'Gewoon deur dicht en spelen' DE STEM Solzjenitsyn stelt literaire prijs in Trijntje Cornelis: te weinig jolijt Jan Douwe Kroeske en de intimiteit van de 2 Meter Sessie The Pixies Bill Evans Frank Boeijen Steve Earle Suede Werk van Nel Benschop verzameld Paul de Leeuw presenteert bij Radio Rijnmon Gids WOENSDAG 22 OKTOBER 1997 Dl Tien jaar geleden ging de eerste 2 Meter Sessie de lucht in. Wat voor presentator Jan Douwe Kroeske begon als een aardigheidje is inmid dels een instituut gewor den. Een plek waar inti miteit en het persoonlij ke statement van de ar tiest voorop staan. En het is een succesnummer. Al meer dan zevenhon derd sessies lang. Door Wil Kester Op een dinsdagmiddag in april 1987 wandelden drie dollende Nieuwzeelandse jongens de Vara-studio bin nen. Onder de naam Crow ded House hadden ze net een plaatje gemaakt en dat wilden ze via een rondje Hilversum wel even promo ten. De portier stuurde het drietal door naar de ruimte waar Jan Douwe Kroeske bezig was met de uitzending van zijn populaire pro gramma 2 Meter De Lucht In. „We komen niet om te praten. Wel om te spelen," zei de voorste van het stel, die Neil Finn bleek te heten. Kroeske toonde zich gevoelig voor het toch wat ongewone verzoek. „We hebben toen twee microfoons opengezet en loos ging het. Schit terend." Crowded House speelde Don't Dream It's Over en dat blijkt ach teraf een heel toepasselijke song geweest. Want Jan Douwe Kroes ke kan zich tien jaar later die eer ste akoestische sessie nog levendig herinneren. „Ik stond samen met mijn technicus achter de ruit mee te klappen en enthousiast met mijn armen in de lucht te zwaaien. Alsof ik in een grote concertzaal stond." Vervolgens ging de presentator weer over tot de orde van de dag. Niets wees er dat moment op, dat een nieuwe rage was geboren. Wel haalde Kroeske in de volgende maanden af en toe een muzikale gast in zijn programma om een akoestisch nummertje te spelen. Zo deden Chris Isaak, Ted Hawk ins, The Jayhawks en ook Mathil- de Santing 2 Meter De Lucht In aan. Naam Van een wekelijkse regelmaat was echter geen sprake. Laat staan een eigen naam. Die kwam, toen er uit Jan Douwe Kroeske: „Ik ontmoet steeds weer nieuwe mensen, hoor muziek die anders klinkt dan in de originele uitvoering." FOTO RUBEN SCHIPPER het land steeds vaker enthousiaste reacties richting Vara werden ge stuurd. „Vanaf dat moment beslo ten we de akoestische mini-con certen wekelijks te laten terugke ren. De 2 Meter Sessies waren ge boren. Volgens Jan Douwe Kroeske was het minstens zo belangrijk, dat ook de artiesten erg graag wilden. „Bij ons in de studio konden ze lekker hun gang gaan. Geen toe standen met persconferenties, ge zeur over nummers wel of niet spelen, managers die lastig waren, ga maar door. Nee, een kleine set ting, deur dicht en spelen. In intie me kring. Ze konden gewoon hun eigen muzikale feestje bouwen. Zonder flauwekul." Verbonden Jan Douwe Kroeske en Twee Me ter zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. En dan niet alleen vanwege zijn lengte (1,99 meter en 6 mm). Vanaf 1985 ging hij via de Vara-radio Twee Meter De Lucht In; twee jaar later zagen de Twee Meter Sessies via diezelfde radio het licht en op de televisie is hij onlangs al weer met het vierde sei zoen 2 Meter Sessies begonnen. En hij krijgt er nog altijd geen ge noeg van. „Ik ontmoet steeds weer nieuwe mensen, hoor muziek die anders klinkt dan in de originele uitvoering en ik sta er met mijn neus bovenop. Het is toch prach tig, dat die artiesten mij toestaan bij wijze van spreken in hun slaapkamer te komen." Dat intie me is heel iets anders dan de grootschalige optredens in zalen of stadions. Kroeske, enkele ma len presentator van Pink Pop, trekt een parallel tussen sport- en popwereld. „Het is fascinerend om te zien hoe topsporters en popmusici veran deren wanneer de schijnwerpers op hen gericht staan. Wanneer de poorten van de ArenA of Paradiso opengaan dan denken ze: Yes, daar doen we het voor. Hoe anders gaat het er dan aan toe bij ons in ons krappe studiootje. Minder perfect, niks opgeklopt, alles na turel. Relaxed." „Dat merk je ook na afloop van zo'n sessie, dan blijven de arties ten vaak nog wat napraten. Ter wijl je na een groot optreden meestal maar het beste uit de buurt kan blijven. Bij Pink Pop heb ik dat gemerkt. De interview tjes achteraf werken niet. Daar hebben die lui helemaal geen zin in." Waren de Sessies aanvanke lijk louter akoestisch, tegenwoor dig duiken er steeds vaker elektri sche instrumenten in op. Net zoals naast de opkomende acts steeds vaker gevestigde namén dë'Bullei Sound stpdio aaiïdöen. En 'pn- langs veroorloofden Kroeske en de zijnen zich zelfs een uitstapje naar Paradiso waar Joe Cocker plus achtmans band voor een se lect gezelschap van zo'n 250 man een privé-concert verzorgde. Nieuwe richting Slaan de 2 Meter Sessies een nieu we richting in? Volgens Jan Dou we Kroeske ging het in Paradiso slechts om een uitprobeersel. „We wilden laten zien, dat we een live uitvoering aan kunnen. Technisch gesproken was het fantastisch, Paradiso was nog nooit zo mooi uitgelicht. Maar in de pure zin van de 2 Meter Sessie kom ik niet ver der dan: redelijk." Gemiste kans „Ik had graag gezien dat Cocker alleen met pianobegeleiding Dar ling Be Home Soon van de Lovin' Spoonful had gedaan. Maar he laas. Een gemiste kans. Ik kreeg in Paradiso tenminste niet dat intie me gevoel van onze studio-uitzen- dingenJVIaar. iets nieuws? Ja, „we willen graag eens bij een artiest thuis, iri zijn dtridio, opnemen.""1 Dicht op de huid van de artiest zitten houdt ook in, dat Kroeske dingen zag die bij grootschalige optredens verborgen blijven. „Zo als een paar jaar geleden, toen Bettie Serveert bij ons was," her innert hij zich. „Het boterde niet binnen de groep en dat liet zangeres Carol goed merken. In twee uur tijd kregen we maar drie nummers op de band. Het was fascinerend om die spanningen van dichtbij mee te maken. Kort daarna is groep in therapie gegaan. En is alles weer goed gekomen met Bettie Ser veert." Tussen Jan Douwe Kroeske en Danyl Hall komt het waarschijn lijk nooit meer goed. „Wat een ar rogante kwal was dat. Hij wilde absoluut niet met me praten en behandelde zijn muzikanten als grof vuil. Ja, op die manier kan er natuurlijk nooit een intiem sfeer tje ontstaan. Het was dan ook een bar slechte sessie." In de ruim 700 sessies is het trou wens wel eens vaker misgegaan, al valt het aantal missers erg mee. Een keer of tien, schat Kroeske. „Ik herinner me, dat Peter te Bos van Claw Boys Claw in het eerste nummer zijn stem kwijtraakte. Hij probeerde het heel dapper nog even, maar het ging absoluut niet. En Mariah McKee en de Teenage Fanclub, dat was me een partijtje vals. Maar over het algemeen gaat het in één keer goed." Misschien dat ze daarom ook zo graag naar Hilversum kwamen, de rij artiesten die Jan Douwe Kroes ke de afgelopen tien jaar aan zich voorbij zag trekken. Of het nu om Melissa Ethridge, Nirvana, Bruce Cockburn, James Taylor, J.J. Cale of de Black Crowes ging en recen telijk Oleta Adames of Buckshot Lefonque, zij allen wilden samen met hem hun besloten muzikale feestje vieren. Anekdotes Dat Kroeske niet overdrijft wan neer hij het heeft over de bijzon dere sfeer, de intimiteit van de 2 Meter Sessies is te lezen in het door BZZTöH heruitgegeven boekje 10 Jaar 2 Meter Sessies - Het Boek, vol anekdotes en ach tergrondverhalen. Kroeske: „Geen popencyclopedie, maar er staan wel dingen in die in de pop historie een plaatsje hebben." Even authentiek is de dubbel-cd, inclusief cd-rom, die Kroeske ter gelegenheid van het tienjarig jubi leum samen met Leo Blokhuis sa- „menstelde. Met daarop, o.a. de ul tieme versie van Rory Blocks Lo vin' Whisky, The Nits met In the Dutch Mountains, de prachtig lange uitvoering van Nils Lof- grens Shine Silently of Urban Dance Squad met Deeper Shade Of Soul, een van Kroeske's favo rieten. En natuurlijk Don't Dream It's Over van Crowded House. Daar begon het immers allemaal mee. Of om met Jan Douwe Kroeske te spreken: „Een geintje met gevol gen." '2 Meter sessies' met dEUS, vrijdag, Ne derland 3,19.52 uur Moskou (rtr) - Aleksandr Solzjenitsyn, de Russische schrijver die in 1970 de Nobelprijs voor literatuur kreeg, stelt een literai re prijs in. Hij wil daarmee de traditie van de Russische litera tuur nieuw leven inblazen, zo deelde zijn familie mee. Het is de bedoeling dat de prijs ieder jaar gaat naar een boek 'dat de mensen aan het denken zet', aldus Solzjenitsyns vrouw Natal- ja- De winnaars van de Solzjenitsyn- prijs krijgen een bedrag van 50.000 gulden. Dat geld komt uit de opbrengst van Solzjenitsyns beroemde roman De Goelag Ar chipel over de werkkampen waarin miljoenen Russen stier ven. Toen dit boek in 1974 in het buitenland verscheen, ontnamen de Russische autoriteiten de schrijver zijn staatsburgerschap. Vanaf dat moment woonde hij twintig jaar lang als een soort kluizenaar in de Amerikaanse staat Vermont. In 1994 keerde hij terug naar Rusland. De nu 79-jarige Solzjenitsyn be sloot lang geleden dat de reve- nuen van De Goelag Archipel ten goede moesten komen aan de fa' milies van de politieke gevange- nen van de Sovjet-Unie. Het geld voorziet onder andere in een in. komen voor ongeveer duizend zieke en oudere overlevenden van de werkkampen. Solzjenitsyn, die in mei enige we- i ken in het ziekenhuis lag met hartklachten, is bezig de laatste hand te leggen aan een boek met herinneringen aan zijn periode van ballingschap en aan de tijd sinds zijn terugkeer in zijn vader land. Utrecht - Schouwburg. Het Toneel Speelt met 'Trijntje Cornells' (1653) van Constan- tijn Huygens. Regie: Hans Croiset. Met Alice Reys (Trijn tje), Pim Lambeau, Jules Croi set, Francis Broekhuysen, Alexander van Heteren, Mar cel Ott en Bart de Vries. Ge zien: première op vrijdag 17 oktober. Verder op 13 novem ber in De Kring, Roosendaal; vrijdag 14 november, Schouw burg, Middelburg en woensdag 17 december, Chassé Theater, Breda. Door Ton Verbeeten Een bont gekleurd tableau binnen een kader van oranje doek. Met deze vaderlandse pose begint Trijntje Cornelis. Ons, het volk, wordt duidelijk gemaakt, dat de vrede (van Munster, 1648) getekend is en dat de jonge republiek zich nu kan onderscheiden in koop- .mauschap .en groeiende wel vaart. ihql OA ?0 Daar spreken en zingen de naar de traditie verklede spelers bij wijze van inleiding ons over toe. Ook la ten ze weten, dat schipper Klaas Gerritsz uit Zaandam en zijn jon ge vrouw Trijntje Cornelis daar het hunne van mee willen pikken en dus een vrachtje aannemen dat ze naar Antwerpen voert. Jules Croiset, die de rol van de Vlaamse pooier Francisco speelt, verzekert ons dat 'de klucht ho- renswaard' is en het spel kan op de pallets. Die bedekken het ZE BESTAAN al een paar jaar niet meer, maar eindelijk is er dan een verzamel-cd van The Pixies, de nu al legendarische gi taarrockband uit de tweede helft van de jaren tachtig. Voorman Frank Black en zangeres-bassiste Kim Deal zijn inmiddels al enke le (solo-)projecten verder, en heb ben nooit het succes van The Pixies kunnen evenaren. Het driftige eeuwige pubertje Frank Black, de hese stem van Deal en haar typische basstijl, ge combineerd met de jankende gi taar van Joey Santiago; op Death to the Pixies is goed te horen waarom elk van hen apart de combinatie nooit zal kunnen eve naren. The Pixies waren uniek. Voor wie alleen de elpees in huis heeft - de band opereerde op de grens van het cd-tijdperk - is de verzamelplaat een uitkomst. Ze staan er allemaal op: Debaser, Gi gantic, Wave of Mutilation, Mon key Gone to Heaven en ander on vergetelijks. Zonder de loodzware pretenties van de latere grunge laten The Pixies nog eens horen hoe lekker rockmuziek kan zijn. Ruig, ag- gressief, ingetogen, vrolijk en te gendraads. Als extraatje bevat Death to the Pixies een cd met daarop delen van het legendarische concert dat de groep in 1990 in Vredenburg in Utrecht gaf, toen opgenomen door de VPRO-radio. Daarop is vooral een groep te horen die ple zier heeft in het muziek maken, die lekker tekeer gaat. Twee pd's voor de prijs van één, en dan nog zo'n mooie. Voor wie er toen bij was is de keus niet moeilijk, Voor wie The Pixies nog niet kent is dit een goede compilatie van het beste dat de band te bieden had. (4AD, PIAS) Joep Trommelen BILL EVANS 'hopt' van het ene muzikale project naar het andere. De ex-saxofonist van wijlen Mi- les Davis heeft de afgelopen jaren met zijn band Push de hip-hop aan een nauwkeurig onderzoek onderworpen. Dat leverde spette rende composities op, barstens vol ritme en verrassende melo dieën. Op Starfish and The Moon, zijn tweede album voor Escapade Music en geproduceerd door toet senist Jim Beard, gaat het er een stuk rustiger aan toe. Heel erg rustig zelfs. Evans heeft naast zijn makker Beard, met wie hij in de jaren tachtig deel uitmaakte van het Mahavishnu Orchestra, heel wat bekende studiomuzi kanten opgetrommeld. De gita risten Jon Herington en Adam Rogers (Lost Tribe), bassist Ja mes Genus (Brecker Brothers), drummer Vinnie Colaiuta (Sting) en Arto Tuncboyacian (Zawinul Syndicate). Voorwaar, geen slecht gezelschap. De heren hebben zich prima in gehouden op dit akoestische pro duct. Dat zal vooral voor drum mer Colaiuta een probleem moe ten zijn geweest. Meestal hakt-ie de gaten in zijn drumvellen. Al leen op het nummer Whiskey Talk mag hij zich een klein beetje laten gaan. Voor de rest is de cd een rustpunt in het jachtige be staan van de moderne mens. Het openingsnummer Something in the Rose klinkt, vooral door de slidegitaar, zeer countryachtig. De simpele groove en de riedel tjes van Evans maakt van dit nummer meteen de topper op dit plaatje. Toch word ik niet echt wild van deze muziek. Starfish and the Moon klinkt weliswaar af, maar het lijkt zoveel op al het andere fusionwerk dat we de af gelopen jaren over ons uitgestort hebben gekregen, dat het niet Bill Evans: weinig verrassende fusion FOTO RANDALL WALLACE verrast. Schrap de naam Evans en je hoort Pet Metheney, Spyro Gyra of Steps Ahead. (Escapade Music) Peter Vierenhalm OP DE hoes van zijn nieuwe al bum Vaderland oogt Frank Boei jen als een vooroorlogse koloniaal die op zijn veranda in afwachting is van de snel naderende tropen nacht. De associatie tussen foto en plaattitel doen even een Indi sche komaf vermoeden, maar het vaderland is hier, terwijl de foto daar, tijdens een lange reis door Zuidoost-Azië en Australië is ge maakt. Vaderland zou je kunnen om schrijven als een muzikale reis impressie. Enerzijds zijn er num mers die schetsen zijn van wat de reiziger daadwerkelijk waar neemt als hij zich in een vreemde cultuur begeeft. Anderzijds zijn er liedjes die laten horen wat zo'n exotische omgeving met je geest en emoties doet. Vaderland is een sterke plaat, omdat Frank Boeijen er redelijk in geslaagd is om zijn reiservarin gen in tekst en muziek weer te ge ven. Met uitzondering van het wat rammelende Cowboys van Bali en het qua muzikale sfeer enigszins misplaatste Weinig Is Niet Genoeg tref je op deze cd stukken aan die meeslepend ge noeg zijn om je meerdere malen te kunnen boeien. De instrumenta ties zijn bijzonder en geraffineerd en de melodieën zijn zo nu en dan niet alleen mooi, maar ook uiter mate doeltreffend om de tekstue le boodschap over te brengen. Uitschieters zijn Als Schelpen In Het Zand, Vrouw Neemt Af scheid, De Woede Van De Armoe de en het titelnummer. In die liedjes hoor je een verteller die met passie kan verhalen over wat hij onderweg gezien en gevoeld heeft. (Columbia) WIM VAN LEEST STEVE Earle is een vernuftig songwriter en een groot artiest. Dat bewijst hij opnieuw op zijn cd El Corazon, maar wat stelt het nu eigenlijk helemaal voor? Met een song verander je toch niets aan de wereld. Niet in de maat schappij, noch in de huiselijke kring of zelfs maar in de liefde. Aan het eind van 't liedje is het hoofd niet in staat het hart te sturen, want dat gaat met elke klop toch zijn eigen gang. En trouwens: 'Welbe schouwd heb ik helemaal niets te melden'. Verwisselde de 42-jarige Texaan al enkele jaren geleden van zijn ooit breed uitgemeten overmoed voor zelfrelativering, op zijn nieuwe album tooit de songwriter zich nog slechts met ongeveinsde be scheidenheid. Niettemin staat die plaat ook muzikaal opnieuw als een huis. Hoewel de cd zich niet zo overrompelend aandient als Earle's vorige twee albums, is El Corazon een mooie mix van zijn beide voorgangers. Hillbilly en hardrock vloeien met grote van zelfsprekendheid in elkaar over; vriendelijke mandoline-riedels rijmen moeiteloos met gierende gitaren en een snerpende mond harmonica. Meningmaal verruilt Earle zijn vaste begeleiders zelfs voor onderling sterk verschillen de bands ais de Fairfield Four, The Supersuckers en de Del Mc- Coury Band. En zingt-ie duetten met Emmylou Harris (in het Neil Young-achtige Taneytownen Siobhan Kennedy (het even schitterende als wrange Poison Lovers). Ondanks 's mans bescheidenheid en zelfspot -in You Know the Rest neemt de tekstdichter zijn eigen gemakzucht op de korrel - zijn z'n 12 nummers ook inhou delijk weer om van te watertan den. Earle, meester van de dub bele bodem, heeft een schrijfstift als een mespunt, die zijn vlijm scherpe verzen met korte halen in het hoofd - en het hart - van zijn luisteraar kerft. Vanuit de oren stroomt het bloed je in de mond, terwijl je hoofd intussen bedenkt dat corazon behalve 'hart', ook 'geliefde' en zelfs 'bravoure' kan betekenen. 'At the end of the day/ I got nothin' to say', claimt de duivelskunstenaar niettemin vol superieur understatement. Om opnieuw zijn hart te laten spre ken in het slotnummer Ft. Worth Blueseen ode aan zijn op nieuw jaarsdag overleden idool Townes Van Zandt. Teder slot van een nieuw meesterwerk. (E-Squa- red/Warner) LEO NIERSE TOEGEGEVEN. IK zag een beet je op tegen het recenseren van Suedes nieuwe cd Sci-fi Lulla bies. Op de eerste plaats omdat ik niet zo'n liefhebber ben van de bombast die de Engelse gitaar- groep nog wel eens wil tentoon spreiden, op de tweede plaats omdat het een dubbel-cd betreft waar de luisteraar ruim twee uur zoet mee is en op de derde plaats omdat het niet om nieuw werk gaat maar om 27 rare tracks ofte wel opvulsels van de singles die de afgelopen vijf jaar zijn ver schenen. Maar ook toegegeven, het viel al leszins mee. Zo'n collectie 'b- kantjes' is natuurlijk voor de ech te liefhebber bedoeld, maar de kwaliteit van de nummers op Sci- Fi Lullabies is doorgaans prima. Het zijn vooral prettige liedjes, de meeste zijn lang niet zo hoogdra vend als we van Suede gewend zijn. Veel nummers zijn rustig, andere weer vlot en poppy. Er zit ook wel wat minder werk tussen, pro beersels van een middelmatige kwaliteit, maar die hinderen niet echt. Wat verder opvalt is dat Suede, ondanks een belangrijke wisse ling van de wacht (gitarist/song- sclüijver Bernard Butler werd in 1994 vervangen door jongeling Ricard Oakes) een constante kwaliteit en identiteit heeft vol kunnen houden. De indringende vocalen van Bret Anderson zijn daar natuurlijk ook debet aan. Ruim twee uur rare tracks beluis teren blijft niettemin een (te) lan ge zit maar in combinatie met an dere bezigheden verveelt Sci-Fi Lullabies zeker niet en op mo menten is het zelfs genieten ge blazen. (Nude/Epic/Sony). PAUL VERLINDEN speelvlak, dat aan de ene zijde mei grote ribben als was het een reling wordt afgegrensd, aan de andere zijde met een muur en een lan taarn. De belichting laat ons via het achterdoek weten of het dag danwel nacht is. Trijntje gaat in Antwerpen i middellijk aan wal. Onze leve; lustige meid is nieuwsgierig n: de zeden en gewoonten van de pa pen. Ze wordt alras opgepikt door de snol Marie, die zich sluw voor doet als haar tante. Met daadwer kelijke steun van Francisco voert zij de jonge vrouw dronken. Trijn tje wordt heel erg toneel-dronken en letterlijk en figuurlijk uitge kleed. Vervolgens verkrachtFran- cisco haar. In de voorstelling ge beurt dat heel decent in het half duister ergens op het achterplan. Voor oud vuil wordt ze c een vuilnishoop achtergelaten. De volgende ochtend weet zij ziel met .behulp vaiu-de-schipp® knecht aan al te moeilijke vra( van haar Klaas téoiftftéfeken. Het is buitengewoon lovens- waard, dat Hans Croiset zonder subsidie het (klassieke) Neder landse repertoire in onze grote za len brengt. Maar, of wij nou op de ze klucht - ook al is die van Huy gens - zitten te wachten? Ik 1 twijfel het. Tenzij de boert melj meer jolijt en stampij wordt. Nu is het mij allemaal I: keurig, te opgelegd mooi toneel. Eén gelukkige uitzondering is Pim Lambeau trekt prachtig va leer in het plat Antwerps, dat w haar moers taal moet zijn. Ev:. zijn de remmen los en valt erwa kelijk te genieten. Even maar. Kampen (anp) - Op 1 novemt ligt in de Nederlandse boekhand de verzamelbundel van degedic» ten van Nel Benschop, die op januari 1998 tachtig jaar hoopt worden. De bundel telt 600 bh zijden. In 1965 bracht uitgeverij Kok Kampen de eerste dichtbun- van Benschop in een voorzicht! oplage van duizend exemp» uit, nadat de Arnhemse boekha delaar Oranje zich garant hadg steld voor de afname van exemplaren. Van Gouddrm vlas werden uiteindelijk in dan zestig herdrukken exemplaren verkocht. Rotterdam (anp) - Paul de I gaat vanaf 24 oktober elke v dagmiddag van 15.00 tot uur een eigen programma ptf teren op Radio Rijnmond. 9 - tertainer is vooralsnog voor maanden gecontracteerd; die mijn kan worden verlengd tel van het programma is betreft kan het weekeindt nen. Vaste onderdelen van programma zijn het op een bandartiest, een quiz luisteraars moeten raden n identiteit van een bekend r soonlijkheid en een Drie jongens aan de telefoo gen vragen van een meis) kiest de leukste jongen u» twee ontmoeten elkaar in tine van Radio Rijnmon i Paul de Leeuw optreedt.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 18