DE STEM
L
p>'
endbureau
uitdaging
jnica? o
Finales wereldkampioenschap f enerverend, fascinerend en vol dramatiek
lerdag 1
koopavond.
JBE HEEFT HET!
lichtorgels
ig is
Ecclestone
waarschuwt
Formule I-
coureurs
1997
?r'js
en nog veel meer effecten
vind je in onze lichtruimte.
14 - Breda/Princenhage - Tel. 076-5212881
Sport
lllll
ZATERDAG 25 OKTOBER 1997 B1
staan in Kaatsheuvel opgesteld.
•eert defecten en repareert
Big monitoren op componenten-
■Hiervoor hebt u een diploma
Iktronica en affiniteit met
uele apparatuur is een pre. Hebt
|sse in deze functie voor langere -
I goede toekomstperspectieven?
n langs op onderstaande -
5 voor meer informatie over uw
heden bij White Electronics B.Y.
Ivragen naar Elly de Putter.
fa, (076) 501 90 11
nende tijden.
Vorkomen en de tijd
erk? Stuur dan onder-
rijblijvende offerte of
ekering
__M /V
BD2510
fi|j ik Cruijff hoor praten," aldus
ito Adriaanse in een opmerkelijk
we bijna-monoloog in de VI van
'tee week, „begrijp ik hem vaak
Kt' Schrik niet, ik ben (nog) niet
a het dementeren en, om misver-
«nden te voorkomen, wil ik wel
L„ gezegd hebben dat ik niet zelf
ju, een voetbalblad ben beginnen
g bladeren.
ijlet desbetreffende interview werd
K opengeslagen door een gniffe
lde, behulpzame collega, die uit
mijn gedrentel terecht condudeer-
jcdatik om een onderwerp
wr een column verlegen
8l, |k neem hierbij de gele-
«iiheid te baat om meteen
jnkele mij met regelmaat
«telde vragen te beant
woorden. Hoe lang doe je
w over zo'n ding? Weet je
op dinsdag al waar hij over
gl gaan? Worden ze nooit
boos? Bijvoorbeeld,
jee lang? Als ik ergens
baad ben, óf als ik me er-
w suf om gelachen heb,
jan is het een kwestie van
half uurtje stief tikken
en dan staat er meestal wel
jets in de steigers. Daarmee
svraag twee beantwoord,
»ant als er op dinsdag iets
jebeurt waar ik pissig of
eolijk van word, dan wordt
let ook een makkie. Loop ik
ft dagen in gedachten de eerste
steen te leggen en resteert er vrij-
(ag's alleen nog maar wat metsel-
divoegwerk aan wat sommigen als
«klaagmuur in het kwadraat be-
sdiouwen.
loos worden doen ze met regel
maat al hanteren degenen waar
in ik vermoed dat ze tijdens het le
an hun kiezen kapot knarsen, nog-
a! eens een voor de hand liggend
leugentje. Dat ik zelf waarschijnlijk
ook uit de kast zou halen als ie
rand ooit de moeite zou nemen
'Biets lelijks over me te schrijven.
I lees al jaren geen kranten
meer," beweert George Knobel, ie-
*re keer als zijn naam ijdel ge
knikt is. Een brede rug is hem ge
jond, maar dat bord voor zijn kop
net. Misschien moeten al die sup-
porters die RBC een warm hart toe
ten dan maar persoonlijk een
iiefje naar hem sturen. Waarin ze
ie bejaarde eigenheimer opdra-
jen om degene die zo stom is om
Sn Poortvliet op te willen volgen in
tot bastion van knulligheid, niet
let werken onmogelijk te maken.
Amateuristisch mag ik het bestuur
en het beleid van de staf van RBC
«iet noemen, want dat ware een
belediging van alle amateurclubs in
i ie regio, die hun zaakjes beter voor
eikaar hebben dan die klungels op
Muiten.
Als ik Jan Poortvliet iets zou willen
verwijten is het dat hij zich toch een
toetje heeft laten koeioneren door
koning Knobel en degenen die
daar zijn voeten blijven likken. Niet
tot de Klok van Arnemuiden zich
4 een slapjanus heeft opgesteld,
saarwel te vaak als gentleman.
Mie, nu alles achter de rug is, te
verstandig en te beschaafd is om
eens lekker na te trappen, is een
Ne beslissing. Het was wel beter
geweest om eerder een flinke
vdeur open te trekken. Maar ook
tot is gemakkelijk gezegd door ie
tend als ik. Die bovendien, naar-
«ste hij een jaartje ouder wordt, in
togintte zien dat hij die bek af en
toe wel wat minder wijd open had
tanen trekken, met wellicht een
w alle betrokkenen bevredigen
der resultaat.
klit misschien is Co Adriaanse iets
RBC. Die heeft een bord voor
ta harsens dat nog een stuk dikker
s dan dat voor de keiharde knar
»n Knobel. Het pak van Adriaanse
s»an een duur laken. Keurig en
tok van snit, maar over wat erin zit
ik zo mijn twijfels. Louis van
Gaal arrogant, overtuigd van de ei
sen onfeilbaarheid? Vergeleken
met Adriaanse is Van Gaal een on-
veker stotterende koorknaap. Ten-
Jtaste, als dat interview in VI een
™tje klopt. Maar Adriaanse lijkt
®i een van die figuren die zo'n ver-
'aa'uit en te na willen komma-
"euken voor het gedrukt wordt,
ik neem aan dat-ie juist geci
teerd is.
Jet-ie Cruijff niet begrijpt, dat snap
°°k nog wel, want die slaat al-
een maar wartaal uit. Adriaanse
!e9t dat anders. „Dat heeft niks
mijn intelligentie, mijn taalge-
'cel of mijn voetbalinzicht te ma-
em Want als ik het qua kennis niet
'enkan, begrijpt niemand in Neder
land het...»
Maar niemand gelooft mij, want
1n Man Cruijff niet. Ik ben Co
óriaanse. Iemand die voor zijn me-
'n9 staat, consequent is, eerlijk en
™k heel menselijk..."
taen. ik weet njet yj u
Je'komt, maar ik krijg er een lek-
j 'torm 9ev°el van. Het is jammer
Knobel niks meer leest. Met
trainer moet-ie kunnen wer-
ka« dan? Kan iemand hem dit
nbakvulsel even voorlezen?
Léon Krijnen
Twee kemphanen jagen elkaar op: Michael Schumacher in zijn Ferrari (voorgrond) en Jacques Villeneuve in zijn Williams. De Duitser Schumacher ligt in de laatste race van het seizoen slechts een punt voor op de Canadees Villeneuve.
FOTO ANP
Vóór de negentiende
keer in 48 jaar Formule I
valt de beslissing om het
wereldkampioenschap
pas in de laatste race
van het seizoen. Michael
Schumacher gaat aan de
leiding en wil morgen in
Jerez de la Frontera zijn
derde titel behalen. Ach
tervolger Jacques Ville
neuve zet de ultieme
aanval in om zijn ach
terstand van één punt
weg te werken. De Grote
Prijs van Europa op het
Zuid-Spaanse circuit
wordt een zinderende fi
nale, zoals de topcatego-
rie van de autosport die
al achttien keer eerder
beleefde.
Door Bert Willemsen
Jerez - Een punt, één enkel punt.
Wat is dat nou? Veel maar ook
weinig. Voor zes Formule I-cou
reurs betekende die marge in ie
der geval voldoende om de titel
binnen te halen. Van Mike Haw
thorn, die in 1958 de eerste En
gelse wereldkampioen werd, tot
Michael Schumacher drie jaar
geleden.
Het ene punt voorsprong waar
mee Schumacher morgen in Jerez
aan de laatste race van het sei
zoen begint, betekent wel dat de
Duitser zijn derde kampioens-
kroon mag opzetten als hij en ri
vaal Jacques Villeneuve allebei
de finish niet halen. Villeneuve is
er niet gerust op. „Schumacher
heeft al eens een finale om de we
reldtitel gewonnen door een bot
sing," zegt de Canadees veelbete
kenend.
Dat gebeurde in 1994. Het is het
jaar van de Senna-tragedie. De
gigantische populaire Braziliaan
verongelukt tijdens de derde race
van het seizoen in Imola. Daarna
moet zijn teamgenoot Damon
Hill de eer van het Williams-team
hooghouden maar dat lukt niet
best. Zijn bolide heeft geen schijn
van kans tegen de superieure Be-
netton van Schumacher. Al hangt
er rond de Duitser wel een onwel
riekend geurtje van twijfelach
tige middelen. In België moet
Schumacher zijn overwinning in
leveren omdat de bodemplaat
van de Benetton te dun is en in
Engeland wordt hij gediskwalifi
ceerd wegens het negeren van een
zwarte vlag. Door een schorsing
mist de Duitser ook nog eens de
wedstrijden in Italië en Portugal.
Toch staat Schumacher één punt
voor op Damon Hill als het For
mule I-circus zijn laatste pleis
terplaats aandoet. In Adelaide
pakt hij direct de kop maar Hill
volgt als een schaduw. Zesender
tig ronden voltrekken zich in
wurgende spanning, Dan volgt de
adembenemende ontknoping.
Schumacher maakt een stuur
fout, de Benetton schampt langs
een betonnen muurtje en huppelt
terug de baan op. Hill denkt zijn
kans schoon te zien. Hij stuurt
naar de buitenkant van de baan
om de lamgeslagen wagen van
zijn rivaal bij het ingaan van de
bocht te passeren. Schumacher
gaat ook naar buiten en geeft
geen ruimte. Hill kiest vervolgens
de binnenkant van het circuit.
Maar ook dat gat gooit Schu-
machter dicht, waardoor beide
wagens elkaar raken.
Gejoel
Voor Schumacher is de race voor
bij. Hij ziet Hill in de verte ver
dwijnen, zet zijn helm af en ver
bergt het hoofd in de handen. Al
les is verloren, denkt hij. Het ge
joel van het publiek haalt hem uit
zijn apathie. Hill is de pits binnen
gereden en komt niet meer de
baan op. De botsing met Schu
macher heeft de wielophanging
van zijn wagen geruïneerd. Schu
macher is wereldkampioen al
kost het twijfelachtige karakter
van zijn beslissende manoeuvre
hem veel goodwill. Maar dat
weegt niet op tegen de wereldtitel
die voor team, rijder en sponsors
honderden miljoenen waard is.
Er bestaat morgen in Jerez nog
een andere mogelijkheid voor een
omstreden ontknoping. „Ik hoop
dat we het kunnen uitvechten in
een rechtstreeks duel zonder tus
senkomst van andere rijders,"
zegt Schumacher. Hij kan reke
nen op de onvoorwaardelijke
steun van teamgenoot Irvine. De
stalorders bij Williams dwingen
Heinz-Harald Frentzen om Ville
neuve de helpende hand toe te
steken. Het zou niet de eerste
keer zijn dat een kanshebber voor
de wereldtitel wordt geëlimi
neerd door een helper van de con
current. Dat gebeurde al 23 jaar
geleden.
Op 25 oktober 1964 begint Gra
ham Hill, de vader van Damon,
als klassementsleider aan de
Grote Prijs van Mexico. Hij heeft
nog twee concurrenten: de legen
darische Jim Clark en ex-motor-
coureur John Surtees. Surtees
krijgt steun van zijn ploegmak-
ker Lorenzo Bandini. De auto
monteur uit Milaan, die drie jaar
later in Monaco zal verongeluk
ken, forceert de beslissing. Hij
schakelt Hill uit door bij het rem
men voor een bocht achterop
diens BRM te knallen. Clark valt
door een lekkende olieleiding ver
terug en Bandini wenkt Surtees
voorbij naar de tweede plaats.
Daardoor wordt Surtees als enige
in de historie wereldkampioen op
de motor en in de auto. Hill toont
zich een gentleman-rijder vol hu
mor. Hij stuurt Bandini met
Kerstmis het boek 'Hoe word ik
een veilige autorijder'.
Het is de tijd waarin de liefde
voor de autosport en de gemeen
schappelijke risico's hechte ban
den smeden tussen de rijders.
Maar als de knuisten om het
stuur geklemd zijn, laait de
strijdlust hoog op, In de slotfase
van het seizoen 1956 aast Juan
Manuel Fangio op zijn vierde we
reldtitel. De Argentijnse duivels
kunstenaar is de kopman van de
vijf Ferrari-coureurs en dat
wordt zijn redding. Tijdens de
slotrace in het park van Monza
geeft de wagen van Fangio de
geest. Dat hoeft niet fataal te zijn
want in die tijd is het nog toege
staan dat een coureur overstapt
in de auto van een teamgenoot.
De Ferrari-leiding besluit naar
dat redmiddel te grijpen om Ma-
serati-concurrent Stirling Moss
van de titel af te houden.
De jonge Italianen Castelotti en
Musso krijgen het sein om de pits
binnen te komen. Ze hebben in de
gaten wat hun daar te wachten
staat en razen in volle vaart door.
Voor eigen publiek het stuur uit
handen geven, dat nooit! De
Spaanse edelman Alfonso de Por-
tago, die ook als jockey, zwem
mer en bobsleeër internationale
successen behaalt, weigert even
eens de teamorders te gehoorza
men. Peter Collins heeft in de ga
ten wat er aan de hand is. De En
gelsman is een groot bewonde
raar van Fangio en trouw aan
Ferrari. Ofschoon hijzelf ook nog
een kleine kansje op de wereldti
tel heeft, draagt Collins zijn wa
gen over aan Fangio. Vier maan
den eerder deed hij dat ook al in
Monaco. Dankzij de loyaliteit
van Collins wordt Fangio in
Monza tweede achter Moss en
pakt hij de wereldtitel.
„Ik ben nog jong en heb nog tijd
genoeg," zegt Collins. Dat is een
misvatting. Twee jaar later
maakt Collins op de Nürburg-
ring een stuurfout. Zijn wagen
vliegt met een kleine tweehon
derd kilometer per uur door een
heg en rolt kantelend omlaag
over een grasveld. Collins loopt
ernstige hoofdwonden op. De
volgende dag overlijdt hij in een
ziekenhuis in Bonn.
De dood raast zij aan zij met de
Formule I-coureurs. Zeker in de
jaren vijftig, zestig en zeventig.
De veiligheidsvoorzieningen in
de auto's missen de verfijning
van de huidige periode en op de
circuits loeren talloze gevaren.
Telegraafpalen en huizen vormen
risicovolle obstakels die door
strobalen slechis provisorisch
werden afgedekt.
Noodlot
Het gevaar van het autoracen be
slist in 1961 de strijd om de we
reldtitel. Na zes van de acht races
heeft Wolfgang von Trips alle
troeven in handen. Maar op een
zonnige september-dag slaat- in
Monza het noodlot toe voor de
Duitse graaf.
Met een wanhoopsmanoeuvre
probeert Von Trips in de Parabo-
lica-bocht een aanval van Jim
Clark af te slaan. De wielen van
beide wagens raken elkaar. De
Ferrari van Von Trips vliegt door
een hek, maait over een met toe
schouwers gevuld talud en rolt
terug op de baan. De gevolgen
zijn vreselijk. Von Trips ligt le
venloos op het asfalt en neemt
veertien toeschouwers mee in de
dood. Toch gaat de race door.
Phil Hill, een teamgenoot van
Von Trips, wint en is wereldkam
pioen.
Jim Clark heeft de tragedie van
nabij zien gebeuren. De Schotse
boerenzoon, die bezig is aan zijn
tweede seizoen in de Formule I,
leeftijd: 28
m races: 100
w zeges: 27
pole-positie: .17
zeges '97: 6
anp-bron-.krt/atp
Circuit van Jerez (Spanje)
Grand Prix van Europa - 26 oktober 1997 - 17e en laatste WK-race
circuit!engte: 4,428 km
race-afstand: 69 ronden (305,532 km)
ronderecord: 1:25,040 min. (187,451 km/u),
M. Schumacher (1994)
Coureur
1 M. Schumacher (Dui)
Team
Ferrari
P Ayrton Senna
Ptn
78
Michael Schumacher
PUNTENTELLING
te 10punten 4e 3punten
2e 6 punten 5e 2 punten
3e 4 punten 6e punt
leeftijd:26
races:32
zeges: 10
pole-positie: „12
zeges '97: 6
Jacques Villeneuve
2
J. Villeneuve (Can)
Williams Renault
77
3
H.-H. Frentzen (Dui)
Williams Renault
41
4
J. Alesi (Fra)
Benetton Renault
36
5
D. Coulthard (GBr)
McLaren Mercedes
30
6
G. Berger (Oos)
Benetton Renault
24
7
E. Irvine (GBr)
Ferrari
22
8
G. Fisichella (Ita)
Jordan Peugeot
20
9
M. Hakkinen (Fin)
McLaren Mercedes
17
10
O. Panis (Fra)
Prost Mugen Honda
16
11
J. Herbert (GBr)
Sauber Petronas
14
12
R. Schumacher (Dui)
Jordan Peugeot
13
13
D. Hill (GBr)
Arrows Yamaha
7
.14
R. Barrichello (Bra)
Stewart Ford
6
15
A. Wurz (Oos)
Benetton Renault
4
16
Coureur
J.Trulli (Ita)
17 M. Salo (Fin)
S. Nakano (Jap)
P. Diniz (Bra)
snelheid (km/u)
O versnelling
Team Ptn
Prost Mugen Honda 3
Tyrrell Ford2
Prost Mugen Honda 2
Arrows Yamaha 2
18 N. Larini (Ita)
Sauber Petronas
1
houdt er een zware shock aan
over maar kruipt toch weer ach
ter het stuur van zijn Lotus. Na
wereldtitels in 1963 en 1965 ver
ongelukt hij op 7 april 1968 tij
dens een onbetekenende Formule
Il-race op het ultrasnelle circuit
van Hockenheim. Daarna worden
op de Duitse baan chicanes aan
gelegd om de snelheid te druk
ken. Een van de bochten draagt
de naam van Jim Clark.
Ook Jochen Rindt behoort tot de
wereldkampioenen die hun pas
sie met hun leven moesten beta
len. De Oostenrijker krijgt in
1970 als enige in de historie de ti
tel posthuum toegekend. Zijn
dood betekent de zwartste blad
zijde van een bewogen seizoen.
Rindt wint op 21 juni in Zand-
voort de Grote Prijs van Neder
land, maar tijdens de race sterft
Piers Courage in een brandende
De Tomaso. Elf dagen later ver
liest Bruce McLaren het leven als
de door hemzelf gebouwde Ca-
nAm-wagen tijdens een testrit in
Goodwood een stuk van de
stroomlijn verliest en stuurloos
tegen een baanpost knalt. Beide
coureurs zijn goede vrienden van
Rindt, die zich in de daaropvol
gende weken afvraagt of hij niet
zal stoppen met racen.
Volledig vernield
Maar de wereldtitel lonkt en de
Oostenrijker gaat door. Tijdens
de training voor de Italiaanse
Grand Prix overkomt hem het
zelfde als zijn vriend McLaren.
Na het afbreken van een onder
deel heeft Rindt geen schijn van
kans. Op volle snelheid raast de
Lotus tegen een muur, waarbij de
voorkant volledig wordt vernield.
Bij aankomst in een ziekenhuis in
Milaan zijn de levensgeesten bij
Rindt geweken. Er zijn dat jaar
nog drie races te rijden, maar de
voorsprong van Rindt is zo groot
dat de Belg Jacky Ickx in het
eindklassement één punt tekort
komt.
Zulke tragedies verdwijnen in de
Formule I onder glorie en geld.
Zeker nu de veiligheidsmaatrege
len in het laatste decennium de
topklasse van zijn scherpste
kantjes, heeft ontdaan. Al is Jac
ques Villeneuve het daar niet he
lemaal mee eens. Hij wil dat ra
cen in de Formule I een uitdaging
voor echte mannen, blijft. „Maar
onze taak is het er alles aan te
doen dat Villeneuve levend het
einde van zijn carrière haalt,"
antwoordt FIA-voorzitter Max
Mosley. De internationale auto
sportfederatie, waar Mosley het
bewind over voert, is er ook alles
aan gelegen om de spanning er
tot het einde in te houden. Zoals
dat al gebeurde bij het allereerste
wereldkampioenschap van de
Formule I.
Op 3 september 1950 maakt het
Alfa Romeo-trio Farina, Fangio
en Fagioli in Monza onder elkaar
uit wie de eerste mondiale kroon
op zijn hoofd mag drukken. Fa
voriet Fangio blijft steken met
een kapotte versnellingsbak. Hij
stapt over in een andere auto
maar moet ook die met een defect
langs de baan parkeren. Giusep
pe Farina wint en dat levert de
44-jarige veteraan de wereldtitel
op-
De Italiaanse aristocraat is een
echte ijzervreter. Zijn eerste
wedstrijd in 1932 beëindigt hij in
het ziekenhuis en daarna over
leeft hij nog talloze race-ongeval
len. Zijn lichaam is bezaaid met
littekens als hij in 1955 zijn car
rière afsluit. Het noodlot slaat
toch nog toe voor de allereerste
wereldkampioen: op 30 juni 1966
verliest Giuseppe Farina het le
ven bij een verkeersongeluk.
Jerez - De Formule I-cou
reurs zijn bij voorbaat al
gewaarschuwd. Mocht
een van hen door een on
verantwoordelijke ma
noeuvre zondag tijdens de
GP van Europa de titel
strijd tussen Michael
Schumacher en Jacques
Villeneuve beïnvloeden,
dan hangt de dader(s) een
schorsing van meerdere
races boven het hoofd.
Schumacher begint in het
Spaanse Jerez met één punt
voorsprong op Villeneuve
aan de laatste GP om de we
reldtitel. Volgens een woord
voerder van een van de For
mule I-teams, hebben alle
renstallen een brief gekregen
van Formule. I-baas Ec
clestone, waarin hij dreigt
met zware sancties indien
het vermoeden bestaat dat
de titelkandidaten met opzet
van de baan zijn geramd.
Schumacher als Villeneuve
hebben laten doorschemeren
te vrezen dat ze, op unfaire
manier de grindbak in wor
den gekegeld. Villeneuve
dacht daarbij aan Irvine, de
teamgenoot van Schumacher
bij Ferrari, die in de loop der
jaren een discutabele repu
tatie als botsauto-expert
heeft opgebouwd. Schuma
cher is op de hoede voor zijn
landgenoot Frentzen, ploeg-
makker van Villeneuve bij
Ferrari.
