2.313
NTJES
DE STEM
Beroemde beesten van de beeldbuis
De Ark in Gilze: een dierentuin vol sterren
Geschiedenis boeit
leerlingen maar matig
D1
Literatuurprijs
voor Tabucchi
Acteur Hans
Tiemeyer (89)
overleden
O""'1
2, m -*■
t een zakelijk karakter kunt u
lagen, 2 X betalen aanbie-
14.70
ier 10225
iTSINGSGARANTlE
een GRATIS herplaatsing;
ZIE RAGAZZI OP ACHTERPAGINA - D5
Gids
ZATERDAG 11 OKTOBER 1997
Alle filmsterren,
televisie-acteurs en
fotomodellen in eigen
huis. En nog
beschikbaar op ieder
gewenst moment ook.
Joop van den Ende en
John de Mol zouden er
bijna een moord voor
doen. Voor Gilzenaar
Frans van Boxtel is het
dagelijkse praktijk.
Met dit verschil dat hij
geen mensen, maar
dieren tot zijn stal
mag rekenen.
Door Jeroen Roth
De kip die in de Calvé-reclame op
een pot mayonaise gaat zitten
broeden; de struisvogel die zijn
kop door de aardbol steekt op
zoek naar een verfrissend Dom-
mekc/i-biertje; de hond uit het
ideële spotje dat duidelijk maakt
hoe vervelend hitsig gedrag van
mannen op de werkvloer kan zijn;
de vogeltjes die bij een Texaco-
station op hun gemak uit een em
mer gaan zitten drinken; en de
beer die Menicen-bosbessenvla
véél lekkerder vindt dan echte
bosbessen. Ze zijn allemaal te vin
den in Animal Center De Ark, ver
weg verstopt in het buitengebied
van Gilze, Samen met zijn collega
Harry Bergmans, zoon Dave en
nog twee medewerkers heeft Van
Boxtel hier een dagtaak aan het
trainen en begeleiden van dieren
voor studiowerk (foto's, films,
commercials) en allerhande acti
viteiten die variëren van een ver
jaardagsfeestje tot een theater-
voorsteling.
„Met de kip zijn we twee dagen in
de studio geweest. Hoe we haar op
die pot kregen? Eigenlijk is dat
beroepsgeheim. Maar goed dan,
we hebben 'r gewoon op gezet. Als
je dan de band terug laat lopen,
stapt ze er in plaats van af juist
op. Het viel toch niet mee de kip
tot lopen aan te zetten omdat ze
op een glasplaat moest lopen om
zo ook van onderaf te kunnen fil
men. Dat vond ze maar niks," ver
telt Van Boxtel.
Kamelenrace
In het oer-Hollandse landschap
aan de Alphensebaan met koeien
als decor springen de kamelen en
- sinds kort - een verdwaalde dro
medaris het meest in het oog. Ze
zijn veelgevraagde gasten. Regel
matig maakt Van Boxtel
deze dieren de gang naar een
winkelopening of een telev
isie-studio voor een spotje.
Als de fotograaf ze wat
dichterbij wil hebben,
blijkt hun eigen
zinnigheid,
verbale lok
roepen van
Van Boxtel maken aanvankelijk
weinig indruk. Maar als hij het
met een stuk brood probeert, volgt
er een onbemande kamelenrace.
„Als dieren iets niet willen, kun je
ze daar ook vrijwel niet toe dwin
gen. Dat geldt voor ons in het al
gemeen, maar bij kamelen nog
eens in het kwadraat. Je zult ze
dus met andere middelen ergens
toe aan moeten zetten. Dat maakt
het werken met beesten ook zo
lastig," legt Van Boxtel uit, ter
wijl hij de kamelen met moeite
van zich af weet te schudden.
Waar ligt voor hem de grens in dit
werk? „In het algemeen is die heel
moeilijk te leggen. Maar wij gaan,
om een recent voorbeeld te noe
men, niet in op verzoeken om die
ren te gebruiken in discotheken.
Het geluid en de lichten zouden ze
veel te angstig maken. Bij ons
hoeven ze ook geen prestaties te
leveren, zoals dat bijvoorbeeld bij
paardenraces wel het geval is. Ik
durf te stellen dat dieren bij ons
nog geen tien procent aan inspan
ning moeten leveren van wat bij-
'Xvoorbeeld paar-
met i
De
den bij een Military moeten doen.
Daar gaat het er in de laatste me
ters echt niet zachtzinnig aan
toe."
Wat Van Boxtel betreft mag de
Dierenbescherming iedere dag
komen kijken. „Dat hebben ze
nog niet één keer gedaan, wat wel
aangeeft hoeveel vertrouwen ze in
ons hebben. Alleen de Algemene
Inspectie Dienst is hier een paar
keer geweest. Als we met de paar
den voor een voorstelling naar de
Stopera gaan, kijkt de Dierenbe
scherming echter wel naar de om
standigheden waaronder de die
ren moeten optreden."
Wat verder uit het zicht heeft Van
Boxtel nog enkele exotische dier
soorten staan. Zo is daar Tommy,
een zes jaar oude bruine beer, die
behalve met de vla ook enige be
kendheid heeft verworven in de
opera La Bohème en het Belgische
kinderprogramma Samson en
Gert. De hoge aaibaarheidsfactor
is bedrieglijk. „Alleen mijn colle
ga komt bij hem in de buurt. Als
bijvoorbeeld een tijger kwaad wil,
zie je dat doordat hij zijn lip op
trekt en zijn tanden ontbloot,
maar een beer als deze blijft je lief
aankijken om je vervolgens te ver
scheuren."
Apeiiverblijf
Over katachtigen gesproken, ook
poema Kaya behoort tot de leven
de have van De Ark. Zijn onder
komen is momenteel wat klein,
maar daar komt snel verandering
in als het apenverblijf wordt ver
groot en deze acteur uit onder
meer een reclame voor parket
naar een ruimer hok gaat. Nog een
greep uit het ruime aanbod aan
animal personalities: rendier Ru
dolph, bijzonder gewild bij kerst
programma's; de kalkoengier Om
ar, nogal in trek voor westem-
shows; een naamloze vogelspin
die te zien was in het spotje 'Geef
poot' van de dierenbescherming;
het Laponder-aapje Pearl en Ja-
va-aapje Jetje, waarvan eerstge
noemde een rol speelde als geïnte
resseerd encyclopedie-lezer in een
reclame voor Bruna; en twee tij
gerpythons die figureerden in een
reclame voor het kinderdrankje
Taksi. Reintje de vos die recente
lijk model stond voor het glossy
magazine Elegance, lijkt het, gelet
op zijn neurotische gedribbel, wat
minder naar de zin te hebben. Van
Boxtel: „We hebben hem van
jongs af aan, al zo'n negen jaar.
Inmiddels is hij helemaal gewend
aan ons. Hij loopt zelfs niet weg
als we hem uitlaten. Maar ik geef
toe, liever zou ik hem in een wat
groter hok zien." Bij elkaar zijn
het meer dan 150 dieren op
tweeënhalve hectare die dagelijks
verzorging eri training krijgen.
Daar gaan nogal wat kosten in
zitten. Alleen al aan voer is De
Ark vier- tot vijfhonderd gulden
per week kwijt. „Als je daar dan
nog alle bijkomende kosten als de
verblijven en de grond bij optelt
en wij er zelf ook nog wat aan wl-
len verdienen, valt het weer wat
beter te begrijpen dat we voor een
dagje filmen met de beer tussen de
vijfhonderd en duizend gulden
kenen."
Musje
Wat valt er eigenlijk binnenkort
op de beeldbuis nog te verwachten
van het beestenspul uit Gilze?
„We zijn net klaar met twee recla
mespotjes voor Brand bier. In de
ene zit een man onder een boom
een pilsje te drinken met een
glaasje water naast hem. Uit de
boom vliegt vervolgens een'musje
dat op de rand van het glas water
gaat zitten drinken. Het heeft ons
twee dagen en twintig landingen
van de mus gekost om het gewens
te resultaat te bereiken."
„De andere commercial gaat over
een jongen die het op een chique
feest voor gezien houdt en buiten
gaat zitten kijken hoe twee slak
ken een snelheidswedstrijdje hou
den. Hoeveel ervaring wij inmid
dels ook hebben, voor het gedrag
van slakken roepen we toch de
hulp in van deskundiger instan
ties, zoals dierentuinen."
De 'mobiele kinderboerderij' en
een kalkoen van De Ark zijn over
enkele weken te zien in een kerst
commercial van de KPN. „Die
verplaatsbare kinderboerderij
met schapen, geiten, ganzen, een
pony en een ezel is vooral populair
bij evenementen als jaarmarkten
en braderieën. Het voordeel van
deze dieren is dat ze het gewend
zijn om met mensen om te gaan."
Verlegen om werk zit Van Boxtel
dus bepaald niet. Tijdens ons be-
Frans van Boxtel met zijn beroemde dieren: 'Als dieren iets niet willen, kun je ze daar ook vrijwel
niet toe dwingen.' foto's de stem/ben steffen
zoek regent het op
zijn GSM onophoudelijk verzoek
jes. „Onlangs zijn we met paar
den, kamelen en witte duiven nog
een week weg geweest voor de
theatertour van Aïda. Maar om
dat ik al op zoveel plekken ben ge
weest en te kampen heb met een
versleten heup, probeer ik het rei
zen een beetje terug te schroeven.
Meteen een mooie gelegenheid
voor mijn zoon nog wat meer er
varing op te doen in dit vak." On
danks de grote vraag is van uit
breiding van De Ark voorlopig
geen sprake. Van Boxtel: „Dan wil
je op den duur
ook meer dieren. En het mag dan
inmiddels wel commercie zijn ge
worden, we willen niet uit het oog
verliezen dat dit eerst en vooral
een hobby blijft. Om een voor
beeldje te geven: Sheba, onze oud
ste kameel van zeventien jaar, is
eigenlijk te oud om nog ergens
voor te gebruiken. Hij kost nu al
leen maar geld. Zou ik puur eco
nomisch denken, dan zou ik hem
weg moeten doen. Maar dat kan ik
echt niet over mijn hart verkrij
gen."
Berlijn (dpa) - De Italiaanse
schrijver Antonio Tabucchi
krijgt de Europese literatuur
prijs Aristeion 1997 voor zijn
roman Sostiene Pereira. Dit
heeft het Literarische Collo-
quim in Berlijn bekendge
maakt.
De prijs - waaraan een bedrag
van 20.000 ecu is verbonden -
wordt elk jaar in de Europese
Cultuurhoofdstad uitgereikt. Dat
is op dit moment Thessaloniki in
Griekenland.
De uitreiking is begin december.
Vorig jaar kreeg Salman Rushdie
de prijs. De Nederlandse auteur
Cees Nooteboom kreeg de Aris
teion in 1993.
Tabucchi, die in 1943 werd gebo
ren, schrijft verhalen en novellen.
Hij is docent Portugese leterkun-
de en hij is beroemd geworden als
vertaler van het werk van Pessoa.
Terugkerend thema in zijn werk
is de ongrijpbare dubbelzinnig
heid van verschijnselen in de we
reld. Een aantal van zijn boeken
is in het Nederlands vertaald,
waaronder Indiase nocturne,
Kleine onbelangrijke misverstan
den en De lijn van de horizon.
De Europese prijs voor vertalers
gaat naar de in Ierland wonende
Duitser Hans Christian Oeser
voor zijn vertaling van de roman
The Butcher Boy van de Ierse
schrijver Patrick McCabe.
Sneek (anp) - In een ver
pleegtehuis in Sneek is
woensdag de acteur Hans
Tiemeyer overleden. Hij
werd 89 jaar.
Tiemeyer speelde tussen
1926 en 1973 bij tal van to
neelgezelschappen en was
ook geregeld op televisie en
het witte doek te zien. In
1959 kreeg hij voor zijn ac
teerprestaties de Bronzen
Bouwmeester-penning. Tien
jaar later volgde de Louis
d'Or voor zijn rol in Shake-
speares Hendrik IV. Daar
naast won hij de Toneelprijs
van Schouwburgdirecteu
ren.
Behalve als acteur was Tie
meyer ook actief als regis
seur en schreef hij een groot
aantal toneelstukken.
Zelf beschouwde hij zijn
vertolking van Shakespea-
res Falstaff als een van zijn
grootste toneelrollen. Op
televisie was Tiemeyer een
paar jaar terug nog te zien
als verteller in De Brieven
van Johannes, dat de NCRV
op veler verzoek herhaalde.
Het bioscooppubliek heeft
Tiemeyer onder meer leren
kennen als gevangenisdirec
teur in de oude versie van
Ciske de Rat (1955) van
Wolfgang Staudte en als po
litieman in De Spooktrein
(1939) van Karl Lamac. Zijn
laatste filmrol, in De Over
val van Paul Rotha, dateert
van 1962.
Maar Tiemeyer was bovenal
toneelman. De liefde ont-
luikte toen hij door toedoen
van Dogi Rugani bij het
Schouwtoneel kwam. Na de
oorlog trok hij naar de Oost
met het vermaarde Gezel
schap Bouber, waarvoor hij
inmiddels al stukken schreef
als De Zaak A.D. en Geef
Cmij maar een schip. Andere
titels van zijn hand zijn
Nieuw Land, Angst, De On
schuld (naar Pirandello),
Samenspel (naar Beckett) en
Het Vergeten Peloton. Som
mige zijn ook in het buiten
land uitgevoerd.
De rol-van regisseur vervul
de Tiemeyer bij gezelschap
pen als het Amsterdams To
neelgezelschap, Bouber,
Puck, de Toneelvereniging,
Ensemble en Theater Wim
Zomer. In 1973 nam hij met
Het Woud afscheid van het
toneel.
Tot twee jaar daarna speel
de hij alleen nog enkele tele-
visierollen.
Tijdens de Tweede Wereld
oorlog zat Tiemeyer in het
verzet.
De laatste twee jaar van de
oorlog bracht hij door in
verschillende concentratie
kampen, waaronder
Dachau. Hendrik Andries
Johannes Tiemeyer wordt
vandaag in stilte gecre
meerd.
