Brugge presenteert
kant in Europa
WILLE!
Mo<
Twee
T4 OP DE SCHAAL VAN RICHTER!
i
i
n
Meer koe
VOIiVO
v40t4
Zo doet u mee
Dagoplossing dinsdag 16 se
Oost-Souburg
wand- en vloertegeu
up-to-date sanitair
luxalon plafonds
accessoires
Volvo Nederland Personenauto B V. Postbus 16, 4153 ZG Beesd, (0345) 68 88 88. Consumen
Voor meer informatie kunt u bij
BERGEN OP ZOOM, AUTOBEDRIJF
Oud Gastel
"OOSENDAAi
1. Los de puzzels op
deze pagina op;
2. Schrijf de letters uit
de vakjes met een ster
over in de letterbak.
3. Maak met de letters
uit de letterbak een
naam van een plaats in
Zuidwest-Nederland.
4. Schrijf de gevonden
plaatsnaam in de balk
van de dagoplossing.
5. Bewaar de dagop
lossingen van maandag
tot en met zaterdag.
De letters uit de
genummerde vakjes
van de dagoplossing
kunt u op zaterdag
invullen in de balk van
de weekoplossing.
6. Die weekoplossing is
een deel van een zin.
Schrijf de weekoplos
sing op een briefkaart
en stuur die vóór
woensdag naar:
Uitgeversmaatschappij
Zuidwest-Nederland,
Postbus 3805,
4800 DV Breda.
U maakt dan kans op
een van de fraaie
weekprijzen.
7. Bewaar ook uw
weekoplossing goed.
De zes weekoplossin-
gen vormen-na zes
weken een zin als
grote eindoplossing
van dit puzzelfestijn,
waarmee de uiteinde
lijke hoofdprijzen te
winnen zijn.
O
De Standaard
KIOSK
Woensdag 17 september 1997
Manchetin
Genuese
kloskant,
"rosace de
Gênes",
1600-T0.
Civiche
Collezioni Tessili,
Genova
Jan Walgrave
Sreg-ge zet de kant in de schij'nwerper. Van 20
september tot 23 november loopt in het
Stedelijk MtH Ull llUlls fti
Museum Arentshuis, dat ooit opgebouwd werd
rond de schenking van baron Liedts, de presti
gieuze tentoonstelling Kist is Esrep.
set en in Brugge werd een achttiende-eeuwse kantsoort
licht aangepast hernomen onder de naam Duchesse-kant.
Die heropleving van het kantwerk viel in Brugge gelukkig
samen met de opkomst van het toerisme.
Het oude, handgemaakte kantwerk wordt geacht de
Waarom heeft Brugge een bijzondere band met het
kantwerk? Centra als Antwerpen, Binche, Brussel, Gent,
leper, Mechelen en Turnhout of Rijsel en Valenciennes in
Frans-Vlaanderen produceerden al veel eerder en min
stens even intensief kantwerk. Maar toen er na het mid
den van de vorige eeuw een zekere stagnatie dreigde, zette
aartshertogin Maria-Hendrika, echtgenote van de toe
komstige koning Leopold II, zich in voor de kant. In Brus-
Parasolin
Geraardsbergse
chantillykant,
ca. 1850.
Chantilly kant-
museum
Geraardsbergen
meest verfijnde en de moeilijkste van de textiele kunstnij
verheden te zijn. Het was gedurende meer dan drie eeuwen
het statussymbool bij uitstek van de groten der aarde. Tot
aan het einde van het Ancien Régime droegen mannen van
stand obligaat kant: kragen en beffen, mouwstroken, soms
canons in de laarzen. Tot aan de Eerste Wereldoorlog kon
den vrouwen niet zonder kanten sluiers en volants op de
wijde hoepelrokken. Ze droegen kant op hun parasol en
lange handschoenen zonder vingers. De clerus droeg aan
het altaar alben met brede stroken kant.
Kantwerk ontstond in de zucht naar verfijning van de
kledij in de loop van de zestiende eeuw. Als in de tijd van
kunstenaars als Albrecht Dürer, Ambrosius Benson en Joos
van Cleve het wit ondergoed even uit de donkere bovenkle-
dij mocht uitsteken, moest de boord natuurlijk versierd
worden. Als dat gebeurde door de scheringdraden in
groepjes samen te vlechten, ontstond een rij tandjes ol
puntjes, une dentelle of Spitzen... Die sierboorden werden
zodanig uitgewerkt dat het zonde was om ze met het hemd
mee te wassen waardoor ze snel zouden verslijten. Zo zou
men het ontstaan van kantwerk kunnen beschrijven, zon
der te vergeten dat men ook vertrok van bestaande hand
werken als de passementerie voor de kloskant en hel
gesneden werk voor de naaldkant.
Kant was enorm duur, maar zo begeerd dat bijvoor
beeld in Versailles de onderlinge wedijver tot bankroet bij
de hovelingen leidde. Zo belandde het kantwerk in de eco
nomische politiek. Toen herhaalde verbodsbepalingen van
Lodewijk XIII niet hielpen, organiseerde minister Colbert
in 1665 de Manufactures Royales de Poincts de France er
werden Italiaanse en Vlaamse kantwerksters gelokt om in
Frankrijk te werken en hun kunde door te geven. Zo bleei
het aan kantwerk 'verkwiste' geld tenminste in eigen land.
Ook Engeland vaardigde in de zeventiende eeuw een
invoerverbod uit. Kant werd dan maar massaal gesmok
keld en in Londen verkocht als poind d'Angleterre.
In Vlaanderen werd in de achttiende eeuw onnavolg
baar frele kloskant gemaakt, maar de meest verfijnde
naaldkanten komen uit Venetië en Franse centra als
Argenton en Alengon. In het begin van de zestiende eeuw
was kantwerk een nuttig verzet voor adellijke dames, vooi
wie verscheidene modelboeken over heel Europa werden
verspreid. Maar toen de vraag toenam en de edelvrouwen
andere verstrooiing zochten, werd de productie georgani
seerd. Aan het hoofd stond een fabrikant die patronen
doorgaf aan de kantwerksters. Patronen waren voorge-
prikte modellen in karton, gemaakt naar ontwerpen van
tekenaars. De vloeiende lijnen, het perfect evenwicht in
tekening en achtergrond verraadt vaak de hand van rasar
tiesten, die helaas onbekend bleven.
In de grote bloeitijden konden duizenden vrouwen mei
kantwerk, weliswaar voor een belachelijk laag loon, hel
gezinsinkomen wat bijsturen. Kant
werk bestreek van productie tol
gebruiker de meest uiteenlopende
lagen van de bevolking; vaak wer
den in uitzichtloze armoede mees
terwerkjes geklost waarmee zorge
loze rijkelui elkaar in pronkzucht
beconcurreerden.
Keizerin Maria-Theresia het zich
graag portretteren in een fabuleus
kleed van Brusselse kloskant in
delen, dat haar in 1744 geschonken
werd door de Staten van Vlaande
ren, die daarvoor een fortuin had
uitgetrokken. Het werd vervaardigd
door de Gentse wezenschool De
Rode Lijvekens van de zusters Mari-
collen onder toezicht van de herto
gin van Arenberg. De weesjes heb
ben geen cent gezien.
De Brugse expositie illustreert,
verspreid over tien zalen, de onvoor
stelbare pracht en de technische vir
tuositeit in 250 kantwerken en nel
dragen van kant in 28 schilderijen,
bijeengehaald uit musea en privé-
verzamelingen van heel Europa. Hel
accent wordt gelegd op de productie
van Vlaanderen, Frankrijk en Itabe,
maar ook andere centra met eigen
kenmerken komen uitvoerig aan
bod in een nooit geziene confronta
tie. Bij de tentoonstelling hoort ee
prachtig, rijk geïllustreerd en vlo
leesbaar boek van de hand van Mar
tine Bruggeman.
Brugge, Stedelijk Museum Arentshuis, Dij-
ver 16, van 20 september tot 23 november,
alle dagen van 9.30 tot 17 uur, 050-
44.87.11De tentoonstelling reist nadien
naar Rijsel.
"De kantkoopvrouw" van G. Gresly,
18de eeuw.
Musée des Beaux-Arts, Dijon
LOODGIETERS-INSTA!
iKATERNEN
De Binnenkrant
Binnenland
Buitenland
Beurs
Economie
Sport
Miljoenennota M1 t/m M5
Zeeland C1 t/m C5
Gids 01
RTV-programma's D2
Lijf Leven E1 t/m E3
A2
A3/A4
A5
A6
A7
B1 t/m B3
Van onze Haagse redactie
r-offprirt
Veelbelovend was de eerste o;
Brown en Steve Paxton niet. In
Brown zrch hoe ze in het prille be
na haar ervaringen met de impr
alprrn 'n gan Francisco, een r
beste gaf in New York, samen r
avond nodigden ze een gastdanse
sten was Paxton, toen nog verbon
van Merce Cunningham. "Hij wij
hij misdroeg zich, w
Het misverstand werd snel or
elkaar uitstekend te vinden in
l'yj'in I963, gebaseerd op een
™et de naam violent contact. Toch gi
bun eigen weg, al waren er, b
egendansche optredens van het c
n°g wel samenwerkingen
Brown richtte een gezelschap
^SDroken hplanrrr^n:~
onrwivu j Zlcü bezighoudt
w?r?M een techniek, contac
eemppW1Jv|e Schare enthousiaste
gemeenschappdijke trek is nog sl
zwaar,Tr d£ Werkülg yan het lich
zwaartekracht en snelheid op de da
reeksl geI,?0digt beiden kort
rdsspn t S gen' waarin u de
kan e™SSCn iÊZe boegbeelden vai
werk dl? t0eval wil dat 1
v geïnspireerd is op Bach.
g*S ?axton heeft het werk
Sed1^Gle™G°n^eeny
zijn imnm ng reisde Pmttc
v LT-satre op de Goldberg Va.
uerd door dezelfde Gould. Het is e
tussen0derSHtellm8en die ik ooit zai
I «Phe?niv«nSentlemuziekisern
eer pp van e zuivere struct
de muziek ODbeUklflijke emotionel(
te' betekent v ^Cpaald °genblik
hansnar-int- °°r xton- Het mer
eens chaotisch Van d" gebeuren, j
zetota??? ln tegenstelling tot
uiterst merkwa" ap plechtigheid vJ
"Pengesteld h r ge sensatie dat
8eu defundi V?0r de muziek d
fpenbaren Min?? stemming erv
Citeit van d^?lenS Z0 melkbar
inbaar moeimln n°0it 0pmet
"twerkeliikhpiH ?S'en vanuit eei
0p dü og?nhrt enze?rcomp
ttuziek. fa een?n? Werkt Paxt0Il
hateerde hoe??? T*™ veMeh hij
