Weg tussen box en
bul geplaveid
met onzekerheden
Wat kost een kind
Telefoon
Geen bestseller
DESTEM Geld-*-Goed
t/
Onzeker
Spaarpotje
Overlijden
I deSTEM
Twee halen
VRIJSTELLINGEN
AFTREK RENTE (1)
AFTREK RENTE (2)
AFTREK RENTE (3)
AFTREK RENTE (4)
DIVIDEND (1)
DIVIDEND (2)
Onderverde
wordt snel vergeten. Het NIBUD onder
scheidt drie categorieën uitgaven: de vaste
lasten, reserverings- en huishoudelijke
uitgaven. De berekeningen zijn gespeend
van elk sentiment. Wat er ook wordt be
taald, het NIBUD becijfert koel en nuch
ter wat het kindsdeel daarvan is, of het nu
gaat om huurwaarde, gemeentelijke belas
tingen of omroepbijdrage.
In de rekenwoede moet er wel voor ge
waakt worden dat niet alles op de rug van
het kind wordt geschoven. Een inboedel-
of brandverzekering dekt weliswaar ook
have en goed van de koters, maar wordt
sowieso afgesloten. Ziektekosten- en be
grafenisverzekering die voor het kind
worden afgesloten, worden uiteraard wel
berekend. Dat geldt ook voor telefoonkos
ten die het kind maakt. Het NIBUD rekent
geen abonnementskosten, tenzij de tele
foon speciaal voor het kind is aangeschaft,
maar wel de 'tikken' die het kind verbelt.
En menig ouder van een door liefdeskoorts
bevangen puber weet hoe hoog dat kan
oplopen.
Anderzijds is het verbazingwekkend hoe
veel je toch nog op je kind kunt afschui
ven. Heeft Jean-Paul of Marie-Louise de
mazzel met de Space Wagon van pa naar
school te worden gebracht, dan kunnen
die kosten 'in rekening' worden gebracht:
van minimaal 47 tot maximaal 71 cent per
kilometer (verzekering, benzine, afschrij
ving inbegrepen), afhankelijk van de
grootte van het voertuig.
Omdat het ondoenlijk is elk
kassabonnetje van Zeeman
voor een onderbroek te be
waren, geeft het NIBUD
vuistregels voor de kosten
van schoenen en kleding. Die
kunnen, afhankelijk of het
om jongen of meisje gaat,
lekker aantellen. Voor dreu-
messen tot vijf jaar liggen de
uitgaven op 40 tot 65 gulden
per maand, pubers tussen 12
en 17 'doen' 65 a 100 gulden
per maand. Kasten, bureau's,
bedden en stoelen die om der
kindswille worden aange
schaft, worden ook 'toegere
kend'. Dat levert een gemid
delde uitgavenpost van 25 tot
45 gulden per maand op.
Een niet onbelangrijk hoofd
stuk vormen de huishoudelij
ke uitgaven. Immers, de
jeugd anno 1997 bepaalt niet
alleen voor een belangrijk
deel wat er op tafel komt,
doorgaans is ze ook uiterst
bereidwillig om royaal deel te
nemen aan de consumptie er
van. Omdat je als ouder ten
slotte niet elke keer dat de
kinderhand in de chipsbuil
graaft een kwartje kunt tur
ven, geeft het NIBUD ook
hiervoor richtlijnen. Een
peuter consumeert gemid
deld voor 105 gulden per
maand, boven de vijftien
wordt voor 255 gulden achter de kaken ge
schoven. Het is een all-in tarief. Rokertjes,
borrelnootjes, colaatje-tik, koffie, thee en
pilsje, het zit er allemaal in.
Huisdieren behoren al snel tot de vergeten
kosten. Het hele gezin heeft tenslotte ple
zier van kanarie of hond. Maar ook hier
toont het NIBUD geen erbarmen. Is Rex
van dochterlief, dan worden de kosten op
haar bordje gelegd: afhankelijk van de
grootte kost een hond 45 tot 70 gulden per
maand. Vogel en knaagdier zijn met 15
gulden dan een stuk aantrekkelijker.
De brochure 'De kosten van kinderen'
(prijs 10,50 is niet bepaald een bestseller
in Nederland. Meestal zijn het gescheiden
ouders die er naar vragen om de hoogte
van de kinderalimentatie te berekenen.
„Een enkele keer bellen ouders die met
kinderen willen beginnen en ons vragen:
wat kost dat? Maar daarvoor is de brochu
re eigenlijk niet bedoeld," zegt de woord
voerster van NIBUD.
Wie na al het gereken nog de illusie heeft
'dat het wel meevalt', komt bedrogen uit.
Dat geldt ook voor de gedachte 'dat de
kinderbijslag het allemaal wel dekt'. Voor
die centen kun je nauwelijks een hond
houden. Het enige wat de ouders rest, is de
kinderen bij het verlaten van het nest de
optelsom onder de neus te wrijven, in de
hoop dat de boodschap overkomt. Onge
twijfeld zal het antwoord luiden: „Maar
we hebben er een hoop lol voor gehad."
netto inkomen per maand (incl. vakantiegeld)
f 2.000
1.500
1.000
2 kinderen
fSfmiaK
Kinderen, hoe meer hoe beter
De feestvreugde over de geboorte van
een nieuwe telg is vaak nog niet ver
stomd, of handige verzekeringsadvi
seurs weten de nieuwbakken ouders al te vin
den voor zeer serieuze zaken. Geldzaken. Wat
nu nog baby is, gaat over achttien jaar stude
ren. En studeren kost geld, veel geld, zal de
verzekeringsadviseur aan de ouders voorhou
den. De ouders zullen begrijpen: alleen wie
het beste voor heeft met zijn jonge spruit, be
gint vroeg met sparen.
Door Harry Coerver
Is dat sparen voor de studie van kind of kin
deren wel nodig? Dat is een vraag waarop
geen eenduidig antwoord bestaat. In Neder
land krijgen studenten immers studiebeurzen.
Ook zonder financiële hulp van ouders zou
het dus mogelijk moeten zijn om na het acht
tiende levensjaar nog enkele jaren te vertoe
ven op een universiteit of school voor be
roepsonderwijs.
Wie een basisbeurs onvangt, een aanvullende
beurs en daarnaast ook nog een rentedragen
de lening afsluit, komt een heel eind in de
goede richting. Als de ouders een laag inko
men hebben, zou die combinatie wel eens vol
doende kunnen zijn, ook al zal deze combina
tie een nogal armetierig studentenleven ople
veren.
Voor sommige ouders is het misschien hele
maal niet nodig om bijtijds wat pecunia apart
te leggen. Maar de periode tussen box en bul
is geplaveid met onzekerheden. Wie weet of
het huidig systeem van studiefinanciering
over achttien jaar nog steeds in elkaar steekt
zoals nu? Daar hoeft overigens niemand op te
rekenen. Wie naar de achterliggende decennia
kijkt, weet één ding heel zeker. Studiefinan
ciering zal nog vaak en ingrijpend verande
ren. Maar of de ouders dan meer of misschien
r
wel minder moeten bijdragen in de studiekos
ten van hun kroost, dat kan niemand vertel
len. Het huidige systeem gaat er in elk geval
vanuit dat de ouders flink in de buidel tasten.
Daarbij geldt de volgende vuistregel. Trek
van het belastbaar inkomen van iedere ouder
30.000 gulden af. Van de overblijvende bedra
gen moet tussen een kwart en eenderde gere
serveerd worden voor de studiekosten van
kinderen waarvoor de overheid niet wil op
draaien. Een ander gevolg van het huidige
systeem is dat nogal wat studenten een fikse
schuld, van soms wel tienduizenden guldens,
opbouwen tijdens de studie. Een rentedragen
de schuld, waar na de studie tot zeventien
jaar lang aan terugbetaald kan worden.
Ouders die het zich kunnen permitteren, zoe
ken al snel naar wegen om te voorkomen dat
hun kind na een studie jarenlang met zo'n fi
nanciële last door het leven moet sjouwen.
Een reden te meer om alvast aan een spaar
potje te denken.
Hoe dat spaarpotje eruit moet zien, daarover
hebben banken en verzekeringsmaatschap
pijen ruime opvattingen. „Hoe eerder u be
gint, hoe beter. Vijf jaar eerder beginnen, be
tekent al gauw een twee keer zo hoog eindka-
pitaal als uw kind 18 jaar is." Dat meldt bij
voorbeeld de folder van Spaarbeleg (een
Aegon-dochter) waarin het 'Koersplan' wordt
aangeprezen.
Het is een kapitaalverzekering zoals veel
maatschappijen die aanbieden. Een ouder
spaart minimaal vijftien jaar lang iedere
maand een bepaald bedrag. Aan het einde van
die periode komt een groot bedrag, belasting
vrij, ter beschikking. De hoogte van dat kapi
taal kan verschillen. Bij 'Koersplan' wordt
het geld belegd in effecten. Als die sterk stij
gen, is het kapitaal groot. Dalen ze, dan is er
aan het einde van de periode minder te verte
ren. Is het verstandig voor ouders om geld te
Studenten moeten hard werken om de tempobeurs bij te benen en hun ouders moeten er niet zelden een schepje bovenop doen om een
hoge schuldenlast te vermijden. foto karin spithoven
steken in kapitaalverzekeringen om de studie
van zoon of dochter financieel veilig te stel
len? Juridisch adviseur Weenink van de be
langenvereniging Consument en Geldzaken
ziet zowel voor- als nadelen.
„Het nadeel is de grote onduidelijkheid rond
dat soort verzekeringen. Van een maandbe
drag van bijvoorbeeld honderd gulden wordt
soms twintig tot vijfentwintig gulden niet
eens gespaard. Dat geld gaat op aan contract-
kosten, provisie voor de tussenpersoon, een
ingebouwde overlijdensverzekering of nog
andere zaken." Ook het tussentijds afkopen
van de verzekering kan volgens Weenink voor
onaangename verrassingen zorgen. Dan blijkt
namelijk nog sterker dat een deel van het geld
niet belegd is.
Weenink ziet echter ook voordelen. „Voor wie
zelf niet de discipline kan opbrengen om re
gelmatig geld aan de kant te leggen voor later,
werkt zo'n kapitaalverzekering discipline
rend. Bij een losse beleggingsrekening, die in
de regel meer oplevert, ontbreekt die stok
achter de deur." Beleggingsrekening, gewone
spaarrekening, kapitaalverzekering, het zijn
allemaal manieren om voor dat appeltje voor
de dorst te zorgen als kinderen gaan studeren.
De rendementen verschillen. Een kapitaal
verzekering levert meer op dan een gewone
spaarrekening. Een beleggingsrekening geeft
op de lange termijn een hoger rendement dan
een spaarrekening.
Na de afschaffing van de algemene weduwen-
en wezenwet (AWW) en de komst van de nieu
we algemene nabestaandenwet (ANW) is het
verstandig ook te beseffen hoe het financiële
plaatje eruit ziet als één van de ouders over
lijdt. De nieuwe wet geeft geen uitkeringen
meer als het kind de leeftijd van achttien jaar
bereikt heeft. Dat is precies het moment dat
er extra geld nodig is voor studie. Een verze
kering die het ANW-gat opvult of een o verlij-
densrisicoverzekering zijn mogelijkheden om
zich daartegen in te dekken.
Naast alle onzekerheden op de weg tussen
box en bul blijft altijd de ongewisheid over
wat zoon- of dochterlief de ouders nu daad
werkelijk gaat kosten als de deuren van het
voortgezet onderwijs zijn dichtgeklapt. De
kosten van onderwijsinstellingen kunnen
sterk verschillen. Hoe sterk is de inflatie over
de komende vijftien a twintig jaar? Hoe hoog
of hoe laag is het collegegeld over vijftien
jaar? Hoe zit het tegen die tijd met de ziekte
kostenverzekering van studenten?
Beleggingsgroep Robeco maakte een tijd gele
den wat berekeningen. Eén van de uitkomsten
was dat op dit moment de gemiddelde kosten
die ouders maken voor een studerend kind
ongeveer 9300 gulden per jaar bedragen. Over
achttien jaar zal dat bedrag, geïndexeerd,
18.000 gulden per jaar zijn. Aldus de bereke
ningen van Robeco. Het kan natuurlijk ook
meer zijn, of minder....
DINSDAG 4 NOVEMBER
1997 E2
Een paar schoenen van het merk dat de goedkeuring heeft van de vriendjes, slokt de kinderbijslag
al grotendeels op. foto karin spithoven
Een dikke BMW met lederen
bekleding, of toch maar een
kind? Geen zinnig denkend
mens heeft die afweging ver
moedelijk ooit gemaakt. Maar
wie de kosten van zijn nage
slacht eens goed op een rijtje
zet, ontdekt dat een kind een
knap kapitaal kost voordat het
de voordeur van het ouderlijk
stulpje voorgoed achter zich
dicht trekt. Voor dat bedrag heb
je ook een leuke auto...
Door Chris van Alem
Ukent ze wel, de twistgesprekken
tussen u en uw kinderen over kle
ding, schoenen, noem maar op
„Nikes? En je hebt net nieuwe schoenen.
Daar doe je het maar mee. Bovendien, het
geld groeit ons niet op de rug."
Dit soort discussies begint meestal als kin
deren een jaar of tien zijn en, onder in
vloed van vriendjes en televisie, verdomd
goed weten wat ze willen hebben. „Want
dat krijgt Iris ook van haar moeder en
waarom ik niet. Ik vind jou maar stom,"
om eens een alledaags dialoogje aan te ha
len. Dat zijn precies de momenten waarop
vader of moeder de rekenmachine tevoor
schijn moet halen om eens uit te rekenen
hoeveel zo'n etterbakje nou precies kost.
Kinderen, in een bewust of onbezonnen
moment begin je eraan, maar voordat je 't
in gaten hebt, schoppen ze een deuk in je
huishoudbudget.
Wie van een modaal inkomen van circa
3000 gulden per maand netto (inclusief
vakantiegeld) moet rondkomen, is maan
delijks gemiddeld 430 gulden kwijt aan
een kind, rekent het Nederlands Instituut
voor Budgetvoorlichting (NIBUD) voor in
de Budget-agenda 1998. Na achttien jaar
onder de ouderlijke vleugels te hebben
vertoefd, staat de teller stil bij 92.880 gul
den. Nee, dan kun je er beter twee hebben,
dat scheelt toch mooi 27.000 gulden. Per
kind, wel te verstaan.
Gezinnen die tweemaal modaal, zo'n 5300
gulden per maand netto, te verspijkeren
hebben, zien hun welvaartsstatus afstra
len op het prijskaartje van hun koter. Dat
loopt dan bij één exemplaar na achttien
levensjaren op tot 166.320 gulden. Tot
voor enkele jaren nog het bedrag van een
leuke premie-A-woning. Overigens geldt
ook hier: twee halen, minder betalen.
Voordeel: 46.440 gulden. Daar koop je
toch vlot een sjieke middenklasser met
dubbele airbag voor.
Wie zijn oogappel(s) financieel wil fileren,
verplicht zich tot een avondje stug reken
werk. De gehate schoenendoos met losse
rekeningen, bonnetjes en dergelijke is
daarbij onmisbaar, evenals overzicht van
kosten voor huur, hypotheek, verzekerin
gen. Plus een goed geheugen, want menig
uitgave die fluks uit de achterzak wordt
betaald om acute kindernood te lenigen,
Tot een bepaald bedrag hoeft u over ren
te- en dividendinkomsten geen belastinq
te betalen. In zijn algemeenheid is het al
tijd verstandig daar gebruik van te ma
ken. Per persoon gelden voor zowel ren
te- als dividendinkomsten vrijstellingen
van 1000 gulden (2000 gulden voor ge-
huwden). Voor rente op rekeningen én
op naam van minderjarige kinderen geldt
een extra rentevrijstelling van 500 gulden
per kind.
Het is, belastingtechnisch gezien, vaak
ongunstig om tegelijkertijd te sparen en
te lenen. Als u op een spaarrekening 600
gulden rente ontvangt, is daarop normaal
gesproken de rentevrijstelling van toepas
sing. Betaalt u echter tegelijkertijd 1000
gulden rente op een persoonlijke lening,
dan wordt de vrijstelling hiermee vermin
derd (saldering). Per saldo houdt u in dit
geval slechts 400 gulden over. U kunt dus
beter eerst het spaarpotje aanspreken.
Dit is ook het addertje onder het gras
(meestal in hele kleine lettertjes) bij aller
lei beleggingsproducten waarbij aande
len worden geleasd met geleend geld.
Rente van geblokkeerde spaarloon- en
premiespaarregelingen hoeft niet te wor
den gesaldeerd voor de berekening van
de rentevrijstelling. Ook de rentevrijstel
ling van kinderen hoeft nooit te worden
gesaldeerd.
De aftrek van hypotheekrente is een ge
val apart. Tot en met 1996 mocht je naast
de te betalen hypotheekrente een spaar
potje aanhouden zonder dat daarmee de
rentevrijstelling in gevaar kwam. Bij hy
potheken die na 1 januari 1997 zijn afge
sloten, geldt dat alleen nog als de hypo
theek is aangewend voor de aankoop,
verbetering of het onderhoud van de wo
ning.
Als u er iets consumptiefs mee doet (bij
voorbeeld auto kopen), geldt de con
sumptieve beperking (zie aftrek rente 3).
Als u er aandelen voor koopt die dividend
kunnen genereren, geldt geen beperking.
U moet dan de betaalde rente wel salde
ren met ontvangen rente en dividend.
Dit jaar is consumptieve rente nog aftrek
baar tot een bedrag van 10.000 gulden
per persoon per jaar (20.000 gulden per
echtpaar). In de komende jaren zakt dat
bedrag tot 5.000 gulden (gehuwden
10.000 gulden). Hebt u de aftrekruimte
nog niet benut, dan kunt u voor 31 de
cember rente vooruitbetalen die anders
de eerste helft van het erop volgende half
jaar moet worden betaald (bijvoorbeeld
hypotheekrente). Dat is toegestaan tot
een bedrag van maximaal 4000 gulden. U
zou ook kunnen overwegen aandelen te
leasen met vooruitbetaalde rente. Diverse
aanbieders (LegioLease, Robeco) hebben
producten die hier op inspelen.
Hoe het nieuwe belastingstelsel eruit
gaat zien, staat nog niet vast. Maar dat de
tarieven omlaag gaan, is zeer aanneme
lijk. Nu 37, 50 en 60 procent, straks moge
lijk 18, 36 en 48 procent. U kunt hier op
inspelen door rente-uitbetaling naar de
toekomst te schuiven, bijvoorbeeld met
behulp van spaarbewijzen. De dan te ont
vangen rente wordt tegen een lager ta
rief aangeslagen.
Als u met geleend geld aandelen koopt, is
de rente in principe onbeperkt aftrek
baar. Ook hier moet u echter de betaalde
rente en ontvangen rente van spaarreke
ningen met elkaar salderen. En let op:
sinds 1 januari van dit jaar moet ook het
ontvangen dividend worden verrekend
met de betaalde rente. Als u met geleend
geld aandelen koopt, is contant dividend
dus minder interessant. Er zijn echter
beursfondsen die een keuze-dividend bie
den: contant of in aandelen (agiostock).
Dat laatste is wel belastingvrij, zij het dat
er discussie kan ontstaan over de aftrek
baarheid van de rente.
Als u dan toch aandelen bezit die alleen
contant dividend uitkeren, kunt u de aan
delen ook nog verkopen. Dat moet dan
wel gebeuren voordat het dividend offici
eel is vastgesteld. In de koerswinst is het
dividend dan nog verdisconteerd en u
hoeft er geen belasting over te betalen.
'Dan ben je in de boot
men door de Zilvervloi
Sparend voor later ga
straks ook sparend dot
Klein Orkest zong het,
in de jaren tachtig,
fulminerend tegen alle
staat voor behoudend
de geest ademt van 'pl
dag'. In het eerste half
van 1997 sluisde Nede
weer 5,5 miljard guide
spaarrekeningen.
Naar beleggings- en -
fondsen ging nog eens
vijf miljard gulden. Hf
spaargedrag evolueert
sparen heet nu soms b
maar het blijft (be)sps
voor later.
„De belangrijkste drij
de behoefte aan finan
kerheid. Dat was vroe
en is nog steeds zo."
Door Peter Scholte
Wie de beleggings
schouwt, zou haas
veel Nederlanders hl
boekje hebben ingeruild voi
lendepot. De werkelijkheid
der.
Het spaaroverschot van 5,5
in het eerste halfjaar van 199
lager dan de zeven miljard i
riode van 1996, maar histor
een zeer hoog niveau. Tege
volgers van de spaarmarkt,
VSB Bank en het Centraal 1
Statistiek (CBS), dat het aai
re beleggers toeneemt. Har
breken, behalve over de inl<
noteerde beleggings- en clicl
eerste zes maanden van dit
in totaal 5,1 miljard gulden
is meer dan ooit.
De deskundigen zijn het ero
bedrijfsspaarregelingen grc
antwoordelijk zijn voor he
overschot. Aan de hand van
1995 en 1996 schat Ron Stor
dat van de 5,5 miljard guide
ste halfjaar ongeveer drie
stig is van bedrijfsspaarrege
klopt, is toch nog 2,5 miljare
rekeningen met een rente
met maar goed een procentji
Hoe zit 'de spaarder' van t
elkaar? De Rabobank, nog
bank van Nederland met ee
van ongeveer 35 procent, he
een beeld te kunnen vorme
derverdeling in vier catege
In de grootste groep (bijna
de spaarders die de hoogte
zo belangrijk vinden, hun
willen hebben, vertrouwen
van hun bank, gesteld zijn
contact en over het algem
zijn.
„In deze groep tref je veel
mensen die een gedeelte va
len consumeren. Maar ook
in deze categorie," zegt
drs. Guus Maas van Rabob
Omgekeerd komt de Rabo
ren tegen in een groep van
ren (25-30 jaar) die de renti
vinden, goed zijn opgeleid
van hun bank te werk g<
met hun geld willen omga.
spelen'.
Tussen die twee uitersten
van spaarders die kiest vod
Voor een deel willen en kun
dig beslissen, maar als het
wordt, vragen ze de bank
zijn geen spaarders die el
maar ook geen grote avont
Dan blijft nog een categori
bank moeilijk greep op kr
spaarders vallen gemakk
wat nieuw is, maar niet vo
Een tijd geleden werd op de
een reclamefilmpje vertoon
gende te zien was: een ma
een fauteuil. Op de leuning van c
een vrouw plaats die er als een s
maar geen stewardess is. Ze legt
lig op de schouder van de man f
man doet. Dat is niet veel. Hij S(
indringend aan en zegt dat de i
dat heel goed doet. Even is het s
wouw dat de man buitengewi
bezig is, want als hij zus en zo
was hij nu behoorlijk rijk gewe
vrouw triomfantelijk. Zoiets. Ein
Hoewel dat spotje dagelijks te zi
vervelend werd, keek ik er altijd
een problematiek aangeboord c
Toen ik begin jaren tachtig bes
de pen te leven, leek het me ha
drag bijeen te garen dat me it
een periode te overbruggen Wc
met zou lukken met het schrijve
