DE STEM
Criminele verslaafden ploeteren op voormalige kazerne voor maatschappelijk herstel
a van morgen....
2710
NDBEVEILIGING
VTIE
lidorganisatie voor de Volkshuisvesting
Voor diverse functies bij
i woningcorporaties in geheel
Nederland zoeken wij:
VOLKSHUISVESTERS (M/V)
afvoerende ervaring in de sector?
rijf of fax dan voor meer info naar HabiTa1
Postbus 4937
5604 CC Eindhot
- 265 3522
- 265 3584
stel. Wij zoeken enthousiaste medewerkers voor
ikte vleeswaren in cups. De werktijden zijn varia-
rerrichten werkzaamheden. Bent u geïnteresseeiu
ps of kom langs. Informatie: Wendy vander Linden
abc. tel. (OM) 245 SOM.
Vrik, vijfendertig jaar, vult
bedrijvig de provisie aan
in de keuken van het voor
malige officiershotel van
de Koningin Wilhelmina-
lazeme. Nauwgezet zet hij pindakaas bij pin
dakaas en mayonaise bij mayonaise. Hij is
sinds drie dagen chef eetzaal. Dat beschouwt
hij als een promotie na de groenvoorziening en
let schilderen van eindeloze gangen.
Erik was eenentwintig jaar verslaafd. Aan her
oine en later cocaïne. Hij financierde zijn ge-
huik uit inbraak en diefstal. Erik kent diverse
gevangenissen als zijn broekzak evenals aller
lei afkickprojecten. Nu draait hij alweer vijf
maanden mee in het experiment te Ossend-
recht van de Stichting Opvang Verslaafden
(SOV) uit Rotterdam. Die proef beoogt crimi
nele verslaafden als sociale burgers terug in de
maatschappij te zetten. Erik steekt zijn en
thousiasme niet onder stoelen of banken: „Ik
4enk dat het nu gaat lukken. Ik ben hier heel
sterk gemotiveerd. Ik ben vier keer uit de bajes
ontvlucht en hier, waar je zo het hek over kunt,
blijf ik binnen."
laten Ton Quadt, directeur SOV, en Willem
fan der Zee, lokatiemanager in Ossendrecht,
naar meteen wat misverstanden uit de wereld
ti. De methode Ossendrecht is, zoals som-
migenwel hopen, geen toverstaf die alle drugs-
verslavingen uit de wereld helpt.
■Verslaafden zijn net mensen. Je hebt er aller-
ei categorieën in. De verslaafde prostituee, de
lakloze die gewoon behoefte aan een kachel
iteft, de psychiatrische verslaafde die gigan
tisch veel compassie en zorg nodig heeft en de
«onsen hier die criminaliteit als levensstijl
bobben ontwikkeld. Als het om algemene zie
kenhuizen gaat vindt iedereen het normaal dat
er verschillende afdelingen zijn. Maar ook bij
verslaafden moet je kijken wat helpt bij een
De populatie in Ossendrecht bestaat uit man-
M tussen de achttien en veertig. Ze zijn ge-
«iddeld tien tot vijftien jaar verslaafd geweest
ai harddrugs. Ze waren jaren bezig met veel
voorkomende criminaliteit. Stelen, roven, lie
pen bedriegen. De meesten hadden geen dak
Weekind
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1997
Keerpunt
Ossendrecht
Criminele drugsverslaafden moeten straks verplicht naar een af-
kickinrichting. De Stichting Strafrechterlijke Opvang (SOV) expe
rimenteert in Ossendrecht alvast hoe dat moet gebeuren. Met een
straf regime. Dat 35 van de 75 verslaafden, die sinds oktober vorig
jaar naar Ossendrecht kwamen, te zwaar bleek. Inmiddels zijn de
kinderziekten eruit en houden meer deelnemers het vol. En heeft de
omgeving de grootste argwaan laten varen.
tor Joyce Ernest
in uit het ondersteunen van de transportplanners,
in van vrachtbrieven en verdere administratieve
risen: MBO niveau, zelfstandig, initiatief neroend,
Duitse en Franse taal in woord (en geschrift is een
baan. Informatie: Nikky Goudman.
1.(0413)3121 00
)R WEEKENDEN) EN CCV-B'ERS
te toekomstmogelijkheden en wilt u direct aan
chrijf u in of bel ons voor informatie.
1492) 50 7150
5SE
jedrijf in Tilburg,
met Word, een
taal in woord en geschrift en
n geschiktheid biedt de baan uitzicht op
seerd? Neem dan a.s.
iaskiaArts.
raat 16. t»l. <0t3> 536 79 50.
niqu0.nl
'Brik
!s sinds drie dagen chef eetzaal. Dat beschouwt hij als een promotie na de groenvoorziening en het schil- Willem van der Zee (links), lokatiemanager in Ossendrecht: Verslaafden zijn net mensen. Je hebt er allerlei ca-
1 ww eindeloze gangen.
tegorieën in.
Beursplein 5
is in
rep en roer
Tilburg en
Johan Stekelenburg
combineren wel
WEEKEND
3 Vallées
vormen een
eindeloos
skigebied
WEEKEND
S REIZEN
FOTO'S DE STEM DICK DE BOER
„We hebben hier zelf een inbraak gehad. Alle
moesplantjes die we op het terrein kweken zijn
gestolen. Er was een gat in het hek geknipt.
Zowel de politie als de marechaussee conclu
deren dat de dader van buiten komt. Niemand
kan mij ervan overtuigen dat de omgeving last
van ons heeft. Niet dat het hier alleen pais en
vree is. Het is hier niet de afdeling 'gemakke-
lijken'. Elke dag moeten we in de groep en in
dividueel problemen en spanningen evalueren.
Er is elke dag wel wat. Daarover doen we niet
geheimzinnig. Öok niet als er mensen weglo
pen."
Weglopers
Vorig jaar ontsnapten drie verslaafden per au
to naar België. Ze werden snel opgepakt en
moesten toen alsnog een gevangenisstraf uit
zitten. Het zijn niet de enigen die het niet red
den. Van de ongeveer vijfenzeventig verslaaf
den, die sinds de opening in oktober vorig jaar
hun intrek in Ossendrecht namen, zijn er vijf-
enendertig afgehaakt. Weggelopen of ze ver
telden gewoon dat ze wilden vertrekken. Het
gebeurt om allerlei redenen. Maar de laatste
tijd steeds minder. Want de SOV heeft de kin
derziekten uit het begin zo langzaamaan wel
overwonnen.
„Het ging om een experiment dat aan een bu
reau was bedacht. Daarmee ging zo'n veertig
man personeel aan de slag. Ze waren afkom
stig uit zes verschillende penitaire inrichtin
gen, twee verslavingsinstellingen en de politie
en brachten allemaal hun eigen cultuur mee.
De jongens roken het op een kilometer afstand.
Zoiets spelen ze onmiddellijk uit. Dan verto
nen ze, onaardig gezegd, junkengedrag. Daar
krijgen ze weer kritiek op, ze pikken het niet
en klimmen het hek over. Hoe ze het doen, we
ten we niet. Binnen een paar uur zitten ze in
Rotterdam, worden gearresteerd, veroordeeld
en draaien de gevangenis in."
Van de doorzetters zitten er inmiddels twintig
in de tweede fase in Overschie. Vijf zijn eraan
toe om de buitenwereld in te stappen. Die heb
ben al een baan en een huis. Quadt denkt dat
die koplopers het gaan redden in de grote, bo
ze stad met de dealers die ze er kennen. Die
zijn maar een van de oorzaken voor een terug
val.
Voor Erik, de eetzaalchef, is werkeloosheid de
grootste dreiging. Hij was ooit twee jaar clean
en viel terug bij verveling. „Daarom weet ik
pas echt of het lukt als ik buiten ben. Dan ga ik
pas tellen."
Ook voor Quadt en Van der Zee is de grote
vraag is hoe de klanten het doen als ze een jaar
uit het project zijn. „Onze eigenlijke taak is om
een fors aantal de maatschappij in te helpen.
Maar dit is nooit een honderd procent succes
verhaal. In verslavingsklinieken slaagt dertig
procent. Wij zijn blij als wij tussen de veertig
en honderd procent op poten krijgen. Maar als
volgend jaar de wet ingaat op grond waarvan
de rechter iemand verplicht kan laten afkic
ken, moet ons concept wel werken. Als de
proef hier in april 1999 afloopt en het dwang-
project in Hoogvliet begint kun je heel veel uit
onze ervaringen halen."
KER VLEESVERWERKING
En vast dienstverband met uitstekende verdien
n de vleesverwerkende industrie. Als u een gem»»
past u zekei binnen het team en kunt u direct aan
rmatie zo spoedig mogelijk contact met ons op.
rs.
bat 17. tel. (0165152 46 ZO.
AfcHKER
t met een opleiding op MBO niveau en een 9
us 123. U bent software minded, kuntre"SIa";L.
en en heeft uitstekende communicatieve vaam»
ng en klantgerichte houding is een must
an Brink
15. tel. (0162)47 6330
Cyberspace
is bezaaid
met graven
INTERNET
AV-28WR 2
boven het hoofd en zaten continu in de drugs-
scene. Sommigen konden nog nauwelijks de
dag van de nacht onderscheidden. Zolang ze
maar niet knettergek zijn, hebben ze via het
SOV-project een kans om het leven weer op
poten te zetten. Een vrijwillig gekozen alterna
tief voor de zoveelste gevangenisstraf. Met
woonruimte en een baan in Rotterdam in het
voorzicht.
De weg daarheen begint in Ossendrecht. In de
drugskliniek, zegt de omgeving. De drugsver
slaafden zelf spreken liever over 'het hotel'. En
dat was het gebouw ook van oorsprong. Een
vleugel met slaapvertrekken en een vleugel
met alles voor het natje, droogje en de ont
spanning. Tussen de vleugels een keurige re
ceptie. Er is weinig veranderd. Alleen, de gas
ten zijn geen officieren meer. Het zijn drugs
verslaafden die altijd onder toezicht staan en
overal op gesloten deuren stuiten. Ze zijn te
vens hotelpersoneel dat strikt de instructies
dient op te volgen. Alleen hond Tippie, door
toeval hier beland, mag naar believen luieren.
Overleven
Als de gasten Ossendrecht binnenkomen, zijn
ze een paar weken in een huis van bewaring
helemaal of bijna lichamelijk afgekickt. Maar,
benadrukt Van der Zee, de verslaving zit dan
nog wel tussen de oren.
„Je moet ze, als ze hier pas zijn, eens zien eten.
Arm om het bord en bunkeren maar. Hun ge
drag is gericht op overleven. Ze moeten hier de
meest simpele dingen leren. Eén plak kaas op
je boterham in plaats van in. een keer de halve
schaal op je bord kieperen. Een ander de melk
aangeven. Je sociaal opstellen, in de groep
functioneren, geduld hebben en je aan de huis
regels houden. Ze hebben drie maanden nodig
om zich te voegen. En dan beheersen ze nog
niets aan ingewikkelde vaardigheden. Hoe ge
draag ik me op het werk? Hoe ga ik om met een
teleurstelling? Het vergt minstens een half jaar
om dat in de grondverf te zetten."
Het dagprogramma staat tot op de minuut
vast. Om zeven uur op. Ontbijten, kamer op
ruimen en aan de slag met werk, sport, onder
wijs en sociale vaardigheden. Tot het om klok-
Onderhoud aan wagens van de marechaussee. „Het is frappant hoe gedisciplineerd ze bezig zijn,zegt begeleider Henk Duurkoop.
slag vijf tijd is voor het diner. Het duurt een
half uurtje. Opruimen dan weer en verplicht
ontspannen in de voormalige officiersmess
waaruit de alcohol is verbannen. Daar moet je
dan, je hele leven gewend om op bed te liggen
of op het criminele pad te zijn, bedenken of je
biljart of muziekles neemt bij de pastor. Die
houdt in de kleine kapel ook diensten. De helft
van de verslaafden draaft ervoor op. Zodra ze
clean zijn, krijgen ze meer behoefte aan bezin
ning.
Op overtreding van de regels staan sancties.
„Je moet er veertien jaar verslaving uitmep-
pen." Ton Quadt bedoelt het niet letterlijk.
Maar op een zachte aanpak zijn deze mensen al
vaak genoeg stuk gelopen.
„Wij moeten met respect, geduld, compassie en
helderheid met hen werken. Maar zonder in
houdelijk therapeutisch bezig te zijn. Het ver
haal dat ze het als kind zö zielig hadden heb
ben ze de hulpverlening al twintig keer ver
teld. Wij keren het om. We leggen de nadruk op
maatschappelijk herstel. Tegenover het nale
ven van de regels, waarvoor ze een contract
hebben getekend, stellen wij zelfstandige huis
vesting, een baan of dagbesteding en herstel
van hun relaties in het vooruitzicht."
Het alternatief wordt als laatste strohalm
vastgegrepen. Het geeft de nodige motivatie.
Want het valt niet mee om opgesloten te zitten
en je continu naar anderen te schikken. Maar
het moeilijkst vinden de meesten het moment
dat ze weer helder genoeg zijn om na te den
ken. En beseffen dat ze het halve huis van hun
eigen familie leegroofden om drugs te kopen.
Of dat ze hun kinderen verwaarloosden. En
zich gaan afvragen, vaak de dertig al gepas
seerd, wat ze aanmoeten met de rest van hun
leven.
Erik, de eetzaalchef, lijkt de narigheid maar
liever te verdringen. Herhaaldelijk voert hij
aan dat hij vooral leuke dingen heeft meege
maakt. Al is dat voor veel mensen moeilijk te
begrijpen.
„Perron Nul, dat is niets voor mij. Maar ik had
mazzel. Ik kon altijd bij mijn ouders en broers
terecht. Die heb ik nooit bestolen. Al was dief
stal en inbreken tien jaar mijn basis. Ik ging
daarvoor met de trein heel Nederland door. Ik
had geld en een woning. Ik stal, kocht, ging
naar huis, deed de gordijnen dicht en gebruik
te. Toen Bij tni} werd ingebroken ben ik ermee
opgehouden. Als ik alles kon overdoen deed ik
het toch anders."
Scholing
Erik wil certifacten voor een vak gaan halen.
De meesten hier zijn nooit aan voortgezet on
derwijs begonnen of hebben het niet afge
maakt. In Ossendrecht leren ze weer fatsoen
lijk rekenen en lezen. Daarnaast doen ze voor
al praktijkervaring op. Iedereen komt aan de
beurt in 'het hotel', het omringende groen en
het garage- en fietsenproject. De verslaafden
zijn wel de laatsten die hadden gedacht dat ze
daar nog eens zouden werken. Want ze lappen
er dienstfietsen van de politie op die ze dan
lekker kanariegeel spuiten. En ze reinigen en
onderhouden de auto's van de marechaussee.
Waarbij ze meteen de wapenschilden repare
ren.
Henk Duurkoop, die in de garage zes mensen
begeleidt, had er bij aanvang een hard hoofd
in. „De meesten hebben vaak aan de andere
kant van zo'n schild gestaan en in die wagens
gezeten. Maar het is frappant hoe gediscipli
neerd ze bezig zijn. Ze zijn zelfs geen Ivan-
hootje gaan spelen met de wapenstokken die ze
in de auto's tegenkwamen. Ze werken hier
graag. Meestal balen ze als ze weer naar het
hotel moeten."
Erik, naast de keukenchef hier de tweede met
die naam, steekt veel op in de garage. Hij is 34
jaar waarvan hij de helft verslaafd was. Hij
doet zijn best om straks de arbeidsmarkt weer
op te kunnen. Al vindt hij de strakke discipline
niet gemakkelijk.
„Een minuut te laat aan tafel en je moet af
wassen. Maar toch, het is hier schitterend. Ik
heb goede hoop dat het gaat lukken." Hij trekt
aan zijn shagje. Eén verslaving mag hij nog wel
hebben.
Ossendrecht, gemiddeld zes maanden, is pas de
eerste ronde. Daarna volgt nog zo'n half jaar in
Nieuw Rodenrijs in het Rotterdamse Over
schie. Als die periode met wat meer vrijheid
zonder terugval wordt doorstaan komt de
vuurproef. Een half jaar op eigen benen. Waar
bij een SOV-medewerker het doen en laten
controleert. En zo ben je al gauw anderhalf
jaar bezig. De gevangenisstraf had er sneller
opgezeten.
De komst van de drugsverslaafden boezemde
de omgeving vorig jaar grote angst in. Het leid
de tot doemscenario's van inbraken en invasies
van dealers. Willem van der Zee, sinds juli
vanuit de Rotterdamse politie in Ossendrecht
gedetacheerd, schrok ervan gewoon van. Hoe
wel, zegt hij, in Rotterdam zijn de mensen niet
anders. Ook daar rezen golven van protest te
gen de verslaafdenprojecten waarbij hij was
betrokken. Die zoals in Ossendrecht weer ver
stomden. Laatst had Van der Zee een rare er
varing.
