Ps
stel
.79
.39
Clinton wil ^krachtige actie' tegen Saddam
'OP
ibonen
ïsiroop
'Watersnood treft
800.000 Somaliërs'
Jongeren in Brussel weer slaags met politie
'Algerijnse geheime
dienst zat achter
bomaanslagen Parijs'
'Bibi heeft geen alibi voor moord Rabin'
Sudanezen praten over vrede, maar hebben liever oorlog
ÏATIS
DE STEM
BUITENLAND
A4
tes
ipak
iey video
313016
IndeiJiutp
1040 Deventer
DE STEM
COMMENTAAR
Ambtenarenmacht
BUITENLAND KORT
Weer sterke nabeving in Italië
Adams biedt excuses aan voor IRA-aanslag
Bijna honderd doden in Koerdische strijd
Turkse mensenrechtenactivist vrijgelaten
Junta Sudan wil geen confederatie
8.00 UUR.
I I I I I
MAANDAG 10 NOVEMBER 1997
In voorbehouden.
Door Bert Ummelen
Washington - President Clin
ton heeft de VN gevraagd om
<zeer krachtige en ondubbel
zinnige actie' tegen de Iraakse
leider Saddam Hussein. Van
daag buigt de Veiligheidsraad
zich over de vraag wat te doen,
nU Irak blijft weigeren Ameri
kanen te accepteren als leden
van de VN-teams die zijn mili
taire programma's controle
ren.
Een diplomatieke interventie van
secretaris-generaal Kofi Annan
beeft geen resultaat opgeleverd.
In een interview, dat het tv-actu-
aliteitenprogramma 'Meet the
Press' gisteren uitzond, zei Clin
ton: „Ik verwacht dat de VN zeer
krachtige en ondubbelzinnige ac
tie ondernemen om volstrekt dui
delijk te maken dat hij (Saddam -
red.) zich te onderwerpen heeft."
Het interview was zaterdag opge
nomen, direct nadat de Ameri
kaanse president zijn topadvi
seurs op buitenlands politiek ter
rein had geraadpleegd.
Vanuit Londen kreeg Clinton gis
teren bijval van de Britse premier
Tony Blair.
In een brief aan de Amerikaanse
president schreef Blair er 'niet
aan te twijfelen dat de wereld, net
als in het verleden, pal moet staan
tegenover Irak'. Het kabinet van
de Britse premier gaf gisteren ook
de tekst van een speech vrij, die
Blair vandaag tijdens een banket
in Londen aan de Iraakse crisis
zal wijden. Daarin waarschuwt
hij Saddam 'niet weer de fatale
misrekening te maken' die hij eer
der heeft gemaakt.
De krachtige taal uit Londen
heeft tot speculaties geleid over
de bereidheid van de Britten met
de Amerikanen mee te doen aan
eventuele militaire vergeldings
acties, mocht Irak zijn dreige
ment waarmaken en VN-spiona-
gevliegtuigen aanvallen. De spio-
nagevluchten, uitgevoerd in het
kader van de inspecties van
Iraaks militaire potentieel, wor
den vandaag hervat.
Voor de zevende achtereenvol
gende dag blokkeerde Irak giste
ren de inspectie van militaire fa
ciliteiten door Amerikaanse leden
van de teams de toegang te ont
zeggen. Onder het bestandsak
koord dat iri 1991 een eind maak
te aan de Golfoorlog moet Irak de
VN-inspeeties toestaan. Die zijn
bedoeld om na te gaan of het regi
me van Saddam zich houdt aan
zijn verplichting zijn massa-ver
nietigingswapens en lange-af-
standsraketten te elimineren. Dat
is een voorwaarde voor het ophef
fen van de internationale sancties
tegen Irak, waaronder een olie
embargo. Bagdad zegt dat het aan
zijn verplichting heeft voldaan en
beschuldigt de VS ervan de in
specties welbewust te rekken,
omdat Washington uit zou zijn op
de val van Saddam.
Iraks vice-premier Tariq Aziz
reist vandaag naar de VN in New
York om voor de zaak van zijn
land te pleiten. Onduidelijk was
gisteren of hij de voltallige Veilig
heidsraad zal toespreken of privé
met sommige leden zal spreken.
Tegenover CNN herhaalde Aziz
gisteren dat Iraakse strijdkrach
ten klaar staan om U2-spionage-
vliegtuigen neer te halen als de
VN de inspectievluchten vandaag
volgens plan hervat. Washington
heeft gewaarschuwd in dat geval
prompt tot militaire vergelding te
zullen overgaan.
Volgens bronnen bij de VN zal de
Veiligheidsraad vandaag, on
danks de krijgshaftige taal uit
Washington en Londen, niet tot
militaire actie besluiten. Gere
kend wordt op nieuwe sancties:
uitsluiting van Iraakse functiona
rissen van internationale reizen
en verdere beperking van Bag-
dads mogelijkheden om appara
tuur in te voeren die zowel civiele
als militaire doelen kan dienen.
Rusland en Frankrijk, beide per
manente leden van de V-raad,
verzetten zich tegen gewapend
optreden.
Nairobi (rtr) - In het zuiden van Somalië zijn volgens Unicef
800.000 mensen dakloos geworden door overstromingen. Ze
worden bedreigd door honger, ziektes en de verdrinkingsdood.
Zeker 23 mensen zijn al om het leven gekomen.
.Als we niet meteen helikopters
m boten krijgen, hoeven we al
leen nog maar te helpen bij het
begraven van doden," aldus
I Agostino Paganini, die een Uni-
I cef-hulpoperatie moet coördine
ren.
Hij zei gisteren dat de Wereld
I Yoedselorganisatie, het Rode
Kruis en andere organisaties
voldoende hulpgoederen en
voedsel ter plekke hebben, maar
bet niet naar het getroffen ge
bied kunnen krijgen. De jaren
lange afwezigheid van een cen
trale overheid maakt de hulp
operatie nog moeilijker.
De afgelopen maand is het oos
ten van Afrika getroffen door
overvloedige regenval, die het
gevolg zou zijn van het natuur
verschijnsel El Nino, een meteo
rologisch verschijnsel dat door
een warme zeestroming in de
Stille Oceaan wordt veroor
zaakt. In buurland Kenia zijn als
gevolg van overstromingen zeker
35 mensen omgekomen. Er is
daar voor miljoenen guldens
schade aangericht.
Algiers (afp/rtr/dpa) - In de Britse zondagskrant The Observer
werd gisteren gemeld dat niet de GIA, maar de Algerijnse ge
heime dienst verantwoordelijk is voor de bomaanslagen die in
de zomer van 1995 in Parijs acht levens eisten.
Oproerpolitie blokkeerde gisteren de straten in het centrum van Brussel. Daar demonstreerden allochtone jongeren voor de derde op
eenvolgende dag, nadat de politie vrijdag een Marokkaanse man doodschoot. foto anp
Irtstraat 32,7411 HS Deventer,
1 Tel.; 0570 - 611 899
De Britse Observer baseert zijn
mededelingen over de betrokken
heid van de Algerijnse geheime
dienst bij de bomaanslagen op de
uitspraken van een voormalig
I medewerker van die dienst, die
I wordt aangeduid als Yussuf. Vol-
gens hem was het doel van de
slagen de publieke opinie in
Frankrijk te mobiliseren tegen de
erijnse islamieten. Yussuf
j heeft politiek asiel aangevraagd
m Groot-Brittannië.
In afgelegen gebieden in het wes-
ten van Algerije hebben met mes-
I sen en bijlen gewapende mannen,
I vermoedelijk moslim-extremis-
i van de Gewapende Islamiti-
I sche Groepen (GIA), vrijdag en
zaterdag tientallen mensen afge
maakt.
De meeste slachtoffers vielen in
en bij het dorp Tajmout, zo meldt
de Algerijnse zondagspers.
De grootste moordpartij was in
de nacht van vrijdag op zaterdag,
toen twee groepen gewapende
mannen - in totaal ongeveer
twintig - 22 mensen de keel af
sneden of onthoofdden.
De zes grote oppositiepartijen in
Algerije hebben iedereen in de
hoofdstad Algiers opgeroepen
woensdag te gaan staken om ui
ting te geven aan het protest te
gen de uitslagen van de lokale
verkiezingen van 23 oktober,
waarbij zou zijn gefraudeerd. De
autoriteiten hebben alle betogin
gen, waarvoor van tevoren geen
toestemming is gegeven, verbo
den.
Door Bert Schampers
Brussel - Het is oorlog in An-
derlecht. Sinds vrijdagavond
bekogelen Marokkaanse jon
geren politie en rijkswacht
met straatstenen. Gisteren
kwam het ook in Schaarbeek
tot rellen tussen allochtonen
en de mobiele eenheid.
Volgens minister Vande Lanotte
(Binnenlandse Zaken) zitten
drugsbendes achter de opstand.
Hulpverleners denken dat er
vooral sprake is van frustraties en
onvrede.
Aanleiding voor de ongeregeldhe
den is de dood van een jonge Ma
rokkaan. Hij werd vrijdagavond
door de rijkswacht doodgescho
ten, nadat hij met zijn auto was
ingereden op een groepje politie
mensen. Het slachtoffer kreeg een
kogei in de borst en overleed in
het ziekenhuis. De 24-jarige Ma
rokkaan werd al een tijd gescha
duwd door de politie en werd ver
dacht van drugshandel,
Het incident had plaats in een mi
grantenwijk in de Brusselse ge
meente Anderlecht. Onmiddellijk
gingen groepen allochtonen de
straat op om hun ongenoegen te
uiten over de afloop van de
schietpartij. Volgens sommige ge
tuigen schoot de rijkswacht het
slachtoffer in koelen bloede neer.
De rijkswacht zelf spreekt van
zelfverdediging. Videobeelden
van beveiligingscamera's in de
buurt moeten daarover duidelijk
heid verschaffen.
In Anderlecht bleef het vrijdag
avond urenlang onrustig. De be
togers vernielden auto's en gooi
den ruiten in van winkels en hui
zen. Zaterdagavond begonnen de
rellen opnieuw. Een paar honderd
jongeren speelden een kat-en-
muis-spel met de mobiele een
heid. Ook de brandweer werd
aangevallen. Verschillende poli
tiemensen en betogers raakten
gewond. Volgens minister van
Binnenlandse Zaken Vande La
notte was het protest zaterdaga
vond georganiseerd door drugs
bendes, op wie de politie het sinds
enige maanden heeft gemunt. Hij
kondigde hardere maatregelen
aan om de onruststokers aan te
pakken. Hulpverleners menen
echter dat het incident van vrij
dagavond met het dodelijke
slachtoffer de druppel is geweest
voor jongeren die gefrustreerd
zijn omdat ze geen werk hebben
en in verpauperde wijken wonen
met veel criminaliteit.
In veel wijken rond het centrum
van Brussel is van integratie nau
welijks sprake. Ook Schaarbeek
is een gemeente met een grote mi
grantenpopulatie. Gisteren liep
daar een demonstratie van de
marxistische Partij van de Arbeid
volledig uit de hand. De betoging
was georganiseerd om de dood te
herdenken van een Marokkaanse
jongen die in 1992 door de rijks
wacht werd neergeschoten. Al
gauw voegden zich gistermiddag
gemaskerde jongeren bij de de
monstranten. Ruiten van het ge
meentehuis werden ingegooid en
auto's vernield. De politie arres
teerde meer dan 120 relschoppers.
Door Dora Rovers
Tel Aviv - Meer dan tweehon-
I derdduizend Israëliërs zijn za-
I ierdag samengestroomd op het
I plein waar premier Yitzhak
I Rabin twee jaar geleden dode-
I Ijk werd verwond.
I Zij herdachten er niet alleen de
1 vermoorde premier, maar gaven
I-et hun massale aanwezigheid
I wk het politieke signaal af dat de
I vredesakkoorden die Rabin on-
I «riekende, uitgevoerd moeten
I worden. De grootste manifestatie
I ooit in de geschiedenis van Israël
I werd daardoor tevens een demon-
I stratie tegen het beleid van pre-
mier Netanyahu die erop uit lijkt
te zijn de vredesafspraken terug te
draaien.
„Als Rabin nog in leven zou zijn
geweest, hadden we nu misschien
al vrede met de Palestijnen en met
Syrië. Degenen die de vrede willen
breken, zuilen zelf worden gebro
ken," zei voormalig premier Peres
onder luid gejuich van de massa.
Peres die minister van Buiten
landse Zaken in Rabins kabinet
was, haalde fel uit naar rechtse
politici die onlangs beweerden dat
hij de Israëlische geheime dienst
opdracht zou hebben gegeven Ra
bin te doden. De Israëlische pre
mier werd op 4 november 1995 tij
dens een vredesmanifestatie neer
geschoten door Yigal Amir, een
religieuze jood die een einde wilde
maken aan de Israëliseh-Pales-
tijnse vredesakkoorden.
'Wij willen vrede' en 'Houd de
vrede in stand', viel er op de vele
spandoeken in de menigte te le
zen. Er waren echter ook teksten
als 'Bibi (koosnaam voor Neta
nyahu) heeft geen alibi', die de
huidige premier aanvielen. Deze
scherpe kritiek op de rol die Neta
nyahu speelde in de maanden
voorafgaand aan de moord, werd
gedeeld door de leider van de link
se Meretz-partij, Yossi Sarid. Die
zei dat het niet zo is dat de linkse
partijen alle rechtse Israëliërs of
alle religieuzen verantwoordelijk
houden voor de moord op Rabin.
„We beschuldigen expliciet diege
nen die Rabin een moordenaar en
een verrader noemden," aldus Sa
rid. Hij hield een foto omhoog van
een demonstratie waarop Neta
nyahu aanwezig was en waar be
togers een doodskist voor Rabin
droegen. „Ik vraag u, zag
Netanyahu dit of zag hij dit niet?"
'Hij zag het', klonk het als uit een
mond uit de menigte. De manifes
tatie was een uiting van de diepe
controverse tussen links en rechts
die aan de moord op Rabin vooraf
ging en nog steeds voortduurt. Dat
bracht gastspreker rabbijn Yoel
Bin-Nun er toe op te merken dat
de Israëliërs niet alleen met de Pa
lestijnen en de Arabische buren,
maar ook onderling vredesbespre
kingen moeten voeren.
DE ECHO van de debatten over de Iraanse asielzoekers galmt nog na in
Den Haag. De staatssecretarissen Patijn van Buitenlandse Zaken en
Schmitz van Justitie bleven op hun bewindszetel zitten, ondanks het
feit dat ze de Tweede Kamer onjuist en onvolledig hadden geïnfor
meerd over het lot van teruggestuurde Iraanse asielzoekers.
Cruciaal in de discussie was de rol die ambtenaren van het ministerie
van Buitenlandse Zaken hebben gespeeld. Zij hebben de bewindslie
den op het verkeerde been gezet. Ministers en staatssecretarissen kun
nen dit nooit als geldig excuus gebruiken. Ze zijn en blijven eindverant
woordelijk. Wanneer de ambtenaren falen, faalt de minister. Wanneer
de affaire de geloofwaardigheid heeft aangetast, dan moet hij of zij
opstappen.
Ten tijde van de kabinetten Lubbers gebeurde dat met regelmaat.
Paars - een kabinet dat zegt politieke zuiverheid en vernieuwing voor
te staan - is aanzienlijk vergevingsgezinder ten opzichte van de be
windslieden. Een oude politieke wijsheid zegt dat in een dergelijk soe
pele politiek ook ambtenaren de grenzen van hun macht aftasten. Ze
communiceren minder met hun minister dan noodzakelijk is.
De laatste tijd zijn er (te) veel voorbeelden geweest van onvoldoende
geïnformeerde bewindslieden. Telkens bleek dat topambtenaren hun
minister niet adequaat hadden ingelicht over brandende kwesties. Mi
nister Sorgdrager van Justitie heeft reeds meerdere malen die vernede
rende ervaring meegemaakt.
De minister zal zich binnenkort weer in de Tweede Kamer moeten ver
antwoorden. Tijdens een Kamercommissie van Justitie op 23 oktober
zei de minister dat er een digitaal archief van kinderporno is opgezet.
Het hoofd van de Dienst Recherche Advisering en Ontwikkeling van de
CRI zei zaterdag in Nova dat de CRI nog niet over een dergelijk systeem
beschikt. Het VVD-Kamerlid Van der Stoel heeft zich verbaasd over de
tegenstrijdigheid in de uitspraken van de CRI en minister Sorgdrager.
Van der Stoel wil uitleg van de minister.
De veelgeplaagde Sorgdrager heeft afgelopen week haar begroting
bekwaam verdedigd. In Den Haag werd al gesproken over een sterke
come back van de brekebeen van het kabinet. Wanneer de CRI gelijk
heeft, blijkt er weer een informatiegat te bestaan tussen Sorgdrager en
haar ambtelijke top.
Dat zijn onduldbare situaties. Ministers besturen en ambtenaren zijn
hun dienaren. Voor functionarissen die zich bij willekeur aan het gezag
van de bewindslieden trachten te onttrekken, moet geen plaats zijn.
'Bibi' Netanyahu foto reuter
Perugia - In Midden-Italië is gisteravond kort na acht uur een
zware aardschok gevoeld, met een kracht van 4,5 tot 5 op de
schaal van Richter. Het epicentrum lag op de grens van de pro
vincies Umbrië en Marche.
Volgens de politie van Perugia heeft de schok geen schade aange
richt. Niemand liep letsel op. De aarde in Midden-Italië is sinds
de beving van 26 september - toen elf mensen om het leven kwa
men - niet meer tot rust gekomen. In het weekeinde zijn in totaal
wel veertig lichtere nabevingen gevoeld. Sinds eind september
zijn zes zware naschokken geregistreerd. Volgens deskundigen
komt het zelden voor dat na een aardbeving zo lang naschokken
worden gevoeld. De toestand van de ongeveer 40.000 daklozen in
het getroffen gebied wordt steeds moeilijker. Hoewel het hevig
regent en erg koud is, moeten ze nog steeds in tenten, caravans en
containers wonen.
Belfast - Tien jaar na een van de meest gruwelijke aanslagen van
het Ierse Republikeinse Leger (IRA) heeft Gerry Adams, leider
van de politieke arm van de IRA, Sinn Fein, verontschuldigingen
aangeboden aan overlevenden en nabestaanden. Bij de aanslag
kwamen op 8 november 1987 elf mensen om en raakten 60 men
sen gewond. De bom ontplofte destijds tijdens een herdenkings
bijeenkomst voor slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Over
levenden en nabestaanden herdachten het drama zaterdag in En-
niskillen door bloemen en kransen te leggen. In een interview met
de BBC-radio zei Adams dat de aanslag nooit had mogen plaats
vinden.
Ankara - Bij gevechten tussen rivaliserende Koerdische facties in
het noorden van Irak zijn bijna honderd strijders omgekomen.
Volgens de radiozender van de Democratische Partij Koerdistan
(DPK) van de Iraakse Koerden-leider Massud Barzani hebben
zijn mannen 67 strijders van de Patriottische Unie Koerdistan
(PUK) van Jalal Tabani gedood. Aan de kant van de DPK zouden
dertig doden zijn gevallen.
Ankara - In Turkije is gisteren de blinde mensenrechtenactivist
Esber Yagmurdereli vrijgelaten. Yagmurdereli (52) werd 19 okto
ber in de gevangenis gezet om een indertijd voorwaardelijk opge
legde straf van 22 jaar wegens separatistische activiteiten uit te
zitten, ondanks protesten van westerse mensenrechtenorganisa
ties. Yagmurdereli is officieel vrijgelaten op medische gronden.
Hij werd in september 1991 na een bijeenkomst over mensenrech
ten veroordeeld tot tien maanden cel voor het propageren van een
eigen Koerdische staat.
Die veroordeling betekende dat hij ook de resterende 22 jaar
moest uitzitten van de levenslange gevangenisstraf die hij in 1978
kreeg en waaruit hij in 1991 voorwaardelijk werd vrijgelaten op
grond van nieuwe wetgeving. Het vonnis werd afgelopen septem
ber nogmaals bevestigd. De Duitse minister van Buitenlandse Za
ken Klaus Kinkel zei toen dat zulke straffen de Turkse aspiraties
voor het lidmaatschap van de Europese Unie kunnen schaden.
Door Paul de Schipper
„Ze wilden mij naar
de oorlog sturen." Zwarte Jo
seph staat op het fietspad in
Rijsbergen. Hij schudt het
hoofd, spreekt in losse zinnen:
«Vrienden hebben mij gehol
pen. Ik wil niet dood. Waar is
„Het Aanmeldcentrum?
baar!" Er scheurt een brom
mer voorbij, en vrouw zeemt
deramen.
k'seph komt uit Sudan, het meest
gekwelde land van Afrika. In een
Plastic zak draagt hij een broek
een paar shirts, zijn hoofd zit
tne'; beelden: de demonstre
erde moeders van Omdurman,
e vechtpartijen op de universi-
i ^aar soldaten studenten pro
eerden te ronselen. Joseph het
des achter, gaf zijn wereld op en
ram de alleen de angst voor oor-
derg®6 naar het fietspad bij Rijs-
Toen ze op 27 juli al in de barak-
Z™ Jebel al Marhhyat bij
^durman zaten, beet een schor-
denterTri °PSePakte stu"
vnJa 1 was het sein
naar i opstand' omdat niemand
d lfe,JOngenomkeek- Destu-
Dakv fagden er 111 wapens te
^en te krijgen. Er brak een
vuurgevecht uit met de bewakers.
Twaalfhonderd van de nieuwe
dienstplichtigen wisten te ont
snappen. Sudan is een land van
oorlog. Maar niet het enige. Op
het fietspad in Rijsbergen weet je
zo waar het slecht gaat in Afrika.
Honderden asielzoekers, gevlucht
uit oorden van onrust, melden
zich er dagelijks aan de port van
Fort Europa. De Sudanezen sco
ren hoog in de top tien van asiel-
zoekende nationaliteiten.
Eigenlijk heeft Sudan sinds de
onafhankelijk in 1956 nooit vrede
gekend. In het land vindt een
haast klassieke confrontatie
plaats van de Arabische en Afri
kaanse wereld. Een gewelddadige
ontmoeting die zich afspeelt
langs religieuze lijnen: islam ver
sus christendom, maar ook langs
de etnische lijnen van blank en
zwart, elk verbonden met hun ei
gen invloedssferen.
Inzet van het conflict is een ver
gaande vorm van zelfstandigheid
voor het zuiden, zonder invloed
van Arabische sharia-wetgeving.
De aartsvijanden Iran en de Vere
nigde Staten ontmoeten elkaar in
de Sudanese hoofdstad Khar
toum. Voor de VS is Sudan een
kweekplaats van terroristen, de
ayatollahs zien het land als een
nieuw Iran aan de Nijl.
De echte strijd werd, tot voor
kort, uitgevochten in het zwarte
zuiden van het land. Het funda-
mentalitische regime van gene
raal Omar Hassan al Beshir stond
er tegenover de door zwarte
christenen gedomineerde bevrij
dingsbeweging SPLA.
Tussen die twee tegenstanders
beweegt zich in een al jaren wis
selende alliantie een aantal
strijdgroepen die zich bij het be
palen van voorkeuren laat leiden
door de waan van de dag. Het zijn
vaak niet meer dan bendes, aan
gevoerd door een roverhoofdman
die al plunderend, moordend en
verkrachtend zijn territorium af
bakent.
Zuid-Sudan biedt daar alle ruim
te voor. Het land is ontoeganke
lijk, wegen zijn er nauwelijks. Al
jaren driften er honderdduizen
den mensen vluchtend heen en
weer. Hoeveel geraamten van on-
schuldigen in de Zuid-Sudanese
bush liggen te verbleken, weet
niemand. Voor het hulpverleners-
leger is Zuid-Sudan een soort
Vietnam. Ze vliegen er 's och
tends in, laten op vliegveldjes
voedsel en medicamenten achter
en zitten 's avonds weer achter
een gin-tonic op de invasiebases
in het noorden van Kenia. Ameri
kaanse senatoren toeren er af en
toe rond voor inspectie-missies en
een Zwitserse religieuze organi
satie koopt er regelmatig honder
den zwarte slaven vrij van Arabi
sche handelaren.
Zo gaat het al jaren. De laatste
maanden is er echter iets veran
dert. De rust elders in Afrika
biedt de internationale politiek
ruimte om oog te hebben voor Su
dan. Die aandacht loopt parallel
met een aantal interne ontwikke
lingen.
Het begon met en bruiloft in
april. Oud-premier Sadeq al
Mahdi, onder huis-arest in Khar
toum zou het huwelijk van een
schoonzus bezoeken, daartoe uit
genodigd door een andere fami
lielid dr. Hassan al Turabi. Tura-
bi is de grote fundamentalistische
ideoloog achter het regime van
Beshir en in feite de sterke man
van Sudan. De Amerikanen be
schouwen hem bovendien als de
grote inspirator en gangmaker
van het internationaal islamitisch
terrorisme.
Nairobi (ap) - De militaire re
gering van Sudan heeft het
voorstel van het Sudanese
Volksbevrijdingsleger (SPLA)
om van het land een confedera
tie te maken afgewezen, zo
blijkt uit een document dat cir
culeert bij het vredesoverleg in
Nairobi. De zuidelijke rebellen
zien in de opdeling van Sudan,
het grootste land van Afrika,
de enige mogelijkheid om een
einde te maken aan de al jaren
slepende strijd.
Het SPLA nam in 1983 de wa
pens op. De strijd heeft sinds
dien aan zeker 1,3 miljoen
mensen het leven gekost.
De afgezette oud-premier Sadeq
al Mahdi kwam niet op de brui
loft, maar ging er vermomd van
door, bereikte Ethiopië en voegde
zich daar bij de Nationaal Demo
cratische Alliantie (NDA), een
nieuwe, zwakke coalitie van Su
danese groeperingen in balling
schap.
De komst van Al Mahdi zorgde
voor de opening van een tweede
front in Sudan. Momenteel be
dreigen oprukkende troepen van
de NDA de stuwdam die in de
Blauwe Nijl de elektriciteitsvoor
ziening van Khartoum verzorgt.
De NDA krijgt daarbij minimale
logistieke steun van Etiopië en
Eritrea. Tegelijkertijd rukt in het
zuiden de SPLA op, openlijk ge
steund door Uganda.
Tijd voor Khartoum om letterlijk
alle reserves naar het front te stu
ren. Op 22 juni moesten alle man
nelijke middelbare scholieren in
Khartoum zich bij het leger mel
den. Hun ouders hielden protest
betogingen en ook in het parle
ment klónken verontwaardigde
stemmen, maar 65.000 scholieren
kregen twee maanden militaire
basistraining en werden daarna
naar het front in het zuiden ge
stuurd. „Voor verdere trainig,"
zoals chef-staf generaal Ibrahim
Suleyman dat op 2 oktober uit
drukte. Kanonnenvoer, want voor
minstens 3000 van deze tienersol
daten is geen 'training' meer no
dig. Zij sneuvelden bij de inname
van de zuidelijke garnizoensstad
Yei door de rebellen van de SP
LA.
De afgelopen week zijn op neu
traal terrein in de Keniaanse
hoofdstad Nairobi voor de zo
veelste keer vredesbesprekingen
begonnen. „Of die de langst sle
pende oorlog van Afrika beëindi
gen, is zeer de vraag," zegt Jan
Gruijters, Afrika-seeretaris van
Pax Christi Nederland, „het idee-
fixe dat politieke problemen met
militair geweld zijn op te lossen,
wint in Afrika terrein. De voor
beelden hebben we met Zaïre,
Rwanda en Congo-Brazzaville bij
de hand." Het geloof in een mili
taire oplossing leeft volgens hem
vooral sterk bij de Sudanese op
positie.
Nadrukkelijker dan tevoren be
moeit het buitenland zich nu met
Sudan. De Verenigde Staten ga
ven vorig jaar al 20 miljoen dollar
aan Eritrea, Ethiopië en Uganda
om zich te 'beschermen' tegen Su
danese agressie. Iran en funda
mentalistische Saoedische miljo
nairs steunen Khartoum met geld
en wapens.
Volgens Gruijters wil de Sudane
se regering met deelname aan de
vredesbesprekingen vooral tijd
winnen. De verenigde oppositie
toont van haar kant een goede
wil, maar ziet geweld als enige
oplossing.
De internationale gemeenschap
heeft tot nu toe niet veel anders
gedaan dan met de collectezak de
lijdende Sudanese burgers in le
ven houden. Volgens Gruijters is
er meer nodig: „Diplomatieke
druk op alle betrokken partijen is
noodzakelijk om tot een verzoe
ning te komen. Internationale
druk die leidt tot een duurzaam
vredesakkoord."
De vredesbesprekingen zijn
gaande, maar eigenlijk zitten de
betrolrken partijen in Nairobi een
toneelstuk op te voeren. Het
klinkt pessimistisch, maar bij de
stichting Mensen in Nood kunnen
ze nog wel een gironummer in re
serve houden en op het fietspad in
Rijsbergen zullen ze nog wel een
paar Joseph's uit Sudan voorbij
zien wandelen.
