ch
Kok: tekort
niet naar
nul procent
)e^e|Hd
'Dit is politiek van
het loonstrookje'
■II WW
Paars wil 64 miljard
voor infrastructuur
'Beatrix is best een
tof mens'
Paarse kabinet heeft z'n lesje geleerd
'Daar ben ik rap mee gestopt. Mogen kwamen d er zowat uit/'
Emily mag van publiek koningin worden
10.-
4.49
10.-
6.99
BJurgondisch Brabant
a''es over
MS <SJ V?
kijk vanavond
DE STEM
BINNENLAND
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
b
Campagne FNV tegen
schadelijke verf
Jekker etérêm
Het gaat goed met Nederland. Ik hoorde dat gisteren zo
vaak dat ik me toch maar eens ben gaan afvragen waar
dat het voor staat. Op school werd geleerd dat het een
onzijdig lidwoord was, noch vrouwelijk, noch mannelijk.
Daar kom je niet zo gek veel verder mee, of je zou moe
ten contstateren dat dat 'het goed gaat niet van toepas
sing is op grote groepen vrouwen of mannen in deze sa
menleving. Op die manier is 'het' on- en ook een tikkeltje
eenzijdig.
Nederland superlatief tot hét land beklemtonen komt
dichter in de buurt. Want dat het goed gaat met Neder
land is natuurlijk een bankiersstandpunt. Het gaat voor
de wind, met als logisch natuurkundig gevolg dat het
ook weer overwaait.
Herinnert u zich HET nog, die beatgroep die zong van
'Ik heb geen zin om op te staan'? Aan dat HET moest ik
denken toen ik op basis van de kabinetsplannen wat
vooruit filosofeerde richting een oude, maar nog altijd
werkzame dag.
Al dat goede nieuws over banen is op die manier een
jobstijding. Je zult tot aan je dood moeten blijven wer
ken om het op te kunnen brengen.
Echt, het zal mij niet verbazen als in een volgende kabi
netsperiode ook het vervroegd uittreden van het astrale
lichaam aan banden wordt gelegd.
MERIJN
Knap voordelig.
'eder heel en half uur
l^^WanWSbeeIdr iedere avond!
"EMBER 1997 A2
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1997
Volgens hem heeft premier Kok
'in een coalitie met conservatie
ven het beleid van mijn vorige
christen-democratische rege
ring' voortgezet. Met zo'n uit
spraak van de grand old man
van het CDA is het voor De Hoop
Scheffer moeilijk oppositie voe
ren.
Zelfs premier Kok ontkent niet
dat het paarse succes mede te
danken is aan het beleid van de
vorige drie kabinetten-Lubbers
en het feit dat werkgevers en
vakbonden elkaar niet te hard in
de haren vliegen.
Aan borstklopperij heeft dit
paarse kabinet momenteel blijk
baar weinig behoefte. Want voor
je het weet hapert de economie
en snijdt het bezuinigingsmes
weer pijnlijk diep. En is het CDA
voor de PvdA danwel de WD
weer hard nodig om aan de
macht te kunnen blijven.
l| UBA J00 'S)(U!| >||OM '}e6|36o»
I VERVOLG VOORPAGINA
hvesteringsbesluiten worden
vooruitgeschoven." Daarnaast
I heeft het kabinet het begrotings-
j -vkort niet genoeg verlaagd, de
sociale zekerheid onvoldoende op
I ds schop genomen en te weinig
maatregelen genomen om lang
durig werklozen aan werk te hel-
Pen, stelt het CDA.
-Het kabinet-Kok toont te wei-
I Jjg politieke warmte naast de
küte van de markt," zegt Groen
links-fractieleider Rosenmöller.
pleit voor verhoging van de
uitkeringen en meer geld voor het
milieu.
Socialistische Partij, die uit
protest wegbleef bij de Troonre-
I f hekelt het kabinet omdat het
gt voor een toenemende twee-
mg in de maatschappij.
kleine christelijke partijen
mnden dat het kabinet alleen
j^dacht heeft voor materiële
langen als inkomen en betaald
werk.
„Dit is de politiek van het loon
strookje," aldus RPF-leider Van
Dijke.
De ouderenpartijen stellen dat
grote groepen mensen niet delen
in de welvaart, maar zijn wel te
spreken over de maatregelen van
het kabinet om leeftijdsdiscrimi
natie van ouderen tegen te gaan.
Zowel de bonden als de werkge
vers noemen de begroting 'be
leidsarm'. Het kabinet gedraagt
zich nu al 'demissionair', oordeelt
de FNV.
De vakcentrales FNV en CNV
vinden verder dat het kabinet te
weinig geld uittrekt voor de mi
nima, de zorg, het onderwijs en
het milieu.
Ook de werkgevers vinden dat
het kabinet kansen laat liggen.
VNO/NCW noemt de werkloos
heid nog steeds te hoog; daarom
moet een volgend kabinet door
gaan met lastenverlichting.
Daarnaast willen de werkgevers
meer aandacht voor technologie.
/vou.cwv
'U BADEN
//V/VT/V
-X
(ADVERTENTIE)
Andrélon shampoo, /I /I n
flacon 300 ml Nu
Dove zeep,
3 pakken 200 gram
JAST
Aquafresh tandpasta,
regular of tandsteen control, 2 tubes 75 ml
-538~
Proset hairspray,
set 3 bussen 300 ml
TUT
Kotex Brevia inlegkruisjes,
50 stuks of long 36 stuks, 2 pakken
-&3T
Deze aanbiedingen zijn geldig t/m zaterdag 20 september aanstaande.
Deze week maken wij het u wel heel aantrekkelijk. Met heel goede verzor
gingsproducten voor een zeer lage prijs. Zodat u zich ook deze week weer
lekker voordelig in de watten kunt leggen.
Srittannië en Ierland:
in het zuiden als in het
i bewolking en kans op
Daartussenin droog en
d zon. Frisser met op
dag een middagtempe-
van 12 graden in het
resten tot tegen de 20
nabij Londen,
en Luxemburg: Woens-
■oog, vrij zonnig en een
gtemperatuur van onge-
23 graden. Donderdag
ïvelden, kans op een bui
Ier.
- en Midden-Frankrijk:
en vrij zonnig. Donder-
het noorden enkele wol
den en kans op een bui.
lacht en ochtend kans op
Middagtemperatuur on-
- 24 graden.
Frankrijk: Droog en
egend zonnig. Maxima
iven de 25 graden,
gal: Droog en flink wat
Middagtemperatuur aan
and 27 graden, landin-
s enkele graden hoger,
e: Langs de zuidelijke en
ijke costa's kans op regen
veer. Verder droog en ge-
1 zon. Aan de zuidkust
tevige oostenwind. Mid-
mperatuur meest tussen
30 graden.
rische Eilanden: Zonnig,
e noordzijde van de eilan-
oms ook wolkenvelden en
hien een bui. Middagtem-
uur ongeveer 30 graden,
irca en Ibiza: Geregeld
naar ook kans op een pit-
egen- of onweersbui. Mid-
imperatuur ongeveer 28
:n.
In de zuidelijke helft en-
wolkenvelden en een fikse
ï- of onweersbui. In het
den droog en flink zonnig,
lagtemperatuur ongeveer
•aden.
kenland en Kreta: Flink
zon, maar ook enkele wol-
elden en met name op het
iland een enkele regen- of
eersbui. Rond de Egeische
een stevige noordenwind,
lagtemperatuur ongeveer
raden.
sland: Zonnige perioden
roog, maar in het noorden
■al donderdag meer bewol-
en kans op een bui. Maxi-
van 17 graden in het noor
tot 25 plaatselijk in het
len.
tserland: Vrij zonnig, maar
le ochtend kans op mist.
Idagtemperatuur dicht bij
25 graden.
itenrijk: Flinke zonnige pe
len, maar in de ochtend
is op mist. Middagtempera-
r 22 tot 25 graden.
info: (013) 584 14 85
Door Esther Scholten
Den Haag - Vlaggetjes zijn ze
vergeten, maar de oranje strik
is keurig gestreken. Nans Pos-
tema (62) en Carla Verweij
(62) uit Veldhoven willen
Prinsjesdag een keertje van
dichtbij meemaken.
Om de sfeer te proeven. De gezel
ligheid te ervaren. En natuurlijk
om de koningin in het echt te
zien.
Gisterochtend, om 8 uur was het
zover. Klapstoeltjes onder de
arm, een thermosfles vol met kof
fie en de rugzak gevuld met ap
pels en muesli-repen. Opgewon
den wachten de twee op het sta
tion in Eindhoven op de trein
naar Den Haag.
Het is voor de oudere dames meer
dan alleen een pleziertje. Prins
jesdag op deze manier kunnen
vieren, ervaren zij als een voor
recht.
Bij aankomst in Den Haag deelt
een man oranje strikjes uit. Ui
teraard tegen een kleine vergoe
ding. Carla en Nans bedanken.
'Die van ons is mooier'.
Achter de dranghekken is nog
volop plaats en de vriendinnen
installeren zich op een mooie
plek. Lekker in het zonnetje.
Langzaam wordt het drukker.
Het wachten is begonnen.
Nog een paar uur en de gouden
koets, de koninklijke familie en
veel militair vertoon trekt aan
hen voorbij. De politieke bood
schap van het kabinet boeit min
der. „Als ik daar nieuwsgierig
naar zou zijn, was ik wel thuisge
bleven. De ministers zullen wel
vertellen dat het goed gaat,"
klinkt het ongeïnteresseerd.
Een schoonmaakwagen veegt nog
even snel de route schoon. De pa-
tatkraam doet goede zaken. Ne
derlandse vlaggen wapperen
hoog in de masten. Oranje moor
koppen liggen in een etalage.
Feest in Den Haag.
Een eindje verderop zit Aart van
Kleef (77), een ware die hard. Al
voor de vijftigste keer is hij aan
wezig, 'om Beatrix te steunen'.
„Ieder jaar geniet ik weer van de
mooie militaire uniformen en alle
pracht en praal. Dit is absoluut
geen achterhaald verschijnsel.
Waarom zouden hier anders zo
veel mensen zijn?"
Niet iedereen is een even fanatiek
supporter van het koningshuis.
Wendy Weltings (19), een van de
weinige jongeren, zit op een
stoepje. Samen met een vriendin
maakt zij haar huiswerk. „Ik ben
gewoon benieuwd hoe het er aan
toegaat. Beatrix is best een tof
mens, maar verder hou ik me
daar niet echt mee bezig."
Toeschouwers doden de tijd met
het afsluiten van weddenschapjes
over de kleur waarin Beatrix ge
kleed zal gaan. Ze wiegen en neu
riën mee met de muziek van het
Koninklijke Militaire Kapel. Een
gemoedelijk sfeertje.
Als dan eindelijk iets na enen de
gouden koets voorbij komt, stijgt
er een applaus op. „Net een
sprookje," verzucht een bejaarde
vrouw. Een paar tellen later is
het staatshoofd alweer de bocht
om. Kort maar krachtig, conclu
deren Nans en Carla. „Het zien
van de koningin was absoluut de
moeite waard. Heel anders dan
als je voor de televisie zit. Het is
hetzelfde verschil tussen een cd
opzetten of een concert bijwonen.
Dit was echt. En ja, natuurlijk
hebben we hard geklapt."
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Het kabinet vindt dat er tot 2010 64 miljard gulden
moet worden geïnvesteerd in de infrastructuur: wegen, open
baar vervoer, steden, milieu, kennis en bescherming tegen over
stromingen.
Daarvan is slechts 18 miljard 'ge
dekt' in de begroting. In een brief
aan de Tweede Kamer spreekt
minister Wijers (D66, Economi
sche Zaken) van een 'bescheiden
onderbouwing'. De ontbrekende
miljarden moeten de opvolgers
van het huidige paars kabinet
zien te vinden.
Wijers benadrukt dat het wen-
senlijstje voorlopig is en nog na
der moet worden uitgewerkt.
Voorlopig vindt het kabinet de
komende 13 jaar onder meer 10
miljard gulden nodig voor wegen;
14,5 miljard voor het openbaar
vervoer; 3 miljard voor kennis; 9
miljard voor milieu en groen en 6
(ADVERTENTIE)
miljard voor maatregelen die het
vervoer over de weg moet ver
plaatsen naar spoor en water.
Minister De Boer (VROM) ziet in
de voornemens een goede basis
voor het 'groene regeerakkoord'
waar zij haar terugkeer als mi
lieuminister van afhankelijk
heeft gemaakt.
Volgens De Boer krijgt het paarse
kabinet een steeds groener ge
zicht. Zij wees daarbij onder an
dere op de plannen van minister
Van Aartsen (Landbouw) om de
varkensstapel met 25 procent in
te krimpen.
„Een pure milieumaatregel", al
dus De Boer.
Door Romain van Damme
Roosendaal - Binnenkort wordt Wal
ter Dekkers van het Tilburgse schil-
derbedrijf 'Van Amersfoort' uitvoe
rig getest. Dat moet uitwijzen of hij
allergisch is voor bepaalde stoffen
die in verfproducten voorkomen.
Twee weken achtereen werkte de schil
der met een reparatiemiddel van een er
kend merk. „Daar ben ik dus rap mee ge
stopt. M'n ogen kwamen d'r zowat uit!
Misschien een tikkeltje cynisch, maar
wel een prima start voor Wim Suyker-
buyk en Willem Davidse van de Bouw-en
Houtbond, die enkele weken lang cam
pagne voeren tegen de schadelijke gevol
gen van verfproducten.
„Ach, je ziet een paar plekjes op je arm.
Het jeukt een beetje, de ogen prikken
wat, maar dat gaat allemaal wel over. Zo
wordt er vaak gedacht en gepraat," ver
zekert Willem Davidse. De Vlissinger
heeft recht van spreken.
Hij is zelf schilder en weet derhalve van
de hoed en de rand. „Als je jaren met be
paalde verfproducten werkt, bouw je het
gif in je lichaam als het ware op. Iedere
keer een beetje meer. Tot het lichaam
zegt, ho, nou pik ik het niet meer. De
groeten en daar zit je dan, want het is er
niet meer uit te krijgen."
Onderzoek heeft aangetoond dat verf
producten waarin oplosmiddel verwerkt
is, de gezondheid van de schilders danig
kan aantasten. Langdurig gebruik kan
zelfs leiden tot het organisch psychosyn-
droom (ops). Om het wat eenvoudiger te
houden, de 'schildersziekte.'
poor Paul Kokke
{IET PAARSE kabinet heeft
zijn lesje geleerd.
Vorig jaar verscheen minister
Zalm van Financiën op Prinsjes
dag jubelend in de Tweede Ka
mer, met zijn Miljoenennota
koffertje triomfantelijk hoog in
de lucht. En tijdens de algemene
beschouwingen zette de toch zel
den uitbundige premier Kok de
wave in.
Maar gisteren, tijdens de presen
tatie van de 'mooiste begroting
na de Tweede Wereldoorlog',
overheerste de calvinistische in
getogenheid. Dit keer werden de
langdurig werklozen en andere
minima niet in het openbaar ge
schoffeerd door het 'kabinet van
de zelfgenoegzaamheid'.
Zalm liet zijn koffertje op de re
geringstafel rusten en sprak in
de Kamer zelfs bijkans veront-
rustende woorden: „Dit is de
Miljoenennota van 'het gaat
goed', maar we zijn er nog lang
niet." De geld-minister had zich
voorgenomen om zich rustig te
houden. „Anders krijg je weer
dat gezeur dat we euforisch of
zelfgenoegzaam zijn."
Euforie en zelfgenoegzaamheid
passen dan ook niet meer bij een
kabinet dat zich realiseert dat
het, ondanks alle successen, nog
te weinig voor de sociale minima
heeft kunnen doen. Een volgend
paars kabinet zal volgens pre
mier Kok er voor hen meer moe
ten uithalen.
Kok: „Dit beleid vraagt om een
krachtiger vervolg. We zullen de
mensen meer bij elkaar moeten
brengen op het gebied van de
inkomensverhoudingen." Het
liefst met een solide werkgele
genheidsbeleid, aldus de pre
mier. Maar hij sloot niet uit dat
er in een volgende kabinetspe
riode meer geld naar de minima
moet.
De WD staat inmiddels al op de
rem. De liberalen zijn als de
dood dat PvdA en D66 weer aan
het geld uitgeven slaan.
De eerste wensen zijn al inge
diend. Zo wil D66 dat het kabi
net volgend jaar 40 miljoen meer
uittrekt voor de geestelijke ge
zondheidszorg. PvdA-fractie-
voorzitter Wallage eist tijdens de
algemene beschouwingen meer
geld voor de verzorgingstehui
zen en mogelijk ook voor ver
kleining van de klassen in het
onderwijs. Ho eens even, dacht
WD-leider Bolkestein, „het is
geen feestbegroting."
Onderwijl keken de fractievoor
zitters van de drie regeringspar
tijen al met een schuin oog naar
de verkiezingen van volgend
jaar. Wallage, die zich grote zor
gen maakt over de voorsprong
van de WD in de peilingen,
bood gisteren zelfs een verdekte
opening naar het CDA.
Natuurlijk wil hij dat er een
tweede paars kabinet komt.
Maar hij wil de discussie met het
CDA bij voorbaat niet afkappen.
„We moeten met het CDA een
serieuze dialoog voeren," aldus
Wallage.
CDA-fractieleider De Hoop
Scheffer hoorde het allemaal
glunderend aan. Hij weet dat
wanneer de WD in de verkiezin
gen de PvdA verslaat, de kansen
van zijn partij op regeringsdeel
name aanmerkelijk stijgen.
De CDA'er hield zich trouwens
opmerkelijk stil. Zijn kritiek op
de Miljoenennota 1998 beperkte
zich tot de parabel van de ijsco
man die op een stralende dag al
zijn ijsjes verkoopt, maar dat
ook maar moet zien te klaren als
het weer tegen zit.
Had De Hoop Scheffer mis
schien al kennis genomen van de
opinie-bijdrage van oud-premier
en partijgenoot Lubbers in de
International Herald Tribune? In
dat artikel trekt Lubbers min-
tens een deel van het succes van
Paars naar zich toe.
l/anonze Haagse redactie
Den Haag - Premier Kok acht het vrijwel onmogelijk om het fi
nancieringstekort rond het jaar 2000 op nul te laten uitkomen.
„Dat is niet doenbaar," aldus de premier. „Tenzij bij een zeer
hoge groei de schepen met goud in rijen van tien komen binnen
varen."
De WD ziet het liefst dat het fi
nancieringstekort, dat in 1998
uitkomt op 1,7 procent, zo snel
mogelijk wordt teruggebracht
naar nul procent.
Volgens Kok kan dat alleen wan
neer de economie jaarlijks met
4,5 tot 5 procent kan groeien.
„Als dat kan, ben ik er absoluut
niet op tegen." De premier ge
looft dat het financieringstekort
overigens wel verder zal dalen.
Maar hij vindt dat een volgend
kabinet uit moet gaan van een
economische groei van ongeveer
2 procent per jaar. Dat deed het
paarse kabinet bij zijn aantreden
in 1994 ook. Uiteindelijk viel de
groei met 3,75 procent veel hoger
uit,
Minister Zalm (Financiën) zei
gisteren dat nul procent financie
ringstekort in de volgende kabi
netsperiode moeilijk haalbaar is
bij een gematigde economische
groei van twee procent.
Wel vindt hij dat de WD zich bij
de komende kabinetsformatie
hard moet maken om dat doel te
bereiken. „Maar pas bij een groei
van drie procent behoort het tot
de mogelijkheden," aldus Zalm.
Volgens premier Kok is het ech
ter niet ondenkbaar dat de eco
nomie minder hard groeit. Veel is
afhankelijk van de ontwikkeling
van de wereldeconomie.
Zelfs bij een matige groei 'is las
tenverlichting in alle gevallen ge
wenst', aldus de premier.
Ook zal meer geïnvesteerd moe
ten worden in onderwijs, zorg en
economische structuurverster
king.
De kritiek van de Raad van State
dat het kabinet voor 1998 te wei
nig geld heeft gereserveerd voor
verlaging van het financierings
tekort en te veel voor lastenver
lichting, noemt Kok 'niet erg con
sistent'.
Volgens hem is de raad namelijk
wel positief over de evenwichtige
inkomensverhoudingen in Ne
derland. Een kleiner bedrag aan
lastenverlichting voor de burgers
leidt juist tot vergroting van de
inkomensverschillen, aldus Kok.
(I
Prinsjesdag 1997: Als het aan
het publiek langs de route ligt,
wordt de vriendin van kroon
prins Willem-Alexander ge
woon 'queen Emily'fotowfa
Willem Davidse: „Jaarlijks komen er zo
een vijftig ernstig zieke schilders bij. Dat
is inderdaad veel."
De Vlissinger heeft het van nabij meege
maakt. „Ik wil waken voor indianenver
halen, daar hebben we niets aan. Maar
het is een verschrikkelijke ziekte. Ik heb
mensen compleet zien veranderen. Dan
hoor je bijvoorbeeld dat een collega thuis
vroeger zo vrolijk was en nu humeurig,
uitvalt tegen de kinderen en niets meer
kan hebben. Dan weet ik al hoe laat het
is." Probleem is
vaak nog aan te to
nen dat er sprake
is van de gevreesde
schildersziekte die
trouwens ook on
der dakdekkers en
'vloerenleggers'
kan toeslaan. Willem Davidse: „Dat is
een helse weg. De symptomen komen
overeen met die van alcoholisme. Krij
gen ze nog te horen ook, komt wel van
het drinken. Gelukkig zijn er in Neder
land enkele universiteitsteams die de
schildersziekte kunnen aantonen. Maar
dat kan wel eens een jaar duren."
Belangrijk trouwens. „Ja, want dan kun
je schadeclaims indienen. Als jij voor je
verdere leven arbeidsongeschikt bent ge
raakt door die producten, kan dat wel
eens om tonnen gaan. Ook daar moet je
dan voor vechten. Niet gemakkelijk als
je zo ziek bent."
Walter Dekkers kent de gevaren ook. Hij
is al jaren schilder. „Maar weet je, het
product dat bij mij die ellende veroor
zaakte, is wel goed. Het is een reparatie-
middel. Prima spul om mee te werken, in
een oogwenk zit het erop. Maar ja, als
het niet goed is voor je gezondheid, krab
je wel eens achter de oren."
Eigenlijk hoeft Willem Davidse daar
weinig meer aan toe te voegen. „Maar ik
weet wel hoe het werkt," zegt hij. „Je
werkt jarenlang met diverse verfproduc
ten die op zich goed bevallen. Maar op
langere termijn kan het wel eens veel
minder bevallen."
Prachtige woorden allemaal. Maar wat
moet je dan als
schilder? Het cam
pagneteam heeft
daar uiteraard op
gerekend en de op
lossing bij zich.
Watergedragen
verfproducten.
Willem Davidse en Wim Suykerbuyk ge
ven op iedere werkplek die ze bezoeken
een paar van die blikken weg. Om thuis
eens te proberen en later de werkgevers
te overtuigen.
„Prima van kwaliteit en veel minder
schadelijk. Maar voor alle duidelijkheid,
gezonde verf bestaat niet. Wel minder
schadelijk en dat is al een stap in de goe
de richting," zegt Willem Davidse, die
met zijn compaan Wim Suykerbuyk gis
teren óp de eerste campagnedag zes
werkplekken in West-Brabant bezocht.
„Genoeg om nu al te kunnen zeggen dat
de schilders wel degelijk bezorgd zijn.
Het beste is dat straks verf met organi
sche oplosmiddelen niet meer gebruikt
wordt, maar dat is een kwestie van de
lange adem."
Nu al hebben naar schatting vierduizend
schilders problemen met de gezondheid.
Die klachten duiden op een lichte vorm
van de schildersziekte.
„Maagklachten, last van duizeligheid,
nervositeit en overgevoeligheid," staat er
in de uitgebreide informatiemap, die
Willem Davidse en Wim Suykerbuyk on
der de schilders uitdelen.
Maar het kan nog veel erger. Door aan
tasting van het zenuwstelsel treedt er
vergeetachtigheid op, functioneren be
langrijke organen als hart, lever en nie
ren niet goed meer en kan er depressivi
teit optreden. Ongeveer duizend schil
ders lijden inmiddels aan deze ernstige
vorm van de ziekte. Of beter gezegd, in
veel gevallen ex-schilders. Want vaak
keren ze niet meer terug in het arbeids
proces.
Willem Davidse (rechts) bezoekt huisschilders op hun werkplek.
foto de stem/ben steffen
