VS willen
niet praten
met Saddam
Europese Unie blijft faliekant tegen vlees met hormonen
FIAT INTRODUCEERT 2 WINNAARS
IN BEDRIJFSWAGENS.
>lokkade
[orklerk
et, staan
maand'
Spanje kampt met zwaar weer
^Wensouders' stappen
naar Engelse rechter
Belgische topbankier
verdacht van fraude
Clinton praat met
Netanyahu als
overleg wat oplevert
Indonesië met moeite in het gareel IMF
buitenland
a5
Commentaar
'Resolute actie' dreigt
OM DIT TE VIEREN OP ALLE SCUDO- EN DUCATO-UITVOERINGEN
TIJDELIJK F 2.000,- INTRODUCTIEPREMIE.
FIAT BEDRIJFSWAGENS, PARTNERS IN BUSINESS.
BUITENLAND KORT
IDVEMBER 1997 a4 DE STEM
i i 111
DINSDAG 4 NOVEMBER 1997
™een moment van rust gekend
en maatregelen die bedoeld
■open, is er complete chaos ont-
■erden.
I g heeft de schrijnende situatie
staan 12.500 mensen op de
II het moment waarop mensen
an thuis moet worden voortge-
reeds verwijderd wanneer de
jgt eenderde van de thuiszorq-
celijk is.
I ing om misstanden aan de kaak
I uiszorg ook steeds weer schrik-
I ij worden gezet. De eerlijkheid
Ismakers intussen niet stil heb-
Hn haar staatssecretaris Terpstra
I et parlement heeft afgegeven
I iet spoedig een gunstiger wen
den nog moeilijke tijden tege-
^tisering stopgezet. De gezond-
§rking, lijkt de conclusie te zijn.
knelpunten te bestrijden. Niet
n, maar het begin is er. Boven-
het is niet dé oplossing van alle
at om de thuiszorg. Daarin is de
I Er zijn veel eenzame patiënten
I :nd wezen willen aanpraten.
■I jd voor. En de buren of familie-
I in eigen bezigheden. Zij wijzen
"nrschijnsel in een tijd waarin de
rezig zijn.
•meenschapszin is onontbeerlijk,
n beroep op een overheid die al-
noemt de politiek het met een
de praktische vertaling.
gen in Frankrijk bezorgen
haast irritatie ook veel pa-
Is de schade kan claimen,
nulier invullen en laten on
ers.
ht een minutieus verslag te
ken van het optreden van de
ptie en moet gegevens over de
nt en diens wagen optekenen.
gedrag van de stakende
Inse collega's moet eveneens
tden vastgelegd in het dag-
fck. Ook de ervaringen en per-
lalia van eveneens vastgelopen
lega's moeten worden ge-
Ikstaafd. En dan heeft TLN
nog graag een getekend en
Itempeld document van de
rgemeester. Deze gang door de
Inse papiermolen moet elke
er dat de vrachtwagen vast-
Ipt, worden herhaald.
want Oscar staat niet al te
|vig meer op de benen.
kom uit Noorwegen, daar heb
geladen. Scheepsonderdelen
jr Portugal. Wat voor zin heeft
om door te rijden? Hier op dit
rkeerterrein heb ik alles bij de
id. Een wc, douche, eten en op
tijd wat te drinken. Moet ik
een paar kilometer verder op
autosnelweg gaan staan waar
ets te halen is? Ik kijk wel uit."
Icar grijnst en neemt een slok.
|un van de Wende en Wim van
Ree rijden de grens ook niet
er. Maar dat heeft weer een an-
re reden. „We hebben water-
»f bij ons. In de Botlek bij Rot-
pdam geladen. In de file gaan
lan is veel te gevaarlijk. Een
lie trekker van ons bedrijf komt
lar hier en gaat inspecteren bij
grens. Als het niet anders kan,
leten we terug."
[ternatieve routes rond Lille
pnen ze wel. „Maar daar mo-
i we dus met onze gevaarlijke
ling niet komen. Staat er zó
gendarme in je deur en die
)etes zijn niet mals. Wachten,
It is het enige dat we kunnen
len en maar hopen dat het snel
lorbij is. Al hebben we daar een
[rd hoofd in."
tear ook. Op het parkeerterrein
jt steeds voller raakt, slaat hij
n arm om twee beteuterd kij-
inde Spaanse collega's die
oensdag in de buurt van Ma
id moeten zijn. Dat zit er niet
begrijpen ze.
;car vindt het best. „Maakt
ch niet uit mannen. Kom, we
tan eerst wat drinken."
Door Bert Schampers
Brussel - Juristen van de Europese
Commissie proberen vandaag in
Génève de wereldhandelsorganisatie
WTO er van te overtuigen dat met
hormonen bewerkt rundvlees scha
delijk is voor de volksgezondheid.
De EU probeert met een wanhoopsoffen
sief Amerikaans en Canadees vlees van
de eigen markt te houden. Eerder dit jaar
veroordeelde de WTO 'Brussel' om die
reden. Het Europees invoerverbod geldt
al sinds 1989. De Europese Unie kent
twee hormonen-richtlijnen. De eerste
verbiedt het gebruik van groeihormonen
in de veeteelt, de tweede dient om hor
monen-vlees van buitenlandse oor
sprong buiten de deur te houden.
De Amerikanen legden in januari 1996
hun geschil met de Europese Commissie
over hormonen voor aan een panel van
de WTO. De VS zien het Europese in
voerverbod louter als een importbeper-
kende maatregel. Volgens de Amerika
nen bestaat er tot dusver geen weten
schappelijk bewijs dat het met natuurlij
ke groeihormonen bewerkt vlees schade
lijk is voor de mens. De meerderheid van
het panel gaf de Amerikanen gelijk.
Maar de Europese Commissie, die na
mens de EU in Génève optreedt, houdt
vast aan het principe dat de lidstaten het
recht hebben het Amerikaanse rundvlees
tegen te houden ter bescherming van de
volksgezondheid.
Het hoofd van de juridische dienst van
de Europese Commissie zei gisteren in
Brussel dat het WTO-panel eerder dit
jaar onvoldoende rekening heeft gehou
den met de opvattingen van twee ge
raadpleegde deskundigen. Die stelden
dat wel degelijk is bewezen dat hormo
nenvlees de kans op kanker vergroot.
Voor december wordt een uitspraak ver
wacht in deze laatste beroepsprocedure
die de EU overblijft.
Brussel stelt daarbij de vraag aan de or
de of een organisatie die de vrije wereld
handel moet waarborgen, wel gerechtigd
is uitspraken te doen in volksgezond-
heidskwesties.
Indien Europa de strijd om de hormonen
definitief verliest, ligt de weg open voor
een akkoord met de Amerikanen. Dat
kan leiden tot compensaties of zelfs tot
een uitruil, bijvoorbeeld meer Ameri
kaans staal naar Europa, zolang het hor
monenvlees maar aan de.overkant van de
oceaan blijft.
Door Bert Ummelen
Washington - Irak heeft gedreigd Amerikaanse verkennings
vliegtuigen, die in het kader van de VN-inspecties van zijn mi
litaire programma's door zijn luchtruim kruisen, neer te halen.
De Amerikaanse ambassadeur
bij de VN Bill Richardson heeft
dat gisteren gezegd. De VN
staakten hun controles, nadat
Amerikaanse inspecteurs de toe
gang tot een aantal faciliteiten
was geweigerd. Terwijl VN-be-
middelaars afreisden naar Bag
dad, liet president Saddam Hus
sein doorschemeren wel te wil
len praten.
Volgens Richardson heeft zijn
Iraakse collega bij de VN Nizar
Hamdoon in een brief aan Uns-
com, de speciale VN-eommissie
die belast is met het toezicht op
de ontmanteling van Iraks mas
sa-vernietigingswapens, ge
dreigd Amerikaanse verken
ningsvliegtuigen neer te schie
ten. In de brief zou Unscom-lei-
der Richard Butler worden ge
waarschuwd dat Iraakse strijd
krachten paraat zijn voor een
mogelijke Amerikaanse lucht
aanval en dat hij verantwoorde
lijkheid moet nemen voor ver
kenningsvluchten, 'vooruitlo
pend op mogelijke agressie'.
Dreigement
Richardson sprak van 'een direct
militair dreigement' aan de VN.
Drie Unscom-teams gingen gis
terochtend als aangekondigd
aan de slag. Nadat de Ameri
kaanse leden de toegang tot de te
inspecteren faciliteiten was ge
weigerd, werd besloten de con
troles op te schorten.
Het dreigement van Hamdoon en
de weigering van de Amerikanen
verdiepten de crisis tussen de
VN en Irak. Tegelijk liet Saddam
evenwel, via het Iraakse persbu
reau INA, weten bereid te zijn
tot gesprek. „President Saddam
Hussein onderstreepte de nood
zaak van dialoog om zaken recht
te zetten," zo citeerde INA de
Iraakse leider tijdens een kabi
netsvergadering.
Saddam reageerde op een aan
kondiging van secretaris-gene
raal Kofi Annan van de VN, zon
dag, dat hij drie bemiddelaars
naar Bagdad zou sturen om te
proberen de crisis op te lossen.
INA citeerde Saddams commen
taar op de missie als volgt: „Ze
worden geacht te komen voor
een dialoog met de bedoeling za
ken recht te zetten zodanig
dat rechten en plichten volstrekt
helder worden, zonder dubbel
zinnigheid en uitstel."
Verzekering
De Amerikanen hebben zich
aanvankelijk tegen de missie
verzet, maar zijn alsnog akkoord
gegaan toen ze de verzekering
kregen dat er niet onderhandeld
zal worden. Bronnen bij de VN
bevestigden gisteren dat de in
structies van de gezanten - alle
drie ervaren diplomaten - hen
niet toestaan met Saddam te on
derhandelen. „Hun enige bood
schap zal zijn dat Saddam het
recht niet heeft Amerikanen of
mensen van welke nationaliteit
dan ook uit te sluiten van de in
spectieteams," aldus een woord
voerder.
Met een initiatief in de Veilig
heidsraad onderstreepte Was
hington gisteren zijn standpunt
dat er geen sprake kan zijn van
onderhandelingen. De V-raad
werd gevraagd 'snelle en vastbe
raden actie' te ondernemen om
Saddam te dwingen in te binden.
Militaire actie
De regering Clinton sluit mili
taire actie tegen het Iraakse re
gime niet uit, maar geeft duide
lijk de voorkeur aan een oplos
sing via diplomatieke pressie
door de VN.
Onderwijl verdringen zich in het
Amerikaanse Congres zowel Re
publikeinen als Democraten om
op voorhand hun steun uit te
spreken voor gewapend optre
den, mocht president Clinton
daartoe besluiten.
Zuid-Spanje ofwel Andalusië heeft op dit ogenblik te kampen met zwaar weer. Onder meer delen van de stad Sevilla zijn onder water
gelopen. En dat met waterkracht veel kan worden verplaatst, bekijkt de man op de scooter. foto anp
Door Bob van Huët
Londen - De Nederlandse 'wensouders' die ruzie kregen
met een Engelse draagmoeder hebben de eerste juridische
stappen gezet voor een omgangsregeling.
Clemens Peeters, de biologische
vader, heeft daarvoor een aan
vraag ingediend voor de recht
bank van Middlesbrough. Be
halve een regeling om zijn zoon
te kunnen zien, wil hij via het
hof proberen de Engelse draag
moeder uit de ouderlijke macht
te laten ontzetten. Haar tien da
gen geleden geboren kind zou
dan naar Nederland moeten ko
men om te worden opgevoed
door de wensouders.
Het BBC-programma 'Panora
ma' besteedde gisteravond aan
dacht aan het drama rond baby
'Julian' (zoals de familie Peeters
hem noemt) of 'Stuart' (de naam
die draagmoeder Karen Roche
het kind heeft gegeven). Vol
gens Clemens Peeters waren hij
en zijn vrouw diep geschokt
door het gedrag van Karen Ro
che (32). „Ze gebruikte de baby
als een soort handel die ver
kocht kon worden aan de hoog
ste bieder. Wij voelen dat dit
ons kind is, wij zijn de ouders
voor wie dit kind bestemd was.
Wij zijn degenen die het echte
liefde kunnen geven en voor
hem zorgen."
Het contract voor een 'onkos
tenvergoeding' van bijna veer
tigduizend gulden werd eenzij
dig verbroken door Karen Ro
che. Ze was niet tevreden over
de, volgens haar, onvoldoende
belangstelling die van Neder
landse zijde werd getoond tij
dens de zwangerschap. Volgens
de familie Peeters begonnen de
problemen echter toen Roche
meer geld wilde zien.
(ADVERTENTIE)
ial in de blokkade
DUCATO 10 2.5 D
LNTRODUCTIEPREMIE
UW INVESTERING
29.490,-
2.000,-
27.490,-
SCUDO 1.9 D L
INTRODUCTIEPREMIE
UW INVESTERING
24.900,-
2.000,-
22.900,-
Fiat introduceert de Ducato 10 met 2.5 dieselmotor en een extra
aantrekkelijk geprijsde ''.ieselversie van de Scudo. Daarom geldt
cr op alle Seudo's en Ducato's tijdelijk f 2.000,- introductie
premie. Hierdoor is er al een Ducato voor f 25.990,- en een
Scudo voor f 22.900,-. Reden genoeg om naar de dichtstbijzijn
de Fiat Bedrijfswagendealer te gaan (bel gratis 0800-0998880).
tv 40" eXc'us'c^ BTW. Fiat Scudo tijdelijk v.a. 22.900,-. Fiat Ducato tijdelijk v.a. 25.990,-. Leaseprijs Fiat Scudo v.a. 675- en Fiat Ducato v.a. 727,-. Leaseprijsen excl. BTW
'J maanden /20.000 km p.j. via Fiat Lcase(030-2803330). Alle Fiat bedrijfswagens zijn inclusief 12 maanden totale garantie en 8 jaar carrosseriegarantie. Vraag naar de exacte
Foorwaarden. Wijzigingen voorbehouden. Deze actie loopt t/m 30 november 1997. Afgebeelde versie Ducato Granvolume, tijdelijk v.a. ƒ35.590,-.
Door Bert Schampers
Brussel - Op zijn domein in Waals-Brabant is in het Allerheili
gen-weekeinde de Belgische topbankier Damien Wingy - zoon
van een oud-minister - opgepakt. De directievoorzitter van de
Luxemburgse dochter van de Kredietbank wordt verdacht van
belastingontduiking en fraude.
De Kredietbank (KB) is de tweede
grootste bank van België, een fi
nancieel bedrijf dat zich aanprijst
als 'de bank van hier'. Maar ook
daar, aan de overkant van de Bel
gische grens, zowel in Nederland
als Luxemburg, probeert de KB
Belgische spaarders en beleggers
te lokken.
Vooral in het groothertogdom, dat
een bankgeheim kent, slaagt de
KB in haar opzet. Zo goed zelfs
dat de Luxemburgse dochter KB-
Lux ervan wordt verdacht cliën
ten daadwerkelijk te hebben ge
holpen bij het opzetten van aller
lei constructies, met als enig doel
belastingen te ontduiken.
De Belgische justitie is al geruime
tijd op het spoor van enige hon
derden zeer vermogende Bel
gische klanten van KB-Lux die
opzettelijk hebben verzuimd hun
tegoeden en rente-inkomsten in
Luxemburg te vermelden op het
aangifteformulier.
Een van hen is Rita Verstraeten,
een kapster en ex-prostituée die in
1991 ruim honderd miljoen gul
den heeft geërfd van de bejaarde
sigarettenfabrikant Roger Gosset.
Verstraeten was de enige erfgena
me. Haar veertig jaar oudere
vriend stierf aan een hartinfarct,
maar wees Verstraeten op zijn
sterfbed nog wel een persoonlijk
financieel adviseur toe. Zo kwam
bijna driekwart van het fortuin op
een Luxemburgse rekening bij de
KB terecht, zonder dat daarover
in België successierechten werden
betaald.
De kapster ging niet wonen in het
huis van haar overleden vriend,
zoals die had gewild, maar liet in
de groene omgeving van het Bra
bantse dorp Grez-Doiceau een ka
pitale villa bouwen met acht bad
kamers, een paardenstal en grote
garage, met plaats voor verschil
lende exclusieve auto's, waaron
der een Ferrari.
In verband met onderzoek naar
belastingontduiking werd Rita
Verstraeten dit voorjaar korte tijd
opgepakt. Nadat zij de Belgische
autoriteiten een borgsom van 4,4
miljoen gulden had betaald,
kwam ze voorwaardelijk vrij.
Het verhaal van Rita Verstraeten
is echter nog niet afgelopen en
brengt nu ook de top van de Kre
dietbank-Luxemburg aan het
wankelen. Onder meer op basis
van haar verklaringen is de top
bankier Wingy nu aangehouden.
Jeruzalem/Washington (dpa/rtr/afp) - De Amerikaanse
president Clinton wil pas met de Israëlische premier Neta
nyahu praten als er schot zit in de nieuwe onderhande
lingsronde tussen Israël en de Palestijnen. Deze besprekin
gen zijn gisteren in Washington begonnen.
Netanyahu reist later deze
maand naar de Verenigde Sta
ten, maar hij is er nog niet in
geslaagd een ontmoeting met
Clinton te arrangeren. De Is
raëlische pers meldde ruim een
week geleden dat medewer
kers van Netanyahu al meer
dan een maand bezig waren
een afspraak voor een ontmoe
ting tussen de premier en Clin
ton te maken.
De Israëlische premier is op 16
november in Indianapolis ere
gast op een conferentie van
Amerikaanse joodse leiders. In
het verleden ontmoetten zijn
voorgangers bij deze gelegen
heid traditioneel de Ameri
kaanse president.
Volgens een hoge Israëlische
functionaris hebben de VS Is
raël laten weten dat een ont
moeting er pas inzit ais er iets
bereikt is in de nieuwe ronde
van de Israëlisch-Palestijnse
besprekingen. Dit is volgens
waarnemers een manier om
Netanyahu tot concessies te
dwingen.
Palestijnen noch Israëli's heb
ben gisteren voor het begin
van de onderhandelingen me
dedelingen gedaan.
De besprekingen gingen van
start na een ontmoeting van
delegatieleiders David Levy en
Mahmoud Abbas (Abu Mazen)
met de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken Ma
deleine Albright. Albright
heeft herhaaldelijk benadrukt
dat zij het van het grootste be
lang vindt dat er een 'time
out' komt bij de bouw van
nieuwe woningen in joodse ne
derzettingen op de Westelijke
Jordaanoever.
Netanyahu zelf achter mislukte aanslag
Jeruzalem - De Israëlische premier Benjamin Netanyahu koos
Hamas-leider Khaled Meshal zelf uit als doelwit voor de misluk
te moordaanslag eind september in het Jordaanse Amman. De
chef van de Israëlische geheime dienst Mossad, Danny Jatom,
heeft deze beschuldiging volgens de Israëlische televisie geuit tij
dens de verhoren van een parlementaire commissie die belast is
met het onderzoek naar de mislukte aanslag.
Bankier Edmond de Rothschild overleden
Parijs - De Franse filantroop en bankier baron Edmond de Rot
schild is gisteren op 71-jarige leeftijd in Genève overleden. Ed
mond gold als de rijkste Rotschild uit het het gelijknamige Euro
pese bankiersgeslacht. De familienaam wordt in Europa al twee
honderd jaar geassocieerd met kolossale rijkdom. Edmond heeft
tientallen miljoenen geschonken aan charitatieve instellingen,
musea en de staat Israël. Hij was behalve leider van de familie
holding in Parijs en talrijke finanacieringsmaatschappijen in de
wereld ook wijnproducent en directeur van Club Méditerranée en
de uitgeverijen Hachette en Filipacchi.Als leider van de Parijse
holdingmaatschappij wordt hij opgevolgd door Benjamin de
Rothschild (34), zijn zoon uit het huwelijk in 1963 met de voorma
lige actrice Nadine Tallier.
'Koerden schuldig aan politieke zuivering'
Dubai - De twee Koerdische groeperingen die elkaar de macht in
het noorden van Irak betwisten maken zich volgens de Verenigde
Naties schuldig aan politieke zuivering. Ondanks de geruststel
lende mededelingen van de leiders van de Democratische Partij
Koerdistan (DPK) en de Patriottische Unie Koerdistan (PUK)
hebben de VN geconstateerd dat het aantal politieke vluchtelin
gen de laatste weken sterk stijgt. Dat is het geval sinds 13 okto
ber, de dag dat de twee Koerdische facties slaags raakten, aldus
een woordvoerder van de VN. Volgens hem zijn de laatste weken
zeker zeven- tot achtduizend mensen gevlucht, 'en misschien wel
tienduizend'.
Kosmonauten Mir verrichten reparaties
Moskou - Tijdens een zes uur durende ruimtewandeling hebben
de Russische kosmonauten Anatoli Solovjov en Pavel Vinogradov
gisteren een defect zonnepaneel van het ruimtestation Mir gede
monteerd en enkele andere kleine reparaties verricht. De ruimte
wandeling begon met een oponthoud van twee uur door een de
fect aan het ruimtepak van Solovjov. De radiografische transmis
sie van gegevens van het ruimtepak naar de aarde bleek niet te
werken. Eenmaal begonnen verliep de ruimtewandeling zonder
problemen. De kosmonauten zetten een door Franse en Russische
kinderen gemaakte replica van de Spoetnik-kunstmaan uit en
verwijderden vervolgens het kapotte zonnepaneel.
'Linda' eist tientallen levens in Vietnam
Ho Chi Minh-Stad - De tropische storm Linda heeft in de nacht
van zondag op maandag in het zuiden van Vietnam enkele tien
tallen levens geëist. Zeker vijfhonderd vissersboten werden gis
terochtend nog vermist en de autoriteiten vrezen dat het dodental
nog zal oplopen. De storm trok met windsnelheden van 130 kilo
meter per uur over de provincie Ca Mau naar de Golf van Thai
land. Dorpen langs de kustlijn werden overstroomd, wegen en te
lefoon- en elektriciteitsmasten werden weggespoeld. De Mekong-
delta en andere omliggende provincies werden geteisterd door
uitlopers van de storm, die tot de zwaarste van deze eeuw wordt
gerekend.
Door Step Vaessen
Jakarta - Indonesië is ziek en
daarom moet er een dokter
komen. Dat konden de auto
riteiten nog wel accepteren.
Maar dat de dokter een groot
mes mee zou nemen om de
gezwellen in de patiënt weg
te snijden, en er een bloederi
ge operatie van zou maken,
dat was niet de bedoeling.
Drie weken lang is er ge
vochten tussen het IMF en de
Indonesische autoriteiten.
Een gevecht tegen nationale
trots, gezichtsverlies en fa
miliebelangen. En bijna was
de strijd op de valreep ge
staakt.
Volgens ingewijden heeft presi
dent Suharto afgelopen week,
toen het hem te heet onder de
voeten werd, geprobeerd een
deal te sluiten, onder andere
met Singapore, buiten het IMF
om. Maar dat feest ging niet
door. Geld kon er komen, maar
wel gekoppeld aan de condities
van het IMF. Blijft de vraag wie
nu heeft gewonnen. Het lijkt er
in elk geval op dat de onderhan
delingspositie van Indonesië
aanzienlijk verstevigd is toen de
Aziatische crisis opeens op de
Europese en Amerikaanse
markten pijnlijk voelbaar werd.
Het resultaat is dat het IMF er
een zwak pakket aan economi
sche hervormingen uit heeft we
ten te slepen. Waarvan nog
maar afgewacht moet worden of
dit het ernstig gekneusde ver
trouwen in de Indonesische eco
nomie weer kan herstellen. De
meest vergaande stap, op dit
moment, is de onmiddellijke
sluiting van zestien van de on
geveer 260 Indonesische ban
ken. Terwijl er nog veel meer
zijn die 'zeer ongezond' ge
noemd worden. Een andere be
langrijke beslissing is het af
schaffen van het monopolie op
bepaalde producten zoals op
tarwe en sojabonen.
Maar 's lands meest bekritiseer
de en geldverkwistende project,
de nationale auto, de Timor van
Suharto's jongste zoon Tommy,
gaat vooralsnog gewoon door.
Door zijn verbeten verdediging
van de Timor heeft de president
er een internationaal symbool
van gemaakt. Het symbool van
de Dynastie Suharto. Stopzet
ten van dit project is daarom,
volgens ingewijden, van vitaal
belang geworden voor een her
stel van het vertrouwen in de
economie.
Nu al zijn er aan de lopende
band faillissementen en vallen
er ontslagen. De precieze om
vang daarvan is een goed be
waard geheim in Jakarta. Tien
duizenden bankmedewerkers
zijn afgelopen weekeinde op
straat gezet en volgens de groot
ste vereniging van aannemers
zijn er de afgelopen maanden in
Jakarta vijftigduizend bouw
vakkers werkloos geworden.
Want het is vooral de bouw die
gretig geleend heeft in het bui
tenland en nu met de hoge dol
lar, hij is ten opzichte van de
roepiah 50 procent duurder ge
worden, met de gebakken peren
zit. „Om te zien of het goed gaat
met een ontwikkelingsland, Iet
ik altijd op het aantal verlichte
bouwkranen 's nachts," vertelt
de directeur van de Rabobank in
Jakarta, Christiaan Mol, „en de
laatste weken is het akelig don
ker." De vrees is dat de stad nu
een permanente bouwput wordt
omdat veel projecten niet eens
meer afgebouwd zullen worden.
Onrust, plunderingen, chaos.
Het spookbeeld van het Indone
sië uit de jaren zestig doemt
weer op. Nu al zijn er geluiden
dat de sfeer uit die tijd voelbaar
is onder de bevolking. Indone
siërs staan bekend om hun ein
deloze geduld maar als de prij
zen, en zeker die van rijst, om
hoog gaan dan wordt een zeer
gevoelige, mogelijk explosieve,
snaar geraakt. Met angst en be
ven ziet menigeen de kerstdagen
en het einde van de ramadan, in
januari, tegemoet. Want dat is
de tijd dat Indonesië geld uit
geeft. Het lijkt erop dat in veel
gezinnen dat geld er niet meer
zal zijn.
Maar of een reactie nog tot ja
nuari uitblijft, valt te betwijfe
len. Hoewel beloofd is dat de
kleine spaarders zeker hun geld
terugkrijgen, heeft de sluiting
van de zestien banken nu al gro
te verwarring veroorzaakt.
Honderden verbijsterde klanten
stuitten gisterochtend op een
zwaar vergrendeld hek bij een
bank in Centraal-Jakarta. Sol
daten stonden in de bank en
overal was oproerpolitie aanwe
zig om te voorkomen dat boze
klanten hun failliete bank zou
den bestormen.
