de stem
De taaie doodsstrijd van een Scheldedorp
T
9eh^ DE STEM
Breda
itzendbureau
ratie m/v
E1
iedewerker m/v|
Kerncentrale
Gespaard
Het Antwerps havenbedrijf
heeft zijn Doel bereikt. De zo
gewenste uitbreiding op de
Linkeroever is slechts een
kwestie van tijd. Er komt een
nieuw getijdendok, een derde
containerterminal en een
nieuw industrieterrein. Pal
naast het Scheldedorpje Doel.
Nieuw leven voor de economie
jubelen de havenbaronnen en
bestuurders. De dood voor het
gebied jammeren de 900 bewo
ners die er ooit in een wonder
schoon polderlandschap woon-
heerlijk! arcfrjef van pe $tem
nu ook op internet
Verblijven
Industrieterrein 'Mida 1
(in ontwikkeling)
'Doeldok' (in ontwikkeling)
Containerterminal (in ontwikkeling)
Schelde
Kerncentrale Doél
Nederland
r houdt zich
sve werkzaamheden j
fen de crediteurenadmrosir,
et bezoekers aart de
luren en crediteuren;
jaitthten van overige bafe.
ziheden werkt de tune
Is en procedures en kan
u. zoals MEAO
Ibied van financiële gege-
itomatiseerde systemen;
"aardigheden en tact;
t voor ordelijkheid.
(and wegens vervanging van
lerlof en aansluitend ouder-
11998.
Inistratie ontvangt leiding yan
Enistratie houdt zich hoofdza-
f administratie, zoals:
huteren, controleren en ver
wens;
heten met externe instanties;
Itiseringspakket betreffende d
©ze werkzaamheden wordt
legeven richtlijnen en
bp MBO-niveau, zoals MEAO
I in een administratieve functie
lutomatiseerde gegevensver-
Ivaardigheden, zoals tact en
Indelinge- en schriftelijke
Ift voor ordelijkheid.
|oor beide functies overeen-
ezen. Salariëring volgens
2.390,- en max. 3.568,-
pig dienstverband).
ld van beide functies kunt u
Ir M.J. Ros, hoofd Bedrijfs-
1-5233810.
lint u binnen 7 dagen na ver-
[vertentie richten aan mevrouw
ulent, Zorgcentrum Oranje-
IW Breda.
oothandel, onder andere gevestig
eeld in een afdeling Food en ee
ende mogelijkheden op
diverse
jden (zowel in de ochtend- a's 'n
rk met name vakkenvullers
'engenoemde werkzaamhede
lotte hebben wij ook nog P 3
keur met ervaring)-
notiveerd bent en van aanf^ op
vekelijks één of meerdere dag
je drie uur of meer per week
cunnen we je in ieder geva
kun je contact °Pnernenc^,eno
te Breda, telefoon (076) 5
Weekend
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1997
'In Doel wordt
het nooit meer donker'
Door Romain van Damme
pand voor c
r ontvangt leiding van de
I deze
angs de eens zo
J vriendelijke
Jt> uilM Schelde rich
ting Antwerpen rijd je van
de ene verbazing in de an
dere. Sinds jaren is de ri
vier een vette prooi voor
de Antwerpse haven die
zich als een niet te stuiten
veelvraat langs beide oe
vers een weg naar de Nederlandse grens
baant.
Je rijdt er verbaasd langs woonwijken die
diep verstopt zijn in het industriegebied, de
aöakkeltorens van raffinaderijen letterlijk in
de achtertuin en de zeeschepen meren aan bij
de voordeur.
Het verleden is er verdronken in diepe dok
ken en leeft slechts voort in herinneringen die
in het Poldermuseum van het door fabrieken
omsingelde Lillo Fort hangen. Tekeningen en
schilderijen van oude boerderijen en dorpjes
die in de loop der jaren vervangen zijn door
ingewikkelde buizenstelsels die ze fabrieken
noemen.
Doel hangt er straks ook.
„Straks maakt het niet meer uit waar de wind
vandaan komt. Overal rond Doel staan dan
smerige fabrieken, wellicht ook nog een vuil
verbrandingsoven en naast de deur dat getij
dendok met die containerterminal. Daar
staan felle schijnwerpers om er dag en nacht
te kunnen werken. Dan wordt het nooit meer
donker in Doei."
Roger Mussche (62) is van de actiegroep Boze
Doelenaars. Boos is eigenlijk het goede woord
met meer. Dertig jaar vechten voor een leef
baar Doel hebben de scherpe kantjes wegge
haald. „U zegt dat ik nogal gelaten ben. Maar
wat wilt u? Ik ben realist. Als Doel weg moet,
dan liever nu en niet nog eens vijftien jaar
aanmodderen. Dat is voor niemand goed."
Merkwaardig genoeg geen woord over de
kerncentrale met zijn twee gigantische koel
torens die er dertig jaar geleden voor eens en
altijd de horizon vermoordden. In Doel zien
ze het niet meer. Alles went. „Nee,,niet alles,"
zegt Hoger Mussche. „De grens is bereikt. Nog
meer industrie, lawaai en stank, dat kan niet
meer."
Dat kan wel, zegt een andere actiegroep. De
Zwijgende Doelenaars praten honderduit.
„Doel moet blijven, maar dan wel onder onze
voorwaarden. Dat wil zeggen dat er een goede
groene buffer tussen industrie en ons dorp
komt. Met een goede verbinding naar buiten
toe, met een goede waarborg voor de veilig
heid, kortom Doel moet blijven zoals het is."
Claire Gillis zit in de gemeenteraad van Beve-
ren waartoe Doel behoort en woont 48 jaar in
het bedreigde dorp. „Geboren en getogen. En
ik zeg u, Doel is een zalig dorp. Een dorp met
levenskracht. Aan het water dat altijd volk
trekt. Als aan al die voorwaarden voldaan
wordt, dan zeg ik, zeg me waar het beter is
dan hier?"
De voorwaarden liggen op het bureau van
CVP-burgemeester Francois Smet. „Als die
milderende maatregelen bekostigd worden
door het ministerie, dan blijft Doel leefbaar.
Pas op, het zal er anders worden, maar wij
van de gemeente willen Doel op een goede
manier bewaren.Een grote meerderheid van
de gemeenteraad is het daar mee eens."
Het is het antwoord op een uitgelekte interne
nota van het Departement Leefmilieu en In
frastructuur Administratie Waterwegen en
Zeewezen van de afdeling Zeeschelde St. Ni
klaas. Daarin staat dat Doel over enkele jaren
rcoet wijken voor de industrie.
„Prachtig allemaal, die nota's," vindt Roger
Mussche. „In al die jaren zijn er wel veertien
studies over Doel „verschenen. En allemaal
2eggen ze dat Doel uiteindelijk moet verdwij
nen. Geen nieuws jongen."
Het moet er mooi geweest zijn. Een knus
°rpje aan de Schelde die er 1400 meter breed
|s- De polder als een tuin, vol kronkelende
.«weggetjes die overal en nergens naar toe
eidden. Mussche; „Vroeger gingen ze bij het
Stil protest aan een van de woningen
die straks moeten wijken.
Nel Benschop
(79) heeft
gezegd wat ze
wilde zeggen
the Zaken (BEZ) bi«d!akl
■maire zorgproces binnen
De salaris-,
deel uit van dl§jUt.
PAGINA
Goede vakantie M
PAGINA
Een van de straatjes in Doel. Met uitzicht op de koeltorens van de kerncentrale die straks gezelschap krijgt van fabrieken, een containerterminal en een nieuw getijdendok.
FOTO'S DE STEM/DICK DE BOER
Verrassend kun je daarom de ontwikkelingen
van de laatste tijd niet noemen. „Welnee, dat
gebied is altijd voorbestemd geweest voor de
uitbreiding van de haven," zegt Guido van de
Wal van het Gewestelijk Havenbedrijf.
„Het is een tijd minder hard gegaan, door de
mindere groei van de economie. Nu is die eco
nomie zodanig dat er uitgebreid kan, nee,
moet worden. We moeten mee met de concur
rentie. De containersrederijen willen een ge
tijdendok. Dat kan alleen bij Doel."
Kan best, maar toch voelen ze zich in Doel
een beetje bij de neus genomen. „Toen we de
eerste keer voor ons dorp vochten, kwam de
toenmalige staatssecretaris ruimtelijke orde
ning Mare Eyskens hier in '78 vertellen dat
Doel zou blijven. Ha, een overwinning voor
ons. Alleen heeft Eyskens er toen niet bij ver
teld dat er voor Doel uiteindelijk 180 hectare
over blijft."
De toezegging van Eyskens zorgde voor een
opleving. De bouwstop werd zelfs opgegeven,
jongeren kochten weer grond en het aantal
kinderen op school steeg. Tot twee jaar gele
den de eerste geruchten over een nieuwe aan
val op Doel de kop opstaken.
Roger Mussche: „Wie koopt er nu nog een
huis in Doel? Als u weet dat er over vijftien
jaar wellicht afgebroken moet worden, wie
investeert hier dan? Dan bent u toch dom.
Weet u wat het is, het is blijven of stoppen.
Een andere mogelijkheid is er niet meer, wat
ze ook in Beveren zeggen.
Daar in Beveren praten ze met dubbele tong,
zegt de rasechte Doelenaar. „Ze willen profi
teren van de industrie, want dat brengt geld
op. Heel veel geld. Maar ze willen de inwoners
van Doel ook te vriend houden. Ik zeg u, dat
kan niet." Burgemeester Francois Smet kent
die verhalen maar zegt dat ze niet kloppen.
„Luister, als de minister zegt, de voorwaar
den die jullie willen, kan ik niet betalen, dan
gaan we in verzet. Dan maar onteigenen en
Doel opheffen. Dat is onze boodschap."
VERVOLG OP VOLGENDE PAGINA
aanleggen van de baan nog om een boom
heen, die boom werd gespaard."
Nu staan er overal ijzeren bomen. Ze staan
aan de rand van asfaltwegen die zich als
zwarte linten langs de grootmachten Bayer,
Fina, BASF, BP en Monsanto slingeren. Ze
kruisen talloze spoorlijnen. Het sist en bor
relt, en overal is rook, in alle kleuren.
Doel ligt nu nog aan de rand van dat steeds
maar uitdijende havengebied. Maar straks is
ook Doel ingesloten door fabrieken en zee
schepen. En dat wil Roger Mussche niet meer
meemaken.
„Luister, iedereen mag vinden dat het alle
maal nog leefbaar is. Ik vind dat de grens be
reikt is. Nog meer aan de leefbaarheid van
Doel knabbelen kan niet. Kijk eens wat er
met Lillo gebeurd is. Dat was toch ook een
mooi durpke." Lillo ligt aan de andere kant
van de rivier. Een merkwaardige maar wel
groene enclave in het steeds maar vollere in
dustriepark. Toevluchtsoord voor wandelaars
en fietsers die nog eens willen zien hoe het
was. „Moet Doel zo worden? Een paar straten
met wat cafeekes en restaurants voor de toe
risten?"
Zover is het met Doel nog niet. Niet dat het er
nu volop bruist, maar dat hoeft van de Doe
lenaren ook niet. „Geloof me, we wonen hier
rustig," verzekert Claire Gillis. „Iedereen
kent elkaar, het is een hechte gemeenschap.
Ik heb mijn werk hier, zoals de meesten. En
kom, als ik naar Brussel rij, rij ik alleen maar
door industrieparken. Doel is echt niet
uniek."
Het is er stil, die dinsdagmiddag. Een vreem
de stilte, onheilspeHend. Het uitzicht op de
Schelde is sinds een paar jaar verdwenen ach
ter een dikke dijk.
Doel is een paar straten, de kerk, een heus ho
tel dat Europe heet, een paar restaurants en
een winkel. Het gebulder van de Antwerpse
haven verwaait nog net voor het dorp en de
kerncentrale doet zijn werk vrijwel geluid
loos.
„In de zomer is het hier toch wel druk. Dan
zijn hier veel fietsers die eens aanleggen om
wat te drinken en te eten. Saeftinghe ligt hier
vlakbij, da's toch een mooi gebied om te ver
blijven."
Carolien is nog jong en serveert in brasserie
De Molen. Het ruikt er naar nieuw. De veran
da en het interieur zijn van juni dit jaar. „Als
dat hier allemaal industrie wordt, ja, dan
komt er natuurlijk geen mens meer. Die mo
len blijft misschien wel staan, dat is be
schermd monument. Maar voor wie?"
In zijn ruime uitgebouwde woning aan de En
gelsesteenweg schudt Roger Mussche het
hoofd. „Geloof het, als die containerterminal
daar komt, is het voorbij. Dat verkeer alleen
al. Straks ligt Doel in een put. Afgesloten van
de wereld. Kun je daar nog leven?"
De talloze tekeningen zeggen hem meer dan
genoeg. „Het dok is ingekleurd, het industrie
terrein ook. Dat was trouwens in '67 al. Toen
kwam de eerste studie naar buiten. Mét de
bouw van de kerncentrale is men begonnen
met de aanleg van de eerste sluizen en dok
ken."
De haven van Antwerpen dijt uit. „Ze gaan tot op 500 meter van de Nederlandse
grens,zegt Roger Mussche van de actiegroep Boze Doelenaars. „Alles moet wijken
voor de haven en de industrie."
