Vakantie reizen
Seniorenskiër stelt begeleider op prijs
n
Attractieparken hebben vertrouwen in toekomst
Wintersportweken voor ouderen in Meiringen/Hasliberg
S REIZEN
Adventure Travel
Thailand
mayrhofen
VA. 195,- (iu
De drukstbezochte themaparken
antieweekend
ilechts f 498,-*
antiemidweek
Hechts f 558,-*
"Reizen en Recreatie"
Miljardenomzet in pretparken
rertrek v.a. november
CARAMBA LATINA:
BOLIVIA.
(SGR) Tel: 020-4201122
DE VAKANTIERUBRIEK
"Reizen en Recreatie" staat
boordevol aanbiedingen.
ANTILLEN
HAILAND"
Dé Thailand-specialist
Individuele rondreizen,
groepsreizen op maat,
tickets, hotels en
strandvakanties
bel 071-5688899
lid ANVR/SGR.
Nu ook op internet!
www.adventuretravel.nl
VIETNAM
Aktieve rondreis Vietnam
25 dgn. 3095, incl. vlieg
reis, hotels, vervoer etc.
Div. (extra) vertrekdata.
Folder? DJOSER OU
5126400 ANVR/SGR___
1 WEEK L&O (EIGEN VERVOE
PB stem
M111
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1997 E4
Een hele reeks nieuwe attracties in pretparken stoelt op het principe van de vrije val.
Hoewel grote pretparken wereldwijd de
markt domineren, is in Amerika ook een te
gengestelde trend zichtbaar: de opkomst van
het kleine entertainment-centrum. Sega en
Sony begonnen al winkelachtige attracties
waar bezoekers elektronische spellen kunnen
spelen. Maar het kan straks bijvoorbeeld ook
gaan om mini-pretparkjes in de buitenlucht
met wat speeltoestellen, draaimolens, een
winkeltje en wat horeca. Disney heeft al ver
gevorderde plannen voor een groot aantal van
deze kleine vermaakcentra. Disney's Cees
Kikstra: „Omdat mensen meer vrije tijd krij
gen, maar dan niet altijd ver willen reizen
naar een amusementspark. En wij zien die
kleine centra natuurlijk ook als een goede op
stap naar onze grote parken."
„Wat er in de toekomst ook gebeurt," zegt
pretparkenspecialist Jeff Bertus, „nu al staat
vast dat wie in de toekomst mee wil blijven
tellen, kwaliteit moet bieden. Want grote jon
gens als Efteling, Disney, maar ook een Bur
gers' Zoo, zijn inmiddels toch een maatstaf.
De tijd van het morsige dierentuintje en het
rammelende speeltuintje is voorbij. Daarvoor
hebben mensen teveel keuzemogelijkheden
voor hun dagje uit, maar vooral: daarvoor zijn
ze te zeer verwend.
Of er in de volgende eeuw dan helemaal geen
nieuw type pretpark komt?
„Ongetwijfeld," meent IAAPA-president Ge-
na Romano. „Wat dat inhoudt, weet nog nie7
mand. Maar iemand moet toch de nieuwe Dis
ney zijn..."
Beurs voor buitensporters
Voor fanatieke bergsporters, wande
laars, fietsers en andere sportieve vakan
tiegangers is de beurs 'Outdoor Expe
rience 1997' bedoeld. Vandaag en mor
gen kunnen zij tussen 10.00 en 17.00 uur
terecht op het expositieterrein van
Luchthaven Lelystad. Daar vinden zij de
nieuwste artikelen op het gebied van
sportief reizen en trekken, zoals rugzak
ken, slaapzakken, kleding en andere al
lerlei accessoires. Sommige artikelen ko
men pas voorjaar 1998 in de winkels,
maar ze kunnen tijdens de buitensport
expositie al besteld of gereserveerd wor
den.
Goedkoop naar Scandinavië
Luchtvaartmaatschappij SAS biedt tot
en met 31 oktober sterk verlaagde tickets
aan van Amsterdam naar veertig be
stemmingen in Scandinavië en Finland.
Zo kost een vliegticket Kopenhagen
'normaal' minimaal 640 gulden, maar
tijdens deze herfstactie 308 gulden. Wie
naar Stockholm wil, betaalt 395 gulden
in plaats van 832 gulden, het laagste ver
gelijkbare 'normale' tarief.
Volgens woordvoerder P. Straeter van
SAS moet een vliegmaatschappij steeds
vaker tot dit soort acties overgaan, om
dat er steeds meer vluchten komen. „En
die hebben we nodig om onze belangrijk
ste klanten, de zakenreiziger, tevreden te
houden. Die wil steeds flexibeler zijn,
dus meer keuze uit vluchten hebben.
Door dat grotere aantal vluchten hebben
we wel meer stoelen over, vandaar dit
soort acties."
Brochure langkampeerders
De rechten en plichten van langkam
peerders komen uitgebreid aan bod in
een nieuwe brochure van ANWB en Re-
cron, de belangenvereniging van recrea
tie-ondernemers. Aanleiding voor deze
nieuwe uitgave zijn de nieuwe contrac
ten die vanaf 1 januari 1998 worden ge
bruikt op kampeerterreinen van Recron-
ondernemers en op ANWB-erkende
kampeerterreinen (samen 90% van alle
campings). De brochure is te bestellen
bij ANWB Rechtshulp, telefoon 070-
3147788.
Samenwerking Zoo en ANWB
In de ANWB-vestigingen zijn sinds kort
entreekaarten te koop voor de Zoo van
Antwerpen. Als 'tegenprestatie' voor de
ze verkoop krijgen ANWB-leden 2,50
gulden korting per entreekaartje. De
1^1 Koninklijke Maatschappij voor Dier
kunde van Antwerpen bezit naast de
Zoo nog een dierenpark: Planckendael
bij Mechelen. Deze kaarten worden
nog niet verkocht via de ANWB. Over
|j deze kaartverkoop nemen beide orga-
nisatie binnenkort een beslissing.
Goed seizoen kampeerboeren
-jk Het vakantieseizoen voor de SVR-
1w* kampeerboeren begon dit jaar matig
vanwege het slechte weer. Maar met de
SJLl komst van de zon kwam alles goed: het
|Py» aantal overnachtingen bij de aangeslo-
ten kampeerboeren over de eerste acht
maanden van het jaar is net boven de
I™ twee miljoen geëindigd. Dat is voor het
QJJ eerst in het 27-jarig bestaan van de
O Stichting Vrije Recreatie; vorig jaar
was het aantal overnachtingen 1,8 mil-
joen.
bm De stijging is vooral toe te schrijven
aan de groei van het aantal overnach
tingen bij aangesloten boeren in Frank
rijk. De SVR constateert dat kampeer
ders in eigen land niet afgeschrikt zijn
door de varkenspest, ook in eigen land
steeg het aantal overnachtingen licht.
Barre tocht in Op Pad
Op Pad, het ANWB-tijdschrift voor ac
tieve vakantievierders, ruimt in het
jongste nummer veel ruimte in voor een
verhaal over een 900 kilometer lange
barre tocht van enkele Nederlanders in
de eeuwige sneeuw van Groenland.
Daarnaast informatie over een fiets- en
voettocht op Gran Canaria, bijdragen
met tips rond de aanschaf van een kano
en 'camera's op de fiets', een herfstwan-
deling in de ïkanse Auvergne en eentje
in het Schwarzwald en een fietstocht in
Denemarken. Op Pad kost 8,95 gulden in
de losse verkoop.
Delft in ban van Polen
Delft is dit weekeinde in de ban van Po
len. Dan worden in het oude centrum
van de stad de Poolse Culturele Dagen
gehouden. Op het programma onder
meer: straattheater, concerten, films, een
Poolse markt en tentoonstellingen.
Open Dag van P&O
P&O North Sea Ferries houdt haar in
middels traditionele Open Dag dit jaar
op 4 oktober. Tussen 9.30 en 15.00 uur
kunnen belangstellenden een kijkje ne
men in de P&O's terminal in Europoort.
Bezoekers kunnen onder meer een luxe
veerboot en een supervrachtboot bekij
ken, een reis-informatiemarkt over En
geland en Schotland verwachten, pre
sentaties van technische en nautische
opleidingen bijwonen en een helikopter
show van de Koninklijke Marine gade
slaan.
Ook staan er optredens van bekende ar
tiesten op het programma. Vorig jaar
kwamen er 20.000 mensen af op de open
dag.
Veel Azië in Meridian
Het jongste nummer van het glossy reis-
tijdschrift Meridian is grotendeels ge
wijd aan Azië, maar dan 'Azië Anders'.
Dus de andere kant van Bali, Birma en
Taiwan, een zeilcruise van Singapore
naar Phuket en een 'dossier' over Indo
nesië.
In het blad ook een reportage over skieën
in Amerika en ook Libanon wordt be
licht. En natuurlijk de bekende rubrie
ken, zoals de column van Boudewijn
Büch. Meridian kost 9,95 gulden in de
losse verkoop.
erg tuttig en bovendien word je van wandelen
in de bergen heel moe."
Het zijn Nederlanders zowel als Zwitsers en
andere nationaliteiten. Velen blijken een deel
van hun gezelschap al zelf te hebben samen
gesteld.' twee of drie echtparen die samen af
reizen. Franciska Meyer van Hasliberg Tou-
rismus vertelt dat elke deelnemer aan deze
activiteiten veel belang hecht aan de samen
stelling van de groep. „Wij bellen en faxen
veel met deze klanten alvorens ze beslissen,
we houden met hun wensen rekening en om
dat we zicht hebben op de samenstelling van
groepen, kunnen we ook individuele deelne
mers gerust stellen".
Leraar
Vrijblijvend gezamenlijk après ski, een geza
menlijke maaltijd, daar is ruimte voor in de
'Aktivwochen', maar het doorslaande succes
blijkt toch de aanwezigheid bij elke groep
van een gidsende skileraar. Hij gaat de hele
dag mee, in zijn kielzog durven en kunnen de
senioren meer dan ze dachten en de gids is
ook ervaren genoeg om koffiestops te dicteren
als dat nodig is en om al te enthousiaste gang
makers tot kalmte te manen.
„Gemakkelijke gasten eigenlijk," zegt een
van de groepsbegeleiders, „het verstand komt
met de jaren en hun verstand zegt dat ze best
avonturen mogen beleven, maar dan in zeker
heid."
Over prijzen maken de deelnemers aan de
'Aktivwochen' zich minder zorgen. Het duur
ste arrangement wordt het best verkocht:
half pension in het driesterrenhotel 'Sherlock
Holmes' met onder andere sauna en zwem
bad, vijfdaagse skipas en de begeleiding kos
ten bijna negenhonderd Zwitserse Franken.
Inlichtingen over de 'Aktivwochen' in de winter
van 1997-1998: Hasliberg Tourismus, CH-6084
Hasliberg/Zwitserland. Tel: 00-41-339725162,
fax 00-41-339725163. Informatie over deze re
gio: Zwitserland Toerisme in Amsterdam, tele
foon 020-6222033.
1. Disneyland Tokyo, Japan 16.980.000
2. Disneyland Californië, VS 15.000.000
3. Magic Kingdom, Walt Disney World, Florida, VS 13.803.000
4. Disneyland Parijs, Frankrijk 11.700.000
5. Epcot, Walt Disney World, Florida, VS 11.235.000
6. Disney-MGM Studios, Walt Disney World, Florida, VS 9.975.000
7. Universal Studios Florida, VS 8.400.000
8. Everland (Yong-In Farmland), Zuid-Korea 8.000,000
9. Blackpool Pleasure Beach, Groot-Brittannië 7.500.000
10. Yokohoma Hakkeijima Sea Paradise, Japan 6.926.000
De Efteling is de enige Nederlandse vertegenwoordiger tussen de vijftig drukstbezoch
te themaparken (als we Huis ten Bosch in Japan niet meetellen). Het park staat op de
28ste plaats, met 3 miljoen bezoekers. Bron: Amusement Business
I- zo 12 - ma 13 ofet
I zo 19 - ma 20 ofet
po 15 - do 16 - rr 17 ofet
po «22 - do 23 vr 24 Ofet
V uur; vertrek 10.00 uur.
tiehuisje max. 6 pers.
MFIBIE TREKS 3
anzania/Malawi
kn.
1245, 3 wkn.
1145 excl. vlucht
1030-2970720.
(SENEGAL: workshops Afr
'dans/djembe in dorp
Izee: 22/12 - 5/1 ƒ2450,-
lincl. vliegreis accommod.
(Folder: tel/fax 073-5211778
I Elke zaterdag in deze krant!
Pretpark kan niet
zonder nostalgie
Wereldwijd gaan ieder jaar weer
honderden miljoenen mensen
naar pretparken als Disneyland
en Efteling. Ze zorgen voor een
multi-miljardenomzet in deze
vermaakindustrie. De toekomst
van de bedrijfstak blijft zonnig,
'want de mens heeft nu eenmaal
behoefte aan tijdloos vermaak'.
Door Johan van Grinsven
I ^_een angst: het pretpark van de
1 W toekomst biedt nog steeds ver-
I trouwd, nostalgisch vermaak.
Ook de komende generaties zijn verzekerd
van plezier in een ouderwetse draaimolen.
Deze industrie is namelijk gebaseerd op tra
ditie," zegt de Amerikaanse Gena Romano,
president van de International Association of
Amusement Parks and Attractions (IAAPA).
„Maar ook op vernieuwing. Dus komen er
vast ook nog snellere, nog hogere en nog wil
dere achtbanen."
Alleen al de vijftig drukstbezochte pretpar
ken ter wereld trokken vorig jaar samen zo'n
240 miljoen bezoekers. Een miljardenindus
trie dus, in Amerika vooral, maar ook in Eu
ropa en het Verre Oosten. Vorige week waren
kopstukken van deze industrie in Nederland
bijeen voor een LAAPA-congres. Ook daar
werd onderling gesproken over de toekomst
van de pretparken. Zonder uitzondering
schetsen ingewijden die als zonnig. Want: het
pretpark trekt al honderden jaren veel volk -
bet oudste Europese park staat in Denemar
ken en is 400 jaar oud - en waarom zou dat in
de toekomst anders zijn.
Trends
Wat zijn de belangrijkste trends waar de be
zoeker van een pretpark de komende jaren
mee te maken krijgt? „Natuurlijk komen er
nóg spectaculairdere attracties," voorspelt
Vekoma-directeur Roger Houben; van de 75
nieuwe achtbanen die er afgelopen jaar we
reldwijd bijkwamen, bouwde dit Limburgse
bedrijf er 23. „Reken er maar op dat fabri
kanten steeds zover gaan als het menselijk li
chaam en de techniek aankunnen. En tech
nisch kunnen we nu eenmaal steeds meer."
Houben voorziet als belangrijkste trend het
combineren van oude en nieuwe technieken,
zoals virtual reality. „Een voorbeeld? Mensen
kunnen straks in een achtbaan eigen keuzes
maken, bijvoorbeeld het gesimuleerde 'decor'
van de rit kiezen, een sneeuw- of een maan
landschap. Voordeel hiervan is ook dat een
bezoeker vaker terugkeert naar een attractie,
omdat hij steeds een ander avontuur beleeft."
Computers gaan ongetwijfeld een belangrij
kere rol spelen in de toekomst, meent Gena
Homano. „Er komen meer beeldschermen in
pretparken, waarmee mensen met een vinger-
aanraking informatie kunnen opvragen of
spellen kunnen spelen. Ook wij ontkomen
niet aan interactieve attracties. Maar daar
Zo'n 28 miljoen bezoeken registreerden de Nederlandse attractieparken (inclusief die
rentuinen) vorig jaar; 3 a 4 miljoen kwamen op het conto van buitenlandse gasten. De
ze tak van de toerisme-industrie was goed voor een omzet van ongeveer 750 miljoen gul
den.
De West-Europese parken trokken vorig jaar samen zo'n 130 miljoen bezoekers; het le
verde zo'n 3 miljard gulden omzet op. Amerikanen zijn de fanatiekste bezoekers van at
tractieparken: vorig jaar bezochten ruim 290 miljoen mensen er de pretparken, dat is
een groter publiek dan alle professionele sportwedstrijden er samen trokken. Dat pu
bliek was goed voor een omzet van zo'n 13 miljard gulden.
ligt ook een uitdaging. Want de mens hangt
tegenwoordig al lang genoeg passief voor
televisie en computerscherm. Attractieparken
bieden juist actief vertier. Bij ons kun je voe
len, ruiken, meedoen, beleven. Wij zullen
meer dan ooit een totale beleving creëren."
Volgens de Amerikaan John Graff, IAAPA-
directeur, groeien themaparken en musea
dichter naar elkaar toe de komende jaren.
„Musea nemen almaar meer van ons over, ter
wijl themaparken meer de educatieve kant
opgaan. Hoe complexer de wereld wordt, hoe
meer de mens de behoefte heeft' om iets te le
ren. Maar omdat de mens dat graag doet aan
de hand van anderen, wordt het pretpark -
zeker met inzet van de modernste technieken
- bij uitstek de plek waar je mensen mee kunt
nemen naar de diepten van de oceaan of naar
de maan. Pretparken gaan steeds meer edu
tainment bieden."
Uitgaan
Maar niet alle trends zijn groots en veelom
vattend. „Ik verwacht dat een deel van de tra
ditie uit de Scandinavische parken zuidelij
ker komt," stelt Eindhovenaar Jeff Bertus; hij
is directeur van de Club van Elf, de samen
werkende Nederlandse parken en secretaris
van Europarks, de verwante Europese orga
nisatie. „In Scandinavië is het al langer ge
bruikelijk dat je ook naar een attractiepark
gaat voor een show, een diner, om te dansen
of om naar muziek te luisteren. In de Efteling
zie je de eerste aanzet daartoe al, met de di
ner-show Familie Vermeer."
In de parkenwereld heerst ook de overtuiging
dat parken steeds nadrukkelijker met hun ei-
-gen gezicbt naar buiten gaan treden. Letter
lijk, met herkenbare characters, zoals Mickey
Mouse en z'n maatjes dat voor Disney zijn.
Directeur Ronald van der Zijl van De Efteling
is enigszins jaloers op Disney's bekendste am
bassadeur.
„Disney begon vanuit de filmbusiness met
parken. Een gouden greep. Maar tegenwoor
dig zijn de Disney-films en de enorme mer
chandise eromheen zo belangrijk, dat de Dis-
ney-parken vooral ondersteunend werken. Je
ziet dat de grootste spelers in deze branche
multimedia-kolossen zijn die wereldwijd
opereren. Misschien is het wei onvermijdelijk
dat wij als Efteling de omgekeerde weg be
wandelen: eerst een park en dan een multime
dia bedrijf."
Nostalgie
Ondanks de technologische vooruitgang,
wordt de pretparkbezoeker straks niet over
voerd met futuristische fratsen, zo is de alge
mene opinie in deze branche. „In de pretpar
ken is de afgelopen decennia niet zo veel ver
anderd," zegt marketing directeur Cees Kiks
tra van Disneyland Parijs. „En terecht, het
gaat nog altijd om emotie, om draaimolens,
om oergevoelens van spanning en sensatie,
om grappige figuren, zoals Mickey Mouse.
Een pretpark biedt tijdloos vermaak. Het is
een overweldigende droomwereld waar een
bezoeker even in verkeert, weg van de hecti
sche werkelijkheid waar de stress steeds gro
ter wordt. Daarom wordt nostalgisch ver
maak juist belangrijker in de toekomst."
„Neem nou sprookjes," zegt Van der Zijl van
De Efteling. „Die zijn toch van alle tijden.
Waarom zou de huidige zap- en Nintendo-ge-
neratie dan straks niet met haar kinderen
naar ons park komen? Natuurlijk zullen wij,
omdat mensen steeds gemakkelijker moderne
technieken gebruiken, daar ook meer gebruik
van gaan maken. Maar altijd op de achter
grond, ter ondersteuning van de sprookjes
achtige sfeer."
Kleiner
„Toen wij voor De Efteling de Python maak
ten," vertelt Houben van Vekoma, „was dat
de spectaculairste achtbaan in Europa. Dat
was toen voldoende. Vogel Rok, de achtbaan
die wij nu maken in Kaatsheuvel, is zeker niet
het spannendste wat wij kunnen leveren.
Maar deze achtbaan moest meer zijn, fraaier,
beter passen in de sfeer van het park. Illusie
wordt voor de meeste parken belangrijker
dan harder, sneller, hoger."
AMA. MAAR PAN ANPE"15'
97/98
'sterprodukties
presenteert een
winterprogramma
met originele cultuurre
en een unieke pnjs^
teitverhouding. Bel v°Tcp.
reisbrochure
gratis
PROC
Vakanties 072
productie/kras^
KORTINGENals ujag
adverteert in ue ---cm
"Reizen recreatie
zaterdag in deze kran
Tel. 073-6125225.
073-6157283.
Om de stille weken
op te vullen propageert het Zwitserse skigebied Hasliberg speciale arrangementen voor senioren.
Om de stille weken in de winter
op te vullen probeert de Zwit
serse skiregio Hasliberg oudere
skiërs te lokken. Een skileraar
blijft de hele dag als begeleider
bij de seniorengroepen.
Door Jan Smets
\LGEMEEN
Het Berner Oberland, het popu
lairste deel van Zwitserland
voor Nederlanders, heeft zich op
geslaagde wijze opgeworpen als specialist in
gezins vakanties.
De keerzijde van de medaille zijn stille maan
den in de winter, in de periode buiten de
schoolvakanties, in januari dus en in maart
als het nog geen Pasen is.
Het gebied Meiringen-Hasliberg in het Ober
land vult sinds vorig seizoen de stille weken
deels op met vertegenwoordigers van een ge
neratie die zich niet meer om kinderen hoeft
te bekommeren. 'Winter Aktivwochen' voor
fitte senioren die het skiën niet kunnen laten
of die het weer op willen pikken, Maar dan
wel in goed gezelschap, zowel buiten als op de
piste.
Op de pistes van Hasliberg boven Meiringen
blijken de deelnemers aan deze 'actieve we
ken voor senioren' naar leeftijd sterk uiteen
te lopen. Vermoeide vijftigers naast krasse
zeventigers. 'Buiten zijn' is hun eerste reden
om weer of nog te skiën. „We zouden ook
kunnen gaan wandelen in de sneeuw," zegt er
een, „maar vergeleken met skiën is dat wel
Aktieve rondreis
Jordanië 21-24 dgn.
incl. vliegreis, hotels, ver
voer etc. Div.vertrekdata
Folder? DJOSER 071-
5126400. ANVR/SGR.
EBIED
I ADVERTEREN in de
I "Reizen en Recreatie" Inl.:
Tel.: 073-6125225
2 MILJOEN VAKANTIE
GANGERS wachten op uw
aanbod. Adverteren in of
rubriek "Reizen en Recrea
tie" zet zoden aan de dijK.
Elke zaterdag in deze krant.
Inl.: Tel.: 073-6125225 Fax.
073-6157283.
vanaf
XNKRIJK 57O,*
(eigen vervoer). Per bus v.a. 48
tl KA 3995/
naar Victoria Falls),
ding
•ting 50,- p.p. (t/m 15 okt!)
jij de NBBS Reiswinkels, NBBS RfT
ren of bij de reizenverkopende Ra
cpm).
net meerdere verblijfsduren.
pive)v.a.
v.a.
|/532 of kom langs op de
in Rotterdam of bel
(2802100 ANVR/SGR
