)E STEM
Festival pakt uit met wereldpremières
Natuurgebied Smitschorre bij Axel krijgt allure
LEREN,
warenhuizen.
Namen
Kruispunt
Molenaarsdochter
Operaconcert
■1
Defl
ids
I I I I I
DONDERDAG 25 SEPTEMBER 1997 D1
Kunst moet bos spannend maken
[jet Smitschorre gebied ten
niiden van Axel is het groot-
|te natuurgebied dat Staats
bosbeheer in Zeeuws-Vlaan-
leren beheert. Driehonderd
leotare opgespoten zand, af-
komstig uit het kanaal van
lerneuzen naar Gent, toen
lat eind jaren zestig werd
lerbreed. Eerst lag het een
lijd lang braak, later werd
]iet beplant en nu begint er
ingzamerhand een gebied
|an enige allure te ontstaan.
Dolf, motorcross en zweef-
fliegerij kregen er hun plek,
laar sinds kort is er een
lieuw element aan toege
legd. In de zuidoosthoek
Intwikkelt zich een 'Kunst
met objecten van
leeuwsvlaamse kunstenaars
|itverschillende disciplines.
Door Ronald Verstraten
passant werd de afgelopen tijd
|o het verkeerde been gezet door het
werk van Han Deij. De Axelaar
[laatste een groot bord met daarop een
rvende tekst voor het plan Smit-
[hone. 251 'droomwoningen' zouden
n. En voor wie daarmee nog
ld uit de droom geholpen was, werd
Traan toegevoegd dat de kavels wel tot
pluizend vierkante meter groot wa-
bor de eerste woning zijn de funde-
uitgegraven. Bescheiden van
ipervlak steken straks de betonran-
net éven boven de grasrand uit.
terrazo-vloertje voor de badkamer
daar blijft het bij. „Een overwoe-
fundament van onze tegenstrijdi-
meningen," is de titel die Deij het
itwerk heeft meegegeven. Het is
van de in totaal elf objecten die de
ite fase van het Kunst-bos gestalte
den geven.
[oorlopig staat het Kunst-bos te boek
Kunstlandschap - Landschaps-
|®t'. Het ging als tijdelijk project
|l» start tijdens de Zeeland Natuur-
irnd in juni. Inmiddels heeft het tij
delijke karakter plaatsgemaakt voor
een permanente staat. „Het uitgangs
punt was om kunstenaars te vragen die
ruimtelijk beeldend werk maakten.
Die bleken er in deze regio niet veel te
zijn. Toen kwamen we op het idee om
kunstenaars uit andere discipline's in
de gelegenheid te stellen om werk te
maken. We wisten toen alleen niet of
ze ook in staat zouden zijn permanent
werk te maken," vertelt Dorine Pruys
van der Hoeven, die het project bege
leidt.
Zodoende, mede op advies van Nico
Out van het VMC-Bureau Zeeland,
kwamen er een koperslager, een foto
graaf, een illustrator, een glazenier,
maar ook een schilder en een beeld
houwer uit de bus. Gevestigde namen
uit het Zeeuwsvlaamse kunstwereldje,
zij het op een ander gebied dan waarin
ze nu aan de slag gingen. Dorine: „Het
moest allemaal heel snel. Binnen een
tijdsbestek van twee maanden. We
hadden geen idee wat er allemaal uit
zou komen. De deelnemers bleken ech
ter heel goed definitief werk te kunnen
maken." Het project is ontstaan uit
een samenwerking van de gemeente
Axel, Staatsbosbeheer en het Toeris
tisch Bureau Zeeuws-Vlaanderen, met
de hulp van verscheidene sponsors. Ti
ny Maenhout van het Toeristisch Bu
reau: „Het idee kwam van ons kantoor.
Ik werd geïnspireerd door de land-
schapskun'stprojecten van Pim de
Rudder, in het verleden in Assenede.
Die exposities waren tijdelijk en dan
dacht ik telkens: waarom niet perma
nent? Ik dacht aan de mogelijkheid
van het Smitschorre, omdat dat bos ei
genlijk ook kunstmatig is ontstaan.
Het bos was alleen niet spannend ge
noeg. Wij pretenderen echter niet dat
we verstand van kunst hebben, dus
daarom hebben we Dorine aangetrok
ken."
Zij is Amsterdamse, schildert, studeer
de aan de kunstacademie in Utrecht en
verblijft regelmatig bij haar vriend in
Zeeuws-Vlaanderen. Wil de mensen
niet veranderen, maar wel stimuleren
tot nadenken. In het bos, door de
kunst. Maar de kunstenaars die zij
aanzocht, mochten niet zomaar doen
wat ze wilden. „De opdracht was: op
een specifieke plek reageren op het ge-
'Natuurlijk Schoon', een ironisch accent bij ekn serieuze zaak'.
geven Mens en Natuur".
Drie stalen zuilen in de vorm van heer
moes, oftewel de schier onuitroeibare
akkerpaardestaart, wordt de reactie
van Ronny Ivens op de plek waar zijn
kunstwerk moet komen. „Een oer-
plant. En hij komt ook echt ter plaatse
voor. Het werk van Ivens wordt in
drukwekkend, vijf meter hoog. Men
sen die hier langs rijden zien het straks
meteen," voorspelt Dorine. Het drie
delig beeld van Ivens wordt pas begin
volgend jaar geplaatst, want dan komt
er een 'heropening' voor degenen voor
wie het begin van het project niet
haalbaar was.
Beeldend kunstenaar Willy de Houck
uit Waterlandkerkje, een van de deel
nemers aan het project, is bijzonder te
spreken over het Kunst-bos. „Ik moet
zeggen: het resultaat tot nu toe over
treft mijn verwachting. Het was im
mers redelijk moeilijk, want een groot
aantal mensen had iets dergelijks nog
niet eerder gedaan. Laatst ben ik er
nog eens geweest en toen ik het alle
maal zag, vond ik het er heel leuk uit
zien."
Zijn bijdrage is getiteld Lopo: vijf be
tonnen kruisen langs een van de wan
delpaden. Schuin, ontredderd, met op
elk kruis een foto van de teloorgang
van een pand. Heeft te maken met ge
weld en met de oorlog die in Zeeuws-
Vlaanderen onuitwisbare sporen ach
terliet. Zijn kruisweg herinnert aan
dat geweld en is meteen ook een 'ande
re visie op natuurbeleving'.
Het bos ligt op enige afstand van de
kern van Axel, maar er wordt toch veel
gebruik van gemaakt. De Fortenroute
loopt erlangs, zodat veel fietsers de
kunstwerken al van op afstand kunnen
zien. Menig Axelaar laat zijn hond uit
in het Smitschorre. De kunst reageert
op de omgeving, maar dat doet de om
geving andersom ook. „Hoe ziet het er
uit in de herfst, of als alles kaal is? En
die bomen, die worden nog veel groter.
Wat nu nog monumentaal is, is dat la
ter misschien niet meer," denkt Dori-
FOTO WIM KOOIJMAN
ne. Helemaal verdwenen is het werk
van Johan Klein. Twee tentjes, in een
cirkel van verbrand gras, boden on
derdak aan een kleine fototentoonstel
ling. Heden en verleden, toen hij als
klein jongetje op het opgespoten ter
rein speelde, bijeengebracht op een
'mini-natuurcamping'. Een maand na
de opening waren de tentjes weg. „Ge
jat," zegt Dorine. Maar de diefstal
heeft veel weg van een actieve partici
patie in een openbaar kunstwerk. De
dief maakte een keurig bordje in plexi
glas, voorzien van de tekst 'Met de
noorderzon verdwenen'.
Ook dat bordje is nu weg, want veel
mensen dachten dat dit het kunstwerk
van Klein was en dat was nu ook weer
niet de bedoeling. De tentjes komen
volgend jaar terug, zij het in een min
der 'steelbare' uitvoering van plaatst
aal. Van vandalisme is nog weinig
sprake geweest, enkele uitgerukte
heesters in het werk van Luc Ingels
daargelaten. Soms komt vernieling
echter uit onverwachte hoek: konijnen
hebben Peter Clijsens Golflengte aan
gevreten.
Het object bestaat uit een holle en een
bolle vorm, waarvan een dwarsdoor
snede de titel verklaart. Centraal loopt
een kasseienpad, maar het gras links
en rechts wil dankzij de kleine vier
voeters en de droge zomer, maar niet
boven komen. Wachten op nat en dan
maar weer inzaaien, luidt het devies.
Kunnen tegelijkertijd de bodembedek
kers rond het werk van Hans de Ruyter
worden geplant. Drie heipalen, ge
kroond met schoonmaakproducten en
met tekst op een messing bordje, vor
men de driehoek Natuurlijk Schoon.
Een ironisch accent bij een serieuze
zaak.
Net als het werk van De Ruyter en
Ivens moet de haan van Jozef van
Mierlo nog een plaats krijgen. Vijf me
ter hoog en in staal, komt hij op een
kruispunt van wegen te staan. Dat zal
het bos ten goede komen, want hoewel
Dorine wil voorkomen dat teveel ob
jecten te dicht op elkaar staan, ont
breekt nu nog de visuele schakel tus
sen het ene kunstwerk en het daarop
volgende.
Ingels' bowlingbaan, waarbij een in
bolvorm gesnoeide buxus in de rich
ting van vijf kegelvormige struiken
'rolt', heeft die visuele werking in ie
der geval wel. De bijdrage van de eni
ge buitenlander in het gezelschap, de
Vlaming Pol Verheylezoon, weerspie
gelt in bolvorm een achterliggende
kikkerput. Naar verwachting komen
er in het Kunst-bos volgend jaar twee
a drie nieuwe objecten bij, waaronder
een bijdrage van Dorine zelf.
I Bij de Zeeuws-Vlaamse VW-kantoren is een
uitgebreide brochure over het project 'Kunst
landschap - Landschapskunst' verkrijgbaar.
Het Kunst-bos is vrij toegankelijk op alle da
gen van de week.
Door Jeanette Vergouwen
Arne Werkman groeide op in
Genève en studeerde daar aan het
conservatorium. Na het behalen
van zijn diploma kwam hij terug
naar Nederland en specialiseerde
hij zich bij Tristan Keuris aan het
conservatorium in Utrecht. Hij
schreef een hele reeks composities
en componeerde in opdracht van
het Festival van Zeeuwsch-Vlaan-
deren en het jonge strijkersorkest
Camerata Antonio Lucio Alice in
Wonderland. Een verhalende com
positie naar het bekende werk van
Lewis Carol.
„Een festival van kwaliteit moet ook
risico's durven nemen én een voor
beeld geven. Het is binnen die filoso
fie dat er nu een compositieopdracht
is verstrekt. Ik ben heel benieuwd hoe
het werk gaat klinken. Het beant
woordt volledig aan het thema van
1997 Muziek, spiegel der Kunsten,"
aldus directrice Yolanda Mergler die
trots is op de drie 'premières' van het
festival: Westveld van Ig Henneman,
geïnspireerd door de architectuur
van de kerk in Heikant, de pianocom
positie Reinaert van Govert Minge
len, naar het Reynaertepos in Hulst
en Alice in Wonderland voor strijkor
kest van Arne Werkman.
De Camerata Antonio Lucio (ge
noemd naar Vivaldi) bestaat uitslui
tend uit musici die gestudeerd heb
ben aan het Utrechts Conservato
rium. De muzikanten zijn gekneed
door leraren/violisten (Victor Liber-
mann, Philipp Hirshorn en Emmy
Verhey). Emmy Verhey die het afge
lopen jaar al twee keer concerteerde
in Zeeuws-Vlaanderen, voert de jon
ge formatie aan. Op het programma
de Suite uit Holbergs tijd van E.
Grieg, het concert voor viool, klave
cimbel en orkest van J.F. Reichardt,
de wereldpremière van Alice in Won
derland van Arne Werkman en het
concert voor vier violen van Antonio
Lucio Vivaldi.
Emmy Verhey en de Camerata Anto
nio Lucio brengen dansen en vertel
lingen muzikaal tot leven.
Zaterdag 27 september in de Grote
kerk Terneuzen, aanvang 20.00 uur.
Mattijs van de Woerd (bariton) en Jan
Willem Passchier (piano) verzorgen
tijdens het laatste Fringeconcert de
liedcyclus Die Schone Müllerin van
Schubert, de componist die tweehon
derd jaar geleden geboren werd. In
deze serie liederen (op teksten van
Wilhelm Müller) wordt de liefde voor
een molenaarsdochter beschreven.
Alle kenmerken van de romantiek
zijn aanwezig in de cyclus. De na
tuur, de onbeantwoorde liefde en het
verlangen naar de dood.
Mattijs van de Woerd studeert bij
Sylvia Schlüter aan het Rotterdams
Conservatorium en Jan Willem Pas
schier behaalde zijn diploma aldaar
in 1995. Beiden namen deel aan di
verse masterclasses van o.a. Bernard
Kruysen, Philippe Hüttenlocher, Ro
ger Vignoles en Carolyn Watkinson.
Momenteel worden Mattijs van de
Woerd en Jan Willem Passchier in het
liedrepertoire gecoacht door Keivin
Grout.
Zondag 28 september, in de raad
zaal van het stadhuis Sluis, aanvang
11.00 uur (toegang gratis)
Het Banatul Filharmonisch Orkest is
een goed orkest uit Roemenië, dat in
eigen land meerdere concerten per
week verzorgt. Het repertoire is
breed van renaissance tot en met he
dendaagse muziek. De musici worden
geleid door Remus Georgescu. Twee
jaar geleden verzorgde het orkest een
concert in Oostburg. Dit jaar wordt
uitgepakt met een operaconcert. Aan
dit middagconcert werken ook mee
het Breda's Mannenkoor o.l.v. Marcel
Verhoeff en de solisten Vladimir Dra-
gos (bariton, Laura Gabriela Feier,
Elisabeth Damen (sopraan) en Robert
Nagy (tenor). Het programma is een
hutspot van aria's, koren en instru
mentale operawerken. Zo begint men
met de Proloog van Leoncavallo's I
Pagliacci voor orkest en bariton.
Daarna zingen sopranen en tenor
aria's van Verdi en Donizetti, pakt
het koor uit met het bekende Jagers
koor uit de Freischütz van Von Weber
en eindigen de solisten met een scène
uit Rigoletto van Verdi waarin ver
teld wordt dat de vrouwen grillig
zijn. Na de pauze volgt een Frans
blok met Carmen van Bizet en Faust
van Gounod en met een omweg via
Wagner (Pelgrimskoor uit Tannhau-
ser) belandt het publiek weer bij Ros
sini, de snelvliedende traan uit L'Eli-
sir d'Amore van Donnizetti en een
klinkend slotoffensief met Ernani
van Verdi.
Zondag 28 september in de
St.Baafskerk te Aardenburg, aan
vang 15.00 uur.
Violiste Emmy Verhey, zaterdagavond in Ter-
neuzen. FOTO RUUD BALK
Spielberg
scoort
opnieuw met
dinosaurussen
Sylvia de Leur
speelt haar
alcoholistische
moeder
Zeeuwse band
Tremor op
metal-avond
in Vlissingen
PAGINA
PAGINA
