4 De mensen
kletsen maar'
THES
Feest
Omstreden wetenschapper Piet Vroon is Nederland, regels en journalisten zat
De Spier
schoen
DE STEM
LIJF LEVEN
Studie naar duur
Nederlaag voor
Feyenoord,
eerste zege PSV
'Grote chaos bij
salarisbetaling
in de thuiszorg'
op diverse I
Overige aanbiec
Levi's jeans ni
Alle kleuren er
ook
WOENSDAG 22 OKTOBER 1997 f
I OOSTBURG (zondags open: 14.00-18
Wetenschapper Piet Vroon heeft er genoeg van: Dit is het laatste interview. Ik ben kopschuw geworden, mevrouw.'
Prutswerk. Zo was de titel
van het laatste boekje van
Piet Vroon (58) over de evolu
tie van de mens. 'Prutswerk',
schreven recensenten over het
boek van publicist en hoogle
raar psychologie aan de Uni
versiteit Utrecht. Er zouden
feitelijke onjuistheden in
staan, het boek was een we
tenschapper onwaardig. Piet
Vroon wordt ook als paranoï
de neergezet. „Onzin," zegt
Vroon over de vermeende on
juistheden, en over de bewe
ring dat hij niet goed meer bij
zijn hoofd zou zijn. „Ik was
altijd heel open. Maar journa
listen komen er bij mij niet
meer in. Dit is het laatste in
terview. Ik ben kopschuw ge
worden, mevrouw."
Door Hélène van Beek
Piet Vroon ziet er verwaaid uit. Hij is
zojuist op zijn oude Duitse legermotor
op en neer geweest naar Tiel. Om te kij
ken of hij op zaterdag, bij het optreden
van Fay Lovsky, met een parachute kan
.springen. „Als het zo blijft, is er te veel
Wind. We hebben alles met de gemeente
geregeld."
Hij legt vier dunne sigaartjes zorgvuldig
op tafel. Steekt een stekker van een
lamp in het stopcontact. „Mijn werkster
haalt ze er steeds uit. Waarom weet ik
niet."
Vroon wil graag praten over de 'affaire
Prutswerk', de commotie over het boek
je Prutswerk, veertig klachten aan de
Schepper dat hij schreef bij een ten
toonstelling over fouten in het lichaam
van de mens in het Natuurmuseum in
Groningen.
In dagblad Het Parool begon de ellende
in juli van dit jaar. Maurits Schmidt
schilderde hem, in een ongewone recen
sie, af als een depressieve man. Depres
sief door slechte gezondheid en een ver
broken relatie. En als. een paranoïde
man. 'Op zijn deur staat 'twee keer bel
len'. Alleen wie dat doet, wordt erin ge
laten', aldus Schmidt. 'Eenmaal binnen
merkt de bezoeker dat Vroon zich heeft
beveiligd tegen ongewenste indringers.
Een nachtkijker, een anoniem bezorgd
titanium mes.'
'Ik schrijf nogal eens faxen aan minis
ters,' laat de Parooljournalist Vroon
antwoorden, 'inclusief Kok. Waar
schijnlijk hebben ze dat doorgegeven.
Nu wordt mijn telefoon afgeluisterd,
staan er regelmatig auto's van PTT-Te-
lecom voor de deur. Daarom bel ik al
leen nog via de satelliettelefoon. Het
kan ook komen omdat ik een reis naar
Cuba héb geboekt.'
Het hek was van de dam. Het weekblad
Intermediair vroeg zich onlangs af of
Vroon de verpersoonlijking is geworden
van de door hem zo aanbeden chaos- en
catastrofetheorie.
Vroon daarover: „Heel merkwaardig al
lemaal. Ik heb dit soort grappenmakerij
in mijn leven nog nooit meegemaakt. Ik
heb honderden interviews gegeven. Het
is klote. Ik word hierover opgebeld.
Waarom?"
De inhoudelijke kritiek op Prutswerk
wijst hij van de hand. Dat het zijn mees
terwerk niet is, geeft hij toe. „Ik heb het
in vijf weken geschreven."
Waarom?
„Uitgeverij Ambo had een probleem.
Midas Dekkers zou het doen, maar daar
is iets onverkwikkelijks gebeurd. Ze
zochten iemand die in staat was het
boek in vijf weken te schrijven, met in
begrip van doornemen van de litera
tuur. Ik heb achttien uur per dag ge
werkt."
Dan roept een wetenschapper toch kri
tiek over zich af?
„Er is altijd kritiek. Biologen zijn over
me heengevallen bij mijn boek Wolfs-
klem. Maar dat komt omdat elke bio
loog last heeft van postzegelterritorium.
Wolfsklem heeft wel zeven herdrukken
gehad. Een psycholoog mag niet over de
reuk schrijven. Van mij is een boek uit
in Amerika. Smell, The secret seducer.
In de New York Times stond een lovend
artikel. Het is een bestseller, hebben ze
me per e-mail gemeld. Op mijn boek
Tranen van de Krokodil was ook kri
tiek. Dat heeft twaalf herdrukken ge
had. Prutswerk is helemaal uitverkocht,
binnen een week. De tweede druk ver
schijnt volgende week. Er zaten een
paar kleine drukfoutjes in."
Waarom bent u nu dan zo overstuur?
„Omdat over mij het verhaal is gaan
rondritselen dat ik denk dat ik achterna
gezeten word. Je kunt maar één ding
doen en dat is tegenspreken. Dit is het
laatste interview dat ik geef. Ik ver
trouw journalisten niet meer. Twee we
ken geleden was Elegance nog hier voor
een verhaal over Kerstmis."
Wat vindt u van Kerstmis?
„Niks aan. Ik ga altijd weg, lekker ski
ën. Met Pasen mag Elegance nog een
keer terugkomen."
Wat is er gebeurd?
„Prutswerk verscheen op de dag van de
tentoonstelling. Een paar dagen later
belt Maurits Schmidt. We spreken een
datum af, maar hij komt niet opdagen.
Twee dagen later plotseling wel. Hij
gaat zwetend zitten, daar waar u nu zit.
En zegt: 'Piet, ik heb het zo moeilijk. Er
woont hier een man in Culemborg die
jou regelmatig groet. Hij zit in de
grootst mogelijke problemen bij Defen
sie'. Het was iets met een ontploffing en
een schadeclaim van familie van slacht
offers. Defensie wilde niet betalen en
wilde in plaats daarvan die man eruit.
'Kun jij niks doen?,' vroeg Schmidt. Ik
zei 'Wat let me achter mijn computer te
kruipen? Dicteer maar. Ik fax wel'. Een
paar dagen later belt Maurits dat alles is
geregeld. 'Hartelijk dank'. Hij zei ook
nog: 'Ik moet oppassen, ik ben met een
tricky affaire bezig.' Toen las ik tot mijn
verbijstering in Het Parool dat ik ach
terna gezeten werd."
Vroon kent de man in kwestie niet per
soonlijk. „Ik weet nu wel wie het is. Een
man met een pijp." Hij is blij dat de Cu-
lemborger door zijn fax geholpen is.
Boos is hij over het verhaal in Het Pa
rool.
„Allemaal onzin. Twee keer bellen moet
omdat mijn bel het nauwelijks doet. Ik
draai vaak harde muziek. De nachtkij
ker, een lichtversterker, heb ik uit Ame
rika meegebracht. Is dat verboden? Dat
geweer daar is uit 1943. Met zo'n geweer
heb ik geschoten bij de commando's.
Daar staat een F-16-helm, op die foto
hang ik in de lucht. In mijn tuin staat
een propeller van een Hercules. Gekre
gen van een luchtmachtvriend. Kun je
niet bij de Hema krijgen. Daar staat
mijn oude parachute. Hij is gescheurd
en afgekeurd. Maurits is met een tricky
zaak bezig. Hij wordt in de gaten ge
houden. Hij heeft in Het Parool de din
gen omgekeerd. Maar ik ben de inter
views zat, ik heb geen zin meer in dit
soort geintjes."
Waar wel in? Wilt u praten over de kri
tiek dat veel mensen zich aan u ergeren,
u een allesweter vinden die onbegrensd
zijn mening kan geven?
„De mensen interesseren me geen barst.
Ze kletsen maar. Wetenschappers wor
den betaald door de samenleving. De
mensen mogen weten wat de weten
schapper doet. Ik ben aan mijn vak ver
plicht over interessante dingen in de
krant te schrijven. Na twintig jaar ben
ik opgehouden. Toen had ik mijn dui
zendste stuk in de krant. Signalement
(in de Volkskrant, HvB) legde een enor
me druk op me. Ik moest elke week iets
verzinnen. Dat deed ik op zaterdagmor
gen, tussen zes en zeven uur.
„Er zijn te weinig vakgenoten die iets
schrijven. Wagenaar heeft een tijdje ge
schreven in de NRC. En Diekstra. Maar
daar is het slecht mee afgelopen, door
dat overschrijven."
In een artikel uit 1979 zegt u dat psy
chologen onderverdeeld kunnen worden
in drie categorieën: babbelaars, dataver-
zamelaars en denkers met een visie op
het vak. Toen was u dataverzamelaar.
Wat bent u nu? Een babbelaar?
„Dat mag u uitmaken."
Ik vraag het aan u.
„Een denker natuurlijk. Babbelaars
praten maar een eind weg. Dat zie je
veel in de psychotherapie. Dataverza-
melaars werken met wiskundige struc
turen. Tien jaar geleden heb ik nog een
studie gedaan over zesduizend mensen.
Ik heb gekeken waar het intellect van
daan komt. Vroeg me af of het erfelijk is
bepaald. Daarbij heb ik alle wiskunde
uit de kast getrokken die ik kon verzin
nen. Mijn leeropdracht nu is theoreti
sche psychologie. Ik word geacht uit te
denken hoe de mens in het algemeen in
elkaar zit."
„Maar mijn faculteit vindt mij te breed
voor een psycholoog. Ze willen me
hoogleraar gedragswetenschappen ma
ken, met als thema 'De evolutie van het
menselijk gedrag'. De gedachtengang is
dat studenten nu honderdduizenden
„Nee hoor. Leven is leren. Je leert elke
dag. Ik kan nu in een helikopter vliegen.
Dat kon ik tien jaar geleden niet."
Hoe is het met uw gezondheid?
„Goed."
Heeft u relatieproblemen?
„Ik ben vijftien jaar getrouwd geweest
en heb een paar jaar samengewoond.
Mag dat?"
Heeft u inderdaad depressies? Over een
slechte jeugd?
„Ze praten maar, mevrouw."
Buiten giert de eerste herfststorm om
het huis. Vroon kijkt somber. „Beaufort
zes. Geen weer om te springen." Warme
oplos-chocomel op tafel. Van het ene
moment op het andere begint hij over
zijn recente vakantie in Cuba.
„Ik heb twee weken in de bak gezeten.
Niks gezien. Omdat ik wat foto's had ge
maakt van objecten van waaruit grote
hotels worden bekeken. Een oude vrien
din van me heeft twee jaar geleden het
zelfde meegemaakt. De Cubanen weten
alles. Even knippen, en er komt een
vrouw, op me af en zegt: 'U heeft gister
morgen om elf uur een fles wijn ge
kocht. De eerste nacht in Havana is ook
mijn hotelkamer leeggeroofd."
„Het was heel slecht in de bak. Brand
schoon, maar vreselijk. Je krijgt bijna
niks te eten. Het enige dat ik mocht hou
den, waren drie boeken. Ik heb ze uit
mijn hoofd geleerd. Ik mocht één keer
bellen. Naar de ambassade. Daar kon
den ze niks voor me doen. Ik had alleen
een gele pyjama, gejat in de gevangenis.
Het ergste vond ik dat ik drie dagen heb
gewacht op een tandenborstel en tand
pasta."
Hij spurt ongevraagd naar boven en
haalt het bewijs. Hij laat een gele tan
denborstel en een tube tandpasta zien.
De tandenborstel is van het Kruidvat?
„Dan is het de verkeerde."
De tandpasta is ontegenzeggenlijk van
Cubaanse komaf.
Het gesprek is ten einde. De sigaartjes
zijn op.
Vroon loopt mee naar de voordeur.
„Het waait nog steeds. Ik heb mijn
springpak voor niks gewassen."
'Nederland heeft de grootste dichtheid psychologen ter wereld.'
feitjes uit hun hoofd moeten leren. Wat
ze niet leren, is een verbindende visie. Ik
beraad me nog. Ik moet me als een gek
inlezen in pedagogiek en onderwijskun
de."
„Ik denk er ernstig over om te vertrek
ken. Naar Phoenix, in Arizona. Ik heb er
ooit gezeten. Het is een fascinerende
staat. Je kan er leuk vliegen, leuk sprin
gen, leuke psychologie doen. Geen ge
zeik aan mijn kop."
Bent u het zó zat
„Dat is niet het eerste punt. Het land is
zo mooi. En als ik tussen de wolken
krabbers in New York zou willen vlie
gen, zou ik dat mogen. Als je de verf
maar niet beschadigt. Als je hier wilt
vliegen, moet je het 23 keer vragen. Dan
moet je vliegen aan de hand van een
kaart waarop talloze cirkels staan waar
je niet mag komen."
Is Nederland zo'n moeilijk land?
Vindt u dat het minder leuk wordt?
2 KATERNEN
pe Binnenkrant A2
Binnenland
Buitenland
Beurs
Economie
Sport
Zeeland
Uitgids
RTV-programma's
A3/A4
A5
A6
A7
B1 t/m B3
C1 t/m C4
D1 t/m D4
D5
Gee
one
won
Eindhoven/Manchester - PSV
heeft gisteren zijn eerste over
winning in groep C van de Cham
pions League behaald. In Eind
hoven won de ploeg van Dick Ad
vocaat in het derde duel met 1-0
van Newcastle United. Wim Jonk
maakte in de eerste helft de enige
treffer.
In dezelfde poule stootte Louis
van Gaal met Barcelona lelijk de
neus bij Dynamo Kiev: 3-0.
Feyenoord ging in groep B met
2-1 onderuit bij Manchester Uni
ted. Een'resultaat dat 'meeviel',
omdat velen hadden verwacht
dat het met een ernstige identi
teitscrisis kampende Feyenoord
een pak slaag zou krijgen.
Scholes bracht de Engelsen in
eerste helft op voorsprong. Een
kwartier voor tijd benutte Irwin
een strafschop. In de slotfase
deed invaller Vos nog iets terug
voor Feyenoord.
ZIE SPORT - BI
Van onze verslaggever
Den Haag - Door problemen met
een computersysteem is een grote
chaos ontstaan bij de uitbetaling
van salarissen in de thuiszorg.
Duizenden werknemers ontvan
gen soms al maanden geen sala
ris, terwijl anderen een te hoog
salaris krijgen. Dat stelt de vak
bond AbvaKabo in zijn blad
Aaneen.
Volgens de bond is een aantal
mensen door het slecht functio
nerende computersysteem zelfs
in financiële problemen geko
men. Ze hebben hun vakantie
moeten annuleren of kunnen hun
hypotheek niet meer betalen.
De Landelijke Vereniging Thuis
zorg (LVT) erkent dat er proble
men zijn, maar niet in de omvang
die de bond suggereert. „Er zijn
nog twee instellingen die met
problemen kampen, maar het is
niet zo dat mensen hun salaris
niet krijgen," aldus directeur F.
Clevers.
Thuiszorginstellingen in Brabant
Zeeland hebben geen last ge
had van deze problemen.
Van onze verslaggever
Middelburg - De Zeeuwse Milieu
rijkheden voor duurzame landbouv
De federatie krijgt van Gedeputeer
na vijftig mille om een tijdelijk m
het onderzoek. Die moet kijken wa
gebied van het telen van milieuvri
rugdringen van het gebruik van
mestoverschot.
FOTO'S ERIK VAN 'T HULLENAAR
„Samen met Japan is Nederland het
dichtstbevolkte land ter wereld. We zit
ten hier op eikaars lip. Als je ratten bij
mekaar in een kooi zet, maken ze elkaar
ook af. Nederland is een behoorlijk
agressief landje. Als ik in Utrecht rijd en
de weg zoek, zie ik drie opgestoken vin
gers. Ik ben bang om in Amsterdam over
te steken. En dan zeggen ze dat para
chutespringen gevaarlijk is. Nederland
is overbevolkt. We hebben enorm de
neiging met het vingertje naar de ander
te wijzen. Nederland heeft ook de groot
ste dichtheid psychologen ter wereld.
Dat was zo in de Verenigde Staten, maar
we hebben ze ingehaald. De psycholo
gen creëren hun eigen markt. Seksueel
misbruik is in niet onbelangrijke mate
aangepraat."
„Nederland heeft veel te veel regeltjes.
Hier komt de eerste en de enige Wet van
Vroon: Hoe meer regels, hoe meer vle
gels. Het is heel interessant te kijken wie
die regels verzint. Dat zijn de mannen.
Er is volgens mij maar één goede mana
gerstest. Volgens deze test zijn vrouwen
betere managers dan mannen. Mannen
functioneren goed in grote, top-down
organisaties. Mannen zijn dol op regels.
Die beheersen zo de zaak. Vrouwen niet.
Die zijn dol op regelen, 'Even met Mien
bellen'. Daarom zijn vrouwen alleen
manager in kleine organisaties. Die grap
met dat springen bij Eay Lovsky in Tiel.
Dat is door een vrouw geregeld."
In zijn kamer staat een bronwatertapin
stallatie. „Kan je voor een paar tientjes
huren." Boven een van zijn werkkamers
hangt een bordje waarop staat 'Afd.
Kwesties'. „Gekregen van de VPRO. Ik
heb meegewerkt aan het programma
God zij met ons. Boven de woonkamer
deur hangt een groot bord met de tekst:
'Een slechte relatie is voor mannen le
vensbedreigend, maar niet voor vrou
wen' en 'Oud worden, wordt steeds min
der leuk'.
(AD VERTE
23 oktober t/m
30% tot 5c
b Diverse winterjacks
Fleece Sweats
[Lamswollen truien
[Stretch broeken
IHerenhemden
THE STING Ginniken
LADY STING Baret
