'Mijn moeder vond dat ik
haar leven verwoestte'
De wortels van een laatbloeier
De Nacht van de Pauw' gezinsdrama
over zonde, schuld en vergeving
Sylvia de Leur komt met solovoorstelling en biografie
Oasis naar Nederland
Gevoelens
Minnaar
Componist Eric Bibb zoekt en vindt inspiratie in de folklore
Nieuw stuk Willem Jan Otten in Roosendaal
DONDERDAG 25 SEPTEMBER 1997
MBER 1997
D2(CSTEM
en de vagebond - The Lostl
e Koningin
iris - The Quiet room - Nero-
lag van de Ned. en Vlaamse
'he lost world Jurassic part
ic - Nothing to lose - Absolu-i
lebond - Face Off - Conspira-l
Bean -Men in black- Lady en
ïg to loose - Face/off
low Book
nse of snow
agebond - Face Off - The Lost
se - Karakter
the Tramp
lombres Complicados
t/lurder at 1600
ace/off
lean
folcano
lonspiracy Theory
lontact
Bean
Speed 2
Addicted to love
Con Air
The Fifth element
vin's Room
r Men in Black
r High school high
ers
r Face/off
r Scream
r Liar Liar
r Night falls on Manhattan
r 187
1 Marjan Mes
In moeder is een zeldzaam
I mens geweest," zegt Syl-
IdeLeur zonder omhaal. De
Tj 64-jarige comédienne en
Lgtière gaat voor het eerst
laar leven een theatermo-
L doen: Geluk? Wieso
Ijt?. Over haar excentrie-
Jdrankzuchtige en domi-
|ite moeder.
voorstelling zal vooral gaan
Irdecorumverlies, want daar
mijn moeder in zeer ernsti-
juate onder te lijden gehad.
Lde alcohol, het ouder wor-
I'm later door botkanker. Die
Lelijke achteruitgang was
Ivreselijk."
tit's solo-programma moet
Lonumentje' voor haar lasti-
[noeder worden; een Duitse
iseres, die in 1991 op hoge
Jijd overleed in Amsterdam.
Ijl september is er al een try-
1 te zien in De Schattelijn in
kruidenberg. Volgende
U verschijnt ook een boek
f Sylvia de Leurs eigen leven,
Iticeren met bagage.
|r Duitse moeder heette Herta
Sommer en groeide op in
Ipoolse Breslau. Op haar veer-
jde had ze al haar meester-
Isstitel behaald als ballerina.
I was blond, aantrekkelijk,
en atletisch. Maar ze
bgeen beroemde prima balle-
(ïhad ze later veel succes in
Ivariété, samen met haar Ne-
half-joodse man, de
list Tony de Leur, die altijd in
It leefde: voor zijn vrouw en
lde nazi's.
Vloek
vOU vermoorde Italias
isolini wordt dicht benade
Grimaldi (Le Bum
waaraan Pasolini's seksu*
rondslag ligt. Die is oo
ast, welke in het laatste
ueerd, bij adembeneinen
ilste deel zien we de kutë
er. (Chassé Cinema in Bre»
vanavond de mooie Ts
over de warme ge'
cel voor een Ru®1
is toevertrouwd.
ont
verak,
vrijgezel
n zorg
Jhassé Cinema Breda del
lorte Film: meestal zeer
animatiefilms. Om 13-4
derlandse cineasten als
iHeijningen, Maarten R"
Tans Nassenstein (^u^..
nma met fimpjes die lan&
van dochter Sylvia
I in 1933 niet bepaald ge
kt. „Mijn moeder vond dat ik
f leven verwoestte," aldus
iade Leur. „Ik was een vloek
Bt door mijn geboorte raakte
ps kwijt: haar figuur, haar
haar bestaan als prima
trina, haar toekomst."
Bwerd de opmaat voor een tra-
peven vol geknakte diva-al-
overmatig alcoholge-
t gelukkig
Sylvia de Leur brengt een tragi-komische toneelsolo over haar excentrieke, alcoholistische moeder:
'Geluk? Wieso Glück?' Op 27 september is er al een try-out in Geertruidenberg. foto william rutten
opgegroeid en kon zich later ar
tistiek onvoldoende ontplooien.
Glücklich kon ze daarom zelden
zijn.
Herta was streng opgevoed door
haar moeder, die haar regelmatig
strafte met een zweep. Ook de
kleine Sylvia werd door haar
grootmoeder, die haar in huis
AiiamfdlS haar ouderscöp-tournee
""i'dnc (in-
waren, onverdroten met de peit-
sche bewerkt.
„De meisjesnaam van mijn groot
moeder was Gertrud Steidor.
Haar echte moeder, die Romano-
va heette, was een alcoholiste, zo
als mijn moeder ook zou worden.
Overgrootmoeder Romanova
heeft zich letterlijk dood gezopen
op de bank. Haar man is toen
hertrouwd, zodat mijn oma een
stiefmoeder had. Ze is in dat ge
zin waanzinnig streng opgevoed
met de peitsche, de paarden-
zweep. Haar vader werkte name
lijk op de paardentram en hij
heeft dat verschrikkelijke ding in
de familie gebracht."
Tijdens de oorlog en kort daarna,
tijdens de bevrijding dóór de
Russen, belandde Herta met man
en dochter middenin het strijdto
neel. Samen met Sylvia danste zij
voor de Russische manschappen,
hoewel ze veel liever alleen had
gedanst, want ze moest niets heb
ben van de artistieke concurren
tie van haar dochter. Van een an
der soort concurrentie trouwens
evenmin.
„Mijn moeder was een wonder
kind, en wonderkinderen zijn
rampen: dominant, ambitieus,
wispelturig, vaak ronduit moei
lijk in de omgang en ongelooflijk
egocentrisch. Mijn vader zag dat
blonde poppetje als een godin en
zij werd op haar beurt door hem
betoverd met zijn viool."
„Eigenlijk is de voorstelling een
dialoog met mijn moeder, waarin
vooral zij heel dominant aanwe
zig is. Vrienden hebben al gezegd:
waar blijf jij zelf? Maar mijn
moeder was nu eenmaal erg do
minant en dat laat ik dan ook
zien. Ik speel zelf veelvuldig mijn
eigen moeder. Ik beschouw deze
solo als een monument voor
haar."
„Het oordelen heb ik al lang af
geschaft en dat doe ik dus in mijn
monoloog ook niet. Het is beslist
geen afrekening. Ik wilde mijn
gevoelens een plaats geven. Ik
kon niemand vertellen hoe het
geweest was, ik kon het zelfs niet
uitschreeuwen, dus moest ik er
op een andere manier vorm aan
geven."
„Mijn dochter vind dat ik het met
veel respect voor haar oma doe,"
zegt de actrice. 'Eigenlijk was
mijn oma nog veel erger', zei ze
na een try-out. Dat vond ik het
grootste compliment dat ik kon
krijgen, want ik drink per slot
van rekening wel iedere avond
twee liter wodka op het toneel, al
is het natuurlijk geen echte wod
ka maar water."
George Groot heeft zich als sce
narioschrijver en regisseur over
Sylvia de Leurs monoloog ont
fermd, waardoor ook het komi
sche als vanzelf gewaarborgd
lijkt. Tenslotte is Sylvia de Leur
geen toneelactrice en geen
schrijfster. Satire en hilariteit
zullen niet ontbreken, al heeft de
voorstelling volgens haar niets
met cabaret te maken en moet het
ook wel degelijk schrijnend wor
den.
„Ik zing wel flarden van liedjes
die mijn moeder altijd zong:
Schoner Gigolo, een Tsjechisch
lied en vooral Kurt Weill. Maar
het worden geen volledige num
mers, zoals in een cabaretpro
gramma."
Volgens Sylvia de Leur blijkt
haar theatersolo bij de zaal een
opmerkelijke Aha Erlebnis te
veroorzaken. „Blijkbaar is het
toch een zeer herkenbare moe-
der-dochterrelatie," zegt ze aar
zelend. „Ik maak van mijn moe
der dan ook geen typetje, want
daarmee zou ik haar tekort doen.
Wel is er alle verbale en lichame
lijke retoriek waar zij vol mee
zat."
Behalve over haar eigen veelbe
wogen leven met ongelukkige
liefdes, de dood van haar zoontje
en haar jeugd als Pools-joods-
Nederlands meisje zal het boek
van Sylvia de Leur natuurlijk
ook over haar moeder gaan.
Vooral ook over haar laatste ja
ren. In de jaren tachtig woonde
Herta in het boswachtershuisje
bij het Vondelpark en kreeg op
haar oude dag nog een verhou
ding met een jongere minnaar.
„Het was alsof Gloria Swanson
herleefde: mijn moeder werd
weer helemaal een diva. Toen het
voorbij was, kleedde zij zich niet
eens meer aan en bleef ze de hele
dag in haar duster zitten. Maar
op de een of andere manier, wel
licht dankzij de alcohol, bleef ze
toch ook een diva. Mijn moeder
en ik hebben nooit kunnen pra
ten, maar ze verzon wel van alles
om mijn aandacht te trekken. Het
was gewoon emotionele chanta
ge."
I Sylvia de Leur is op zaterdag 27 sep
tember in De Schattelijn in Geertrui
denberg, 31 oktober in Stadsschouw
burg Eindhoven, 27 november in Arse-
naafTheater in Vlissingen. Haar boek,
'Balanceren met bagage', verschijnt in
oktober bij de Arbeiderspers 29,90).
ische regisseur Rolf de He)
ooit meer te praten, uit pre
van haar ouders. Via de oï
van de kleine Chloe Fei
voel van machteloosheid
'ische drama. (Chassé Cir
igh de lotgevallen van tw;
e, alleenstaande werken^
tijd opgeroepen dat ze s
hrijnende, realistische bef
he ondertoon in deze over
Chassé Cinema in Breda)
ge fantasiedieren uitvergi
le Franse semi-document
idsany en Marie Perensf
:r en waterspin worden dc
matische hoofdrolspelers
n romantische komedie. I
icar. (Chassé Cinema in Bi
ccesvolle Nederlandse -r
i, naar de roman van B°
meedogenloze Kotterda»
die zijn onechte zoon
xAio hisl
U1C 2/ljll UI1V.VI
jezette scènes,
en dinsdag in
Pilvr 1 v-, DnnooT
die
Cinei
en dmsdag in c-uw
i City in Roosendaal)
imacd"
'W-gitarist Eric Bibb maakt indrukmet twee uitmuntende
•cd's.
Door Rob Musters
Vorig jaar brak hij plotseling
door in Engeland op het pres
tigieuze London Blues Festi
val. Hij lijkt uit het niets te
zijn opgedoken, maar fungeer
de al jaren als liedjesschrijver
voor andere artiesten. Nu Eric
Bibb (46) twee cd's heeft uitge
bracht, wordt de zanger-gita
rist door blueskenners getipt
als 'The Next Big Thing'. De
Zweedse Amerikaan laat zich
echter niet inperken door het
bluesregime, maar haalt zijn
inspiratie uit de hele Afro-
Amerikaanse en Europese
folklore.
Er komen de laatste jaren weer
geregeld goede bluesartiesten
naar Breda, sinds de Stichting
Rhythm Blues Breda het genre
is gaan promoten. De geboekte
bands hebben altijd een degelijk
niveau. Soms slaagt de organisa
tie erin om een echte kanjer aan
de haak te slaan. Eric Bibb is zo
iemand. De twee ingetogen cd's
laten een vakman horen, die zich
niet door een muzieksoort laat
inperken. Met Hawaïaanse gita
ren, mandolines, banjo's en bou-
zoukis componeert Bibb num
mers die bijvoorbeeld geïnspi
reerd zijn op Afro-Amerikaanse
folklore, Keltische melodieën of
muziek uit Mali.
In een interview met het Engelse
muziekblad Folk Roots zei Bibb
dat hij 'geïnteresseerd is in lied
jes'. Het maakt hem niet uit of het
folk, country of ragtime is. Het
muzikale gevoel telt.
Bibb werd geboren in New York
als zoon van de folkzanger Leon
Bibb. Vader trad geregeld op en
maakte opnamen voor het Van-
guard-label. Eric groeide op in
een muzikaal gezin waar be
roemdheden als Bob Dylan, Pete
Seeger en Judy Collins over de
vloer kwamen. Oom John Lewis
speelde bij het Modern Jazz
Quartet. De jonge Bibb groeide
spelenderwijs uit tot een uitste
kende gitarist. Tijdens de raciale
onlusten van de jaren zestig in
Amerika voelde Bibb zich niet op
zijn plaats. De manier waarop
blanke en zwarte Amerikanen el
kaar in de haren vlogen, stond de
artiest niet aan en hij nam de
wijk naar Europa. In Parijs en la
ter in Stockholm verdiende hij de
kost als straatmuzikant.
Het talent van de jonge compo
nist bleef echter niet onopge
merkt. De liedjes die hij schreef
werden uitgevoerd door artiesten
als Jennifer Brown, Lisa Nilsson
en Sherman Robertson.
Als Bibb zich in 1985 permanent
in Zweden vestigt, verzamelt hij
een groep gedegen muzikanten
om zich heen. Na talloze optre
dens in bluesclubs en kerken
wordt in 1994 de cd Spirit The
Blues met spirituals en gospels
uitgebracht. Het wordt een keer
punt in de carrière van de compo
nist.
De schijf slaat aan bij een klein
publiek, maar Bibbs naam is ge
vestigd. Vanaf dat moment wordt
de zanger-gitarist samen met zijn
groep Needed Time op allerlei
grote folkfestivals in Europa uit
genodigd. Na het succesvolle op
treden op het London Blues Fes
tival is Bibbs ster nog steeds rij
zende. De nieuwe cd Good Stuff
kwam dit jaar uit en zou wel eens
voor een doorbraak naar een gro
ter publiek kunnen zorgen. Het
album weet de sfeer van de tradi
tionele Amerikaanse folklore te
raken, zonder clichématig te
klinken. Sterke eigen composities
nemen moeiteloos jazz, country-
blues, gospel en ragtime-invloe-
den in zich op.
Na een rijpingsproces van vele
jaren is nu de tijd aangebroken
om net als bij een goede whisky te
genieten van de kwaliteiten van
Eric Bibb. Tijdens het optreden
in Café de Scarabee speelt Bibb
samen met slide-gitarist Göran
Wennerbrandt.
Eric Bibb en Göran Wennerbrandt (sin
ger-songwriter), zondag 28 september,
café de Scarabee, Van Goorstraat 16 in
Breda. Aanvang 16.30 uur. Entree tien
gulden.
>ze kunstredactie
laatste toneelstuk is openlijk
e jk- Er zit botweg een paas-
aan het verhaal. Dat religieuze
's volgens mij een constante in
ark, aldus de schrijver Willem
en in een recent interview in
ipd i er zijn nieuwe toneelstuk De
'van de Pauw.
Aictoris len'i°n?e Toneel §eeft er op vrijdag
iseen try-otitvoorstelling
il u'°uyburg De Kring in Roos-
eiiai '-'eert de Jong en Rik van
ichi.ij6611 ex"echtPaar dat worstelt
AUldgevoelens over de dood V£m
En v«der met Kees Coolen,
en en Antoinette Jelgersma.
n an Otten, ook bekend als dich-
"epzinnig essayist, schreef het
stuk in opdracht van het Haagse gezel
schap. Zijn toneelstuk Een sneeuw uit
1983 werd het afgelopen seizoen weer
met veel succes gespeeld door Het Toneel
Speelt van Hans Croiset. Het ging over
de gevolgen voor een hele familie van een
Indisch verleden van een getraumati
seerde bejaarde man, die zelfmoord
pleegt.
De Nacht van de Pauw is een gezinsdra
ma waarin Carl (Rik van Uffelen) en zijn
ex-vrouw Emma (Geert de Jong) probe
ren de dood van hun 17-jarige zoon Tim
te verwerken. Zijn zelfgekozen dood
bracht veel schuldvragen naar boven en
verwijten over en weer. Hun huwelijk
ging eraan kapot. De ouders komen door
een gesprek met elkaar in dialoog met de
dode zelfmoordenaar.
Het stuk speelt zich af op paaszaterdag,
een dag vol ingrijpende gebeurtenissen,
ook voor Carls tweede, veel jongere
vrouw Laura (Antoinette Jelgersma). Zij
ontvangen een brief van Tim, die zeven
jaar eerder zelfmoord pleegde. Plotseling
staat ook Carls ex-vrouw Emma voor de
deur, die het verleden begint op te rake
len.
„Tragisch is, dat hoe meer je je handen er
vanaf probeert te trekken, des te meer je
bezocht zult worden door de spoken van
je eigen verantwoordelijkheid," aldus
Otten. „Wat je probeert te ontduiken,
wordt je lot. Dat is al sinds Sophocles
(Oedipus) zo en dat is ook het patroon
dat mij heeft leren denken."
„Het paradigma is dat we kunnen wor
den bezocht door de doden, dat er spo
ken bestaan. Ik vind het niet raar om dat
letterlijk op te vatten, net als in Hamlet".
Zo'n spook moet wel overtuigen, je moet
er een soort logica voor bedenken."
Over het thema schuld in zijn stuk, zei de
recent katholiek geworden (maar nog
niet gedoopte) schrijver in een ander in
terview.' „Wij moeten het begrip erfzon
de ontdoen van de ruis die het mee
brengt, waardoor mensen al bijvoorbaat
verlamd raken als, ze het woord horen.
Belangrijk is dat het zondeverhaal wordt
getoond. Als een gezamenlijk juk van
vrijheid en schuld."
„De erfzonde staat mij toe mijzelf en an
deren de maat te nemen. Als je dat niet
doet dan bestaat er ook geen vergeving.
Ik wil vergeven worden. Ik wil een oor
deel. In mijn stuk gaat het over verge
ving."
'De Nacht van de Pauw', geregisseerd door Ger
Thijs, gaat op 30 september in Amsterdam in
premiere. Op 2 oktober is het onder meer te
zien in Middelburg, daarna op 16 oktober in
Breda en in november in Oosterhout, Bergen
op Zoom en Tilburg.
Geert de Jong in 'De Nacht van de
Pauw' bij Het Nationale Toneel. Een
gescheiden vrouw die samen met haar
ex-man worstelt met schuldgevoelens
over de dood van haar zoon.
FOTO KOOS BREUKEL
BREDA
Trojaanse Vrouwen - van Euripides - door Het Zuidelijk Toneel/Hol-
landia - Stadsschouwburg - 20.00 uur (26 en 27 sep)
EINDHOVEN
Waardenberg en de Jong - Bandkaai - Stadsschouwburg - 20.15 uur
(26 t/m 30 sep)
ROTTERDAM
Het feest der herkenning - vier voorstellingen, diverse locaties - Jeugd
sentiment en Jeugdherinneringen - 13.00-23.00 uur (27 en 28 sep)
TILBURG
Bert Visscher - Voor ons hoeft het niet - Schouwburg - 20.15 uur (25
en 26 sep)
Youp van 't Hek - Scherven - schouwburg - 20.15 uur (29 en 30 sep, 1 okt)
DONDERDAG
EINDHOVEN
West Side Story - musical - 20.15 uur
ZATERDAG
ETTEN-LEUR
Jaap Mulder - De opmars van de wilde artisjok - De Nobelaer, Anna V
Berchemlaan 2-21.00 uur
GEERTRUIDENBERG
Sylvia De Leur - 'Geluk? Wieso Gluck?', over een moeder-dochter re
latie - De Schattelijn Vismarktstraat 4a - 20.15 uur
ZONDAG
BREDA
Introdans ensemble - Pretpakket - Chassé Theater -15.00 uur
ETTEN-LEUR
Bert Visscher - caberet 'Voor ons hoeft het niet' - De Nobelaer, Anna
V Berchemlaan 2 - 20.15 uur
DINSDAG
TILBURG
Nel Kars - De Russische Oranje - Stadsschouwburg Tilburg - 20.30 uur
WOENSDAG
BERGEN OP ZOOM
U spreekt met uw moordenaar - Toneelthriller door Toneelgroep
Comedia - Stadsschouwburg de Maagd Grote Markt 32 - 20.15 uur
ETTEN-LEUR
Zwanendons - Sprookjesachtige voorstelling van Theater Terra
Theater De Nobelaer, Anna V Berchemlaan 2 -15.00 uur
DONDERDAG futt
BREDA
I Against I en Tresore - punk - Para - 21.00 uur
DEN HAAG
André Rieu - Congresgebouw
EINDHOVEN
Yellowman - reggae - Effenaar - 20.30 uur
VRIJDAG
BERGEN OP ZOOM
Louis van Dijk Jan Vayne - Pianoconcert - Stadsschouwburg de
Maagd, Grote Markt 32 - 20.15 uur
BREDA
11 vv
Fragment - De Graanbeurs, Reigerstraat 18-20 - 23.59 uur
EINDHOVEN
Travolta's en Dollybirds - punk - Effenaac - 2030 uurouu
Artis Kwartet - strijkkwartet - Schubert - Muziekcentrum Frits Philips"
-20.15 uur
TILBURG
Sugartooth en Slick Wicked - rock - Noorderligt - 22.00 uur
ZATERDAG
BERGEN OP ZOOM
Die Fledermaus - Operette van Johann Strauss jr. door de Hoofdstad
Operette - Stadsschouwburg de Maagd Grote Markt 32 - 20.15 uur
CHAAM
Piet Veerman - café zaal De Ruif, Ulicotenseweg 10 - 21.00 uur
HANK
Rowwen Heze en The Young Minds - tex mex - Titanic
ROTTERDAM
Oranje's Grootste Meezingfeest - o.a. B.E.D., Guus Meeuwis Vag
ant en Linda, Roos en Jessica - Ahoy - start 18.30 uur
01
TILBURG
Vengeance en Sinister Footwear - Noorderligt - 20.30 uur
Willeke Alberti - in concert - Schouwburg Tilburg - 20.15 uur
ZONDAG
i
'H
Wsl
ïi I
«u
breda
Eric Bibb - blues - Café de Scarabee -16.30 uur
Carmen Gomes - Jazz - Chassé Theater .Claudius Prinsenlaan 8 -15.00 uur
The Dubliners - Chassé Theater, - 20.00 uur
The Shoes - Charelli - 22.00 uur v>n
EINDHOVEN 'X
Trio Bartholdy - piano, viool en cello - Beethoven, Debussy en Sjov.
stakovitsj - Muziekcentrum Frits Philips -11.00 uur
niu
KAATSHEUVEL
André Hazes/Marianne Weber - Chalet Fontaine
r
rotterdam
Bachcantates - The Amsterdam Baroque Orchestra Choir o.l.v. Ton
Koopman - De Doelen - 20.15 uur m
DINSDAG
1Ï9V
breda
Solace - rock - Para - 21.30 uur
tilburg
Buckshot LeFonque - funk - Noorderligt - 21.00 uur
WOENSDAG
tilburg n'rï
Supergrass en Geneva - britpop - Noorderligt - 20.30 uur Ta
■'f* |Vf
Delft (anp) - De Britse popband Oasis komt definitief naar Nederland.
De broers Gallagher en hun band staan op donderdag 27 november in
de Brabanthallen in Den Bosch. Mojo-concerts in Delft heeft gisteren
gemeld dat Oasis ons land aandoet tijdens de lopende Europese tour
nee. ,sm
Het eerste concert van Oasis had 8 september plaats in Oslo, gevolgd
door de andere Scandinavische landen. Na Scandinavië volgt het
thuisland Engeland, waarna de reis naar de Verenigde Staten gaat, om
tenslotte weer in Europa neer te strijken. kw:
Oasis bracht drie jaar geleden het eerste album Definitely Maybe uit,
gevolgd door het zeer succesvolle (What's The Story) Morning Glory.
Inmiddels ligt het derde album Be Here Now in de winkel.
Liam en Noel Gallangher, Paul Arthurs, Paul McGuigan en Alan Whi
te zijn de afgelopen drie jaar non-stop bezig geweest met Oasis. De
formatie heeft al eerder in ons land opgetreden. Dat was op Lowlands
'94 en in 1996 in muziekcentrum Vredenburg in Utrecht.
