IdESTEM
Weekend
TROUWEN ME
mJE BUURJONGE
isten
'Een vrouwenblad deelt haar intimiteiten met jou, de lezeres'
JLON BNL
Kind
T?
►"Na 33 jaar
zoon terug"
30 kilo kwijt
Financiële Planning
stichting
rkracht
irkvormen
nuari 1998 een
kracht voor:
E3
Hoewel uitgevers steen en been
klagen over de toenemende 'ont-
lezing', is bij de vrouwenbladen
van een uittocht van lezeressen
geen sprake. Integendeel, de
markt groeit nog altijd, getuige
de lancering van twee nieuwe
massatitels voor „de vrouw zon
der eigen blad": Vriendin en
Vrouw Vandaag.
Over ijkpersonen en het vrien-
dinnengevoel.
Gratis nieuwe
kleren uitzoeken
LIZ TAYLOR!
Boordevol
in 3 maanden
[ovivovj"- Of bent u
"Hde jongste]
j bruid van I
■Nederland?)!
GROEP
tief, snel groeiend kantoor met
eda (Haagse Beemden). Wij zijn
lakelaardij o.z., Financiële Plan
enthousiast team van 11 men-
Inde voor onze cliënten. Service
e toenemende werkzaamheden
ciële Planning Verzekeringen
Ëfulltime:
ndidaten (m/v):
^vensverzekeringen;
Igeving;
jploma, aangevuld met relevante
regen door scholing of werker-
erde verwerking van verzeke-
en accuraat;
iruren te werken.
bonusregeling, secundaire ar-
:ige werksfeer.
en pasfoto dient u uiterlijk 11
;ibel Adviesgroep t.a.v. Ton Ver-
i Ulvenhout. Telefonische infor-
iraard zal uw reactie vertrouwe-
iar bestuur staande
dartinus te Rucphen.
eek; bij voorkeur op
ingangsdatum: z.s.m.
ng in de bovenbouw op 2
aand en
urende een aantal
12 dagen per jaar - in
len).
:teur van de
r. W. Gobbens,
>5.
iber te richten aan het
ielenstichting, per adres
715 AG Rucphen.
Lees de 25 grootste success!»
van de milieubeweging in "e
dubbeldikke jubileumnummer
Bel: 030-2331328
j! Vaders en zonen, dat betekent competitie. Of
ae zoon wil het beter doen dan zijn oude heer
of de verwekker verlangt dat zijn spruit alle
door de eerste generatie niet waargemaakte
j beloften inlost.
Ga op zaterdagochtend naar het sportpark.
Langs de lijn sportief geklede dertigers die hun
mini-oogappeltjes aanmoedigen in de voetspo
ren te treden van Cruijff, Gullit of Van Hane-
oem. Waar pa zelf te stijf, te lui of te weinig ge
talenteerd voor was, moet het achtjarig zoon
tje bereiken. De ambitie dient vervuld, al is het
in de tweede generatie. Dat het knaapje een
echte zoon blijkt van zijn vader en dus evenmin
een gouden pass in de benen heeft, is niet ter
1 zake. Roem, aanzien en fortuin zullen op de
i[ geslachtsnaam neerdalen. Zoons zijn er om de
plicht van de familie-eer te vervullen, ook al
blijkt het merendeel niet in staat is tot deze na-
mens-hun-ouders-taak. Een volgende genera-
li tie moet het beter doen. Dat is vooruitgang. De
consequenties zijn voor de wachtkamers van de
digggS,
Een vader die self made advocaat is, perst zijn
nakomelingschap in een dwangbuis en her
schept dat tot een dynastie bekende strafplei
ters. Mannelijke vanzelfsprekend, want doch
ters spelen in de toekomstverwachtingen van
de pater familias geen rol. Die zijn er om klein
zoons te baren en zodoende het geslacht een
eventuele herkansing te bieden. Die is ook no-
j; dig, want er blijkt altijd minstens een mannelij-
1 te nazaat die de druk niet aankan. Die smet
j dient weggewerkt inde daaropvolgende worp.
i Een vader die als immigrant geld verworven
heeft, verlangt van zijn zoon dat die hem de
deur tot aanzien en respectabiliteit opent. Dat
I fan door met steun van thuis te vrijen met een
nobel afdankertje of, zoals in het geval van de
Kennedy's, door te kandideren voor publieke
functies. Waar het kapitaal zelf geen directe
toegang verleent tot aanzienlijkheid, moet het
fortuin behulpzaam zijn. Jachten in de Middel
landse Zee of in eigendom verkregen respecta-
hele Parijse hotels zijn dienstig om een adeiijk
Brits duifje te verleiden. Verkiezingscampagnes
mogen kosten wat nodig is om tegenstanders
uit te schakelen, als de zoon maar op de troon
II komt. Want kinderen zijn het middel om de pi
jen gefnuikte ambitie uiteindelijk te vervuilen.
I Maar wat dan met zonen van vaders die zelf al
vat bereikt hebben? Die zijn gedoemd tot mis-
lukk/ng. De oude heer zit niet te wachten op ie
mand die hem verslaat en werkt dus tegen. En
j in het uitzonderlijke geval van een liberalere
verwekker, zijn het de zoons zelf die een tot
verlies gedoemd gevecht aangaan. Boven de
top is er immers niets. En wie daar, als Hans
Kraay jr., toch naar streeft, merkt dat hij in een
Ij luchtledig eindigt. Daar is geen enkele grond
onder de voeten en zoonlief tuimelt zodoende,
angstig grijpend naar houvast, naar beneden.
Vader doet alsof hij niets merkt. Het is te pijn-
ijk en te beschadigend voor de eigen positie.
Een heel enkele keer gaat het anders. Tot on
gerief van de declaraties der psychiatrie. Dan
begrijpen vader en zoon dat ze elkaar niet in
de weg moeten zitten. Ongetwijfeld daartoe
I gedwongen door een verstandige, zeif denken
de moeder. Bij de Topors is dat het geval. Vader
Roland en zoon Nicolas verdragen elkaar tot in
Tun werk, zoals een gezamenlijke expositie in
een Amsterdamse galerie de komende weken
gaat bewijzen.
Roland, fameus tekenaar-schilder, satyricus en
geobsedeerd seksbeschouwer, overleed een
aantal maanden geleden in Parijs. Volstrekt on
verwacht. Vlak ervoor sprak hij voor het eerst
van zijn leven met zijn zoon over zijn vader,
opa dus en gaf Nicolas diens zakhorloge. Dat
Wijkt de enige tastbare verbinding.
Op de tentoonstelling hangt een verdieping vol
net de laatste werken van vader Roland. Het
bekende, maar door zijn absurde instelling en
oog toch weer verrassende beeld. Uitdagende
vrouwen met fout ingeplante armen, een ach
terwerk met een dozijn aarsopeningen, en se
rie ontmoetingen van een obscure heer en een
aantrekkelijke dame, die zonder veel pour par
en meteen tot intiem maar seksistisch contact
komen. Want de man grijpt zonder aarzeling
vanachter tussen de benen door in het vrouwe-
bjke kruis. Een enkel zelfportret, onthullend
van eerlijkheid. Topor ligt te slapen met een
potlood in de hand en als ware het écriture au-
tomatique ontstaat er een tekening van een
bloot meisje. En dat allemaal in het overbeken
ds teken- en kleurhandschrift van Roland To-
ing van Mammoet
sn hijswerkzaamheden,
m/v
?le Kranen van S8W.
itten hebben de voorkeur.
a of bereid daarheen te
rullen voornamelijk werkzaam
Mammoet Stoof V.O.F.,
:ain eigen weg vindt.
aru oo« swi/maiiyn irL°P°rs h.e^en e,l<aar met rust gelaten. De
r. Postbus 3469,4800 DL Bre<* en het daaruit voortvloeiende
[few' van..om het andere weekend, zal daar
mM 3 k1 Zl'n' B'Ükt scheiden niet alleen lijden,
maar zelfs ergens goed voor te zijn.
I I I I I
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1997
por.
°P de begane grond exposeert de tweede ge-
neratie, Nicolas. Een gelukkige keuze, want wie
argeloos binnenloopt, vermoedt geenszins hier
met een kunstenaar uit het geslacht Topor van
doen te hebben. Geen potloodherinnering,
9een lijntjes, inkleuring of arcering. Hier hangt
een schilder, niet met een dwangmatige vervui-
ln9 voor sex maar voor blauw. Slechts het
spart vertelde verhaal maakt duidelijk dat er
een familierelatie bestaat. Nicolas maakt in
ruk op eigen kracht. Vorm-, materiaal- en
surgebruik zijn die van een schilderstalent.
°g nauwelijks doorgebroken, maar dat is een
aak van leeftijd en tijd. Op de schilderijen vaak
sn wijzerplaat. Dat blijkt bij navraag de erfe-
s van vjjder en grootvader. Een bijna Freudi-
ns symbool. Want, anders dan in de klassieke
naties, wordt de verhouding tussen vader en
tiinV or n'et bepaald door strijd, maar door
ene generatie volgt simpelweg op de
d* j- en..het 's een kwestie van diezelfde tijd
nat die znn eiaen wen inrit
Een Vriendin om te zappen
Door Will Gerritsen
ls Loesberg, uitgever van een paar
I I vrouwenbladen, veert op. „Ontle-
zing, zegt u. Maar wat verstaan we
daaronder? En wat verstaan we eigenlijk on
der het begrip 'lezen'? Het wordt tijd dat 'le
zen' opnieuw wordt gedefinieerd. 'Lezen' as
sociëren we nog altijd met dikke boeken of
met ellenlange verhalen in de krantenbijlages
of opinieweekbladen. Maar als je ziet hoe de
samenleving tegenwoordig in elkaar steekt,
hoe weinig vrije tijd de mensen nog hebben,
dan begrijp je dat men steeds minder vaak
naar een boek grijpt of aan zo'n lang verhaal
begint. Mensen lezen anders dan vroeger, en
wij passen ons aan."
Els Loesberg kan het weten. Zij leidde jaren
lang als hoofdredacteur het immens populai
re Libelle en is tegenwoordig uitgever van
goed lopende vrouwenbladen als Top Santé
en Beau Monde. Ook is ze nauw betrokken bij
de lancering van de jongste vrouwentitel van
mediaconcern VNU, Vrouw Vandaag.
„Vroeger was het in de Libelle volstrekt nor
maal om een feuilleton van zes pagina's te pu
bliceren. In Vrouw Vandaag brengen we kor
te verhalen van één pagina. Korter dan kort
dus. Als je merkt dat mensen minder tijd heb
ben, breng je geen lange verhalen meer."
Kortom (want dit is zo'n berucht ellenlang
verhaal): wil een bladenmaker zijn leesvoer
goed verkopen, dan moet hij zijn blad niet op
dienen als een avondvullend, tijdrovend,
zwaar op de maag liggend diner. Hij zet de
haastige lezer een schaal vol smakelijke en
licht verteerbare eenhapssnacks voor. Dan
tast hij heus wel toe.
Bladenredacties die dit principe weigeren te
omhelzen, laden een zware verantwoordelijk
heid op zich. Directeur De Leeuw van uit-
geefconcern Audax (met bladen als Weekend,
Avant Garde, Vriendin) legde bij de presenta
tie van de slechte jaarcijfers over 1996 een
rechtstreeks verband tussen de miljoenenda
ling van de omzet met het veranderende lees
gedrag van de klant: „We vechten niet meer
om de consumentengulden, maar om de con
sumentenminuut," verzuchtte hij. Zijn stel
ling wordt ondersteund door het Nederlandse
Media Instituut dat twee jaar geleden in een
studie concludeerde dat de vrouwenmaand
bladen weliswaar beter verkopen (de oplage
steeg tussen 1989 en 1994 met zeventien pro
cent), maar dat ze minder worden gelezen.
Werkende vrouwen kunnen het zich permit
teren glossy's, dure glanzende tijdschriften te
kopen, maar hebben tegelijkertijd geen tijd
om ze te lezen.
Kijkproducties
De lezer leest niet meer, maar 'graast', zegt
Loesberg. Bladerend zapt zij zich door het
vrouwenblad heen. Hier en daar snoept ze
van een column, proeft aan het !Slank-truc-
jes-abc' en verslindt zowaar een heel inter
view met een 29-jarige serveerster over de
voorbije 'vlinderjaren' ('prima, die rust'). De
redacties van de vrouwenbladen helpen een
handje bij het gemakslezen door de lezeres te
overspoelen met foto's en illustraties. Loes
berg praat dan ook over 'kijkproducties', als
ze het heeft over mode-, woon- en tuinverha-
len.
Een van de conclusies die onderzoekster Joke
Hermes in 1993 in haar proefschrift over
vrouwenbladen trok, sluit nauw aan op dit
graasdenken. Ze zocht antwoord op de vraag
waarom vrouwen (en mannen) deze vrouwen-
tijdschriften lezen. De uitkomst is verplette
rend simpel: een vrouwenblad is makkelijk op
te pakken en weer neer te leggen, bijvoor
beeld op 'lege' momenten. Je kunt ze snel in
kijken en ze zijn daarom zeer geschikt als
pauzelectuur.
Dat is trouwens een voordeel ten opzichte van
de televisie, een geduchte mediarivaal sinds
die overdag op de vrouw gerichte program
ma's uitzendt. Bijna dagelijks pompt een zen
der als RTL4 programma's als Koffietijd, de
talkshows van Catherine Keyl en Oprah Win
frey alsmede de 5-Uurshow de huiskamers in.
Welke kijkster pakt na dit uitputtende infor
matiebombardement nog de Margriet om
kennis te nemen van de slimme-stofjes-mode
en het stiltejaar van Simone Kieinsma? „Maar
met een tv kun je niet in bad gaan zitten,"
werpt Loesberg te
gen. „Dat is nou de
kracht van een tijd
schrift. Je pakt het op een moment dat jou
goed uitkomt. Bovendien is het medium telev
isie veel vluchtiger dan een tijdschrift."
Vriendinnengevoel
Niet alleen vluchtiger, maar ook killer. Ma
kers van vrouwenbladen gaan prat op het
vriendinnengevoel dat ze bij hun publiek we
ten op te wekken. Een emotionele, intieme
band die ze met hun lezeressen zeggen te
creëren. Het is een fenomeen dat bij mannen
bladen niet voorkomt. Is dat dan de verkla
ring waarom die zoveel slechter verkopen?
Loesberg: „Vrouwen hebben vriendinnen
waarmee ze gezellig lekker kunnen kletsen,
waarmee ze vertrouwelijkheden uitwisselen.
Een man doet dat niet met een vriend. Die
twee gaan samen sporten, als ik even mag
chargeren. Ze gaan niet aan de keukentafel
zitten om bij een glaasje wijn het krijgen van
een kind door te nemen. Een vrouw deelt wel
dit soort intimiteiten met haar vriendin. Nu,
dat doet een vrouwenblad ook: dat deelt haar
intimiteiten met jou, de lezeres."
Joke Hermes bouwde in haar proefschrift de
ze stelling verder uit. Lezeressen vinden emo
tionele steun in de bladen en krijgen daar
naast een boel praktische tips. Adviezen over
persoonlijke problemen als 'mijn nieuwe
vriend mag die littekens van mijn zelfmoord
poging niet zien' en over 'hoe open ik een pot
erwtjes' behoren tot de gebruikelijke praktijk
van de bladen.
Volgens Hermes creëren de bladen zo een ge
ruststellende fantasiewereld waarin de leze
res alles onder controle lijkt te hebben. Loes
berg doet dit denkbeeld af als quatsch: „De
bladen willen dat niet. Wij hebben een puur
u»t (ieluklagoptiel'oekl
Verassend lekker!
W DE HEERLIJKSTE
BROODJES GEZOND
MEDISCH: haarproblemen nu op te Iwsen!
MODE: weg met die eeuwige spijkerbroek
REUT1E:'Overspel redde mijn huwelijk"
HI»r>fiFT zó maak je een
tlw blauw paradus
van die saaie witte badkamer!
Maak ook kans! Bh. 38
vond ik per toeval mijn
l(en was ik
opeens oma!)
Hond adopteren? w
Stretch-mode
Onverwoestbaar na
acht scheidingen,
I talloze verslavingen
en een hersentumor... 0
Thony liet
haar kaken
vastzetten
tipse,
voordeel
Zowel Vriendin als Vrouw Vandaag mikken op een doelgroep
van 1,3 miljoen vrouwen met een lagere opleiding.
V !n maanrlen 1
"''wnHrtl1
astro-spreekuiir
"Ik huilde.
I Schreeuwde. I
|En probeerde]
tien paarl
handen
van me
af te slaan"
Over vier weken komt
Wint Matje?
aanvullende functie. Praktisch: vanavond
kun je de krieltjes zus of zo bakken. En emo
tioneel: als je in een echtscheiding verwikkeld
bent, kun je uit een persoonlijk verhaal over
dit onderwerp advies putten."
Eigen groep
Herkenbaarheid is een belangrijke troef van
een vrouwenblad. Elke titel heeft daarom zijn
precies omschreven eigen groep lezeressen.
„Het is heel belangrijk om huidnauw aan te
sluiten bij je doelgroep," zegt Els Loesberg.
Zij kan dan ook met het grootste gemak vrou
wenbladen typeren in termen van een vrouw
van vlees en bloed. „Viva? Een hardstikke
leuk, eigentijds mens dat met beide benen op
de grond staat en dat kiest voor zichzelf. Ze
woont in de grote stad, in het westen des
lands. Opzij? Mmm, dertig-plus, tikje chagrij
nig soms, maar met reden. Met haar is het
prettig om te kletsen, te debatteren. Het grap
pige is, dat je zo'n tien jaar geleden Libelle-
invloeden in Opzij begon te zien. Verhalen
over jaloezie en ruzie met je moeder en zo.
Sindsdien gaat het goed met Opzij. Elle
woont in Amsterdam, maar doet alsof ze in
Parijs woont. Een beetje afstandelijke jonge
vrouw die nogal bezig is met haar uiterlijk.
Libelle? Het mens is de dertig gepasseerd, dol
op haar man en kinderen, bezig met haar
huis. Margriet is stralend, blij. Een vrouw met
wie je wilt winkelen. Net zo leuk als een zus,
waarmee je uren door de telefoon kletst."
Buikgevoel
Deze vrouwen zijn in wezen de 'ijkpersonen'
van de betreffende bladen, de personificaties
van bepaalde doelgroepen. Het is een term die
bladenspecialist Rob van Vuure in diens boek
over het tijdschriftenvak 'De arrogantie van
het buikgevoel' introduceerde. Van Vuure is
de man die in het verleden zieltogende tijd
schriften als Viva, Libelle en Panorama aan
het infuus legde en wist te reanimeren. Het
succes van zijn ingrepen leverde hem de bij
naam 'bladendokter' op. Het buikgevoel is
een vorm van intuïtie die Van Vuure leert dat
bijvoorbeeld eetbare slipjes wel in de Viva,
maar niet in de Margriet passen.
Els Loesberg gaat daar moeiteloos in mee.
Het gaat om de invalshoek van een bepaald
onderwerp, legt ze uit. Elk blad heeft zijn ei
gen buikgevoelgestuurde benadering van het
zelfde thema. Een onderwerp uit de Yes 'Nee!
Ik wil niet met je naar bed. Tien Niet Vrijen
Smoezen' kan ze zonder bedenktijd Vivaïse-
ren („Nee, vanavond niet") of Opzijïseren
(„'Nee, ik wil niet met je naar bed.' Over het
verminderde libido haar aanleiding van het
burned-outsyndroom"). Margrietiseren lukt
niet. „Margriet schrijft niet over seks. Even
min als Libelle. In mijn tijd als hoofdredac
teur van Libelle constateerde ik dat seks uit
was. Toen schreven we er nog maar heel wei
nig over."
Trage groei
Hoewel sommige vrouwentijdschriften de
laatste jaren wat slechter verkopen, groeit de
oplage als geheel nog steeds, zij het tergend
langzaam.
Tien jaar geleden was die 1.847.000 exempla
ren, vorig jaar 1.915.000 bladen. Verliezen
worden goedgemaakt door nieuwe formules
in slecht lopende bladen te implanteren. Zo
werd vrouwenglossy Avant Garde in een chic
ILLUSTRATIE RENÉ VAN MEGEN
societyblad getransformeerd om de neergaan
de lijn om te buigen.
Daarnaast compenseren de uitgevers het ver
lies aan publiek bij bestaande bladen door
nieuwe titels op de markt te brengen. Nou
veau is in elf jaar tijds uitgegroeid tot het
grootste luxe vrouwenmaandblad van het
land. In anderhalf jaar snelde de oplage van
Beau Monde, de sterren-glossy voor de
vrouw, van nul naar bijna 100.000.
Maar de ogenschijnlijk verzadigde markt lijkt
van elastiek: Audax en VNU brachten deze
maand twee nieuwe massaweekbladen voor
de vrouw (respectievelijk Vriendin en Vrouw
Vandaag) uit.
De oplage van de eerste Vriendin, 200.000
exemplaren, vloog zo snel de winkel uit, dat
de uitgever voor het volgende nummer een
half miljoen Vriendinnen liet drukken. Afge
lopen maandag waren er al 378.000 van ver
kocht. „Het gaat om getallen waarvan ik te
voren niet durfde te dromen," straalt Vrien
din-hoofdredacteur Vincent Steinmetz. „Het
zijn de top-oplagen van Privé en Weekend in
de zomer." Vrouw Vandaag heeft vooralsnog
een oplage van 300.000.
Lagere opleiding
Zowel Vriendin als Vrouw Vandaag mikken
op een doelgroep van 1,3 miljoen vrouwen
met een lagere opleiding. Els Loesberg: „We
wilden een blad waarvan de prijs onder Mar
griet en Libelle zou zitten. We gingen onder
zoek doen en scanden binnen de kortste keren
een groep die geen eigen blad heeft. Deze
vrouwen voelen zich bij geen enkel blad thuis.
Bestaande bladen zijn te duur, de getoonde
kleding is te duur en er is geen herkenning.
Wat zegt haar buikgevoel over de 'ijkpersoon'
van Vrouw Vandaag: „Ze is leuk, wil veel we
ten, maar niets opgedrongen krijgen. Ze wil
praktische informatie, maar vooral emotie."
In het blad worden korte informatieve stukjes
over 'Is er niets aan die lelijke striae te doen?'
afgewisseld met Kleenexrijpe verhalen als
'Na 33 jaar vond ik per toeval mijn zoon terug
(en was ik opeens oma!)'. Loesberg: „Er zijn
vrouwen die over dingen willen lezen die zich
ook in hun straat hadden kunnen afspelen. De
realiteit van alledag. De inhoud sluit aan op
emotie-tv.
Dichtbij
De Vriendin doet daar niet voor onder: 'On
trouw redde mijn aanstaande huwelijk' ont
hult Annelies (31) die 'opeens als de dood was
voor vastigheid'. Praktische informatie ('even
flink schateren kan pijnstillend werken') ont
breekt evenmin.
Hoofdredacteur Steinmetz over de formule en
zijn doelgroep: „We willen een blad maken
voor de jongere vrouw die Libelle te truttig en
de Viva te modern vindt. De verhalen moeten
zich allemaal dicht bij huis afspelen en verder
geven we veel praktische tips waarbij betaal
baarheid voorop staat. Geen tuintips voor een
tuin tot aan de horizon, maar voor het terras
of het balkon." Over de 'ijkpersoon' van
Vriendin heeft Steinmetz slechts vage ideeën.
De ervaring leert hem bovendien dat dit soort
begrippen betrekkkelijk zijn. Tevoren was
bedacht dat Vriendin goed zou scoren bij jon
gere vrouwen met een lagere opleiding en wat
blijkt? „We krijgen veel brieven van zestig
plussers en puzzeloplossingen in enveloppes
van universiteiten."
