iVmgen wil snel groeien in Breda De meerwaarde van het eigen huis oordelen Stortvloed zuinige motoren op 32e autoshow in Tokyo Europees Logistiek Centrum wordt volgende week officieel geopend Ex-manager van Mercedes ijgt 5 jaar Leuke dingen Een nepbont onder het poldermodel G 25 OKTOBER 1997 wijn een aparte troefkaart heeft „Dit is de nieuwste van de zoseh ten 'Nieuwe Wereld Wijnen' to hebben een heel interessante L ze voor de liefhebber. Ens]' wijn is zeker aantrekkelijk w, de kenner. Natuurlijk kunnen met concurreren met de m-Z wijnproducerende landen rna we verdienen zeker onze plaats"' Die plaats moet door de con», ment wel worden betaalt Ond de twintig gulden vind je WeJ' flessen (wit, rood, rose of mousse rend) die meer bieden dan een cu riosum. Ian Berwick doet zo' l constatering pijn. „Je moet niei naar het etiket kijken, maar pro» ven. De truc van veel Engels, wijnproducenten is om hun wij, tussen vergelijkbare Franse er Duitse wijnen te zetten waarbij di flessen van de etiketten zijn se-l haald. En vaak komen we dan als beste uit de bus." Dat er op de thuismarkt nog veeb werk aan de winkel is mag blijken uit de nuchtere cijfers. Terwijl de Britse wijnconsumptie het laatste decennium bijna is verdubbeld tot 15 liter per hoofd van de bevol king is het aandeel van het eigen, druivennectar 0,2 procent. De promotie van de eigen wijn is het grote probleem. „Wij kunnen ons geen dure advertentiecampagne veroorloven. Daarvoor is er te weinig omzet", aldus Berwick Maar hij geeft de moed niet op. Een eerste handelsdelegatie van Engelse wijnmakers reist begin november naar Noorwegen om daar een bruggehoofd te slaan. Dat de Engelse wijnboeren begin nen in het Noorse kikkerbad en niet meteen in het diepe duiken in Frankrijk of Italië getuigt van re alisme. ,00 ,50 ,80 ,00 f ,70 f ,00 ,40 ,50 ,00 ,20 e ,70 ,60 .10 ,00 ,00 A .00 a pril '98 egen f idend. Wall Street 23/10 24/10 abn-amro 19.19 19.12 aegon 78.56 78.00 ahold 25.75 26.12 akzo 84.62 84.88 allied signal 39.50 38.44 amer.tel.tel 49.06 50.44 amoco corp 94.44 94.00 asarco ine. 29.81 30.00 asm intern 14.38 12.38 asm lith 88,75 81.38 baan company 70.38 69.38 bethl. steel 10.62 10.81 boeing co 49.12 48.44 burlington sfe 99.56 98.81 can.paciftc 30.62 31.25 chevron 83.50 83.50 chiquita 16.94 17.19 chrysler 36.25 35.81 citicorp 136.75 136.62 cons.edison 34.12 34.56 digitequipm. 50.81 50.56 dupontnemours 60.06 58.06 docdata 19.00 18.88 dow chemical 93,06 92.06 eastman kodak 61.31 60.75 exxon corp 63.12 62.62 ford motor 46.81 46.31 fortune brands 33.38 33.44 gen. electric 67.12 65.94 gen. motors 7Ö.t5 68.06 goodyear 66.50 65.62 hewlett-pack. 65.06 63.88 int. bus.mach. 100.06 97.88 itt industries 32.31 32.44 kim airlines 34.31 34.44 kpn 37.12 36.25 merek co. 94.50 93.38 mobil oil 72.31 73.44 oce vd grinten 120.50 114.50 omega financ. 34.50 34.25 philips 81.25 80.12 royal dutch 53.12 51.75 sears roebuck 43.19 43.00 shell tr. 42.44 41.50 texaco inc. 60.50 59.50 travelers 74.75 72.94 unilever nv 53.50 52.75 united techn. 76.62 74,25 westinghouse 28.69 28.38 whitman corp 27.38 27.00 woolworth 19.50 19.69 A advieskoers vk vorige koers sk slotkoers gisteren a laten b bieden c ex claim d ex dividend e gedaan/bieden g bieden h laten er k I 40,00 2284 1,20 1,40 40,00 1203 2,50 2,70 42,50 1740 1,60 1,80 45,00 1373 1,10 1,20 50,00 1868 0,40 0,50 55,00 1147 0,20 0,20 45,00 810 2,00 2,30 37,50 1956 10,70 11,00 42,50 1258 8,60 b 9,20 50,00 1771 6,90 7,20 60,00 1241 4,90 5,00 37,50 951 1,20 0,90 37,50 793 2,20 1,90 40,00 1251 3,50 3,00 42,50 1108 9,70 9,20 150,00 751 7,50 7,00 900,00 1502 21,00 21,50 910,00 914 17,80 17,00 920,00 1287 13,00 13,50 940,00 1136 8,20 a 8,10 000,00 961 1,80 b 1,60 950,00 750 39,00 44,00 a 820,00 1458 8,90 6,50 b 840,00 1661 12,00 b 9,50 860,00 1621 18,00 a 14,20 880,00 969 26,50 a 22,00 890,00 1985 31,00 b 26,00 940,00 1145 65,00 58,50 880,00 1271 36,00 32,00 56,00 739 2,10 2,60 58,00 1124 1,70 2,00 130,00 1011 2,70 3,50 90,00 873 4,20 4,20 100,00 772 3,30 b 3,60 a 118,00 1400 1,30 a 1,10 70,00 3606 0,20 a 0,10 a 62,00 1927 1,70 1,80 62,00 829 7,50 6,30 62,00 804 7,30 7,00 110,00 1472 5,10 5,10 a 97,50 3420 2,00 1,90 100,00 811 2,80 2,80 102,50 1369 3,60 3,60 105,00 4289 4,40 5,00 110,00 1333 6,80 7,50 80,00 4318 6,50 6,50 165,00 1012 5,60 a 7,20 180,00 1683 1,50 2,20 a 160,00 2464 6,60 5,20 L maart 1996 startte het I farmaceutische concern I Amgen met de bouw van Ljn Europees Logistiek Centrum (ELC) in Bre da. Elf maanden later Lvas het gebouw opgele gd. „Er is in een re- Lrdtempo gewerkt. Lormaal staat voor zo'n Luwwerk al gauw twee jaar," zegt K. Leonard, tirecteur van het ELC. Eet afgelopen halfjaar heeft Amgen het gebouw bedrijfsklaar gemaakt. Woensdag komt minister jWijers naar Breda om het ELC officieel te ope ten. Lor Paul Verlinden ®T EUROPEES Logistiek Cen trum (ELC) van het Amerikaanse I jedrijf Amgen is de trots van I Hoogeind, het jonge industrieter- l'-ein aan de A27 in Breda. Het Laai vormgegeven hoofdgebouw Luit glas en staal opgetrokken, •erwijl het terrein rond het ELC I boor de bomen, groene heuvels en tijvers een parkachtige aanblik leeft. [We willen dat de buitenkant weergeeft wat er binnen ge- |leurt," zegt C. Van Den Broucke, directeur Benelux van togen. Kaar wat gebeurt er binnen?', al menig automobilist zich af lagen die over de A27 naar het noorden rijdt en het opvallende {ebouw passeert. Amgen is een farmaceutisch bedrijf uit de VS. Ii vrijwel elk West-Europees land heeft het een verkoopkan toor, maar de distributie werd tot voor kort uitbesteed. Met de lamst van het ELC in Breda gaat Amgen de medicijnen zelf ver- paften, labelen en versturen over heel Europa. Daarnaast is togen Nederland in het gebouw pestigd. Amgen Nederland (dat ,al een kantoor in Breda had) houdt zich bezig met verkoop, marketing en klinische research. Bedrijfsklaar -Dit is dus veel meer dan alleen n magazijn. We krijgen veel uensen uit de medische en far- «aceutische wereld over de vloer. Die willen we ontvangen in een mooie omgeving," zegt K. Leonard, de Amerikaanse direc teur van het ELC. liet de bouw van ELC is vorig jaar februari begonnen. Elf maanden later was het gebouw opgeleverd. „De aannemer heeft in een recordtempo gewerkt, fanaal staat voor zo'n bouw werk al gauw twee jaar," zegt Leonard. De afgelopen maanden taft Amgen het gebouw be drijfsklaar gemaakt en het wordt woensdag geopend door minister "ijers van het Economische Za len. fagen biedt in Breda in eerste instantie werk aan tachtig men sen, maar dat aantal zal binnen enkele jaren verdubbelen, ver wachten Leonard en Van Den Broucke. Bat de ontwikkeling van Amgen én Breda snel gaat blijkt ook uit 't investeringssom. Destijds kondigde Amgen aan 100 miljoen Sjvlden in het ELC te stoppen, is uiteindelijk 160 miljoen an geworden. „De dollar is duurder geworden en er zijn wat Wgetoverschreidingen geweest, maar een grote rol speelt ook dat (r steeds meer investeringen bij gekomen zijn. Zo hebben we hier Europese computercentrum san Amgen gekregen. We wisten ®i jaar geleden nog niet dat dat ■ou gebeuren," aldus Leonard. Ba ontwikkeling van Amgen past C. Van Den Broucke (I) en K. Leonard voor het nieuwe gebouw van Amgen in Breda. bij een jonge, snelgroeiende on derneming. Hoewel het concern vorig jaar met 5000 medewerkers een omzet van 2,3 miljard dollard draaide, bestaat Amgen pas ze ventien jaar, waarvan de eerste negen jaar alleen maar uit 're search en ontwikkeling beston den. Eiwitten De grondlegger van Amgen is G. Rathman. Met een handjevol mensen begon hij in 1980 het be drijf in Thousand Oaks (Califor- nïe), daarbij gefocused op medi sche biotechnologie. Het specia lisme was (en is) het samenstellen van eiwitten die ook in het men selijke lichaam aanwezig zijn. Uiteindelijk was het eerste pro duct in 1989 gereed. Bij Amgen werkten toen al meer dan 500 mensen. De research werd onder andere gefinancierd door een beursgang, die beleggers uitein delijk geen windeieren heeft ge legd, want Amgen is een van de grootste groeiers op Wall Street en heeft nu een beurswaarde van ruim 15 miljard dollar. Daar naast kreeg Amgen inkomsten van bedrijven die de rechten kochten om de in ontwikkeling zijnde medicijnen te verkopen. Zo kwam de Europese licentie voor het eerste product, Epogen, bij Jansen-Cilach terecht. Amgen zal Epogen, - gebruikt bij de be handeling van een tekort aan ro de bloedcellen veroorzaakt door onder andere nierstoornissen - in Europa dan ook niet zelf verko pen en distribueren. In feite handelt het bij het ELC in Breda (nog) maar om één medi cijn: Neupogen, het tweede pro duct van Amgen, dat in 1991 op de markt kwam. Neupogen wordt gebruikt om het aantal witte bloedcellen nd onder meer che motherapie bij kankerpatiënten weer op pëilte brengén. Neupogen wordt in Breda in am pullen aangeleverd en via koe riersdiensten naar ziekenhuizen in Europa verstuurd. Dit jaar zullen er zo'n 3 miljoen ampullen op de Europese markt afgezet worden. „Binnen 24 uur kunnen we Neupogen leveren aan de zie kenhuizen. Dat is vaak nodig om dat ziekenhuizen in verband met de kosten slechts een kleine voor raad aanhouden," zegt Leonard. Snelheid De snelheid van leveren is een van de middelen om de concur rentie af te troeven, want Epogen en Neupogen kennen elk één con currerend medicijn. „De kwali teit van de medicijnen is onge veer gelijk, daar kunnen we eer lijk over zijn," zegt Van Den Broucke. „Maar wij proberen een betere service te bieden en wij hebben meer know how in huis omdat Amgen zich focust op slechts enkele medicijnen, terwijl dë concurrentie een breed assor timent heeft." Overigens is Am- bgèn niet echt"b'edii'èftt voor de concurrentie omdat het concern met zijn twee medicijnen een marktaandeel van tachtig pro cent heeft. Inmiddels heeft Amgen ook een derde medicijn uitontwikkeld: Infergen, dat voor de behande ling van hepatitis-C (een lever ziekte) gebruikt wordt. Dat mid del is pas vorige maand door de Amerikaanse autoriteiten goed gekeurd en zal voorlopig nog niet in Europa verkocht worden. Als dat gebeurt, zal het het ook niet via het ELC gedistribueerd wor den, aangezien Amgen daarvoor al een contract met een ander be drijf gesloten heeft. Toch voorziet Van den Broucke voor de nabije toekomst een uit breiding van het aantal produc ten dat Amgen in Europa zelf dis tribueert en verkoopt. „Er zijn op dit moment twaalf producten in ontwikkeling. Die zullen niet al lemaal een succes worden, maar „er komen er ook weer nieuwe bjij." Amgen is in Breda al voor bereid op groei, want op het 5,5 ftfedtafe grote terrein is'ruimte voor nog een gebouw gereser veerd. Vetzucht Groei zal er ook zijn doordat in de nabije toekomst vanuit Breda Afrika en het Midden-Oosten FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP (gebieden waar Amgen nog niet actief is) bediend gaan worden. Bovendien acht Van Den Broucke de kans 'fifty-fifty' dat de toege voegde waarde in Breda op ter mijn groter wordt. Nu wordt Neupogen in ampullen aangele verd. Mogelijk wordt het medi cijn straks als buikproduct naar Nederland verscheept en worden de ampullen in Breda afgevuld. Veel verwacht Amgen van het product Leptine, een van de meest revolutionaire medicijnen die het concern in ontwikkeling heeft. „Leptine is een middel tegen vet zucht. Het is een vergevorderd stadium en heeft enorme poten ties," zegt Van Den Broucke. „Bedenk maar eens wat een ef fectief middel tegen vetzucht voor impact zou hebben in Ame rika, met drie miljoen mensen die meer dan 150 kilo wegen. Maar ook in Europa zal de vraag groot zijn. Zelfs de uitbreidingsmoge lijkheden die we in Breda heb ben, zullen dan waarschijnlijk niet voldoende zijn." (ap) - Wegens het ver wen van miljoenen is de J°«malige manager van Merce- es Hans Dieter Fink gisteren oor de rechtbank in Stuttgart ot vijf jaar en drie maanden cel faoordeeld. p* (56) had in 1993 en 1994, hij verantwoordelijk was °°r de verkoop van personen- agens in Oost-Europa, voor 1 vijf miljoen mark aan provi- es eigen zak gestoken. De constateerde dat Fink Jfedes als een 'zelfbedienings- rikel' had beschouwd. zou zo ver gegaan zijn dat J®ut°handelaren afperste door dreigen dat hij de leverantie greeds aanbetaalde auto's zou j^agen. weLmanaëer. die in 1995 naar !ie "Oitenland was gevlucht, 1 miljoen mark aan Mer ges terugbetaald. VEEL huizenbezitters maken de meer waarde van hun woning te gelde door een tweede hypotheek te nemen. Er zitten echter addertjes onder het gras. Een hy potheek aflossen duurt meestal langer en de fiscus ziet ook niet meer werkloos toe. Huiseigenaren voelen zich rijker dan ooit. En terecht, want de waarde van hun huizen is afgelopen 10 jaren met maar liefst 90 procent gestegen. Zonder dat men er iets voor heeft hoeven te doen, is het vermogen gemiddeld met een kleine 1,5 ton toegenomen. Huiseigenaren voe len zich slapend rijk geworden. Met deze kennis alleen kan men tevreden zijn. De wetenschap in een berg met geld te wonen, geeft veel mensen al voldoe ning. Maar lang niet iedereen neemt hier genoegen mee: velen willen hun rijkdom ook echt in klinkende munt terugzien. Dat kan natuurlijk door het huis te ver kopen. Alleen, daar schiet je niet zo veel mee op. Want dan zal er immers weer een nieuw huis gekocht moeten gaan worden. En zoals gezegd: de prijzen van woningen zijn hard gestegen. Er bestaat dus heel veel kans dat de winst van het oude pand dubbel en dwars geïnvesteerd moet wor den in een nieuwe woning. Daarom besluiten veel huiseigenaren hun vermogensgroei via een extra hypotheek in harde munten om te zetten. Op de overwaarde van het huis wordt een aan vullende of tweede hypotheek genomen. Financieel hoef je daar weinig van te merken. De hypotheekrente staat immers zo laag, dat bij het oversluiten van de ou de hypotheek (die vaak een hogere rente had) de nieuwe netto woonlast - ondanks de hogere hypotheek - nauwelijks hoeft te stijgen. Het afgelopen jaar hebben liefst 70.000 huishoudens deze stap gewaagd. Met dat extra geld worden veel leuke dingen ge daan. Soms wordt het huis verbouwd, waardoor het pand nog méér waard wordt. Steeds vaker echter wordt het geld gebruikt voor consumptieve zaken. Zoals de aanschaf van een caravan, een mooie vakantiereis of zelfs het kopen van effecten. Allemaal zaken waar men an ders nog vele jaren voor had moeten spa ren of misschien wel nooit aan toe was gekomen. Denkt u er ook over uw kostbare bezit niet alleen te koesteren, maar ook in klin kende munt om te zetten, dan is het raad zaam met de volgende zaken rekening te Drie finandêle deskundigen schrijven afwisselend over geldzaken in de privésfeer f ia' W. van der Kleijn B. Bakker houden: De lange looptijd maakt hypotheek- geld duur. Stel dat een extra hypotheek wordt geno men van 35.000 om de aanschaf van een nieuwe auto te financieren. Normaal ge sproken was waarschijnlijk een persoon lijke lening afgesloten, waarvan de effec tieve rente al gauw 3 procent hoger ligt dan die van de hypotheek. Pure winst, denken veel mensen. Maar dat is niet al tijd zo. Natuurlijk, als de extra hypotheek keurig in vijf jaar tijd wordt afgelost, zoals dat met een persoonlijke lening zou gebeu ren, dan wordt inderdaad een paar hon derd gulden per jaar minder rente be taald. Maar veel mensen zullen de verlei ding niet kunnen weerstaan om van de mogelijkheid gebruik te maken de lening niet in 5 jaar, maar in 25 jaar terug te be talen. Dan valt het verschuldigde maand bedrag namelijk veel lager uit. Maar al die jaren moet dan wel de rente betaald worden. Uiteindelijk wordt hierdoor voor het geleende bedrag heel wat meer terugbetaald dan wanneer een persoon lijke lening was afgesloten. Even ter vergelijking: het netto prijs kaartje (betaalde rente na belastingvoor deel) van een persoonlijke lening van 35.000 die in 5 jaar wordt terugbetaald is bij een belastingteruggave van 50 pro cent 4.175. Het netto prijskaartje van de extra hypotheek komt met de huidige rentestand uit op 13.125. Aan het eind van de rit is dus een kleine 9.000 méér terugbetaald aan de bank. De belastingaftrek is in de toekomst minder gunstig. Een tweede belangrijke overweging is het vermeende voordeel van de gegarandeer de belastingaftrek van de hypotheekren te. Hou er rekening mee dat zodra het geld niet voor het huis zélf gebruikt wordt, maar voor andere consumptieve zaken, vanaf het belastingjaar 1997 een beperkte aftrekregeling geldt, die in drie jaren tijd verder zal worden afgebouwd. Vanaf 1999 kunnen echtparen niet méér Vandaag: C. Groenewegen dan 10.000 per jaar aan betaalde rente voor consumptieve leningen aftrekken. En een hypothecaire lening die voor con sumptieve doeleinden wordt gebruikt, is in de ogen van de fiscus een gewone con sumptieve lening. Bij de huidige lage rentestand betekent dit, dat de betaalde rente voor het zeer riante krediet van zo'n 1,5 ton nog kan worden afgetrokken. Maar stel dat de rente weer gaat stijgen, dan moet men er rekening mee houden dat deze limiet veel sneller wordt gehaald. Verrekenen van betaalde en ontvangen rente. Tenslotte moet de belastingbetaler er ook nog rekening mee houden dat éérst de ontvangen belastingvrije spaarrente met de betaalde rente voor consumptief kre diet wordt verrekend, vóór er van een af trekpost sprake kan zijn. Stel dat een echtpaar 40.000 op spaarrekeningen heeft staan en volledig gebruik maakt van de 2.000 die zij belastingvrij aan rente mogen ontvangen, dan zal het be lastingvoordeel van de eerste 2.000 die jaarlijks betaald moet worden voor het aflossen van een consumptief krediet in feite wegvallen. Ais dit krediet wordt verstrekt door een extra hypotheek, dan komt het er bij de huidige rentestand op neer dat de betaal de rente over de eerste 65.000 geleend geld geen extra belastingteruggave ople vert. Lening van 35.000 bruto belasting netto kosten teruggave prijskaartje per jaar persoonlijke lening: effectieve rente 9,5 (aflossing in 5 jr) ƒ1.665 ƒ830 ƒ4.175 hypothecaire lening: rente 6 (aflossing in 25 jr) ƒ1.050 ƒ525 ƒ13.125 De Russische grootvorst Potemkin, adviseur en minnaar van Catharina de Grote, wist er altijd voor te zorgen dat de tsarina gespaard werd voor de aanblik van ar moede in haar rijk. Als dorpe lingen verklede acteurs voer den vrolijke dansjes op en po seerden als nijvere ambachts lieden als zij passeerde. Volgens de gepensioneerde organisatie-adviseur Dirk Horringa (van het vermaarde bureau Horringa en De Ko ning) voeren in Nederland de statistisci van het CBS een ei gentijdse variant op van dit verhullende toneelstukje. Vooral de officiële werkloos heidscijfers die het CBS pro duceert, brengen Horringa het schuim op de mond. Het gaat volgens hem in dit land niet om 372 duizend werklozen (de CBS-stand van gisteren), niet om een half miljoen, niet een miljoen, maar om twee miljoen en meer werklozen. Horringa vaart al langer uit naar de 'regeringshype van het poldermodel'. Deze week mocht hij een bundeling van eerder gepubliceerde artikelen ('Het drama van de hyper werkloosheid', uitgeverij Pro metheus) aanbieden aan mi nister Wijers, immers afkom stig van 'zijn' club Horringa en De Koning. „Achter de fagade van het pol dermodel schuilt een werke lijkheid van overkill, de hoog ste kapitaalvlucht ter wereld, emigrerend en verschrompe lend bedrijfsleven en een on stuitbare hyperwerkloosheid - niet minder dan 25 procent van de beroepsgeschikt geachte bevolking van 18 tot 65 jaar, de hoogste maatschappijont- wrichtende werkloosheid van Noordwest-Europa", fulmi neert Horringa in zijn ge schrift. Geregistreerde werklozen zijn mensen zonder werk of met minder werk dan twaalf uur per week, ingeschreven bij het arbeidsbureau en onmiddellijk beschikbaar voor minstens twaalf uur per week. Dat is in derdaad maar een deel van de werkelijkheid van de Neder landse arbeidsmarkt. Een an der gegeven is het aantal men sen dat een betaalde baan van minstens twaalf uur per week wil hebben en dat is ruim 1,1 miljoen. Uit de internationale concur- rentietoets die Wijers, voordat hij het boekje van Horringa in ontvangst mocht nemen, deze week presenteerde, blijkt dat Nederland inderdaad nog een eind te gaan heeft op het ge bied van de werkgelegenheid. In Nederland staan tegenover honderd actieven 42 uitke- ringsrechtigden ('uitkeerlin- gen', noemt Horringa ze) be neden de 65 jaar. Die inactivi teit is bijna tweemaal zo veel als in de Verenigde Staten en Japan. Merkwaardig genoeg scoort Denemarken nog slech ter, terwijl minister Wijers juist dat land ten voorbeeld houdt als het gaat over werkgelegen heidsbeleid. Horringa gaat nog een stapje verder door 'werklozen en an dere inactieven' op te tellen bij ambtenaren en semi-ambtena- ren en 65-plussers. Hij komt zo tot een gezelschap van zeven miljoen mensen wier inkomen uit de collectieve sector komt, tegenover 3,5 miljoen werkers in de marktsector. De retori sche vraag die hij vervolgens opwerpt, is hoe het tij te keren als tweederde van het kiezers volk rechtstreeks belang ziet bij het in stand houden van de collectieve sector. Voor zo ver Horringa de onaf hankelijkheid van het CBS in twijfel trekt (hij heeft het zelfs over 'een moedwillige amputa tie van de waarheid') is hem eerder afdoende van repliek gediend door het 'hoofd sector nationale rekeningen' van dat bureau. Het siert Horringa dat hij die reactie ook in zijn boek je opneemt, maar het weer houdt hem er niet van zijn fi lippica voort te zetten. Zo houdt hij vol dat Nederland een 'verborgen staatsschuld' kent die tweeduizend miljard gulden bedraagt, tegenover de 'officiële' staatsschuld die min der dan een kwart daarvan be draagt. Horringa berekent die enorme schuld door het bere kenen van de verplichtingen van de Staat aan 'zeven mil joen ambtenaren, uitkeerlin- gen en geronten' in de komen de tien jaar. Hij gaat blijkbaar voorbij aan de inkomsten die deze lasten afdekken. Een organisatie-adviseur die zo driftig met de feiten om gaat, is hard toe aan een turn around. Horringa mocht deze week het spotlicht van zijn oud-collega Wijers gebruiken om zijn boekje een schijn van gewicht te geven. Bij die gele genheid bedankte hij drie jour nalisten die hem blijkbaar se rieus nemen. Daar hoor ik niet bij. Door Rien van der Steen Tokyo - De Europese en Amerikaanse merken vallen op met vooral meer en groter. De Japanners leggen de nadruk op het milieu. Op de 32e autoshow van Tokio schakelen met name de thuismerken in een 'groene versnelling'. Onder het motto 'één wereld, één volk, één show', Natuurlijk zijn er weer veel elektrische voertuigen, maar ook de Japanners erkennen tegen woordig openlijk dat het nog een hele tijd duurt voordat we daar efficiënt mee de weg op kunnen. Meer geloof wordt gehecht aan hybride auto's,, die zowel een verbrandingsmotor als een elek- trogenerator aan boord hebben. Maar van de fabrikant wordt ook verwacht dat hij aantrekke lijke producten maakt. „Onze auto's moeten aan een he le reeks voorwaarden voldoen, waaronder die op het gebied van milieu en veiligheid niet de min ste zijn," zegt Nissan-baas Ha- na wa. Nissan is trots op de hy per-mini, een piepkleine auto die op accu's loopt. Het grootste Japanse merk Toyota gaat er van uit dat mi lieuvriendelijke auto's toch ple zierig moeten zijn om te rijden. President Okuda van Toyota verklaarde dat dat het doel van zijn onderneming is. Toyota ziet in dat vooral de Europeanen de vaak saaie Japanse modellen beu zijn. „Iedereen weet nu wel dat we betrouwbare auto's maken, nu wordt het tijd voor vernieu wend design," aldus K. van Deu- tekom van de Nederlandse im porteur in Tokio. Toyota toont op de show de Prius, de eerste hybride auto in productie. Terwijl Subaru het met de Ja panse overheid aan de stok heeft over het verzwijgen van een de fect (aan meer dan een miljoen mini-vans) dat brand kan ver oorzaken en Mitsubishi in een omkoopschandaal verwikkeld is, toont Honda de schoonste benzi nemotor van de wereld. De ZLEV (Zero Level Emission Ve hicle) probeert net zo schoon te zijn als een elektrische auto en scoort nu al onder de strengste emissie-eis die Californië voor staat. Volgens Honda komt de lucht schoner uit de uitlaatpijp dan hij er in Tokio ingaat. Hon da bereikt dit door een uiterst precieze lucht/brandstofverhou ding, een high tech motor-mana gement en twee katalysatoren. Bovendien is het mogelijk met deze motor 30 kilometer op 1 li ter benzine te rijden. Mitsubishi viert in Tokio een technisch feestje met de GDI (gasoline direct injection) motor die in Nederland in de Carisma geleverd wordt. Maar de zuinige en schone technologie is in Ja pan al tot in bijna alle modellen doorgedrongen. Volkswagen showt in Tokio zijn eerste 12-cilinder motor, gevat in een Ferrari-achtige sportauto van de hand van de Italiaan Giu- giaro. Het tekent de ambitie van VW, dat duidelijk hoger in de markt wil. Het maakt daarmee ongetwijfeld plaats voor dochter Skoda in het lagere deel van de markt. Mercedes-Benz verbijstert in Tokio met een studie voor de meest luxueuze limousine aller tijden. Maybach heet het proto type met 12-cilinder motor, groot tv-scherm achterin, schrijftafel, champagnekoeler en de mogelijkheid de lederen ach terbank langs elektrische weg in een bed te veranderen. De auto gaat wellicht over drie jaar in productie.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 9