de stem
iff
Kfil
'Wij zijn niet langer het land van vóór het schandaal'
Droge rode en witte wijnen verrassen telkens weer
Ld vies
Y^lstökkenCUri°Siteit mn AmeTi'
Exportcijfers Oostenrijkse wijn gaan eindelijk weer elk jaar omhoog
O a
voor een goed
Onverdiend
Jongeren
Winst
Geen edelrot
Hoofdstad
Vinotheken
Uhudler
Tante Emma
DVEMBER 1997 D2
irink presenteren 'Erolife'
FOTO ANP
ts komen in Shopping lek-
rjen voorbij, zoals chocolade
ssen, taarten in de vorm van
n, pastapiemels en eetbaar
irgoed. Tot slot neemt het
azine prikkelende, erotische
dsmode onder de loep en een
>video voor beginnende
ipers.
onica, 22.50 uur)
derland 1, 22.52-00.21)
Witches of Eastwick Ameri-
nse speelfilm uit 1987. Regie:
irge Miller. Hoofdrollen: Jack
holson, Cher en Susan Sa-
don. Drie gefrustreerde ge-
eiden vrouwen in het rustige
itsje Eastwick hopen al jaren
de komst van de perfecte
n. Dan koopt een rijke, mys-
euze en charmante vreemde
een landhuis en lijken hun
imen uit te komen.
5C 1, 23.55-01.45)
ath in Brunswick Australi-
e speelfilm uit 1991. Regie:
in Ruane. Hoofdrollen: Sam
111, Zoe Carides en John Clar-
Zwarte komedie. Het gaat de
ge kok Carl niet voor de wind.
n vrouw heeft hem verlaten
zijn nieuwe baan in een disco-
;ek is ook niet alles, hoewel
barmeisje Sophie hem troost
ift. Als Carl op een dag ruzie
ift met zijn assistent Mustafa,
takt de assistent voor de eerste
laatste keer op hardhandige
jze kennis met een vleesvork
zit Carl in de nesten,
uitsland 2, 24.00-01.45)
iggedy Man Amerikaanse
eelfilm uit 1981. Regie: Jack
sh. Hoofdrollen: Sissy Spacek,
•ic Roberts en William Sander-
n.
>xas, WO H. Een gescheiden
■ouw probeert haar kinderen
i te voeden en zich tegelijker-
d de mannen van het lijf te
mden.
at laatste verandert als een
nge zeeman ten tonele ver-
hijnt, die vriendschap sluit met
rnr beide zoons.
!BC 2,01.00-02.30)
Sur§
s
I I I I I
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1997 E1
1PS/VPRO/RNW: 8.08 Wereldnet. NCRV: 9.02
■let gesprek. 9.50 Plein publiek. 11 -02 Sara lac
e... 11.35 Rondom het woord. 12.05 Debat op
6.12.50 De bijbel. 13.08 Radio 5 documentaire,
dokument op 5.14.02 Schuim en as. 16.02
jen en olijven. NP5:17.05 Radio UIT. PP:
ND. NMO: 18.08 Arabisch programma actua
iteiten/religie). 18.48 Turks programma (actua
iteiten). NPS: 19.00 Nieuws en actualiteiten
iet Turks; 19.45 Marokkaans en Berbers; 2U.
Chinees. EO: 21.00 Sin ke ng kai yam. 2uu
haberler. 21.45 Kayen rasja (Er is hoopvro
22.02-23.55 De avonden met Gesproken u
zicht; 22.45 De jazz van Pete Felleman; Aten
bezoek; 23.45 De weeksluiting
2NTIE)
•MEUBELEN BEDTEXTEL
eda Telefoon: 076-5145091 Fax: 5214114
(elektr.) lattenbodems spiralen
(tra breedte- lengtematen)
>renbedden.
een uitgebreide
ctie bedtextiel
k anti-allergisch),
•vertrekken.
branchevereniging Wonen
[Door Hein Sluijter
Ms je wil weten of wijnland
lostenrijk er op dit moment
tel anders uitziet dan vóór
|het antivries-schandaal van
dan kun je het beste naar
[Burgenland gaan. Het is de
jwarmste en droogste wijn-
breek van het land. De om
standigheden zijn er optimaal
|om goede, rijpe en volle wijnen
vervaardigen. Je komt er
ffijwel alle belangrijke soor-
lai wijn tegen die Oostenrijk
produceert.
lijn die nu na twaalf jaar alle-
laal beter? Voor zover ik een in-
heb gekregen, moet ik zeg-
Ifflija, de meeste wel. Er gebéurt
har wat.
largenland is wat wijn betreft
rerdeeld in vier officiële her-
Kunstgebieden. In het noorden
igt Neusiedlersee, waar als van-
schitterende dessertwijnen
fandaan komen. Het klimaat en
't aanwezigheid van het meer
'tgen ervoor dat nagenoeg elk
'ar een groot aantal druiven
leestal weissburgunder ofwel
»t blanc en ook welschries-
ti wordt aangetast door zoge-
ten edele rotting botrytis cine-
4 De druiven verschrompelen
tr ontstaat in elke vrucht een
®centraat aan smaakstoffen.
zulke niet ogende druiven
1111 je zoete topwijnen maken
le' intense aroma's, zoals bij-
prbeeld de Franse Sauternes.
W in Europa is maar één plek
'aar dat elk jaar als vanzelf ge
tut en dat is hier, zowat direct
®<jom het meer. In oplopende
'ttneid zijn ze officieel uitge-
met de predikaten Bee-
Door Hein Sluijter
Helaas, ze zijn nog immer
zichtbaar. De sporen van het
pak slaag. Wijnland Oosten
rijk had het niet verdiend zo'n
aframmeling te krijgen van
nota bene zijn beste vrienden,
zijn vaste klanten. Het waren
maar een paar onverlaten die
het giftige antivries (di-ethy-
leenglycol) met goedkope wijn
hadden gemengd om die aan te
zoeten. In de zomer van 1985
kwam de knoeierij aan het
licht. De wereld reageerde
hard.
Binnen twee weken lag de hele
export op zijn gat. Weg beste
wienden, weg vaste klanten.
Jammer voor Oostenrijk. Maar
terecht was zo'n dreun, die op
dit moment nog steeds nagalmt,
nu ook weer niet.
De ramp duurde niet minder dan
vier jaar. Pas in 1990 was er
weer een exportgroei van bete
kenis. Nu, na twaalf jaar, wor
den de comfortabele cijfers van
vóór de catastrofe echter nog
steeds niet gehaald. Bij lange na
niet. Hoewel er de laatste zes
jaar weer schot in de export zit.
Oostenrijk kreeg op die manier
de hardste klappen die ooit zijn
toegebracht aan een land met
een wijnschandaal. En dat ter
wijl van de vergiftigde Oosten
rijkse wijn nooit iemand ziek is
geworden. Nog geen jaar later
vielen er bij een wijnschandaal
in Italië 15 doden. In Argentinië
werden in 1993 27 mensen ge
dood toen zij vergiftigde wijn
hadden gedronken en moesten
tegelijkertijd 79 mensen dood
ziek worden opgenomen in zie
kenhuizen. Die landen zijn de
negatieve gevolgen van de
schurkenstreken al lang weer te
boven. Oostenrijk echter zit an
no 1997, merkwaardig genoeg,
nog immer met een heleboel
brokken.
Dat is onverdiend. Vooral omdat
de kwaliteit van de export-wijn
sinds het schandaal in de meeste
gevallen sterk verbeterd is, zoals
iedereen die zijn smaakpapillen
goed de kost geeft dat zelf kan
constateren. Het moet mij toch
van het hart: Italië en Argentinië
bijvoorbeeld exporteren mo
menteel naast uitstekende wij
nen, heel wat meer lagere kwali
teiten dan Oostenrijk dat na het
debacle rigoureuze, wettelijke
maatregelen heeft genomen. Eén
daarvan is, dat de drie-voor
een-tientje-kwaliteit, voor zover
nog aanwezig, nooit meer het
land zal verlaten. En die van
twee-voor-een-tientje evenmin.
Die nieuwe wijnwet zit zo gede
gen in elkaar, dat een nieuw
schandaal voortaan uitgesloten
moet worden geacht. Het is de
strengste wijnwet van de wereld
geworden. Na ruim tien jaar
blijkt die in de praktijk wel te
werken. Voor export komt alleen
Qualiteitswein in aanmerking en
er staat precies en grondig om
schreven wat dat is en hoe de
producenten te werk moeten
gaan bij het'verhandelen daar
van.
Gevolg Is, dat er steeds meer uit
stekende wijnen naar de omlig
gende en verder weg gelegen
landen getransporteerd worden
en ook dat de prijzen tamelijk
sterk zijn gestegen. Vroeger was
Oostenrijkse wijn nogal eens po
pulair vanwege de zeer lage aan
schafkosten voor de consument.
Die tijd is voorbij. Onder een
tientje is er in het buitenland,
dus ook in Nederland, nauwe
lijks nog een wijn uit Oostenrijk
te vinden. Hier en daar in de su
permarkt zie je ze nog wel. Dat
zijn goede wijnen, maar eerlijk
gezegd stralen die niets bijzon
ders uit.
Oostenrijk wil, zoals ing. Ger
hard Miillner van het promotie
bureau Weinidylle Südburgen-
land het verwoordt, „zich voor
taan in het buitenland profileren
als een bron van allerlei soorten
wijn, rode en witte, zoete en dro
ge die stuk voor stuk het niveau
van alledag ruimschoots gepas
seerd zijn".
Dat is prima, maar de Oosten
rijkse uitvoerhoeveelheden be
wegen zich thans niet verder dan
op het niveau van 1974, van 23
jaar geleden... Dat komt neer op
240.000 hectoliter. Daarmee heb
je dan nog lang niet de aantallen
van het topjaar 1981 bereikt,
toen een half miljoen hectoliter
naar het buitenland verhuisde.
En zo heb je ook nog niet de cij
fers te pakken van het laatste
'schone' jaar 1984, waarvan de
statistieken zeggen dat er toen
420.000 hectohter in dorstige
buitenlandse kelen verdween.
Maar het gaat de goede kant op.
In heel Oostenrijk behoort ze
ventig procent van de producen
ten tot de jongeren en die zijn al
lemaal veelbelovend enthou
siast. Zij zijn ervan overtuigd,
dat er niet alleen goede wijn ge
maakt kan worden in de zestien
gebieden die het land rijk is,
maar ook wijn die met recht
Spitzenwein genoemd mag wor
den, topwijn met een internatio
nale erkenning. Je merkt het in
Oostenrijk overal waar je komt.
Ook bij ouderen trouwens. De
Oostenrijkse wijnwereld staat te
trappelen om het heel de aarde
bekend te maken: „Wij zijn niet
langer meer het wijnland van
vóór het schandaal, waar voor
een koopje veel te halen viel. Wij
halen inmiddels vette prijzen op
internationale concoursen".
Menigeen voegt daar realistisch
aan toe: „Het duurt alleen zo
lang voordat ook iedereen in het
buitenland dat door heeft".
De exportpromoties, waar meer
geld in wordt gestoken dan ooit,
hebben desalniettemin succes.
De (langzaam) stijgende lijn
geeft de Winzer, de boeren,
moed. Zo is de uitvoer naar Ne
derland in 1996 bijna verdub
beld ten opzichte van 1994, toen
42.205 liter bij de vaderlandse
verkooppunten terecht kwam. In
1996 was dat aantal gegroeid tot
78.365 liter. Vóór het schandaal
echter haalden we elk jaar zo'n
250.000 liter naar Nederland.
Aanzienlijk meer dus.
Het grootste deel daarvan was
echter heel eenvoudig. Dus waar
zit de winst? Die zit volgens de
hedendaagse Oostenrijkse visie
in de toekomst. „Omdat voort
durend volgehouden kwaliteit
zich op den duur altijd loont," zo
valt te vernemen. „Mits uitge
gaan wordt van een landelijke
inspanning en de kwaliteitsver
betering zich bij alle soorten
voordoet, in al hun verscheiden
heid".
Het klinkt mooi, maar gebeurt
het ook zo?
Een kijkje nemen in een wijnre
gio, waar inderdaad zowat alle
soorten Oostenrijkse wijn voor
komen, lijkt dan voor de hand te
liggen. Dat gebied is Burgen-
land, de streek met de vele te be
zoeken burchten, gelegen ten
zuidoosten van Wenen, ruwweg
rondom het enorme steppemeer
Neusiedler See, helemaal in het
oosten van het land en in al zijn
smalheid tegen de Hongaarse
grens geplakt. Hier komt een
derde van alle Oostenrijkse wijn
vandaan. De wijnstokken be
slaan er een oppervlakte van
19.215 hectare. Het is een weids
land met weliswaar wat mooi
heuvelland op de achtergrond
maar verder zo plat als de aan
grenzende Hongaarse poesta.
Eenderde van alle Oostenrijkse wijn komt uit Burgenland.
De toekomst van Burgenland
De vinotheek van Südburgenland in Moschendorf
list
inauslese, Ausbruch of
"ttenbeerenauslese. Goed-
kunnen die wijnen niet zijn,
«per stok bestaat de produc-
uit slechts een paar glazen.
J® deze wijnen wordt
F' een
!t op-
'ttkelijk
'ar.
F°70 VERBAND WEINIDYLLE SÜDBURGENLAND
dat het met die edele rotting nu
eens een keer niet gelukt is. Dat
geldt voor heel Burgenland. Een
zeer zeldzaam geval. Oktober be
gon te koud met nachtvorst met
het gevolg dat er dit jaar bijna
geen botrytiswijnen kunnen wor
den gemaakt. Het beetje dat er
wel is, zal de consument duur
moeten betalen. Gemikt wordt nu
op Eiswein, afkomstig van drui
ven die met opzet tijdens de oogst
zijn blijven hangen en
die pas in december
in bevroren toestand
naar de persen gaan.
Met als resultaat,
een héél geconcen
treerde, zeer zoete
dessertwijn met een
I waaier van fruit- ro
zijnen- en honing-
aroma's. En die overi
gens veel goedkoper is
dan zijn veel zeldzamere
Duitse naamgenoot.
Een jonge garde wijnbou
wers behaalt ook grote suc
cessen met droge, krachtige
witte wijnen en met ver
dienstelijke rode. Een re
gionale vereniging zoals
Paiinobile ontwikkelt hier
toekomstgerichte activiteiten.
Hun gelijknamige producten zijn
in tegenstelling tot de meeste an
dere Oostenrijkse wijnen niet ge
perst uit één enkel ras maar uit
een paar. Als ze altijd zo smaken
als toen ik ze proefde, dan is de
toekomst hier interessant. Hoe
wel sommige te zuur blijven voor
de Nederlandse markt.
Naar het zuiden toe vind je in het
tweede herkomstgebied, in Neus-
iedlersee-Hügelland, de hoofd
stad van Burgenland. Dat is Ei-
senstadt met zijn slot Esterhazy,
zogeheten naar de familie die het
fraaie bouwwerk sinds 1649 tot
FOTO VERBAND WEINIDYLLE SUDBURGENLAND
op de dag van vandaag in haar
bezit heeft. Aan de linkeroever
van het meer ligt het plaatsje
Rust, dat wereldvermaardheid
bezit om zijn edelzoete botrytis-
wijn Ruster Ausbruch. Het me
rendeel van de kwaliteitswijnen
in dit gebied is echter droog, zo
als dat in heel Burgenland het ge
val is. In Rust bevindt zich ook de
Weinakademie van Oostenrijk.
De vinotheek van dit opleidings
instituut bevat wijnen uit heel de
streek. Ik heb er onder meer een
sauvignon blanc geproefd, héél
typisch met een fijne grassige
geur die gemakkelijk kon wedij
veren met de betere witte Franse
wijnen uit de Loire-gebieden.
Karakteristieke witte huisjes en rieten daken in het wijndorp Heiligenbrunn, waar je op straat zo
maar aangesproken kunt worden met de vraag of je soms zin hebt in een glas wijn.
FOTO TOURISMUSVERBAND HEILIGENBRUNN
Verrassend goede witte wijnen
heb ik ook bij de Pinot Blancs ge
vonden, maar everneens bij de ty
pische Oostenrijkse druif Grüner
Veltiner. Die druivensoorten
staan altijd op het etiket.
Het wemelt hier, zoals in heel
Burgenland trouwens, van de vi
notheken. Dat zijn aangeklede
proeflokalen, waar je tegen een
geringe vergoeding de wijnen uit
de wijde omgeving kunt proeven
en waar je, als je dat
wilt, die wijnen
voordelig kunt ko-
Zeewier rukt op als
een gezonde
groente
pen. Daar rondneuzen bevestigt
inderdaad wat Oostenrijkse
wijndeskundigen op dit moment
beweren: dat de kwaliteit van de
meeste aangeboden wijnen de
laatste jaren opmerkelijk omhoog
is gegaan.
Geen gebied in Oostenrijk staat
zo vol met blauwe druiven als
nummer drie in de regio, Mittel-
burgenland. Het heeft dan ook de
bijnaam Blaufrankischland, ge
noemd naar de meest aangeplan
te druivensoort. Slechts 30 pro
cent is hier wit.
fga Het levert rode wijnen
§f op die soms een Médo-
Een blik op het
blik van 2000
PAGINA
cachtige inslag hebben en af en
toe een beetje lijken op een betere
Rioja of Navarra uit Spanje,
maar die steeds toch een eigen
karakter ten toon spreiden.
Nu worden vrijwel in heel Oos
tenrijk rode wijnen gemaakt
(eenderde is inmiddels zelfs
rood), maar vooral wat je aan
blaufrankisch vindt in Mittelbur-
genland, verbaast vele malen.
Dat moet wel de vrucht zijn van
het in 1989 opgerichte Verband
Blaufrankisch Mittelburgenland,
een overkoepelende organisatie
met als doel kwaliteitsverbete
ring, kwaliteitscontrole en het
motiveren van de wijnboeren.
Ook Südburgenland, het vierde
herkomstgebied, heeft een bijn
aam Weinidylle. Het is de streek
met een inderdaad idyllisch land
schap en Kmet dromerige wijn
dorpjes zoals Heiligenbrunn, ten
zuidoosten van Güssing en tegen
de Hongaarse grens. Er komt
géén topwijn uit dit plaatsje met
de oude, witte huisjes en de rieten
daken, maar wel lekkere. Als je
daar op je gemak als vreemdeling
wat loopt te wandelen, word je
Burgenland in het oosten van
Oostenrijk.
geheid vanuit die huisjes aange
roepen met de vraag of je soms
een (gratis) glas wijn wilt.
Heiligenbrunn is ook de baker
mat van Uhudler, een onbewerk
te, ruwe biologische wijn waar de
Oostenrijkers wel raad mee we
ten, maar die niet geëxporteerd
wordt. De verkoop is lange tijd
verboden geweest. Hij wordt ge
maakt van Amerikaanse stokken.
Sinds 1 augustus 1992 mag deze
vreemde wijn weer verkocht wor
den als toeristische attractie. Nou
ja, attractie. De witte ruikt naar
benzine en heeft een niet thuis te
brengen wild smaakje. 'Foxy'
zouden ze in Amerika zeggen. De
geur van de (licht)rode roept met
een herinneringen op aan rode
bessen, maar gedraagt zich in de
mond muf, wrang en zuur. Mijn
tong gaat er niet van kwispelen.
Je moet hem wel een keer ge
proefd hebben. Hij wordt ook
aangeprezen als afrodisiacum.
Voor 15 gulden heb je een fles.
Oostenrijkers kopen hem grif.
Nee, je kunt als niet-Oostenrijker
ter plekke maar beter het mu
seum zelf bezoeken waar de ar
moede getoond wordt van de
wijnboeren in Südburgenland uit
de periode 1782 tot voor enkele
tientallen jaren terug. Er vallen
boerderijtjes te bewonderen die
in de omgeving zijn afgebroken
en hier stuk voor stuk weer zijn
opgebouwd. Huisraad en meu
bels in de interieurs zijn origi
neel. Je wordt rondgeleid door
Frau Emma Laky, die zelf het
harde, armoedige leven in de
boerderijtjes nog heeft meege
maakt. Eigenlijk heet ze tante
Emma. Zo wordt ze tenminste
door iedereen genoemd. Ze legt
alles goed uit. Tante Emma is
aardig. Ik vergeef haar dat ze van
Uhudler houdt.
Info: Landesverband Burgenland Tou-
rismus, A-7000 Eisenstadt, Schloss Es
terhazy, Österreich. Tel.
0043268263384.
