat de paar-
1 er gezond uitzien. Maar
I is volgens de buurtbewo-
niet zo verwonderlijk.
die voorzien de
«jes dagelijks van brood,
I n°f™!ei1 en ander eetbaars.
IDierenbescherming is
Geschakeld. Maar ook die
1 net als de politie, niets
I m61] °®dal er zeker geen
I taZf is van verwaarloosde
den. De Dierenbescher-
heeft de bewoners het
I B ®e§even om het voede-
Vo°dopig te staken. Im-
I i„rs' a's de dieren echt door
I vvorH e'®enaar verwaarloosd
I tal ze over een aan_
I j,„W.elren vel over been. En
I de Dierenbescher-
1 actie ondernemen.
cent) in het buitengebied en in
Hulst 384 (4,7 procent) niet aan-
gelosten op het riool. In geheel
Zeeland gaat het om zo'n 6200
woningen die verstoken zijn van
een aansluiting.
Uiterlijk in 2005 moeten alle wo
ningen in Zeeland een rioolaan
sluiting hebben of voorzien zijn
van een zogenoemde minizuive-
ring. En dat kan grote financiële
gevolgen hebben voor de inwo
ners van de gemeente.
Het gemiddelde rioolrecht in Zee
land bedraagt momenteel ruim
honderd gulden per aansluiting.
Maar dat bedrag zal de komende
jaren verdrievoudigen en in som
mige gevallen zelfs boven de vijf
honderd gulden uitkomen als ge
volg van de noodzakelijke aan
passingen van het riool. En als re
kening gehouden wordt met de
kosten die gemoeid zijn met extra
aansluitingen in het buitengebied
kan dat bedrag nog hoger uitval
len, zo vreest de provincie.
Volgens de provincie hebben de
gemeenten tot nu toe geen of
slechts onvolledig onderzoek ver
richt naar de mogelijke oplossin
gen in het buitengebied. Een spe
ciale werkgroep van waterschap
pen, gemeenten en provincie on
derzoekt momenteel op welke
manier aan dat manco voldaan
kan worden. Begin volgend jaar
zal die werkgroep met een advies
komen, zo is de verwachting.
Van onze rechtbankmedewerker
Middelburg - De rechtbank in
Middelburg heeft gisteren de
23-jarige K. El H. uit Terneu
zen na een eis van dertig
maanden en 750 gulden scha
devergoeding veroordeeld tot
een gevangenisstraf van acht
tien maanden plus de 750 gul
den schadeclaim.
De ellende met en rond El H. be
gon op 19 augustus van dit jaar,
toen hij in een woning in de Nieu-
wediepstraat probeerde in te bre
ken. El H. nam de benen en de be
woner ging hem met een ijzeren
staaf achterna. Vier dagen later
stond El H. bij de man in de tuin,
pakte zijn mes en maakte steken
de bewegingen naar hem. El H.
werd door de politie opgepakt,
kon het politiebureau weer snel
verlaten en ging naar kennissen,
waar hij de nacht doorbracht. In
de ochtenduren bleek dat hij de
portefeuille van de bewoonster
had gestolen.
Daarnaast kon El H. zich niet be
dwingen, toen op 11 juli in Ter
neuzen een automobiliste niet be
reid was om drugs bij hem te ko
pen. Uit kwaadheid pakte hij een
klinker en sloeg daarmee op de
voorruit en het dak van de splin
ternieuwe auto. En passant had
hij uit een politiewagen een
staaflantaarn ter waarde van
driehonderd gulden weggeno-
Vierhonderd lichtjes gisteravond op het kerkhof van Westdorpe
ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de kerk van West
dorpe. Memento Mori oftewel 'Gedenk te sterven' in deze gure, re
genachtig avond zo dicht bij hen die het aardse tranendal verlaten
hebben. De graven zijn feëeriek verlicht in het duister door het op
flakkerend kaarslicht. De lichtgloed leidt naar het centrale kruis
aan het eind van het wandelpad. Rechts ligt in een zee van licht de
graftombe van bouwpastoor A. Ooningkx van de kerk.
De kerkdienst, geleid door de deken, is druk bezocht. Buiten zijn
acht vrijwilligers hard aan het werk om alle vierhonderd lichtjes op
tijd op de graven te plaatsen. In eerste instantie waaien ze uit. Dan
komt iemand op het idee om een omgekeerd plastic bierglas te ge
bruiken en er de bodem uit te halen, zodat het als windlicht dienst
kan doen. De weergoden hebben geen vat meer op het licht. Voor de
kerkhof commissie is de avond geslaagd wanneer de kerkgangers een
bezoek brengen aan het verlichte kerkhof en hun bewondering niet
onder stoelen of banken steken. foto wim kooyman
Van onze verslaggever
Terneuzen - In Terneuzen wordt gestart met een project voor
begeleid wonen voor ex-verslaafden. Het gaat om een voorzie
ning voor verslaafden die met succes zijn afgekickt, maar nog
niet zelfstandig kunnen functioneren. Ze worden daarin ge
traind.
(ADVERTENTIES)
Kijk morgen in
en maak werk van
deze of een van de
vele andere vacatures
Nu Hue
on sta9®i
Kassa tel. (076) 530 31 32
Nationale Theaterkassa
0900 - 9203 (75 c.p.m.)
Het initiatief komt van Emergis,
Centrum voor Geestelijke Ge
zondheidszorg in Zeeland. De
voorziening voor begeleid wonen
voor ex-verslaafden is momenteel
een belangrijke ontbrekende
schakel in het verslavingszorgcir-
euit in Zeeland.
Het project wordt opgezet in Ter
neuzen, Goes, Middelburg en Vlis-
singen en omvat in totaal twintig
plaatsen. Terneuzen krijgt er vier.
Het ministerie van Volksgezond
heid heeft besloten een subsidie te
geven voor het realiseren van
twintig plaatsen begeleid wonen.
De subsidie komt neer op vijftien
duizend gulden per plaats per
jaar. Daarnaast wordt voor de in
richtingskosten eenmalig een be
drag van vierduizend gulden per
plaats beschikbaar gesteld. B en
W stellen de leden van de raads
commissie Maatschappelijke
Dienstverlening volgende week
voor medewerking te verlenen aan
het project.
Tijdens deze vergadering komt
ook het voorstel aan de orde de tij
delijke dag- en nachtopvang voor
verslaafden met een jaar te ver
lengen tot 1 januari 1999. Het ex
periment zou eigenlijk een jaar
duren, maar de minister van
Volksgezondheid vindt deze tijd te
kort voor een goede evaluatie van
het project. B en W zijn het met de
minister eens, maar menen wel
dat het project op basis van de al
opgedane ervaringen vrij goed
aan de gestelde verwachtingen
voldoet. Er is sprake van vermin
dering van overlast en afname van
criminaliteit en daardoor is ook
het gevoel van onveiligheid min
der.
Het ministerie stelt vier ton be
schikbaar voor de dagopvang. Het
college is bereid 186.700 gulden te
geven voor de nachtopvang.
De dagopvang is door het Open
baar Ministerie in Zeeland inmid
dels erkend als plaats voor straf-
vervangende arbeid. Hiermee kan
het project volgens het college te
vens een belangrijke bijdrage le
veren aan de resocialisatie van de
cliënten.
Door Ronald Verstraten
Terneuzen - Ik èn nooit kun
nen dienken da'k as ouwe Ter-
neuzenèr de weg in Terneuzen
nie meer zou weten, want dao
komt 't wè op neer, schrijft
Bram Verlinde aan het eind
van zijn boek 'Terneuzen van
Toen tot Noe'. Hij is er noe
over uutverteld, maar maakt
nog één keer een rondje door
de stad. Alle wandelingen in
zijn veraoltjes zou hij nog wei-
eens willen loapen, 'maor
daarvoar bin ik noe t'oud.'
Dus laat hij zich rondrieejen,
want da kos nie zoavee ener
gie.
Vierentachtig jaar is hij nu en hij
heeft het nog bijna nenzo druk als
termeuwe auto. En passant had en maak WerK Van (iHmmmi éSk nonngnnnl Dienstverlening volgende week vervangende arbeid. Hiermee
hij uit een politiewagen een Hd7d nf oon uan Ho n' uu. c.» voor medewerking te verlenen aan het project volgens het colleg
staaflantaarn ter waarde van aeze een van ae het project. vens een belangrijke bijdragi
driehonderd gulden weggeno- yg|g andePG VacatllPGS Tijdens deze vergadering komt veren aan de resocialisatie va
men. ook het voorstel aan de orde de tij- cliënten.
in de jaren dat hij voor De Gruy- geschreven. Bram werd in 1913 in oplage was binnen de kortste ke- pend, maar vier jaar later weer hadden, 't Naojekussen, (Drie>
ter heel Zeeuws-Vlaanderen België geboren uit Terneuzense ren uitverkocht. De Heemkundi- verdween. gen) noemt Bram ook nog e\
^nnvlrrnicfo Dn A a -Pia+e iron r»r»of /vn/tofc Rii Vtof ni+VvraLar» iron rlo rro T Zover» icrincT Tprnpii70n tnrin^a TL UnVv n<-»r»i+ lnmnon danlrnn rlo+ ™nn rtn-n mmn nr> AAt nnmrtr\ n-,s
Vari onze correspondente
Hulst - Brouwerij de Hal
ve Maan uit Hulst heeft in
opdracht van het vesting-
stedenproject een nieuw
bier gebrouwen: het ves-
tingstedenbier. Het wordt
vanaf volgende week uit
geleverd.
De veertien steden die mee
doen aan het project willen
dit bier promoten en op de
jaarlijkse Vestingstedendag
(in 1998 in Bergen op Zoom)
wordt het geschonken. Hulst
is een van de veertien steden
en volgens Paul Vermeersen
van De Halve Maan is het
een stevig bier. „Echt zwaar
geschut. Op het etiket staat
Smakelijk Gerstenat uit de
vestingstad." Volgens de
brouwer lijkt het donker
bier van hoge gisting (acht
procent) op bokbier. De in
grediënten zijn: water, gerst,
rogge, goldhop, laurier en
gist. Elke deelnemer van het
vestingstedenproject pre
senteert het bier op een voor
die stad geschikt moment.
Volgende week is er een pre
sentatie in 's- Hertogen
bosch. Wanneer het bier in
Hulst gepresenteerd wordt
is nog niet bekend.
in de jaren dat hij voor De Gruy-
ter heel Zeeuws-Vlaanderen
doorkruiste. Op de fiets van oost
naar west. „Er is geen hoekje in
Zeeuws-Vlaanderen, of ik ben er
wel geweest," zegt Bram. Zes jaar
geleden ging hij met zijn vrouw in
verzorgingshuis De Blide wonen.
En sindsdien mag het blad Blide-
klanken op zijn bijdragen reke
nen. Eerst over het oude, later
over het nieuwe Terneuzen. En
omdat ze hem aan zijn jasje blij
ven trekken, zoekt hij het nu al
ver over de provinciegrenzen
heen.
Zijn veraoltjes, maar ook sommi
ge van zijn gedichten, zijn hele
maal in het Terneuzens dialect
geschreven. Bram werd in 1913 in
België geboren uit Terneuzense
ouders. Bij het uitbreken van de
Eerste Wereldoorlog vluchtte het
gezin gauw weer terug naar de
Scheldestad en sindsdien is hij er
nooit meer weggeweest. Zijn 82-
jarige echtgenote, mevrouw Ver-
linde-Meertens werd geboren aan
de Oostkolk in Terneuzen en alle
bei praten ze 'plat'. „We vinden
het zo zonde dat het dialect ver
dwijnt," zeggen ze.
Ed Elve, een neef van Bram, zag
wel iets in het bundelen van al die
verhalen. Ko Paulusse werd erbij
gehaald voor de foto's en zo ont
stond het boek 'Terneuzen van
Toen tot Noe'. De eerste, beperkte
oplage was binnen de kortste ke
ren uitverkocht. De Heemkundi
ge Vereniging Terneuzen toonde
interesse en er werd besloten een
uitgebreide herdruk te maken, ter
gelegenheid van het 35-jarig be
staan van de vereniging.
De tekst is hetzelfde gebleven,
maar het aantal illustraties in het
boek is flink gegroeid. Waren er
eerst maar twintig foto's, nu zijn
er meer dan zeventig opgenomen,
allemaal uit de verzameling van
Paulusse. Luchtfoto's, overzicht
foto's en vooral veel oude ansicht
kaarten. Van 'De Trambrugge', of
het oude Concert en Bioscoopge
bouw. En van de Terneuzense
Wielerbaan die in 1934 werd geo
pend, maar vier jaar later weer
verdween.
Ik heb nooit kunnen denken dat
mijn verhaaltjes nog eens de aan
leiding zouden zijn voor een jubi
leumboek," zegt Bram in zijn
voorwoord, dat tevens als dank
woord dient. Het boekje bevat
'herinneringen vanaf zijn prilste
jeugd' en hij hoopt dat op deze
manier toch nog iets van het Ter
neuzense dialect bewaard blijft.
De inhoudsopgave alleen al bevat
een schat aan dialectwoorden en -
namen. De veraoltjes gaan over
d'Axelsebrugge, of over D'Ouwe
Kee. Over Javanieters (bewoners
van de oude volksbuurt 't Java)
die een geweldige saamorigheid
hadden, 't Naojekussen, (Driewe
gen) noemt Bram ook nog even,
mao dan was je éélemao verre
buuten Terneuzen en veder gaon
ik ók nie. Over Terneuzen zelf
constateert Bram heel nuchter:
het was een vestingsstadje wao
later het kenaol eigelik dwars deu
gegraven is.
De nostalgische verhaaltjes wor
den door Bram levendig verteld.
Hij kende iedereen, maar wat het
nog leuker maakt, is dat hij een
hele lijst van bijnamen opvoert.
Zo kom je Kees Keutel tegen,
Jantje Paling, Ko van Sanne of
Kaotje Vetkoeke. Piet Zuur ver
kocht kenaolwater toen er nog
geen waterleiding was. Iedereen
had wel een regenbak, maar da
was voor de waste. Het kanaal
water werd gebruikt om de stoepe
te schuren.
Het boek bestaat uit twee delen.
Het eerste heet 'Wandelingen
door Terneuzen', het tweede
'Over Terneuzen'. Verlinde ein
digt met twee gedichten: 'Toen'
en 'Noe'. Een van de aardigste
stukjes gaat over oude Terneu
zense uitdrukkingen. Iemand die
van oaren of poaten deugt is een
niksnut, als hij te veel drinkt, ziet
hij zo blauw as een schorte, want
dat krijg je als je te veel op mero
te gaot (op stap gaat).
Terneuzen van Toen tot Noe
door A. J. Verlinde, uitg.
Heemkundige Vereniging Ter
neuzen, verschijnt op 1 decem
ber. Prijs 30,-.
