Stop luchtvaart
kost 47 miljard
Borst wil een klagende patiënt in GTST
Joodse kolonisten 'kraken' huizen
'Karadzic en Mladic
uit Bosnië vertrokken'
/s
Varkenstransporteurs
Schoondijke bekeurd
Stichting Horeca Onderwijs
Nederland kan 69.000 banen mislopen
Maansverduistering
0800 0345
Een Borstonderzoek
misschien?
8
DE STEM
CURSUS AOV/hov
CURSUS CAFÉBEDRIJF/SOCIALE HYGIËNE
Lijdensweg
Man gedood bij
overval op
illegaal casino
Fietsendief
komt om na
achtervolging
Ontuchtpleger
stak eerder
jongen dood
Wat je ook
zoekt, je vindt
het altijd!
De Gratis
Gouden Gids Lijn®
Bedrijvig Brabant:
|en serieportretten
rQn het Brabantse
I bedrijfsleven
sa©
De Stem houdt u op de hoogte van het nieuws uit stad en
8 streek, binnen- en buitenland en van al het andere dat zich
8 afspeelt in de wyde wereld van sport, economie, kunst en
8 cultuur. Daarom neemt u een abonnement op De Stem.
I Uw abonnementskeuze te:
een proefabonnement van 6 weken voor 31,-
gg of een abonnement waarbij u De Stem de eerste 2 weken gratis ontvangt.
I Per maand d.m.v. automatische afschrijving32,50"
Per kwartaal d.m.v. automatische afschrijving93,50*
O Per kwartaal d.m.v. acceptgiroƒ97,50
U kiest voor automatisch betalen en ontvangt een Parkeipen.
Naam:
Adres:
8 Postcode:Plaats:
Telefoon:Bank/Gironr:
Handtekening:....
Stuur deze bon in een open envelop zonder postzegel naar:
8 Dagblad De Stem, Afdeling Lezerscontact,
Antwoordnummer 112, 4800 VB Breda
.rf.cySE eieucir.
iZSRtrjê:
PAGINA
PAGINA
137e JAARGANG
Puzzelend door Zuidwest - Nederland
CURSUS AOV/hov
Deze cursus (voorheen Middenstand) leidt op
voor hel AOV diploma dal verplicht is wanneer
u een bedrijf wilt starten. Bijvootbeeld een
boetiek, sportzaak, kapperszaak, taxibedrijf,
horecabedrijf elc. Inclusief gratis videofilm.
CURSUS HYGIËNECODE/HACCP
Een cursus of workshop, die u leert omgaan
met de nieuwe verplichte Hygiënecode.
CURSUS RESTAURANTBEDRIJF
Deze vervolgcursus op Cafébedrijf Is met
name voor degene
die zich willen
Dbekwomen in
bet vak van
Restauranthouder.
CURSUS CAFÉBEDRIJF
De meesl populaire opleiding voor de horeca. Mei hel
diploma is men vakbekwaam èn voldoet men aan de
nieuwe verplichte eis voor ondernemers en leidingge
venden; Sociale Hygiëne. Inclusief gratis videofilm.
CURSUS SOCIALE HYGIËNE
Een cursus volgens de nieuwe verplichte eis, waaraan
voorlaan alle leidinggevenden en ondernemers moe
ten voldoen. Inclusief gratis videofilm.
zowel mondeling als schriftelijk
Voor gratis brochure of aanmelden, i
076 - 571 00 78 (24 uur per dag)
Termijnbetaling en subsidie tot 100% mogelijk.
beeld, iedere avond!
21-202
jgg gg i
AGBIAD VOOR ZUID
Van onze Haagse redactie
Rijswijk - De tv-soap Goede
Tijden Slechte Tijden moet
eens een aflevering uitzen
den waarin een van de volks
helden een klacht indient te
gen een ziekenhuis wegens
verkeerde behandeling. Dat
zou het bestaan van het me
disch klachtrecht onder een
breed publiek bekendheid
geven.
Die suggestie komt van minister
Borst van Volksgezondheid bij
de ontvangst van een rapport
naar de klachtafhandeling in de
medische sector. Een van de
conclusies daarin is dat patiën
ten vaak niet weten hoe ze een
klacht moeten indienen. „Het
zou goed zijn als daaraan eens
aandacht zou worden besteed in
een programma als Goede Tij
den Slechte Tijden of Medisch
Centrum West," aldus Borst.
Onder het bewind van Borst zijn
vijf wetten aangenomen die de
positie van patiënten verster
ken. De belangrijkste daarvan is
de Wet op de Geneeskundige
Behandelingsovereenkomst,
waarin de rechten van de pa
tiënt zijn vastgelegd. „Wetten
hebben we nu wel voldoende,"
stelt Borst. Nu is het zaak de in
houd van die wetten voor het
voetlicht te brengen.
Artsen en andere zorgaanbie
ders leren weinig van klachten.
Daardoor kan een bepaald type
klacht steeds weer terugkomen
zonder dat er iets verandert,
schrijven de onderzoekers. Borst
heeft daar een verklaring voor:
Minister Borst: Wetten heb
ben we nu wel voldoende'.
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
„Zorg is gericht op een indivi
duele patiënt. Als er iets fout
gaat, zal men proberen de indi
viduele fout te herstellen zonder
daarvan iets in het algemeen te
leren. Dat is een van de redenen
voor de ondoelmatigheid in de
zorg."
Borst vindt dat de medische sec
tor meer met klachten moet
doen. „Een klacht is immers een
gratis advies."
Volgens Borst hebben patiënten
en zorgaanbieders last van
'koudwatervrees'. Sommige pa
tiënten durven niet te klagen uit
angst voor een slechte relatie
met de zorgaanbieder waarvan
ze afhankelijk zijn.
Medici op hun beurt vatten een
klacht al snel op als een per
soonlijke aanval. Borst: „We
moeten iets doen aan de beeld
vorming. De medische sector
doet het over het algemeen best
goed, maar het blijft mensen
werk."
SLUIS
Grote Markt 7
TERNEUZEN
Noordstraat 91
LOS EXEMPLAAR: MAANDAG T/M VRIJDAG: 2,00 - ZATERDAG: 2,75
10. 08 uur
v«>r<iuNtfmnrj
20 16 uur
beyrn totals vofclvn^i^nMy
21.17 uur
fcrtafai i.t&nng
22 25 uur
eimi# vurttiyiVvfcrir»q
halfschaduw
van deAarde
kernschaduw
van deAarde
Mooi weer
Vandaag wordt het nog een mooie zonnige dag met soms
hoge bewolking. Een grote depressie bij Schotland zorgt
vanaf morgen voor regen.
1 "000218"
I I I I I
DINSDAG 16 SEPTEMBER 1997
MIN./MAX.
13/22 I
DE STEM
verstond. De geluidsinstallatie
.iet het lelijk afweten. Evenals
net scorebord, dat alleen het
aantal graden Celcius aanwees,
maar geen tijd en geen stand!
Dat zal Hoek een zorg geweest
zijn bij de 0-2-achterstand,
maar toen het in de slotfase 3-2
werd had dat best gezien mo
gen worden.... Overigens was
de presentatiegids van Hoek
voor het nieuwe seizoen van
grote klasse. Zeer professioneel
en lezenswaardig.
IN ZONNEMAIRE, een vlekje
op Schouwen-Duiveland, heb
ben ze eindelijk hun zin. Het is
voorbij met de monsterneder
lagen in de zesde klasse B. Na
de 21-0 van vorige week bij Val
Aan (De Heen), heeft de KNVB
een einde gemaakt aan de lij
densweg van de dappere dwer
gen. De uitwedstrijd tegen Le-
pelstraatse Boys ging gister
middag daarom niet door. Zon-
nemaire 1 gaat nu als Zonne-
maire 2 verder in de reserve
klasse 501. „Waar we van
oudsher thuishoren," zegt pen
ningmeester Piet Stouten.
Zonnemaire is volgens hem een
club zonder ambities. „We
hebben altijd met ons eerste
tussen de lagere elftallen ge
speeld." Tot het na de herinde
ling van 1996 allemaal anders
moest. Zonnemaire moest van
de KNVB verplicht spelen in
een standaardklasse. „Van het
ene op het andere moment
speelden we niet meer tegen
Zeeland Sport 5, maar tegen
Zeeland Sport 1," illustreert
Stouten het drastische karak
ter van de maatregel. „We heb
ben direct geprotesteerd. Ver
geefs. Na een jaar vol grote ne
derlagen, deden we dat afgelo
pen april weer."
Niet alleen was Zonnemaire
het beu om iedere keer met
i dubbele cijfers om de oren te
krijgen, het kostte de club
t daarnaast vijf a zes basisspe-
Iers en een dikke duizend gul-
5 den aan boetes. „Wanneer jon
gens weten dat ze bij rust toch
al met 10-0 achterstaan, zeg
gen ze veel gemakkelijker af.
Op die manier hebben we tallo
ze boets gekregen, omdat we
regelmatig moesten afbellen.'
Na een reeks forse bekerneder
lagen en de 21-0 bij Val Aan,
zag de KNVB eindelijk in dat
niemand gebaat was bij de in
deling van de club in de zesde
klasse B. In de lopende compe
titie wordt het nodige omgezet
om Zonnemaire op niveau te
laten, presteren. Het interes
seert Stouten niet of dat o
voetbalbond veel kopzorgei
kost. „Dan hadden ze maai
eerder naar ons moeten luiste
Op een vlak geeft de KNVB
echter niet toe. Zonnemaire
mag niet in 501 spelen, for
meel gaat het eerste team van
af nu als Zonnemaire 2 doo
het leven. Als gevolg daa"an l®
Piet Stouten teruggezet va
Zonnemaire 2 naar Zonnemai
re 3. „En eigenlijk hoor
daarin ook thuis."
Eindredactie: Ton Koomen
Bijdragen: Ton Koomen en
Pertijs.
ij
tn
et
fl
an
3-
fs,
og
!C-
>r-
de
Ljn'
id.
ige
na
ijn
er
ran
;rij
aie
een
,em
een
lige
den
2 KATERNEN
De Binnenkrant A2
Binnenland
Buitenland
Beurs
Economie
Sport
Zeeland
Grote Gids
RTV-programma's
A3/A4
A5
A6
A7
B1 t/m B3
C1 t/m C4
Dl t/m D4
D5
PTT vraagt
voorschot
bij hoge nota
PAGINA
De tweede
auto als
genotsmiddel
Unionisten laten
Gerry Adams
zitten bij
vredesoverleg
PAGINA
Van onze verslaggevers
Zaltbommel - Een 24-jarige
man uit Haaften is gistermid
dag bezweken aan de verwon
dingen, hem toegebracht bij
een overval op een illegaal ca
sino in Zaltbommel.
Een gewapende bende drong
daar rond drie uur 's nachts naar
binnen. Vier mensen raakten
door slagen gewond. De Haafte-
naar liet enige tijd later in het
ziekenhuis het leven. Burgemees
ter H. Palm van Zaltbommel wil
het casino nu sluiten.
Volgens ooggetuigen is de overval
uitgevoerd door vijf gewapende
mannen met bivakmutsen op. Op
het moment van de overval waren
in het casino twintig tot dertig
bezoekers.
De overvallers dwongen de klan
ten en het.personeel op de grond
te gaan liggen. Er zou daarbij een
schot zijn gelost. De overvallers
namen een onbekend geldbedrag
uit de kas. Daarna gingen ze er
vandoor in een Mercedes met
Duits kenteken.
Het is de derde keer in vier jaar
tijd dat het Bommelse casino is
overvallen. De gewelddadigheid
is in de loop der jaren toegeno
men, maar gewonden of doden
waren er tot gisteren niet geval
len.
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Als het kabinet besluit dat de luchtvaart niet ver
der mag groeien, kost dat de Nederlandse economie 47 miljard
gulden en 69.000 arbeidsplaatsen.
Bovendien is het milieu nauwe
lijks gebaat bij zo'n maatregel.
Schiphol raakt miljoenen passa
giers kwijt aan buitenlandse
luchthavens als Brussel en
Düsseldorf. Verder zullen veel
reizigers met de auto naar hun
bestemming reizen.
Dat staat in een onderzoek dat
een Engels bureau heeft verricht
in opdracht van het TNLI-bu-
reau, dat de tientallen studies
naar de toekomst van de Neder
landse luchtvaart coördineert.
Uit de gegevens kunnen nog geen
definitieve conclusies worden ge
trokken. Zo hebben de Engelsen
alleen gekeken naar een scenario
waarin de luchtvaart in het hui
dige onstuimige tempo door
groeit naar 95 miljoen passagiers
in 2020. Een uitvoeriger onder
zoek van het Centraal Planbu
reau is nog niet klaar.
Kabinet en Tweede Kamer heb
ben Schiphol gebonden aan een
'plafond' van 44 miljoen passa
giers in 2015. Mag de 'mainport'
niet verder doorgroeien en komt
er ook geen tweede grote lucht
haven of satelliet, dan zijn de ge
volgen volgens de onderzoekers
aanzienlijk.
Schiphol zal terugvallen naar 22
miljoen passagiers per jaar, om
dat de luchthaven minder aan
trekkelijk wordt als overstap
plaats. Nog iets meer mensen - 24
miljoen - wijken uit naar buiten-
landse vliegvelden. Vijf miljoen
anderen pakken de trein, terwijl
slechts 2,5 miljoen passagiers
voor de auto kiezen. Het bedrijfs
leven in de omgeving van Schip
hol loopt miljarden guldens en
tienduizenden banen mis.
Dit najaar wil het kabinet een be
slissing nemen over de vraag of
de luchtvaart mag blijven groei
en. Daarbij worden niet alleen de
gegevens uit de TNLI-onderzoe-
ken betrokken, maar ook de uit
komsten van de maatschappelij
ke discussie die eerder dit jaar is
gevoerd. De vraag waar een even
tuele nieuwe luchthaven moet
worden gebouwd, komt pas na de
verkiezingen van '98 aan de orde.
Uit eerdere TNLI-onderzoeken
valt op te maken dat West-Bra
bant een goede plek zou zijn.
Helmond (anp) - Een 30-jarige
man uit Helmond is zondagavond
om het leven gekomen toen hij al
fietsend ten val kwam tijdens een
achtervolging met een auto. De
45-jarige automobilist herkende
de fiets waarop de Helmonder
reed als zijn eigen fiets, die eer
der op de avond was gestolen.
De eigenaar was met de auto op
zoek gegaan naar zijn fiets. Toen
hij de vermeende dief zag fietsen,
ging hij er achteraan. Hij reed de
fietser van achteren aan. Zowel
de auto als de fietser belandden
in een greppel. De automobilist
is aangehouden.
Belgrado (afp) - De Bosnisch-Servische leiders Karadzic en
Mladic, door de internationale gemeenschap gezocht wegens
oorlogsmisdaden, hebben de Servische republiek in Bosnië ver
laten. Dit meldt het onafhankelijke Joegoslavische weekblad
NT Plus.
Beide mannen bevinden zich vol
gens het blad op 'een veilige
plaats', nadat zij zijn overge
bracht 'naar een bevriend land,
na bemiddeling door een groot
land'. Het weekblad noemt de
landen die bij de operatie zouden
zijn betrokken niet. Karadzic en
Mladic hebben ermee ingestemd
in ballingschap te gaan, 'omdat
ze beseften dat hun arrestatie se
rieus dreigde', schrijft NT Plus.
De gemeenteraadsverkiezingen
die in het weekeinde in Bosnië
zijn gehouden, 'hadden als een
dekmantel voor een spectaculaire
arrestatie-operatie rond de twee
mannen moeten dienen, die zou
zijn uitgevoerd door Amerikaan
se en Britse militairen'. Het inter
nationale Joegoslavië-Tribunaal
in Den Haag heeft Karadzic en
Breda - Een 41-jarige man uit
Eindhoven die gisteren in Breda
terechtstond voor ontucht met
vier meisjes, onder wie een 5-ja-
rig meisje uit Breda, heeft in 1974
op Terschelling een jongen dood
gestoken. Dat bleek tijdens de
zitting. Hij bracht tien jaar in een
tbs-kliniek door. Zijn verleden
was voor justitie aanleiding zijn
foto en het kentekennummer van
zijn auto op televisie te laten
zien. Enkele uren daarna kon hij
worden aangehouden. De officier
van justitie eist drie jaar celstraf
en tbs met dwangverpleging.
Mladic aangeklaagd wegens oor
logsmisdrijven en internationale
arrestatiebevelen tegen de twee
uitgevaardigd. Karadzic is al ver
scheidene weken niet meer gezien
in Pale, zijn bolwerk bij Saraje
vo. Zijn vrouw Ljiljana ging za
terdag alleen haar stem uitbren
gen in het stadhuis van Pale en
weigerde elk commentaar. Ljilja
na Karadzic noemde in augustus
geruchten dat de inmiddels ver
vangen leider een toevlucht had
gezocht in een klooster op de berg
Athos in Griekenland, 'belache
lijk'. „Radovan heeft de Servi
sche republiek niet verlaten," zei
zij toen.
ZIE BUITENLAND - A5:
Bosnisch-Servische leiders op
zwarte lijst
(ADVERTENTIE)
SEPTEMBER 1997 B9
Een joodse kolonist zwaait met de vlag van Israël op het dak van een van de twee huizen die een
groep kolonisten gisteren betrok in het Arabische deel van Jeruzalem. Premier Netanyahu veroor
deelde de kraakactie' en de politie raakte slaags met Palestijnse jongeren.
ZIE BUITENLAND - A5: Spanning in Jeruzalem neemt toe FOTO REUTER
i uecht (anp) - De maan zal vandaag voor de laatste keer deze eeuw
fdlrt ?n verduisterd. Wie tussen 20.16 en 21.17 uur omhoog
Prt, ziet bij een onbewolkte hemel dat de aarde voor de maan is ge-
oven' ®en totale maansverduistering komt gemiddeld een keer per
Ijarvoo^ maar js gemi(j(ield slechts eens in de drie jaar te zien. Om-
2 de maan deze tijd van het jaar niet erg hoog boven de horizon
Ide verduistering het best worden bekeken vanaf een hoog-
[8 egen plek. De eerste totale maansverduistering in de volgende eeuw
,ls ui januari 2000.
[n 0-2-voorsprong
gelijkmaker waren zat
veel m de wolken. hil tuS
moeten er uit. Her vant»j
HVV'24 en Terneuzen
slechts één doelpunt.
Otóbaifi'E
info: (013) 584 14 85
Binnenkort stnrten er cursussen in meer dan 80 steden. Het examen is 29 januari,
lagere school als vooropleiding is voldoende. Men kan zich nog aanmelden.
26
30
22
ROOSEIL
Babangida
speelt niet
in UEFA-duel
Waterschappen
betalen vaker
schade uit
PAGINA
Zeeuwind
bestaat
tien jaar
PAGINA
Den Haag (anp) - Drie varkenstransporteurs hebben van de Al
gemene Inspectiedienst van het ministerie van Landbouw een
proces verbaal gekregen wegens het overtreden van het over-
laadverbod van varkens.
Een van de bekeurde transpor
teurs komt uit Brabant, de ande
re twee uit het oosten van het
land, meldt het ministerie. De
transporteurs waren betrokken
bij het transport van varkens uit
de Achterhoek naar Schoondijke.
Het ministerie gaat ervan uit dat
de varkenspest in Zeeland zo
goed als zeker een gevolg is van
dit transport. De twee oostelijke
transporteurs hebben ook nog
een proces verbaal gekregen we
gens valsheid in geschrifte.
Minister Van Aartsen had de
Tweede Kamer enkele weken ge
leden al laten weten dat de oor
zaak van de pest in Zeeland in
het transport moest worden ge
zocht.
Hij sprak toen van een Brabantse
transporteur die vrijwel alles ge
daan zou hebben wat verboden
is. Uit het nadere onderzoek van
de Algemene Inspectiedienst
blijkt nu dat ook twee oostelijke
transporteurs bij het transport
betrokken zijn geweest.
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIES)
Een puzzelactie voor de lezers van
De Stem en Brabants Nieuwsblad met
een prijzenpakket t.w.v. ƒ25.000,-.
Tot en met 18 oktober kunt u
iedere dag meedingen naar onder
meer een gratis breedbeeld
kleurentelevisie, een video
camera, een multimedia-
computer en vele andere
fantastische prijzen. Zie elders in
deze krant.
PAGINA
Josée Ruiter
speelt
laatste uur
van leven
Virginia Woolf
