Als je van
kinderen
houdt# krijg
je altijd
een baan
StudererR*
op jonge leeftijd met 'de
keuze voor het leven'
Leerlinaen worstelen
Pabo's groeien door behoefte aan duizenden extra leerkrachten
,00 uur.
bestem
TILBURG
'Met
beroep
word ik
«S
iPif
Bijna acht ton heeft 'Den Haag'
uitgetrokken voor de campagne
die jongeren ertoe moet
bewegen te kiezen voor een
opleiding in het onderwijs. Het is hard
nodig want er zijn de komende jaren
veel meer leerkrachten nodig dan de
Pabo's - de Opleidingen tot Leraar
Basisonderwijs - nu afleveren.
'Wie heeft Wim Duisenberg leren
rekenen', luidt de vraag bij het
vertederende jeugdfotootje van de
baas van de Nederlandse Bank.
De slogan zou ook kunnen luiden:
'Honderd procent garantie op een
baan, beloning vanaf 3227 gulden
per maand.'
Door René van der Velden
De Pabo in Breda (die zich vooral richt op studenten
uit West-Brabant en Zeeuws-Vlaanderen) zat niet
zo te wachten op de wervingscampagne. De school
aan het Dr. J. Ingenhouszplein kent al enige jaren
een gestage groei van het aantal studenten en de
school is niet toegerust op een explosieve stijging.
Door de verkleining van de klassen in het basisonderwijs zijn er de komende jaren duizenden leer
krachten extra nodig. De Pabo is daardoor een opleiding met een baangarantie geworden.
foto camile schelstraete
Op dit moment zitten er bijna 700 studenten op de
Bredase Pabo (waarvan 120 deeltijd) en dat betekent
dat er nog een stuk of zestig bij kunnen.
De Bredase Pabo is het resultaat van een fusie van
diverse onderwijsopleidingen in de regio en het re
sultaat is onder meer dat meer dan de helft van de 56
docenten ouder is dan 50 jaar. Hoewel de school be
paald niet stilgezeten heeft met de invoering van
computers, zijn er nog altijd studenten die er heel
wat meer van weten dan docenten. Het aantal al
lochtone studenten is op de vingers van een hand te
tellen. En, toenemende bron van zorg in het basison
derwijs: jongens hebben massaal afgehaakt voor een
baan voor de klas. Een toekomst zonder 'mister'.
Pabo-directrice mevrouw M. Lamers weet zich met
moeite even vrij te maken uit haar overvolle agenda.
Want in onderwijsland is altijd wat aan de hand.
Niet op de laatste plaats door de grillen van de mi
nister van Onderwijs, die door Lamers bepaald niet
wordt gespaard. „De politiek wil op korte termijn
scoren. Zo worden nu op scholen de computers bin
nengereden. Dat is een ramp. Ik heb een schoolhoofd
gesproken die zei 'Ze gaan gewoon de kelder in.' En
dat plan van Ritzen om afgestudeerde mensen in
drie maanden klaar te stomen voor het onderwijs:
volslagen idioot."
Terwijl de Pabo in Breda Ritzen wel degelijk tege
moet komt door differentiatie aan te brengen in de
opleidingsduur. In gewoon Nederlands: iemand die
al veel weet, hoeft geen vier jaar meer over de Pabo
te doen.
„Vorig jaar zijn we al gestart met een driejarige op
leiding voor vwo'ers. Dat leverde toen een hele klas
op. Nu zijn we begonnen met een onderzoek of het
ook in twee jaar kan voor mensen met heel veel vrij
stellingen. Het is in beweging maar ik ben tegen
noodoplossingen. Ik zie Ritzen ook nog wel een keer
komen met één jaar, maar dan moet je zo'n zware ei
sen gaan stellen." Volgens Lamers is er minstens
twee jaar nodig om 'te leren hoe een kind leert en om
de kennis van de vakgebieden te richten op de me
thoden om het over te brengen'.
De belangrijkste reden dat de 43 Pabo's in ons land
veel meer studenten moeten gaan afleveren, is dat in
Den Haag besloten is om de klassen kleiner te gaan
maken. De komende jaren zijn er duizenden leer
krachten extra nodig. Mevrouw Lamers is er 'niet
blij' mee. „Die grote klassen zijn het gevolg van ja
renlange bezuinigingen. De minister had nu beter
eerst de condities en het randgebeuren in kaart kun
nen brengen."
Nu al is het bijvoorbeeld een elk jaar terugkerend
gevecht om voldoende stageplaatsen te vinden voor
de studenten op de 350 basisscholen in de regio. La
mers: „Het kost veel moeite maar in september is ie
dereen altijd weer onder de pannen."
Op de Bredase Pabo zitten nog maar vijftien procent
jongens. Oorzaken voor het massaal afhaken van de
mannen zijn volgens Lamers de financiële vergoe
ding en de status van het beroep. Toch zijn die sala
rissen de laatste jaren behoorlijk opgetrokken. La
mers: „Dat is nu te vergelijken met dat van een be
ginnend arts, ruim 3200 gulden bruto per maand
met een uitloop tot iets meer dan 5600 gulden." Een
niet onbelangrijk pluspunt voor de Pabo is dat 85
procent van de afgestudeerde studenten meteen een
baan vindt, waarvan het overgrote merendeel in de
eigen regio. De overigen staan, als ze al niet iets an
ders gaan doen, binnen een jaar ook voor de klas.
„Jongens sowieso en de werkgelegenheid zal alleen
maar toenemen," aldus Lamers.
Inhoudelijk is de Pabo Breda volgens Lamers klaar
voor de toekomst.
„In 1992 was het hier, mede als gevolg van alle fu
sies, nog kommer en kwel. Die strijd is nog steeds
niet over. Maar er is veel veranderd. We hebben een
nieuwe vleugel, we zitten op koers. De opleiding is
veranderd van 'vakken overbrengen' naar 'oplei-
dingsgericht denken: wat heeft de man/vrouw voor
de klas nodig?"
Laten we ook eens opleidingsgericht denken: wat
voor scholieren zoeken jullie voor de Pabo
„Als je hart niet bij kinderen ligt, moet je deze oplei
ding niet kiezen. Je moet houden van kinderen. Elk
schooljaar sturen we 25 studenten weg omdat ze niet
geschikt zijn voor het vak. Ik vertel het aan het be
gin van elk studiejaar: 'Dit is het mooiste beroep dat
je kunt hebben. Je gaat om met levend materiaal dat
straks bepaalt hoe onze maatschappij eruit ziet."
De Hogeschool West-Brabant, waar de Pabo een on
derdeel van is, houdt zaterdag 22 november een open
dag van 10.00 tot 15.00 uur. Belangstellende scholieren
kunnen dan behalve op de Pabo aan het Dr. J. Ingen
houszplein terecht op de Heao, Sociaal Agogisch On
derwijs, Polytechnische Faculteit, Sector Gezondheids
zorg Onderwijs en de Academie voor Beeldende Kun
sten St. Joost.
welk
iets leren,
brochure 0800
805 I
ONDERWIJSBIJLAGE
Het maken van keuzes hoort
bij het leven. Leerlingen van
vooropleidingen als mavo, havo
en vwo moeten op jonge leeftijd
een keuze voor het leven
maken. Zij kiezen een opleiding
en een daarbij behorende
beroepsgroep op een, volgens
sommigen, te jonge leeftijd.
De decaan op school probeert ze
daarbij te helpen. Al weet die
dat het thuisfront een grotere
invloed op de uiteindelijke
keuze heeft.
Door Frank Timmers
Toerisme of 'iets' met kinderen. Timea Palotas uit
Etten-Leur wist het niet. Een open dag op de NHTV
hielp haar op weg. Dat vond ze niks voor haar.
„Dan maar geen toerisme," zei ze en pakte het vol
gende probleem aan. 'lets' met kinderen moest echt
iets worden. „Ze zeggen dat ik zo leuk met kinderen
kan opschieten, dat zien mensen als ik oppas. Ik
vind kinderen leuk, lesgeven lijkt me ook leuk, mu
ziek maken ook maar ik ben niet goed genoeg voor
het conservatorium. Muziek wordt geloof ik wel
steeds belangrijker op scholen dus dat komt goed
uit. Daarnaast ben ik ook creatief," zegt de 16-jari-
ge Timea nu. Ze heeft de knoop doorgehakt. Het
wordt de Pabo waar ze zich laat opleiden tot lera
res. Nu staat ze voor de laatste keuze: Breda of Til
burg. Op open dagen laat ze zich voorlichten en dan
volgt de inschrijving. „Eigenlijk ben ik veel te jong
voor die keuze," vindt de havo-5 leerlinge. „Ik wist
zo gauw niet wat ik moest kiezen. Er zijn zoveel be
roepen. Kijk maar eens naar de aftiteling op tv. Dan
zie je al een hoop beroepen voorbijschuiven waar
van je het bestaan niet eens kent. Misschien zeg ik
straks dat een ander beroep ook leuk was geweest,
weet ik veel."
Op haar school, de Katholieke Scholengemeen
schap Etten-Leur, worden de leerlingen al vroeg ge
confronteerd met de keuze. „De eerste aanzet geven
we in de tweede klas. In alle vakken besteden we
aandacht aan de maatschappelijke relevantie van
het vak. Wat doe je met het vak en past het bij jou?
Dat jaar sluiten we af met een capaciteitstest. Het
zwaartepunt ligt bij de mavo en havo in het derde
jaar. Dan kiezen ze het examenpakket," legt decaan
N. Jansen uit.
Hij en-zijn collega's laten de dan veertien- en vijf
tienjarigen nadenken over zichzelf. Waar liggen
mijn capaciteiten en interesses en wat vind ik be
langrijk in het leven, zijn daarbij de centrale vra
gen.
„Ik was in mijn leven nog niet verder geweest dan
de supermarkt. Toch moet je een keuze maken die je
je hele leven meeneemt," zegt Timea.
Met de keuze voor het vakkenpakket worden de
leerlingen naar een bepaalde sector geduwd. Hoe
breder het pakket, hoe meer kanten ze later op kun
nen.
Decaan Jansen: „De derde klas is eigenlijk te vroeg.
Niet om erover na te denken maar wel om een stuk
je toekomst vast te leggen. Bij de invoering van de
tweede fase verbetert dat gelukkig. De pakketkeuze
wordt afgeschaft en het examen wordt breder. Het
wordt zwaarder maar wel breder, een pretpakket
bestaat straks niet meer."
In het examenjaar worden de leerlingen bedolven
onder informatie van scholen. Voorlichtingsmidda
gen op de eigen school, voorlichtingsdagen op de
school waar ze misschien naar toe willen, open da
gen, meeloopdagen, stages en een berg informatie
op papier.
„Ze rijden het hier met steekwagentjes binnen,"
zegt mavo-decaan G. Manders. „Er zijn er die al
snel zeggen dat ze in de verpleging willen. Die be
reiden zich daar de hele schooltijd op voor. De twij
felkonten komen bij ons terecht. We hebben eens
onderzocht wat nu de grootste invloed op de keuze
heeft. Het thuisfront is daarin het belangrijkst, zo
blijkt. Vrienden ook, al kunnen wij ze meestal wel
duidelijk maken dat ze de keuze niet moeten laten
afhangen van waar hun vriend of vriendin naar toe
gaat. De decaan speelt in de keuze zeker niet de
hoofdrol. Wij zijn een schakel in het hele verwer
kingsproces. Sommigen vragen aan mij wat ze moe
ten kiezen, ze laten mij het ei leggen. Dat doe ik dus
nooit," aldus Manders.
Marleen Paalvast is zo'n 'twijfelkont'. Net als Ti
mea zit zij in het examenjaar van de havo. „Ik wil
de journalistiek in, of communicatie/creatief. Ik
weet het niet, Ik geef me bij alletwee op want ze
werken met uitloten. Het liefste doe ik journalis
tiek, al weet ik dat nog niet zeker. Voor de zeker
heid schrijf ik me ook in voor horeca, want stel je
voor dat ik bij die andere twee word uitgeloot. Ik
wilde zoveel worden en kon moeilijk kiezen. Voor
alle vakken had ik een plus dus dat hielp me ook al
niet. Mijn ouders zeggen dat ik leuk kan schrijven,
ik ben alleen bang dat als ik daar zit, ik helemaal
geen journalist meer wil worden."
Leerlingen die later spijt hebben, zullen er altijd
blijven, denkt decaan Jansen. Hem valt het op dat
de hedendaagse jeugd het toekomstige salaris
zwaar laat meewegen in de keuze.
„Ik hoor het steeds vaker: 'Met welk beroep word ik
snel rijk?'. Dan is de uitleg dat er in bepaalde secto
ren enkelen veel geld verdienen. Ook de keuze voor
een goede of slechte arbeidsmarkt speelt mee. Een
slimme keuze vind ik nog altijd de keuze waarin
mensen al hun kwaliteiten kwijt kunnen. Ze moeten
niet beginnen aan een studie die ze niet echt inte
resseert maar wel een leuk carrière-patroon geeft.
Dat is een stomme keuze."
I 'W0 S DE-STEM/JOHAN VAN C
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1997 F2
Marleen Paalvast (links) en Timea Palotas gaan na het lopende school
jaar de havo verlaten voor 'de studie van hun keuze'. foto cor viveen
ist op zaterdag
wn ij verheid en
je ermee? Wat
rtellen je alles
kun je ook het
word rijk aan
studie aan de
e van 09.30 tot
