'Me:
ke
is
waar
Alleen
De
schiedenis
van
ndhovens
dere trots:
het Dafje
Kookbt
Claudia
standaa
over de joo
DESTEM mi, AUTO VERKEER
DESTEM
AUTONIEUWS KOR]
Nieuw Japans Naakt
Mobiele rariteiten in Essen RoSLnfn-pScakel
Renault bouwt in Rusland
De auto's van Prins Bernhard
Sintra beste trekauto in Engeland
Verbouwde motorfietsen in Autotron
Gordel met airbag
SmaakA
Jongensboek
Marathon
Vorm
Hinkstapsprong
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1997
De air belt kan verwondingen door de gordel voorkomen-
Door Johan van Grinsven
Met een beetje mazzel krijgt el-I
Nederlandse moeder één kee»
Per jaar ontbijt op bed. Juist
met moederdag. Eitje, croissant-:
van gisteren, kopje theej.
Jlaasje jus en dat was het weer];
Je kruimels die onder het dek-;
Jed zijn gevlucht, moet ze latei|
weer opruimen, want er zijri
'atuurlijk grenzen aan wat kinl
jeren en vader voor moederliel
Jen.
ederlanders ontbijten zeldel
nooit in de slaapkamer. Maal
'e het nieuwe boek Breakfas
,elvan de Amerikaanse Jes|
4iff Cool bekijkt, krijgt dc
rngende aandrang zich dage'
,1 °ver te geven aan matineuj
e cuiinairg verwennerij. Wan
ki 'S een fraai uitgevoerd boek
Een grote rol bij de passieve veiligheid van auto's is nog#'! vol smakelijke recepten en foto'
gelegd voor veiligheidsgordels. Maar ze kunnen ook pij#®. de speekselklieren overwerl
die gordels. Honda heeft een air belt ontwikkeld, een gordel I bezorgen. I
van het schouderdeel een soort buisvormige airbag heeft Het droombeeld vormt zich met;
eigen sensor en een eigen opblaassysteem. Zodra een botsing?® een in het hoofd van de lezej
gistreerd wordt, blaast de ballon zich op. ®ven stevig op de rem trapper!
Volgens Honda is dit ideaal, omdat het de werking van de g» bet jachtige leven tot stilstand
spanner ondersteunt. Want de rek of speling in de gordel »r brengen en uitgebreid ontbijtel
deze manier gecompenseerd. Bewegingen van hoofd en nek wo op bed. Met bijvoorbeeld ee
opgevangen omdat de air belt als kussen dient. 1 omelet met basilicum, tomatel
Honda meent dat de air belt ook heel geschikt is voor montage en avocado op vers brood Eel
terin. Wanneer het systeem beschikbaar komt, weet Hon® 1 neks taartje,
niet. 'Op korte termijn', luidt de reactie. e?e aardbeien met crèn
In het Duitse Essen, net over de grens bij Arnhem, wordt va» onsjes met gerookte zalm e:
dag 28 november tot en met zondag 7 december weer de 11 p e~sjalottensaus. Fruitpizze
show gehouden. Verdeeld over achttien hallen van de M®se1 erencake met gorgonzola
ruim 550 exposanten uit heel Europa, maar ook uit Japan en °mkaas er overheen. Of toe
Thema is 30 jaar Essen Motor Show. aar meloen met ham overgote
De altijd drukbezochte show in Essen laat auto's zien, maar 1 een scheut champagnd
ook het aanbod van tuningbedrijven, exclusieve motoren, arna pas douchen, aanklede,
gante voertuigen, oldtimers en raceauto's met o.a. de ge®chL, °P weg. Een op zo'n manie
van coureur Phil Hill. Ook zijn er dragsters met raketaandnj aafd en gepamperd mens ka
zien, fantasieën en zeldzame ontwerpen en studies op basisv ele wereld aan. Zomaar ee
Fiat Bravo/Brava, gemaakt door Pininfarina, ontweipstu® is ineens een heel biiznndei
en Zagato. De show is dagelijks open van 10.00 tot 18.00 uur g geworden.
zaterdag en zondag van 09.00 tot 18.00 uur.
'r ls alleen
een probleem:
Dit prototype van de Honda FN-1 biedt een blik op het k
panse design van de naakte motor. De enorme vloeistofgekoti
de viercilinder heeft een inhoud van 1500 cm1.
Een splinternieuwe naked bike van Honda stond op de kortgeleden
in Tokio gehouden motorshow te pronken: buitengewoon
sief en dus een beetje on-Japans van vormgeving, maar in de ram
van Honda erg geschikt om de lijnen van de motor van de toekomst
te bepalen. Een dikke V-4 zit in de lengte gemonteerd. Een opval
lende vormgevende rol wordt gespeeld door de wielen en het uil-
laatsysteem. Volgens Honda biedt de motor een prachtige nieuw,
kijk op de 'naakte' motorfiets. De motor heet in Japan FN-1. Een
nieuwe Japanse kijk op naakt.
In Moskou worden vanaf het jaar 2000 jaarlijks 120
gebouwd. De topman van Renault en de burgemeester van Mosb.
hebben daarover een overeenkomst getekend. De auto's wordengs-
assemblêerd in nieuwe hallen, maar ook in bestaande geboiiwa
waar autofabrikant Moskvich haar voertuigen voor de Russisch
markt bouwt. Renault wil volgend jaar starten met de productii
van Méganes. Tegen het jaar komt er nog een tweede model bij,
nault heeft toegezegd technische kennis te leveren aan Moskvich
zodat het fabricageproces en de productiekwaliteit van het merk
verbeterd kan worden.
Eerder tekende Opel al een overeenkomst met Lada voor
ductie van Astra's in Rusland.
Frans Vrijaldenhoven, die zich autohistoricus noemt, heeft
boek geschreven over de automobielen die Prins Bernhard in bij:
zeventig jaar tot zijn beschikking heeft gehad. De Prins heeft es
«vrTootio winh nntn n UtniomovinnTTQve nrvvo 1 r wvnl Uam -....
bijzondere affectie met auto's. Vrijaldenhoven sprak mi
zijn hobby en stelde er een boek over samen. Met veel foto's en zeil
een voorwoord van de Prins. Het boek kost 52,50 gulden enwonl
uitgegeven door uitgeverij/antiquariaat Blassekyn in
graaf, informatie via 0184-691447.
In Engeland is de achtpersoons ruimtewagen van Opel, de Sintra
gekozen tot Trekauto van het Jaar. Getest werd een Sintra mei
V6-motor. Opel levert de auto volgend voorjaar ook met een 2.211
ter turbodiesel. Bij de Nederlandse verkiezing van de Trekauto
het Jaar werd de Sintra 2.2 (benzinemotor) in zijn categorie vori
jaar overvleugeld door de VW Passat 1.8. Algemeen winnaarvanJ
verkiezing was toen de Renault Scènic.
De show MotorSale die van vandaag tot en met zondag in hetRos
malense Autotron plaatsvindt, wordt door de organisatie de groo'.
ste in de Benelux genoemd. Het draait om veel eigenbouw-
ren, waaronder customschoppers en zogenaamde streetfighta
die voor een deel door de eignaren zelf bedacht zijn. Maar ook al
grijselijk dure motorfietsen, die door de eigenaren zo gemodif
ceerd zijn dat ze alles bij elkaar bijna een ton kosten.
Er zijn professionele custombouwers, maar ook motorrijders 4
hun voertuig thuis in het schuurtje danig verbouwd hebben. Venli
zijn er demonstraties airbrush en kinderen kunnen zich vermak!
met een groot springkussen. De show is vandaag open van 14.001:
19.00 uur en morgen en zondag van 10.00 tot 17.00 uur. De rata
bedraagt 15 gulden per persoon
Meer dan vijftien jaar w
een boek dat nu al eer
genoemd: 'De joodse keu!
historisch boek in één:
verhalen, confidenties, a 1
oor Peter Janssen
'óg zo'n bijwerking van de pil,
levrouw: de zondagse soep ver-
wijnt. Net als de Hollandse pot.
fiks elk jaar een kind. U werkt
litenshuis en u wenst niet meer
:en in de keuken te staan. Sinds
geëmancipeerd bent, kookt uw
lan weieens. Maar die maakt al
en gerechten die eindigen op
in i: nassi, bami, macaroni, spa-
ïetti.
olgens Claudia Roden gaat het
1 vooral in landen die hun eigen
rokkunst nooit erg serieus heb-
;n genomen. Daar vinden ze het
et erg om traditionele eetge-
Donten los te laten. Niemand
rokt er nog automatisch het-
Ifde potje als moeder of groot-
oeder. Behalve de emancipatie
jn er nog wel een paar redenen
lor die teloorgang, zegt ze. Ge-
Flensjes met gerookte
zalm en dille-sjalotten-
saus. Of toch maar
meloen met ham,
overgoten met een
scheut champagne. Van
het boek 'Breakfast in
Bed' loopt het water in
de mond.
Sinds begin deze maand ligt
'Dafjes' in de boekhandel. Het
is het zesde deel uit een serie
over klassieke wagens in Ne
derland; eerder werden Eend,
Kever, Snoek, Traction Avant
en de Fiat 500 besproken. Al
op de titelpagina legt auteur
Jan de Lange uit dat de term
'Dafjes' zeker niet kleinerend
is bedoeld, maar duidelijk
moet maken dat het boekje
niet over trucks, niet over bus
sen, niet over tanks of aanhan
gers gaat, maar louter over,
juist, dé Dafjes.
Door Max Steenberghe
Een Daf is een auto, waarin de liefhebber graag veel tijd steekt om 'm te conserveren.
Als eerste vrouwelijke burge
meester hoopte mevrouw Smul-
ders-Beliën dat haar dorpelin
gen haar een gemeentefiets zou
den gunnen. Groot was haar ver
rassing toen het geen fiets, maar
een auto werd. Een Daf, knal
groen en met chassisnummer
000002. Tja, de aller-allereerste
Daf - een gele - was voor
KNAC-voorzitter jhr Smits-Van
Oyen, maar de tweede, de AD-
02-06 beviel mevrouw Smulders
uitstekend: twee jaar en vijf
maanden later kwam ze hem in
Eindhoven inruilen, met 99.000
km. op de teller.
Aldus een van de vele anekdotes
uit de niet zo lange, maar daar
om niet minder boeiende ge
schiedenis van Eindhovens an
dere trots: het Dafje.
Auteur Jan de Lange schetst in
136 pagina's een vlotlezend
beeld van het autootje. Het is
vriendelijk geschreven, oogt
compleet, maar is ondanks een
ferm cijferhoofdstuk niet onder
bouwd genoeg om een daadwer
kelijk historisch overzicht te
kunnen heten. Want bij voor
beeld: welke gemeente zo ruim
hartig was om haar burgermoe
der een 'heusche automobiel'
aan te bieden, laat De Lange in
het midden (het was Oost- West
en Middelbeers).
Zoals het Dafje ondanks een
Formule-3-type en succes in
monsterritten als Londen-Syd-
ney en Parijs-Dakar zich nooit
heeft kunnen opwerken tot een
'echte' auto, zo lijkt de geschie
denis van het bedrijf in de be
schrijving van De Lange meer op
een spannend jongensboek met
een wat droef einde, dan op de
kroniek van een van de pijlers
van geïndustrialiseerd Neder
land.
De chronologie is in het boekje
niet makkelijk te reconstrueren,
het verhaal is opgedeeld in
hoofdstukken als Techniek, Ge
bouwen, Kleine series, Sport, en
Export. En de basis voor het he
le verhaal, de personen van 'Me
neer' Hub en 'Meneer' Wim van
Doorne, komt eigenlijk enkel in
het eerste hoofdstuk - 'Het Be
gin' - ter sprake.
Jammer dat uitgerekend die per
soonlijke noot, de karakters van
de gebroeders Van Doorne, niet
is opgepakt. Juist het feit dat ze
als tweeling oogden, maar totaal
verschillende talenten hadden -
de techneut en de zakenman -
hoort onlosmakelijk bij de ge
schiedenis.
Al lang voordat Hub 'Meneer
Hub' was, tekende de Peelse
smidszoon zijn hobby, de 'rij
dende regenjas' zoals hij hem
zelf noemde: een eenpersoons
autootje. Hij was niet de enige;
tatie van het bedrijf'. Wat die
vondsten waren? Geen idee.
Het boek is meer voer voor de
Dafjesfanaat dan voor de ama
teur-historicus of een Eindho-
venofiel. Uitgebreid gaat De
Lange in op alle modellen die
voor de overheid werden ont
wikkeld, maar de positie van het
bedrijf in het Nederlandse be
drijfsleven of de betekenis ervan
voor Eindhoven laat hij liggen.
De overname door Volvo en het
faillissement worden hier en
daar aangestipt, maar meer als
verklaring voor een afwijkend
motortypenummer, dan dat oor
zaak en gevolg achter elkaar
worden gezet.
Ook een verklaring voor het stij
gen en dalen van de verkoopcij
fers is niet makkelijk te destille
ren. Maar uit de foto's komt het
beeld van een autootje dat in
zijn eenvoud en degelijkheid pri
ma paste bij de nuchtere naoor
logse opbouw-generatie, maar
even later werd wegge-
schreeuwd door de roep om indi
vidualisme. Zuinigheid werd als
deugd vervangen door de jacht
op statussymbolen en de Dafjes
maakten plaats voor 'echte au
to's'.
Niet dat de Van Doorne's het
niet probeerden: in het hoofd
stukje 'Studies en kleine series'
wemelt het van prototypes van
'echte' auto's als de P200, P300,
P400 en P500. Alles is gesneu
veld, op de P900 na die uiteinde
lijk Volvo 343 zou gaan heten.
Andere uitzonderlijke types wa
ren sneeuwmobielen, blubber-
scooters, allerhande open mo
dellen, cabrio's, combi's en pick
ups, maar ook vrachtwagentjes,
two-seaters en zelfs een rijdend
Heinekenvat met Variomatic.
Waarmee ook het aardigste as
pect van het boekje naar voren
komt: de uitgebreide foto-docu-
mentatie. Met meer dan 200 il
lustraties is het in feite een foto
boek, en zou het ook een wat for
ser formaat verdienen.
Bladeren door het boekje geeft
heel wat Aha-erlebnissen. De le
gervoertuigen. De Daf Mara
thon, met die rare race-strepen.
Het gedoe rond het rijbewijs -
heel even kon enkel de bezitter
van een nieuwe Daf een examen
afleggen. Beroepsreizer Wim
Dussel, die daadwerkelijk 'in
een d(r)afje de wereld rond'
reed. Het Gouden Dafje - geen
Eindhovense knaap of hij had er
een modelletje van. En uiteinde
lijk die rare Volvo 66, met extra-
dikke bumpers, naar verluidde
extra-noodzakelijk omdat Volvo
opeens had besloten de vooruit
en de achteruit-stand van het
pientere pookje om te draaien.
Het is een aardig boekje. Maar
wat het mist, is het hoofdstuk
Eindhoven, of Mensen. Want
waar het nu het beeld bevestigt
van de Daf-rijder als die aardige
oom uit het zuiden, met altijd
een gratis dinkytoy op zak, we
ten wij van hier wie ze waren,
wat ze konden. Wij kenden de
makers, nauwgezet en nijver als
hun product, de mannen met de
grote handen, wij kenden Me
neer Hub en Meneer Martien, en
later Meneer Martien en Meneer
Piet.
Of, zoals mijn oom zei, toen hij
mij mijn Gouden Dafje gaf: „Al
leen een Eindhovenaar weet hoe
trots je op een Daf kunt zijn."
Jan de Lange - Dafjes, door Jan de
Lange, uitgeverij Elmar, ISBN 90389
06021, prijs 29,50.
Het model van de Daf was een oervorm: tot in lengte van dagen bleven de lijnen herkenbaar.
voor en na de oorlog krioelde het
van mini-autootjes als Heinkels
en Messerschmidts en Fiatjes,
'voor mensen die geen auto kun
nen betalen'.
Na de oorlog concentreerden de
broers zich eerst op vrachtwa
gens en aanhangers. Pas in de ja
ren vijftig kon Meneer Hub zijn
project weer oppakken. Omdat
hij zelf in een Buick Dynaflow
reed, wilde hij het comfort van
een automatische versnelling
ook doorgeven aan zijn geestes
kind. Maar dat paste niet. Waar
op Meneer Hub 'rond Kerst
1954' de gedachte kreeg om de
gangwissel via riemen te laten
lopen, zoals immers ook Dafs fa-
brieksmachines werden aange
dreven. En dat werd de Vario
matic.
Dafs pientere pookje was de
sterkste ontwerpvondst, maar
zou zich als marketingpunt te
gen het autootje keren. Het Daf
je was met twee vingers te bedie
nen, maar daarmee kregen be
stuurders de naam 'niet in echte
auto's te kunnen rijden'. Een re
putatie die ondanks ralley- en
racesuccessen nooit zou verdwij
nen: Dafjes waren voor huis
vrouwen, Eindhovenaren en Jan
deRooij.
Toen de techniek eenmaal op te
kening stond, moest de vorm ko
men. De regenjas zou aanvanke
lijk eenpersoons zijn. Dat was
niet haalbaar. Maar ook twee-
en driezitsmodellen werden uit
gegumd: volgens Meneer Wim
waren alleen vierpersoons au-
toos verkoopbaar. Toen die ko
gel eenmaal door de kerk was,
had ontwerper W. van den Brink
al gauw zijn schetsen klaar. Het
bleek een oervorm: tot in lengte
van dagen bleven de lijnen her
kenbaar en vele malen zou de
enige aanpassing van types be
staan uit een nieuwe grill en/of
een nieuwe letter op het type
plaatje. Andere keren werd luxe
toegevoegd als vloermatten, een
benzinemeter of een buitenspie
gel. Vernieuwingen die vaak al
leen in en om Eindhoven opvie
len.
De eerste proefmodellen waren
net op tijd voor een presentatie
op de AutoRai van februari
1958. En daarmee veel te vroeg,
want kopers zouden pas in okto
ber over hun Dafjes kunnen be
schikken. Maar AutoRai's wer
den om het jaar gehouden, en ui
teraard moest deze Nederlandse
auto op een Nederlandse beurs
gepresenteerd worden, vonden
de gebroeders.
En gelijk hadden ze. De belang
stelling was overweldigend, het
publiek klom op belendende
Volvo(!)-modellen om een glimp
van het nieuwe Dafje te kunnen
ontwaren. Meneer Wim kon 4000
voorbestellingen noteren, waar
mee meteen een probleem werd
geboren, want op dat soort aan
tallen waren de Eindhovense
plannen niet berekend.
Nog voor de productielijn was
gestart, besloten de Van Door
ne's dus hun capaciteit van
25.000 auto's per jaar te verdub
belen. Dat betekende echter dat
pas op 23 maart 1959 het aller
eerste duo stond te glanzen: de
gele voor Smits-van Oyen, de
groene voor mevrouw Smulders.
Het boek gaat zo in hinkstap
sprong door de historie heen.
Soms blijft De Lange uitvoerig
bij mijlpalen stilstaan - die
RAI-presentatie -, andere keren
rent hij door de jaren en de ont
wikkelingen heen. De oorlog is
in het boek nauwelijks terug te
vinden, op de eerste bladzijde
meldt een bijzin dat Hub in de
jaren daarvoor 'met een aantal
vondsten op transportgebied de
basis legde voor de goede repu-
