Lopen produceert gevaarlijke hitte
Je moet je durven bukken9
Deelnemers aan marathon moeten op weerbericht letten
Oorpijn en
antibiotica
Leeftijdsverschil ouders
bepaalt geslacht eerste kind
'Hartinfarct eerst
thuis behandelen'
de stem
LIJF LEVEN
E2
E1
Boston
Onderzoek
Verrast
Koeienvlaai
Klazien
Allergie
Surrogaat
WOENSDAG 1 OKTOBER 1997
verliet.'
I A. KARTHAUS
ten geven, is
ladsel.
|arin, weten
de operatie-
Jten! Omdat
lijd zo onge-
pt, stapt hij
elf een kijk-
pemen.
de tekenin-
bebouw. De
falie etages
Igschikt on-
fiatisch ging
Ir snel achter
yw geen ope-
tinden was.
fheid gespro-
ra kon hoog-
p orzieningen
i knoeien.
deskundigen
de medische
ntboezemin-
Eiceerde arts
veer op heel
jkppen. Type-
t hij het boek
peft - een eer
stuks - en
kei contact
[Ignatius. „Ze
het boek ligt
Doekhandel."
Karthaus zijn
hbieden aan
I een van zijn
aan prof dr.
de hoogle-
lelkunde van
Ziekenhuis
ar nog steeds
hangt'.
'knopen, door
te koop bij
Sn, Breda.
Iedere marathonorganisator
droomt van een snel looppar-
cours waarop de atleten een
betere mogelijkheid hebben
om hun persoonlijke records te
verbeteren. De nachtmerrie
van de wedstrijdorganisaties
zijn daarentegen de ernstige
iiitputtingsproblemen waar
voor snelle en adequate medi
sche behandeling nodig kan
rijn en die juist bij dergelijke
zware sportinspanningen kun
nen optreden.
Door Goof Schep
06 marathon van Rotterdam heeft
bijvoorbeeld een snel looppar-
cours en wordt om die reden door
veel lopers uitverkoren. De orga
nisatie heeft daardoor minder
startgeld en prijzengeld nodig om
toch een internationaal aanspre
kend deelnemersveld op de been
te brengen.
Wat men zich vaak onvoldoende
realiseert is dat het klimaat de be
langrijkste voorspeller is voor zo
wel de prestatie als de problemen.
Een prachtige zonnige dag blijkt
de droom van een marathonorga
nisator om te kunnen toveren in
een nachtmerrie.
De warmteproductie tijdens hard
lopen is erg groot en bedraagt bij
lopers van 70 kg die 17 km per uur
lopen al ongeveer 1000 kilocalorie
per uur. Dit komt overeen met een
warmte die de lichaamstempera
tuur van de atleet met 15 graden
verhoogt, terwijl 5 graden verho
ging al dodelijk is. In de praktijk
van het lopen blijkt dat zonder
goede afkoeling lopers al binnen
vijftien tot twintig minuten over
verhit kunnen raken.
Bij warm weer is zweten de be
langrijkste manier om af te koelen
voor de marathonloper. Het is dan
ook niet verwonderlijk dat het
wereldrecord zweetverlies in han-
Sporten bij warme weersomstandigheden kan tot extreme uitputtingsverschijnselen met oververhitting en uitdroging lijden.
den is van de top marathonloper
Alberto Salazar met 3,7 liter per
uur. Hij vestigde dit record in de
extreem warme marathon tijdens
de Olympische Spelen van 1984.
Dat de weersomstandigheden zo
bepalend zijn voor de prestatie is
fraai duidelijk geworden door een
onderzoek bij de Boston mara
thon. Deze marathon wordt ge
houden in april. Er zijn gegevens
verzameld over de weersomstan
digheden gedurende dertig jaar en
over de tijden van de eerste drie
geklasseerde lopers tijdens de ma
rathons in dezelfde dertig jaar.
Het klimaat is goed vergelijkbaar
met Nederland met een tempera
tuur die varieerde van 2,8 tot 24,4
graden Celsius. Na een ingewik
kelde statistische berekening
bleek dat door verschillen in
weersomstandigheden (tempera
tuur, relatieve vochtigheid en zon
neschijn) de variatie in eindtijden
al voor 75 procent verklaard kon
worden. Eerste hulpproblemen
blijken met dergelijke klimaatsge-
gevens zelfs nog betrouwbaarder
ingeschat te kunnen worden. Wat
betreft deze eerste hulp proble
men blijkt gelukkig ook dat door
passende maatregelen van atleten
(extra drinken), wedstrijdorgani
satie (drinkposten en instructies
aan atleten) en medische begelei
ding (adequate koeling en zo no
dig infuusbehandeling) de proble
matiek vrijwel volledig te onder
vangen is.
Dat het weer zo bepalend kan zijn,
wordt vrijwel ieder jaar ook geïl
lustreerd in Nederland. In 1990
heb ik daar onderzoek naar ge
daan door simpelweg het aantal
deelnemers, het aantal uitvallers
en het aantal mensen die door de
eerste hulp gezien moesten wor
den in kaart te brengen. Tijdens
de marathon van Noordseschut
was het gunstig koel weer. Er
startten 300 mensen. Er viel er
slechts een uit. Slechts twee be
zochten de eerste hulp voor gerin
ge problemen.
In Rotterdam was het datzelfde
jaar een vrij warme lentedag. Een
ideale dag om vroeg in het jaar
richting strand te gaan. Veel ma
rathonlopers hadden dit ook beter
als alternatief kunnen nemen. Van
de 9500 starters vielen er 1986 uit.
Naar schatting werden er 600 op
gevangen door de eerste hulp in
verband met warmteproblemen.
Hiervan moesten er 27 naar het
ziekenhuis gebracht worden voor
verdere behandeling en werden er
zelfs 7 opgenomen op de intensive
care.
Een dergelijk patroon van sterk
wisselende eerste hulp problemen
per wedstrijd treedt juist in Ne
derland vaak op. Ook in warmere
landen dan Nederland wordt ma
rathon gelopen. Een slagveld zoals
in Rotterdam zie je daar toch zel
den. Een dergelijk slagveld wordt
namelijk mede veroorzaakt door
dat de meeste lopers (nog) niet aan
de warmte gewend zijn.
Daarnaast is het vaak zo dat zo
wel de lopers als de wedstrijdor
ganisaties en de eerste hulp de
warmte onvoldoende inschatten
en toch verrast worden. De gewo
ne temperatuur is meestal wel be
kend, maar het is juist de combi
natie met een hoge relatieve voch
tigheid en zonneschijn die de om
standigheden echt zwaar maken.
Zo is een zomerdag met 30 graden
vaak minder zwaar dan een zwoe
le lentedag met maar 24 graden.
Om echt goed de omstandigheden
in te schatten is een doorbereke
ning van temperatuur, zonne
schijn, windsnelheid en relatieve
vochtigheid nodig. Het KNM
voorspelt deze in het regionaal
weerbericht. Daarnaast is het be
langrijk te weten of de lopers ge
acclimatiseerd zijn aan de warmte
of dat het een plotselinge over
gang naar veel warmere en zwaar
dere weersomstandigheden be
treft. Dit jaar zijn de perspectie
ven gezien.de gewenning van alle
Nederlanders met onze hittegolf
erg gunstig.
(Goof Schep is sportarts)
In het voorlaatste deel
van zijn speurtocht naar
't Gezond belandt onze
redacteur in een krui
dentuin. Te Baexem.
Door Ed van de Kerkhof
Sommige dingen willen maar niet
overgaan en bij mij zijn dat de ei
genaardigheden van mijn vel. Het
deugt niet. Het heeft nog nooit ge
deugd. Alsof ze me in de verkeer
de verpakking hebben geduwd.
Mijn gezicht is dat van Eddie
Constantine. Een maanland
schap. Een gekreukte zwartwit
foto. Bepaalde vrouwen vinden
zo'n gehavende kop wel interes
sant - maar zij hoeven er niet
mee rond te lopen.
Om de uitbarstingen van mijn
huid wat te temperen zou ik vol
gens de een maar beter geen cho
colade meer moeten eten en vol
gens de ander geen eieren. En ook
geen mayonaise - terwijl de Da
me thuis die tegenwoordig juist
zélf maakt en wel volgens een
overheerlijk recept. Twee eier
dooiers in een kommetje, een likje
mosterd, een eetlepel azijn en tij
dens het opkloppen druppeltje
voor druppeltje de zonnebloem
olie erdoor. Peper en zout en af te
maken met een scheutje room.
Heerlijk.
Vanwege die rommelige huid heb
ik al van alles geprobeerd. Zon
helpt het beste, maar die is in dit
land lang niet altijd voorhanden.
Sinds kort probeer ik kruiden
thee. Een paar trosjes duizend
blad, eigenhandig geplukt. Jawel,
zover is het intussen met mij ge
komen. Ik heb gewacht tot het
bijna donker was en niemand in
de buurt vóór ik ze schielijk dorst
af te snijden met het meegebrach
te aardappelmesje. Want zeg nou
zelf, een volwassen vent op z'n
knieën tussen het onkruid in de
wegberm heeft onmiskenbaar iets
zonderlings.
En toch. De oude Schotten deden
wel gekkere dingen. Die zwoeren
"ij een vingerdik zomerse koeien-
riaai, vers uit de wei, als zalfje te
gen puistjes en andere ongerech
tigheden. Anderen vonden het wit
van een kippenstrontje nóg beter.
Volgens deskundigen werkte dat
goedje vanwege de door de bees
ten verorberde medicinale krui
den die er toen nog volop in de
wei groeiden, maar het zou ook de
Mogelijk penicilline-achtige wer
king van schimmels in de dierlijke
Het begon met een vakantiekiekje.
Het buikje hing nadrukkelijk boven de
zwembroek. Er moest iets aan gedaan
worden. Dus besloot redacteur Ed van
de Kerkhof tot een gezonder leven.
In deze bijlage doet hij verslag van
zijn zoektocht naar 't Gezond.
Vandaag aflevering 7,
de voorlaatste, over kruiden.
ILLUSTRATIE MATRIJNOERS
uitwerpselen geweest kunnen
zijn. Tja. Schotse grootmoeders
houden tot op de dag van vandaag
vast aan de opvatting dat deppen
met een plasluier het kinderge
zicht gaaf houdt. Dat van het dui
zendblad heb ik van mevrouw Jan
Peters die samen met haar echtge
noot Theo en een stel kinderen-
met-aanhang het kasteel te Bae
xem bestiert, Weert voorbij, aan
de binnenweg naar Grathem,
daar waar tussen de landerijen
een ommuurd kerkhof de voorbij
ganger maant met de woorden
'Heden ik, morgen gij' - ge
smeed in een zwartijzeren toe
gangshek dat altijd op een kier
staat, maar alia, aan de overkant,
aan de kant van die van Peters
dus, bevindt zich een van de
mooiste kruidentuinen beneden
de Maas.
„Je gaat me toch niet afschilderen
als een soort Klazien van Zalk
hè?" zegt ze, „Want daar wil ik
niets van horen!" In de enorme
woonkeuken voert ze een Kla-
ziennummertje op.
„Da's goed tegen de aambei'n,
kost nü drie guld'n vieftig, morg'n
neeg'n gulden tachtig, en die daar
benn'n drie voor tien guld'n, maar
dan moet je ze nu koop'n." Waar
bij ze een heel vies gezicht trekt.
„En dan krijg ik zeker al die kla
gers aan de deur! Ik ben doodsbe
nauwd van dat soort publiek. Dan
komt zo'n eng mens met heel d'r
familie, zó vet, van onder tot bo
ven vol kwalen en als ik dan zeg:
mevrouw, ik heb u zó beter, komt
u maar eens een weekje in de tuin
werken, van negen tot vijf, dan zie
je ze niet meer." Ze grijnst.
Even later schuift ze een felge-
Kruidenmevrouw Jan Peters: 'Ik graas de hele dag zo'n beetje in de tuin.'
FOTO BAS RUTTEN
kleurde, oranjerode bloem over de
houten tafel. „Oostindische kers.
Eet maar op. Een antibiotica-
bloempje." Zelf steekt ze er ook
een in haar mond. „Lekker hè?"
Zegt dan: „Ik heb geen zin om ie
mand vieze dingen te geven. Dat
vind ik zo'n onzin, dat kruiden
vies zouden moeten smaken. Bij
voorbeeld? Ik krijg wel eens men-'
sen over de vloer met last van
gruis in de nieren. Die geef ik gul
denroede, eerst verwarmd in de
witte wijn en daarna afgekoeld in
de koelkast. Gewoon een lekker
glaasje! Soms gooi ik -er nog wat
lievevrouwebedstro bij, zodat het
nóg wat lekkerder is. En het
helpt!"
„Ik graas de hele dag zo'n beetje
in de tuin. Sta ik even met mijn
man te praten en dan heb ik onge
merkt al twintig van die bloeme
tjes naar binnen. Niet omdat ik
dat zo gezond vind, maar omdat
ik het lekker vind. Net zoals ik
rook en borreltjes drink. Vind ik
ook lekker." (Op tafel: een buil
zware Van Nelle.)
„Je zou het de kinderen op de
kleuterschool al bij moeten bren
gen. Zingen en kruidenplukken.
Elk kind vindt het enig om zelf
een pleister uit de tuin te plukken.
De hemelsleutel. Kijk, ik breek
zo'n blaadje, doe het velletje er af
en het blijft de hele dag plakken!
Het kussentje trekt elke wond
schoon. En geen Nederlander die
géén hemelsleutel in de tuin heeft.
Kinderen zouden dat soort dingen
moeten weten. Dat je eerste hulp
kunt halen uit de tuin. Je kent het
zeepkruid?"
„Ha, ik doe alle was met dat
kruid. Ik gooi gewoon zo'n tak in
de wasmachine. Die schudt je er
wel uit als de was klaar is. Nou,
heb ik schone kleren of niet? En
voel maar eens hoe zacht mijn
handen zijn. Zeepkruid. Het hele
restaurant wordt ermee gepoetst!
En het helpt ook fantastisch tegen
psoriasis.(Dat restaurant maakt
onderdeel uit van het kasteelcom
plex. Men eet er gerechten als
Wilde tuinsalade met eetbare
bloemen, Gefrituurde inktvisrin
gen met salie en Rollade van
Geuldallamsbout met tijm en ro
zemarijn. Al het 'met' komt uit ei
gen tuin.)
„Ik pluk een beetje van dit en ik
pluk een beetje van dat en dan
heb ik zo een verse soep. Tuin
paadjessoep noem ik dat. In het
voorjaar doe ik hondsdraf door
mijn omeletje. Verrukkelijk. En
brandnetelpuree in de lente.
Héérlijk! Hier, herderstasje. Sta
biliseert de hoge én de lage bloed
druk. Als je in Japan zoute vis be
stelt, krijg je er herderstasje bij.
Om de bloeddruk te stabiliseren.
Als vogels ruzie maken, vliegen ze
meteen daarna naar het herders
tasje. Mijn hanen zoeken onmid
dellijk het herderstasje op als ze
het met elkaar aan de stok hebben
gehad. Alles heeft een functie.
Vrouwen in de overgang zouden
allemaal aan het herderstasje
moeten zitten. Dan komen ze er
lekker doorheen."
„Maar de mensen staan nergens
bij stil. Ze hebben geen zin om na
te denken. Dat is te vermoeiend.
Ze hollen liever naar de apotheek
om daar voor vijftig, zestig gulden
spul te kopen dan om een kool
blad op een zere knie te leggen.
Ik ga niet preken en iedereen
moet 't maar zelf uitzoeken, maar
ik pak dat stomme koolblad want
dat is wél zo antibiotisch..."
„En jij moet duizendblad nemen.
Dat groeit er met miljoenen tege
lijk. Het beste wat we in Neder
land hebben. Kokend water erop,
niet te lang laten trekken, klaar."
Aldus mevrouw Jan Peters.
Tja. En daar sta ik dan, vol wan
trouwen om me heen speurend in
de wegberm. Want wat weet ik
van de natuur? Niks. Ik ben opge
voed met keurig verpakte pilletjes
in kartonnen doosjes. Met maggi-
blokjes. En ik ben de enige niet.
Neem de heren Marcel Hulspas en
Jan Willem Nienhuys. Die schrij
ven in de curieuze en zojuist ver
schenen 'encyclopedie der pseu-
do-wetenschappen', Tussen
Waarheid Waanzin, (uitgeverij
Scheffers, ƒ68,40) dat veel ge
neesmiddelen weliswaar gemaakt
zijn van plantaardige bestandde
len, maar dat dat niet betekent
dat geneeskrachtige planten vei
lig zouden zijn. Integendeel.
„Kruiden hebben een gunstige re
putatie die ze niet verdienen,"
schrijven ze. Ze hebben het over
'gevaarlijke bijwerkingen' en
'ernstige schade' en 'kankerver
wekkend'. Dat soort jongens zul
je niet in de wegberm tegenko
men-
Over dat soort kritiek haalt me
vrouw Peters haar schouders op:
„Als iemand het met kruiden niet
ziet zitten is dat mij best. Echt,
het zal mij een zorg zijn." Waarop
ze vertelt dat angst voor kruiden
overigens wél allergie teweeg kan
brengen. „Er kwam hier een ver
pleegster met last van hoge bloed
druk. Ik zei dat ze herderstasje
moest nemen. Dat durfde ze eerst
niet. Ik zei dat ze dat best kon. 's
Avonds belde ze me op. Dat d'r
hele tong dik was. Toevallig zat
hier op dat moment een chirurg
van de oude stempel. Die zei dat
ze met een beetje zout moest spoe
len. Dat het alleen een kwestie
van angst was..."
Ach wat. Ongeloof maakt het le
ven armer, las ik laatst ergens.
En: „Kennis die wordt verkregen
door ervaring met planten en die
ren is niet een inferieur surrogaat
voor de correcte, wetenschappe
lijke kermis: het is de enige ech
te." Aldus de biochemicus en cel-
bioloog Rupert Sheldrake in De
wedergeboorte van de natuur
(Rainbow Pocket, 15).
En er zijn die wijze woorden van
mevrouw Peters: „We leven van
de aarde." En: „Je moet je durven
bukken. Ik word er altijd nederig
van. Klein. Want als je naar de
aarde buigt, kun je geen preten
ties meer hebben."
Dus. Als u een dezer dagen in de
valavond een wat kalende man
onhandig gebukt ziet rondschar
relen in de wegberm dan weet u
hoe laat het is...
Door drs. J. Paalman
Voor ouders is oorpijn de be
langrijkste reden om de huis
arts te waarschuwen. De huis
arts schrijft dan in de meeste
gevallen een paracetamolletje
voor, wat neusdruppels en dat
is dan meestal dat. Dit is heel
bijzonder. Overal in het bui
tenland schrijven dokters rou
tinematig antibiotica voor om
ernstige complicaties te voor
komen. Want dokter Hippocra
tes wist vijf- entwintighonderd
jaar geleden al dat een acute
middenoorontsteking 'een ern
stige ziekte is waar men ijlend
van de koorts aan kan sterven.'
Waarom zo eigenwijs?
Acute middenoorontsteking
komt bij kinderen heel vaak
voor: minstens zes op de tien
kinderen heeft er voor zijn zes
de verjaardag last van gehad.
Het ontstaat vooral in het ver
lengde van een verkoudheid.
Want tussen de keel en het
middenoor loopt een beluch
tingsbuisje, de buis van Eusta-
chius, om de druk in het bin
nenoor gelijk te houden aan de
druk buiten. Als je slikt of he
vig gaapt en je hoort een klik in
het oor, dan is een luchtbelletje
vanuit de keel het binnenoor
ingekomen.
Dit gebeurt zo'n duizend keer
per dag. En wat een luchtbelle
tje kan, kunnen bacteriën na
tuurlijk ook. Gevolg: acute
middenoorontsteking. De pus
kan bovendien door de 'ver
kouden' buis van Eustachius
niet goed wegvloeien zodat het
opgehoopte pus het trommel
vlies vervaarlijk naar buiten
doet bollen. Het kind hoort
duidelijk slechter terwijl hij
met elke harteklop een snijden
de pijn door zijn oortje voelt
vlijmen. Hele jonge kinderen
grijpen naar het oortje en vaak
doet de ontsteking zich bij hen
voor als hoge koorts, apathie,
spugen en diarree.
En de ouders slapen een paar
nachten niet of nauwelijks.
Gelukkig is bijna altijd het erg
ste leed in een paar dagen gele
den. Bijna altijd, dus soms niet.
Dokters zijn altijd beducht ge
weest voor complicaties zoals
hersenvliesontsteking, perma
nent verlies van gehoor of een
ontsteking van het bot achter
het oor.
Daarom werd en wordt dras
tisch ingegrepen ook al weet
men dat de ontsteking bijna al
tijd vanzelf over gaat. In de rest
van de wereld en vooral in En
geland en Amerika, krijgen
kinderen steevast antibiotica
om de acute middenoorontste
king in de kiem te smoren.
Maar niet in Nederland. Dat
komt zo. In 1981 liet de Til-
burgse KNO-arts F.L. van
Buchem een bommetje ontplof
fen in het gezaghebbende me
dische tijdschrift The Lancet.
Antibiotica en het doorprikken
van oortjes (wat toen zeer in de
medische mode was), is nergens
voor nodig. De ontsteking gaat
dan nauwelijks eerder over, en,
zo had zijn nu klassiek gewor
den onderzoek uitgewezen,
complicaties komen niet vaker
voor. De consternatie was in
ternationaal. De New England
Journal of Medicine stelde in
een gewichtig commentaar
vast dat dokters eigenlijk bar
weinig weten van zo'n veel
voorkomende kwaal. De huis
artsen van Nederland gingen in
1990 officieel om en bedachten
een standaard behandelplan.
Bij kinderen boven de twee kan
de eerste drie dagen worden
volstaan met kinderparace-
tamol en neusdruppels. Dit kan
door de huisarts telefonisch
worden geregeld. Als pijn en
koorts voortduren dan even
tueel antibiotica. Doorprikken
van oortjes is niet zinvol tenzij
de ontsteking langer duurt dan
veertien dagen. Kinderen on
der de twee jaar krijgen ook al
leen paracetamol en neusdrup
pels. Wel moet de huisarts na
24 uur bellen of langskomen.
Als er geen verbetering is kan
de huisarts nog 24 uur wachten
of alsnog besluiten tot het ge
ven van antibiotica. Als het
kind erg ziek is of na het geven
van antibiotica niet binnen 24
uur opknapt dan is verwijzing
naar de KNO-arts zinvol.
In Engeland en Amerika en ei
genlijk de rest van de wereld
blijft men antibiotica geven.
Weten ze dan niet van het Ne
derlands beleid? Jawel, want
dat wordt geregeld in de medi
sche topbladen besproken. Is
het dan gevaarlijk om van anti
biotica af te zien?. Nee, dat is
niet gevaarlijk want in Neder
land komen niet meer compli
caties voor dan in de rest van
de wereld. Waarom dan toch
antibiotica? Omdat vooral
Amerikanen vanwege hun
smetvrees dol zijn op antibioti
ca, en bovendien is het de ge
makkelijkste weg. Want baat
het niet, zo is de redenering,
dan schaadt het niet.
Dat laatste werd een paar we
ken geleden in het Engelse me
dische vakblad BMJ heftig te
gengesproken door een inter
nationaal team van artsen
waaronder, jawel, de al eerder
genoemde dokter F.L. 'Louk'
van Buchem. Als de antibiotica
niet baten dan schaden ze wel
degelijk. Want bacteriën ont
wikkelen er resistentie tegen
zodat ze op een kwaad moment
niet meer werken als we ze eens
een keer echt nodig hebben. In
hun artikel gooiden ze een aan
tal tegenargumenten als klei
duiven in de lucht en schoten
die vervolgens bekwaam af:
Voor de gunstige werking van
antibiotica ontbreekt het wa
terdichte bewijs. Afzien van
antibiotica geeft geen toename
van ernstige complicaties.
Risicopatiëntjes (jonger dan
twee, blank, jongetje, astma,
ontstoken keelamandelen, dag
opvang, flesvoeding, fopspeen,
rokende ouders) hebben niet
meer baat bij antibiotica. Bo
vendien weet niemand hoe lang
de kuur moet duren want twee
dagen slikken werkt net zo
goed als tien dagen slikken.
Op zijn minst zouden dokters
moeten overwegen om stukken
minder antibiotica te geven, al
dus de vier Amerikaanse, een
Engelse en drie Nederlandse
dokters. Voor een heel enkel
patiëntje zouden antibiotica
misschien nuttig kunnen zijn,
maar bewijs ontbreekt. En
voorkomen is natuulijk nog be
ter.
Borstvoeding beschermt, roken
in huis verergert de zaak en in
kinderdagverblijven zouden
personeel en kinderen vaker
hun handen moeten wassen,
want dagopvang verhoogt de
kans op oorontsteking met vijf
tig procent.
Het leeftijdsverschil tussen echt
genoten bepaalt het geslacht van
het eerste kind. De kans is groot
dat vrouwen met een aanzienlijk
oudere man eerst een zoon krij
gen.
Dat blijkt uit onderzoek van
Britse biologen. Onder leiding
van John Manning van de Uni
versiteit van Liverpool legde de
groep leeftijdsverschillen van
301 paren en het geslacht van
hun kinderen in het noorden van
Engeland vast. Bij de paren
waarvan de man tenminste vijf
jaar ouder was dan de vrouw,
werden 37 zonen en twintig
dochters als eerste kind geboren.
Bij paren waarvan de man jon
ger was dan de vrouw kwamen
veertien zonen en 29 dochters ter
wereld.
„Het gaat alleen op voor het eer
ste kind," schrijft Manning. „We
weten niet waarom, maar het
blijkt uit onze cijfers." (rtr)
De kans een hartaanval te overle
ven wordt drie keer groter als de
patiënt ter plekke (thuis), voor
dat hij naar het ziekenhuis wordt
vervoerd, met een medicijn wordt
behandeld.
Met deze nieuwe aanpak kan 68
procent van de infarctpatiënten
in de uren daarna nog goed wor
den behandeld. Als de behande
ling pas in het ziekenhuis begint,
zoals nu nog vaak gebruikelijk, is
slechts 22 procent nog te helpen.
Twee Nijmeegse cardiologen
hebben onlangs deze onderzoeks
resultaten gepresenteerd. Een
van hun conclusies luidt: elk uur
dat een infarctpatiënt eerder
wordt behandeld spaart twee le
vens extra op honderd behandel
de patiënten. Door de eerste be
handeling te verplaatsen van het
ziekenhuis naar de plek waar de
infarct plaatsvindt, wordt im
mers een cruciale tijdwinst van
68 minuten geboekt.
