Strengere
|regels voor
Britse pers
Luxemburgers beschuldigen Zalm van manipulatie met cijfers
Palestijnen weer
woest op Netanyahu
Paisley overlegt
niet over vrede
Winnie Mandela vandaag voor waarheidscommissie
Long Wolf naar laatste rustplaats Dakota
Branden geven tropen
aanzien van de maan
BUITENLAND
A5
MENTAAï
jfta ongeluk Diana
erlo
rnpensee
rd
BER 1997
ipESTEM
I I I I I
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 1997
PvdA. De partij is een
gmatische koers-sou
ginselen - spreekt vee
teen groot aantal kie
iaal-democraten Warw
i, zou de PvdA met 4t
iet grote problemen I™
dikte voormalig partijJ
/ooral in de samenstel
gsdrift tot uitdrukkinn
g vervuld, maar het vafi
derzijdse tevredenhek
van de partijleiding on
in de Tweede Kamer te.
e vrouwen betreft, mei
at in de met een hoqei
ïo-cultuur heerst en da?
is die weinig aandacht
nden vrijgepleit. De or
entariër is ook een mc
en van een deel van de
van de mannelijke frac-
de vrouwen in de frac-j
de kieslijst van 1998 se
het geringe effect var
jevoerd. Die commissi^
VdA-fractie moet qaai
|CDA.
uit de ondervindinger
lis niet altijd geschikter
Brussel (anp) - Luxemburg be
schuldigt de Nederlandse mi
nister Zalm ervan de cijfers
over de financiële bijdrage aan
de Europese Unie te manipule
ren.
2ata verspreidde onlangs cijfers
iaruit bleek dat Nederland rela-
if de grootste netto-betaler is
aan Brussel, terwijl het rijke
laxemburg netto geld ontvangt,
pe Luxemburgse ambassadeur
bij de Europese Unie in Brussel,
Jean-Jacques Kasel, verwijst de
cijfers van Zalm naar het rijk der
fabelen. Volgens Kasel telt Zalm
ten onrechte enkele miljarden
guldens bij de Nederlandse con
tributie aan de Europese Unie.
Het betreft Europese douanehef
fingen die Nederland int in de ha
ven van Rotterdam en op Schip
hol en doorsluist naar Brussel.
Dat geld mag Nederland niet op
tellen bij de eigen bijdrage, aldus
Kasel. Volgens de Luxemburgse
ambassadeur is het niet mogelijk
objectief uit te rekenen hoeveel
een EU-lidstaat netto betaalt of
ontvangt.
„De aanleg van een haven in Grie
kenland of een snelweg in Spanje
met behulp van Europees geld
komt niet alleen ten goede aan het
betreffende land. De projecten
worden misschien wel uitgevoerd
door Nederlandse of Duitse on
dernemingen. Bovendien profite
ren handelsbedrijven uit alle lid
staten van die infrastructuur."
Het ministerie van Financiën
blijft bij de cijfers die Zalm kort
geleden ronddeelde. Zij zijn tot
stand gekomen overeenkomstig
de rekenmethode van de Europese
Rekenkamer, aldus een woord
voerder.
Zalm zelf was niet beschikbaar
voor commentaar. Hij is momen
teel op weg naar Nederland van
uit Hongkong, waar hij de jaar
vergadering van het IMF en de
Wereldbank heeft bijgewoond.
De Luxemburgers vinden het irri
tant dat Zalm hun land. ook nog
kenschetst als netto-ontvanger.
Luxemburg telt enkele Europese
instituten die betaald worden uit
Brussel.
„Dat geld komt niet ten goede aan
Luxemburg," aldus Kasel.
„Noch het salaris van de ambte
naren, noch het geld voor de au
to's waarin ze rijden. Integendeel,
die instituten kosten ons eigenlijk
geld. Denk maar eens aan de be
veiliging en de extra politie die we
moeten inzetten bij demonstra
ties."
Per saldo is Luxemburg dan ook
netto-betaler aan de Europese
Unie, aldus Kasel.
De Luxemburgse ambassadeur
waarschuwt dat de discussie over
Agenda 2000, over uitbreiding
van de EU, dreigt te ontsporen
door het debat over het geld.
Door Bob van Huët
Londen - De Britse Pers Klachtencommissie heeft gisteren een
nieuwe gedragscode gepresenteerd voor de Britse media. De
verscherpte regels moeten eraan bijdragen beter de privacy te
I» ■beschermen van VIP's en gewone Britten. De nieuwe gedrags-
ND HORT I code werd opgesteld na kritiek van met name de broer van
prinses Diana over de houding van sommige media tijdens de
laatste jaren van haar leven.
euw
aar de Frekie-trofee
Ierland (SWGN). De
or zijn baanbrekend
.ering van en opvat-
rogramma's, dragen
p mensen, aldus de
tig zaterdag aan het
i waar' in het Sport-
iteert dit festival.
Van Mierlo (Buiten-
rde uitlatingen door
isblad van woensdag
enen, de Israëlische
loorvoeren van etni-
VD vraagt zich af of
inwel stappen over-
t artikel Netanyahu
e gewelddadigheden
alestijnen op te tre-
en om gemaakte af-
ndien dat de Israëli-
an het uit de Tweede
opzipht)?, van joden.
zbnsnra,
mdvlees, in april dit
le haven van Vlissin-
in het ministerie van
d. Het vlees is na on-
ng van Vee en Vlees
el mens als dier.
n huwelijk
liten het huwelijk ge-
is het aantal buiten-
995) verdrievoudigd,
ste zwangerschappen
meer om samenwo-
t uit gegevens van het
P, een vakbond voor
jarige Miriam Notten
de organisatie. Met
o van 'grijze-pakken-
ger bij Signaal Com-
len heeft voor jonge
baan staan. Zij is het
bestuur. Notten volgt
aan een interim-be-
tatig genoeg
dheid vindt dat zorg-
:en. De toezichtscom-
;aan kijken of zieken
en. Zorgverzekeraars
worden beloond. Dit
Tweede Kamer over
x is er in de hele ge-
mter te werken.
eijn
Keken heeft gisteren
.arlem een boete van
bert Heijn. De groot-
:t hebben overtreden.
50.000 gulden aan de
deel. Sinds eind 1994
vartaai een preventie-
AH wordt verweten
Huizen en Gelderrnal-
:aken bij het distribu-
uiste papieren. Albert
spaard. De rechtbank
Volgens de nieuwe richtlijnen
zouden kranten geen paparazzi-
materiaal meer mogen gebrui
ken. Hieronder worden foto's
verstaan die zijn gemaakt bij al
niet gemotoriseerde achter
ingen of door het bespieden
met telelenzen.
i's maken van personen op
particulier terrein was al verho
len. Nieuw is de uitbreiding met
die de betrokkene rede
lijkerwijs als privé mag be
douwen. Hieronder vallen bij
voorbeeld bezoeken aan restau-
rants, kerken en ook de beruchte
badpakfoto's in zwembaden of
aan het strand.
Krantenuitgevers moeten zich
voortaan vergewissen van de
herkomst van foto's en paparaz-
iii-materiaal weigeren. Het zo-
door stepping', het aan
houdend aanbellen bij
privacy van de beide zoons van
prinses Diana, de prinsen Willi
am en Harry.
Meer terughoudendheid wordt
gevraagd bij verhalen die be
trekking hebben op persoonlijk
leed of bij calamiteiten.
Lord Wakeham, de voorzitter
van de Britse Pers Klachtencom
missie meende dat deze ver
scherpte maatregelen een be
langrijke verbetering zouden
zijn op de huidige situatie. Bijna
alle hoofdredacteuren van de
Britse schandaalkranten zeggen
de nieuwe gedragscode te willen
onderschrijven. Ze zijn echter
tegen sancties op overtreding.
De nieuwe regels gelden alleen
voor de geschreven pers, al zou
Lord Wakeham graag zien dat
televisieploegen zich er ook aan
hielden.
Hoewel de schandaalkranten
lis, of de 'media scrum' waar- zich de laatste weken redelijk op
I ij grote groepen fotografen let- de vlakte hebben gehouden be-
J_staat erj in mediakringen weinig
twijfel dat alle goede voorne
mens aan veel laarzen zullen
worden gelapt wanneer er weer
'sensationale plaatjes' in de aan
bieding zijn.
Een paparazzi-foto van de 'eer
ste vriendin' van prins William
of een omhelzing van Charles en
Camilla zal geen tabloid afslaan.
irlijk iemands huis kunnen be-
n evenmin toegestaan.
Weren en jongeren onder de
ichttien mogen niet meer wor-
ien geïnterviewd, gefotogra-
of anderszins lastig geval
len vanwege privé-omstandighe-
t laatste heeft vooral betrek-
g op de bescherming van de
'•or Dora Rovers
Iel Aviv - Palestijnse leiders hebben gisteren woedend gerea-
fffd op de aankondiging door de Israëlische premier Netanya-
uvan uitbreiding van een van de joodse nederzettingen op de
Westelijke Jordaanoever.
!»k de Verenigde Staten lieten
afkeuring blijken over de
gannen voor de bouw van drie-
Werd extra woningen in de
Merzetting Efrat ten zuiden
•a Bethlehem. De mededeling
de Israëlische premier komt
P het moment dat Israëlische en
alestijnse onderhandelaars in
ashington proberen het vre-
sproces te redden, na een diepe
I "sis van een half jaar.
alestijnse leiders waarschuw-
■i gisteren dat deze provoce-
®de stap tot nieuwe zelfmoord-
Wagen kan leiden. Volgens
"sseini, de Palestijnse minister
c -is belast met Jeruzalem,
'wt Netanyahu de terroris
me organisaties. De islamiti-
e Hamas-beweging reageerde
een pamflet aan het persbu-
au ™uters waarin ze verklaar-
'aanslagen buiten Israël te zul-
11 Plegen.
'Amerikaanse minister van
Menlandse Zakên Albright
|®P op tot bevriezing van de
®rien. De minister sprak van
11 eenzijdige maatregel die on
buigbaar is met de Ameri-
t l ^spanningen het ver-
I gaat akkoord met Wen tussen Israël en de Pa-
r de accijnsverhoging 'ijnen te herstellen. Netanya-
!e yemige week nog een crisis
Palestijnen over de vesti-
8 van kolonisten in twee hui-
ui Oost-Jeruzalem in de kiem
overleg van de Kam?1
icien.
per liter verhoogd. In "jj
n de vorm van een DgfH,§aat voorbi aan de eis
re
ie
vrachtvervoer was a
•kende kracht tot 1 jjj'
mgen bonnetjes beware"
een minimum van n
50.000 üter per jaar-
van paarse diesel op
urtje die door vrach
Ne
Verenigde Staten aan Is-
S| "6UC otciie
it"de MRB voor deze sec- zich te onthouden van acties
et vredesproces schaden.
regeringswoord-
Jr 'lchtte toe dat het gaat
Ïïamg van plannen die al
«ober 1996 door de toenma-
premier Yitzhak Rabin zijn
gekeurd. Bovendien hoeft
r ae bouw van de driehon
derd huizen naast de vijftienhon
derd bestaande woningen geen
Palestijnse grond te worden ge
confisqueerd, aldus de woord
voerder. Volgens de Israëlische
oppositieleider Barak is de uit
breiding volkomen legaal, maar
komt de aankondiging er van op
een slecht moment, gezien de
zeer explosieve situatie in het
vredesproces.
Netanyahu's mededeling vormde
ongetwijfeld een onaangename
verrassing voor de Israëlische en
Palestijnse delegaties die in Was
hington een top voor maandag
voorbereiden tussen de Israëli
sche minister van Buitenlandse
Zaken Levy, de Palestijnse on
derhandelaar Mazen en minister
Albright. De Amerikaanse rege
ring koesterde aanvankelijk nog
goede hoop dat er versneld kan
worden onderhandeld over een
definitieve vredesregeling tussen
Israël en de Palestijnen. Was
hington gaat er van uit dat de ge
sprekken hierover eind dit jaar
kunnen beginnen en een half jaar
zullen duren. Gedurende die tijd
trekt het Israëlische leger zich
niet verder terug van de Weste
lijke Jordaanoever. De Palestijn
se leider Arafat zou tot de lente
van volgend jaar instemmen met
dit uitstel van de uitvoering van
de vredesakkoorden.
Voor de onderhandeling over de
definitieve status van de Pales
tijnse gebieden kunnen worden
geopend, moeten er echter eerst
besluiten vallen over de aanleg
van een Palestijnse haven in de
Gazastrook, de opening van een
verbindingsweg tussen de Ga
zastrook en de Westelijke Jor
daanoever en de ingebruikname
van het Palestijnse vliegveld in
de Gazastrook.
Door Bob van Huët
Londen - Er ligt een oud
strijder minder op Brompton
Cemetary. De resten van
Long Wolf, stamhoofd van de
Oglala Sioux en, volgens de
familielegende, dapper strij
der in de historische veldslag
bij Little Big Horn (1876),
werden gisteren opgegraven
en overgedragen aan zijn
Amerikaanse nakomelingen.
John Black Feather, achterklein
zoon van de indianenchefen an
dere nakomelingen waren ervoor
naar Londen gekomen. Volgende
week zal Long Wolf, 105 jaar na
zijn overlijden in Londen, dan
eindelijk rust vinden op de Sioux
begraafplaats in de Black Hills
van Dakota.
Indianen-tamtams en veren
tooien op een oud Londens kerk
hof. Brompton Cemetary, in de
schaduw van het uitdijende
Chelsea-stadion en laatste rust
plaats van vele Britse oorlogsve
teranen en de strijdster voor
vrouwenrechten Emmeline
Pankhurst, beleefde een 'Indian
summer' in de meest letterlijke
betekenis.
Een open lijkwagen getrokken
door twee klossende paarden en
geflankeerd door heren met
bruine bolhoeden haalden de
'chief' op. Stars and Stripes en
de vlag van het Pine Ridge Re
servation, nabij Wounded Knee,
overdekten de kist. Long Wolfs
resten waren gewikkeld in een
bizonhuid. Zes krijgers en
squaws volgden de baar in tradi
tioneel kostuum. Trots en statig,
zoals dat Sioux betaamt, al volg
de een van de indianen de ge
beurtenissen door het oog van
zijn ook al imponerende video
camera. Klagende indianenzang
werd uitgevoerd door een trio
heel Engelse heren, gespeciali
seerd in Sioux lamentaties. Het
is een surrealistisch moment op
een verwaarloosde hoek van het
kerkhof.
Behalve Long Wolfs overblijfse
len werden ook die van Star op
gehaald. Zij was de zeventien
maanden oude dochter van
Ghost Dog, een andere Sioux-
medewerker van het reizende
Wild West Circus van de fameu
ze Buffalo Bill. Want die had
Long Wolf destijds meegenomen
naar Londen. Aan het einde van
de vorige eeuw deed het spekta
kel tal van Europese hoofdste
den aan. Koningin Victoria was
een van de bezoekers aan Colo
nel 'Buffalo Bill' Cody's show.
Indianen reden daarin op wilde
paarden, vielen theaterkoetsen
aan en gaven Bill de heldenrol
voor een enthousiast Europees
publiek.
Maar Long Wolf kreeg longont
steking en stierf in het mistige
Londen. Zijn werkgever, Buffalo
Bill, betaalde 23 pond voor het
De 87-jarige Jessie Black Feather, kleindochter van Long Wolf, is een van de Sioux die voor de
plechtigheid op begraafplaats Brompton Cemetary uit de Verenigde Staten naar Londen is geko-
graf, destijds een fors bedrag.
Het bijzondere leven van Long
Wolf trok de aandacht van een
excentrieke Britse politicus en
avonturier, Robert Cunning
ham-Graham. Londense artsen
waren verbijsterd geweest over
de vele kogel- en sabellidtekens
op het indianenlichaam - aan
denkens van vele gevechten met
de US Cavalry. Cunningham-
Grahams vergeelde essay werd
zes jaar geleden gekocht op een
lokale antiekmarkt door Eliza
beth Knight, een huisvrouw uit
Worcestershire met een passie
voor indianenverhalen. Ze vond
het overwoekerde graf op
Brompton Cemetary en begon de
lange speurtocht naar de nabe
staanden van de vergeten 'chief'.
Vier jaar duurde het eer alle for
maliteiten waren geregeld en
sponsors waren gevonden voor
het 'naar huis brengen' van Long
Wolf.
De herdenkingsdienst in de St.
Lucas kerk trok behalve veel
media ook wonderlijke, Engelse
indianenvrienden, inclusief een
Sioux-travestiet uit Colchester
en 'roek-Apachen' uit de buurt
van Birmingham. Dominee Wil
liam Heald ging voor in een
dienst waarin zowel de Ameri
kaanse hoofdsponsor en me
vrouw Knight aan het woord
kwamen als Wilmer Mesteth en
Frances Thunder Hawk, respec
tievelijk medicijnman en pries
ter van de Oglala. Met adelaars
veren verspreidden de laatsten
wierook boven het altaar. Ze
bliezen op een fluit om de grote
geesten uit Dakota naar West-
Londen te roepen.
Een afscheid een Sioux-chef
waardig.
Door Step Vaessen
Balikpapang - Een decemberdag in Nederland en het kan
elk moment beginnen te sneeuwen. Zo ziet de lucht eruit in
het normaal stralend zonnige Oost-Kalimantan.
Dit deel van Borneo is een van
de officiële rampgebieden in
Indonesië op dit moment. Al na
een uur in de buitenlucht be
gint de keel zeer te doen en
ogen te prikken. Na een tijdje
volgen er droge hoestbuien en
treedt er een lichte hoofdpijn
op. De bevolking vertoont ech
ter geen krimp. Elk jaar om de
ze tijd is him woongebied ge
huld in rook, alleen nu dus wel
heel erg veel en duurt het lan
ger dan normaal. Maar ook dat
ondergaan ze gedwee. De boe
ren moeten nu eenmaal het
weelderig begroeide land ver
branden, voordat ze hun ge
wassen kunnen planten en de
meeste mensen, die in Oost-
Kalimantan wonen, doen het
zelf ook.
Met een emmertje binnen
handbereik probeert een rijst
boer iets ten noorden van de
stad Balikpapang zijn net aan
gestoken vuur onder controle
te houden. Hij wil aüeen een
paar vierkante meter verbran
den voor een rijstveldje, maar
door deze droogte kan het vuur
snel om zich heen slaan. En dat
is er dus overal gebeurd in dit
gebied. Grote stukken zwart
geblakerd bos tussen het in
middels dorre groen van de nog
levende bomen. Om de paar
meter steekt er een zwarte
stronk uit de aarde, het trieste
restant van wat vaak vroeger
een woudreus was. Een deso
laat gezicht. Het beeld doet
denken aan een tropisch maan
landschap.
Tussen de stukken zwarte aar
de zitten mensen, meestal mi
granten, voor hun houten huis
jes, te wachten op regen. „Het
is al eeuwen geleden sinds het
geregend heeft," verzucht een
oude vrouw. „We moeten nu
echt de rijst gaan planten."
Van El Nino, het weersver-
schijnsel dat de droogte ver
oorzaakt, heeft ze nog nooit ge
hoord. Het enige elektrische
apparaat in haar huis is een
zwakke gloeilamp. De maïs-
oogst staat te verpieteren in de
kurkdroge, gebarsten aarde.
Langs de Trans-Kalimantan
Highway, een hobbelige weg
dwars door het eiland, betrap
pen we een boer die met een
groot kapmes in de weer is in
het bos. Zijn bedoeling is om
het stuk daarna plat te bran
den. Billie Smits, een Neder
landse wetenschapper die een
bosbouwproject beheert in het
gebied, vraagt waar hij in
godsnaam mee bezig is. Weet
hij wel dat de president dat
verboden heeft? Maar de man
laat zich niet vermurwen. „Ik
heb toestemming van de burge
meester om dit te doen, en wat
de president zegt, interesseert
me niks, ik ben de president
hier," snauwt hij.
Navraag bij de burgemeester
leert, dat hij 'natuurlijk' die
toestemming niet gegeven
heeft, en dan haalt hij moede
loos zijn schouders op. „Ik kan
hier niets tegen doen. Hoe moet
ik nu bewijzen wie de vuren
aansteken? Vaak zijn het ook
voorbijgangers die sigaretten
in het bos gooien," liegt hij
dan. Van de soldaten die door
Djakarta zijn ingezet om een
oogje in het zeil te houden, is
geen spoor te bekennen tijdens
onze tocht. Of zij veel zouden
kunnen uitrichten, is de vraag.
i rr<*
Door Bob van Huët
Londen - De protestantse leider Ian Paisley heeft een her
nieuwd aanbod afgeslagen om zich alsnog bij het Noord-Ierse
vredesoverleg te voegen.
-bin fl «twgiïlliow
Dit na het onverwachte akkoord
tussen de Britse en( Ierse regerin
gen en bijna alle Noord-Ierse
partijen over de start van serieu
ze onderhandelingen voor con
stitutionele hervormingen. Een
nieuw en evenwichtiger Noord-
Iers bestuursapparaat en grens
overschrijdende samenwerking
tussen Ierse en Noord-Ierse in
stanties op het gebied van onder
meer economische ontwikkeling
en bevordering van toerisme zijn
centrale punten.
Het Noord-Ierse vredesoverleg is
onverwacht in een nieuwe en op
timistischer fase beland. Unio
nisten-leider David Trimble
maakte tot veler verrassing be
kend dat zijn partij niet langer
eist dat de IRA eerst wapens
moet inleveren, voorafgaand aan
elk inhoudelijk overleg. De unio
nisten nemen nu genoegen met
de aanstelling van een interna
tionale commissie die zich over
het ontwapeningsvraagstuk zal
buigen. Die commissie komt on
der leiding te staan van de Cana
dese generaal John de Chastelai-
"b nsv nsgfti )v eu
Een oproep van de Britse minis
ter van Noord-Ierse Zaken Mo
Mowlam aan Ian Paisley's De
mocratie Unionists en de kleine
re UK Unionist Party om - ge
zien de onverwachte doorbraak
van woensdagavond - nu ook
aan te schuiven bij het overleg
werd verworpen.
Paisley beschuldigde geloofsge
noot David Trimble, de leider
van de grootste politieke partij
in Noord-Ierland, van verraad.
Volgens hem blijft ontmanteling
van het IRA-arsenaal absolute
voorwaarde voor gesprekken
over vrede. Trimble had toegege
ven aan de IRA door hierover in
te binden, aldus Paisley.
De broosheid van de onderhan
delingen bleek gisteren bij gra
naataanslagen op politiebureaus
in Belfast.
Geen van de afgeschoten projec
tielen ontplofte. De aanslagen
werden toegeschreven aan het
Ierse Nationale Bevrijdings Le
ger (INLA), een republikeinse
splintergroep die streeft naaf^
hereniging van de beide Ierlan-
den.
Door Bart Luirink
Johannesburg - Aartsbis
schop Tutu heeft Winnie Ma-
dikizela-Mandela gedaagd om
vandaag voor zijn Commissie
van Waarheid en Verzoening
te verschijnen. De ex-vrouw
van de Zuid-Afrikaanse presi
dent vroeg vorige week uitstel
van de behandeling van het
onderzoek naar haar mogelij
ke betrokkenheid bij de
moord op in totaal acht perso
nen. Tutu maakte woensdag
bekend dat ze dat verzoek
vandaag persoonlijk moet toe
lichten.
Op 14 mei 1991 werd Madikizela-
Mandela schuldig bevonden aan
ontvoering van de vijftienjarige
Stompie Seipei, een lid van haar
'voetbalclub', en tot vijf jaar ge
vangenisstraf veroordeeld. De
rechtbank achtte haar destijds
niet schuldig aan mishandeling
van de jongen, wiens lijk op 1 ja
nuari 1989 werd gevonden. Haar
gevangenisstraf werd later omge
zet in een geldboete. De behande
ling van de zaak creëerde meer
verwarring dan duidelijkheid.
Diverse getuigen verdwenen en
zij die wel voor de rechter ver
schenen spraken elkaar herhaal
delijk tegen.
Ook maakte de uitspraak van de
rechter geen einde aan de geruch
tenstroom. In de loop der tijd is
Winnie ervan beschuldigd even
eens opdracht te hebben gegeven
tot de moord op een arts in Sowe-
to, Asvat, en een zestal andere
anti-apartheidsactivisten die er
van verdacht werden als infor
manten voor de politie te werken.
Enkele weken terug dook een van
de verdwenen getuigen op, Kati-
za Cebukhulu. Dit in Londen on
dergedoken lid van Madikizela-
Mandela's voetbalteam beschul
digt zijn vroegere beschermvrou
we er van Stompie zelf te hebben
vermoord.
Tutu's commissie staat nu voor de
haast onmogelijke opdracht om
de waarheid te achterhalen in de
ze zaak. De commissie acht het
daartoe nodig Madikizela-Man-
dela te horen achter gesloten deu
ren. Dat nu wijst de vroegere
'moeder van de natie' af. Ze zegt
niets te verbergen te hebben. Bo
vendien wenst ze meer tijd ter be
studering van stukken die haar
advocaten pas afgelopen maan
dag in bezit kregen. Het is waar
schijnlijk dat de waarheidscom
missie Madikizela-Mandela's
verzoek tot uitstel honoreert.
De kans dat de waarheid in deze
uiterst complexe zaak ooit boven
tafel komt, moet nihil worden ge-
Winnie Mandela wordt ver
dacht van moord. foto anp
acht. Om te beginnen omdat de
meeste betrokkenen geen belang
hebben bij het vinden van de
waarheid. Winnie zelf omdat het
haar politieke carrière, als presi
dente van de ANC-Vrouwenliga
en mogelijk kandidaat voor het
vice-presidentschap van het
ANC, kan dwarsbomen. De jon
gens die eind 1989 veroordeeld
zijn voor de moord op Seipei en
Asvat hebben er op hun beurt be
lang bij de schuld geheel op Win
nie te schuiven aangezien dat hun
kansen op amnestie vergroot.
Dat geldt ook voor de nieuw op
gedoken getuige Cebukhulu, die
de kans loopt bij terugkeer naar
Zuid-Afrika onmiddellijk ver
volgd te worden voor zijn aandeel
in de moordpartijen. Cebukhulu
heeft overigens in het Britse libe
rale parlementslid Emma Ni
cholson een nieuwe bescherm
vrouwe gevonden, maar ook zij
lijkt zich in haar veldtocht tegen
Madikizela-Mandela door een
politieke agenda te laten leiden.
Nicholson ontpopte zich in de ja
ren tachtig als een van de wester
se steunpilaren van de Angolese
rebellenleider Savimbi, die ver
antwoordelijk moet worden ge
houden voor de uitroeiing van
enige honderdduizenden van zijn
landgenoten.
Tevens kan sterk aan het waar
heidsgehalte van de achtereen
volgende politie-onderzoeken
worden getwijfeld. Nogal wat
oud-medewerkers van de veilig
heidsdiensten hebben in de afge
lopen periode voor de waarheids
commissie uiteengezet hoezeer zij
Winnie Madikizela-Mandela het
leven zuur maakten. Zo staat in
middels vast dat de jongen die
veroordeeld is voor de moord op
Seipei, Jerry Richardson, voor de
Zuid-Afrikaanse politie werkte.
Het vermoeden is gerechtvaar
digd dat de politie in hoge mate
instrumenteel was aan de pogin
gen om Winnie 'zwart' te maken.
Dat geldt ook voor een aanzien
lijk aantal journalisten dat, zo
bleek vorige week tijdens een
hoorzitting van de waarheids
commissie, op de loonlijst van de
Zuid-Afrikaanse politie stond.
De commissie zelf, tenslotte,
heeft er belang bij te demonstre
ren dat zij niet eenzijdig opereert
en uitsluitend aandacht schenkt
aan de mensenrechtenschendin
gen uit naam van de apartheid. In
die zin is de zaak Madikizela-
Mandela een geschenk uit de he
mel nu de commissie er door de
Nationale Partij herhaaldelijk
van wordt beschuldigd voorbij te
gaan aan de excessen die zich
hebben voorgedaan in het kamp
van de bevrijdingsbewegingen.
Vermoedelijk hoopt de commissie
met een harde aanpak van Win
nie haar imago onder de blanke
minderheid van het land weer
wat op te vijzelen.
Madikizela-Mandela maakt op
haar beurt behendig gebruik van
het diepe wantrouwen onder gro
te delen van de zwarte bevolking
voor de politie en de media. Win
nie vindt met haar beschuldigin
gen dat de media nog overwegend
door blanken worden gecontro
leerd en haar bij voorbaat schul
dig bevinden, dan ook gretig ge
hoor. Het lijkt erop dat alle be
schuldigingen aan haar adres
haar populariteit, met name in de
daklozenkampen en onder de
jeugd, aüeen maar vergroten.
Het feit dat de waarheidscom
missie het tot nog toe niet heeft
aangedurfd om oud-president
P.W. Botha voor verhoor te da
gen, geeft bovendien voeding aan
het idee dat er met twee maten
wordt gemeten. Hij kan, als oud
voorzitter van de 'nationale vei
ligheidsraad', verantwoordelijk
worden gehouden voor de talrijke
schendingen van de mensenrech
ten in de apartheidsjaren. Bond
genoten van Madikizela-Mandela
pleiten bovendien voor coulantie
en begrip voor de wetteloze om
standigheden waaronder de 'bre
de democratische beweging' in de
jaren tachtig opereerde. In het
kader van achtereenvolgende
'noodtoestanden' werden destijds
ruim dertigduizend gemeen
schapsleiders gedetineerd. Het
gevolg zou onder meer geweest
zijn dat een door de politie opge
jaagde Mandela geheel aan haar
lot zou zijn overgelaten. Maar het
is niet aan de commissie om al
dan niet begrip te kweken, alswel
om de waarheid op te diepen. Dat
lijkt een onmogelijke opgave.
I 1