O
J
J
CE-Palmtop: mini-ding met volledig besturingssysteem
mdbureau
ISDN: deze jongen wordt een thuiswerker
olgende
aan?
R(STER)
I ais hierna wat meer' en
BB
F22-Raptor: mooi maar
amper vernieuwend
JDEWERKER m/v
sterhout B.V.
fiELAAR 3
OOSTERHOUT
[Dagblad De Stem]
INTERNET
E5
http:
//www.stem.nl
Reacties: E-mail: Leon@stem.nl
ïJ
I Door Jan Koesen
n ai w. ui r~< ti vi oi h p*i n n
Hoe zit dat?
uK
1
88
Veertig uur
e timmerlieden
I berten'n dus'is er een en an"
I bev?rtm°eia veranderd. Niet meer
I modem het ^iPUlSjeS w?armee het
INTERFACE
Nationale Ziekendag online
Salinger: Hapworth 16,1924
Boudewijn de Groot
Grafische mogelijkheden enig
winstpunt nieuwe spellen
1997
8S!SI1
en gezonde en groeiend»
specialiseerd is in de ver
Ld van personenauto's en
Be merken Volkswagen en
n werkaanbod zoeken wij
een enthousiaste en inven-
thuisvoelt in een jong en'
vereist, net zoals het rijbe-
ieden wij verder een uitste
le secundaire arbeidsvoor-
n deze functie, stuurt een
■?f naar de directie van Auto-
de bovengenoemde vaca-
ar 0162-459300 en vragen
<Jao I j ©Ir Ie 3 jft
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1997
Location:
CHIPS BITES
Windows 95 in je binnenzak
in diverse sectoren zoals
schoonmaak, kantoor, tech-
horeca. Alle reden dus om vol
keek langs te komen! Onze vesti-
Breda, Etten-Leur, Oosterhout
Inbergen zijn ook op zaterdag
i tussen 10.00 en 13.00 uur.
'oor inschrijving wel een geldig
tie-bewijs (geen rijbewijs), uw
en bank-/gironummer mee.
louden Gids
In de komende maan
den zullen dynamische
dames en heren een
klein apparaatje uit
hun zak of tas halen en
glimlachend openklap
pen. Ze zullen nog geen
reactie krijgen, want
organizers zijn er al ja
ren. Pas als ze met een
soort van pennetje op
[het beeldscherm tik
ken, en submenu's
openrollen, zullen de
belangstellenden nabij-
snellen.
aliteitencentrum van West-
Bodegraven, Gent (B.) en
van de belangrijkste totaal-
bedrijfsfilosofie is dat zowel
service naar onze klanten
leer korte termijn:
inistratie
systemen,
ile achtergrond,
ervaring,
u hiervoor in aanmerking te
voorzien van c.v. en
kministratie
|En ze zijn helemaal niet weg te
■trappen als de trotse eigenaar
|gaat showen met de mogelijkhe-
Dat heb ik al beleefd met de
|HP Palmtop pc 320LX. Dat
wordt de nieuwste rage: mobiel
Icomputeren met een mini-ding
met daarop Windows CE, een
verkleinde Windows 95.
lAangezien Bill Gates zijn Win
dows op alle, maar dan ook alle
pc's ter wereld wil, zal de palm-
Itop daarvan niet uitgesloten
|worden. Probleem was dat zijn
bestunngssysteem alleen op een
zware machine draait en die op
gepepte handcomputertjes heb
ben maar 1,2, vooruit: 4 tot 8 Mb
i hun ingewanden en een be-
Ischeiden processortje. Hoe kan
dat dat? Het antwoord is Win
dows CE. Diverse fabrikanten
«lebben zich al over de nieuwe
fottware ontfermd en HP heeft
ien wel heel uitbundige palmtop
feemaakt.
Het werkt!
[Het is een wonder van hard- en
Joftwaretechniek. Voor ik de ei
genschappen vermeld, even de
tioofdconclusie. CE werkt. Het
jwerkt verrassend soepel en snel.
Pe Windows 95-startknop met
■daaronder de bekende onderde
len, een desktop, een pocket
Ifad, Excel en Internet Explo-
J®. de bekende prullenbak, in-
|w, kalender, tasklist, contacts,
i de talloze subprogramma's
Ö1 Hl Jl tq q fl H
zi rj cl vi sj MI H H
52553 Al sSSSH H 3 1
Windows CE: de zakjapanner is volwassen geworden....
van Windows 95. CE mag serieus
met grote broer 95 vergeleken
worden. En de bijgeleverde pen
doet het even leuk als een muis.
Het mooiste is echter de soepele
koppeling met de grote bureau
machine en de draagbare com
municatie voor data-uitwisse
ling, fax, email en Web. Met een
faxmodemcard plus software
kun je inderdaad vanuit je bootje
op de Fluessen een bestand halen
uit of dumpen naar de thuisma-
chine. Hij kan zelfs piepend pra
ten. Er is al indrukwekkende
CE-software op de markt spe
ciaal gericht op draadloze com
municatie. Je vraagt je af waar
om Bill de hele wereld al jaren
met zijn overmaatse besturings
systeem heeft opgezadeld als het,
gezien CE, veel en veel beschei
dener kan.
Helaas is al dat moois voorlopig
nog alleen in het Amerikaans. En
dat laatste kan een groot pro
bleem opleveren. Want voor een
foutloze communicatie tussen
een pc en een CE palmtop moet
die pc beschikken over een Ame
rikaanse Windows 95. Met ande
re woorden, het kan mis gaan
tussen een niet-Amerikaanse
Windows 95 en een CE palmtop.
Volgens het wetenschappelijk
tijdschrift New Scientist wordt
het probleem erkend, maar schij
nen er nog weinig klachten te
zijn. Maar Philips, die ook CE-
machines maakt, wil zijn palm
tops voorlopig alleen maar in de
States verkopen.
Gebeld met HP in Amstelveen:
hoe zit dat nu, een splinternieu
we palmtop die het slecht doet?
HP's product manager mobiele
apparatuur Arjan Postma aan
het woord: ,|Er zit een kern van
waarheid in het verhaal van de
New Scientist. Als je op een
vliegveld een Amerikaanse CE
...en wat Xerox het Home Do
cument Center noemt: laser
printer, kopieerapparaat en
scanner gecombineerd in één
handzaam apparaat: 499 dol
lar.
koopt en je verbindt hem zeg
maar met een Duitse of Finse
desktop, dan kunnen er proble
men komen. Het gaat dan over
een pc met een azerty-toetsen-
bord, of een met umlauten en dat
soort tekens.
Maar er zijn geen problemen met
een HP-palmtop en een Neder
landse pc te verwachten. Want in
Nederland wordt hoofdzakelijk
software gebruikt die ijl wezen
Engels is. In Nederland is CE
daarom niet zoals in andere lan
den gelokaliseerd, zoals dat heet.
Om misverstand te voorkomen,
het vertalen van computerter
men is heel wat anders dan loka
liseren. Als je het woord file ver
vangt door bestand, dan tast je
daarmee niet de Engelse pro
grammatuur aan. Binnenkort
komt er een gratis update rom-
chip aan die zo te klikken is in de
palmtop waardoor er helemaal
niets meer aan de hand is. Bij an
dere fabrikanten moet de CE
voor een nieuwe romchip terug
naar de fabrikant. Het zal overi
gens toch een hele poos duren eer
de palmtop volledig Nederland
stalig zal zijn."
Ik mocht even met de 320 LX van
HP spelen, maar durfde na het
lezen van de New Scientist de
confrontatie tussen de palmtop
en mijn desktop niet aan. Want
...en de laptops blijven zich ook ontwikkelen. Dit is de nieuwe
Mitsubishi Pedion, een compleet Pentium 233 MMX-systeem van
18 millimeter dik en IV.'i kilo zwaar. Prijs in Amerika tussen de
5000 en 6300 dollar....
die palmtop moest na twee we
ken terug en waarom zou ik me
dan het risico op de hals halen
van een ontwrichte bureauma
chine waarmee ik verder moet le
ven. Ik kan dus niet uit eigen er
varing zeggen of HP gelijk of on
gelijk heeft.
De zakcomputer heeft een breed
touch screen van 640 bij 240
pixels en er is een backlight dis
play en infrarode poort voor de
.communicatie met een andere
machine. Erg duidelijk vond ik
dat scherm niet. Het glimt en de
verlichting is zwak. De CE draait
35- 40 uur uren op de batterijen
en dat is veel gunstiger dan bij
een notebook (hooguit een paar
uur), maar ook weer veel ongun
stiger dan bij mijn oude Psion 3a
die ik maar om het half jaar
nieuwe stroom hoef te geven. En
de CE is net iets te buikig om in
je colbertzak te dragen. Maar in
een tas is het een dwerg.
Je krijgt het ding binnen enkele
minuten aan de praat want de
CE-software is ingebakken. Je
tikt vier keer op een kruisje en je
hebt je muis gecalibreerd. Dat
voelt heel geinig aan. Zo kun je
ook patience spelen met die pen
en sleep je je (zwart-wit) kaarten
van hot naar haar en via de Ex
plorer kun je bestanden ver
plaatsen.
Ik denk dat CE in zijn binnenste
iets heel anders is dan Windows
95, maar de uiterlijke overeen
komst is zo groot dat je meteen
aan de slag kunt. HP levert er
ook twee cd-roms bij om je bu
reaumachine en je zakmachine
op elkaar aan te passen plus veel
uitleg en documentatie. De grote
kracht is natuurlijk de draag
baarheid van de CE en het feit
dat je, al dan niet draadloos (mits
je dan flink wat soft- en hard
ware erbij koopt), gegevens van
en naar je bureaumachine kunt
verplaatsen.
Dat kan met een docking cradle
of synch cable. Extra geheugen
komt uit een flashcard. Het toet
senbord is natuurlijk minimaal,
maar geen mens gaat een roman
op een palmtop uittikken.
De HP CE Palmtop komt in twee
versies: de 300 LX met 2 Mb
(1180 gulden plus btw) en de 320
met 4 Mb (eventueel 8 Mb) en
docking cradle (1650 gulden plus
btw)
imische bouwonderneming die
delde jaaromzet van 30 miljoen
80 personen is zij in hoofd-
iitsbouw. Sinds haar oprichting
ebouwd van een betrouwbare
making van moderne
eten voorbereid en uitgevoerd,
e aandacht voorop staan.
de uitbreiding van onze
e geleid tot een sterke groei m
nijn:
irbeidsvoorwaarden.
een wij om binnen
v. dhr. Ir. G.J.F. Brekelmans.
lerwijl hij zich afvraagt waar dat tot
vreugdeuitbarstingen zal leiden,
thuis of op de krant, weet deze jon-
I P één ding zeker: hij gaat voor-
'aan veel meer thuis werken. Want
I waar hij op de krant alles via een
«w-modem op en neer moet pom-
pen van intern netwerk naar externe
webserver, werkt zijn nieuwste
«je thuis: een ISDN-2 aanslui-
,ln9- Hoe, zegt u? Als de brandweer!
wen lekker jennen tegen alle mid
deleeuwers met een modem die ik in
k'aP achter me heb gelaten.
®N, dat wérkt! Of zal dat gevoel
p m.aar tijdelijk blijken te zijn?
w« jaar geleden was ik op Flushing
«adows niet weg te slaan van een
"ie IBM daar als reclamezuil in het
^centrum gezet had. Dat ding, ui-
-eraard onder het mooie besturings-
eem osö Warp, waarmee ik
i J"18 n°9 een tijdje gevreeën heb,
'9 met een T-1-verbinding recht-
eeks aan een backbone en dat
wt derhalve nog een stuk sneller
9 Weest zijn. Maar omdat twee jaar
weer lang geleden is, ben ik al
9 vergeten hoe snel en het enige
f nu nog wii weten is dat het nu
«J jems snel 9aat Al was het
'omdat, zoals iedere amateur-
l»m» i-r weet' een mens n°u
l vestinÜ-nieb ''ever w'' dan z'cd ')e"
zien mal zijn keuzes.
L»eI'modTers'Alsde ISDN-hard-
I is en (fnmaa °Pje fC geïnstaiieerd
I reerd"it a Pr°tocol geconfigu-
I irnJu 1 vromer draait, niet
randshake*"118 geschreeuw van de
Ijnake, met meer dertig of meer
seconden wachten tot het winsock-
protocol is afgewerkt. Waarna een
venster meldt dat er op 14K4, 28K8
of 33K6 een verbinding tot stand ge
bracht is.
Nu click ik het ISDN-icoontje aan,
waarna er even een groen lichtje
aanflitst op de Zyxel TA128, een op
een modem gelijkend kastje, dat
naast de monitor staat. Twee tot drie
seconden later meldt Windows 95
dat Nlnet er aan hangt, op 64000 ki
lobit per seconde. Daarna is het op
halen van pagina's een genot. Na
tuurlijk loop je af en toe tegen een
opstopping op, ergens op de digitale
snelweg, en dan maakt het niet uit
of je wel of geen ISDN hebt, want
wachten is wachten. Maar op de mo
menten dat-ie loopt, dan loopt-ie
hard ook. Omdat ik nog maar weinig
tijd gehad heb om er echt mee te
spelen kan ik nog niet veel vertellen
over hoe streaming de audio en vi
deo verlopen, maar dat vogel ik nog
wel uit en dan hoort u het wei.
Goed, de installatie. Ik heb ervoor de
gein nog eens even ISDN for Dum
mies op nageslagen, dat ik, zo te
zien, in augustus of september 1995
gekocht moet hebben. Na het lezen
van dat boek moet ik destijds beslo
ten hebben om nog maar een jaar of
wat te wachten met het aanschaffen
van ISDN. Enerzijds omdat het toen
kennelijk nog een hele toer was om
het spul aan de praat te krijgen, an
derzijds omdat toen zowel hardware
als lijnkosten minstens of meer dan
het dubbele van nu bedroegen. Bo
vendien moest je bij de gemiddelde
Door Léon Krijnen
ISDN-adaptor van duizend tot
twaalfhonderd gulden, die toen op
de markt was, minstens één digitaai
ISDN-telefoontoestel aanschaffen,
en de goedkoopste waren ongeveer
vijfhonderd gulden.
Het boek stond vol aansluitschema's;
hoe welke draadjes aan elkaar te
knopen en zo, en als je er niet uit
kwam kon je terugvallen op allerlei
internet-adressen en nieuwsgroepen
voor nieuwe drivers en geestelijke
bijstand.
Dat is nu allemaal niet meer nodig, al
heb ik ook de laatste maanden van
uit mijn kennissenkring af en toe nog
wel van de nodige installatie-proble
men gehoord. Daar heb ik dus geen
last van gehad, al ging het niet in
één keer goed.
Want de installatie-handleiding van
NLnet, eerst die van het apparaat
zelf, en daarna die van de nieuwe ex
terne verbinding waarmee ik onder
Windows 95 de boei met elkaar in
vrede samen moest laten proberen
te werken, ziet één ding over het
hoofd. Ik wilde mijn oude 28K8 inter
ne modem op zijn plaats laten zitten
omdat ik via ISDN de meeste bulle
tin-boards nog niet kan benaderen.
En omdat een stukkie tekst voor de
krant van morgen ook nog steeds
naar een soort bulletin-board ge
stuurd moet worden in plaats van
gewoon per e-mail. Uit de tijd, dat
weet ik ook wel, en het zal wel eens
veranderen, maar nu is het nog niet
anders.
Ik had het kunnen weten, maar ik
was het vergeten, en pas na een tele
foontje naar de help-desk ging mij
weer een lampje branden: com-
poort 2 (ISDN-ding) en com-poort 4
(intern modem) delen dezelfde IRQ
en willen op geen enkele wijze door
diezelfde deur. Een oplossing zou
kunnen zijn een bus-muis aanschaf
fen als vervanger van de seriële muis,
maar omdat de winkels dicht waren
en ik een tamelijk ongeduldig type
ben, heb ik de kast maar openge
maakt en het oude trouwe modem
eruit getrokken. Hoeveel miljard by
tes zou daar doorheen gegaan zijn in
2Vi jaar?
Als u dus maar zorgt dat u een vrije
com-poort heeft is de installatie een
fluitje van een cent. Alles op een rij
tje: PTT komt ISDN aansluiten. De in
stallateur schroeft een kastje aan de
muur waar de oude telefoonlijn bin
nenkomt. Daar dient u ook een stop
contact in de buurt te hebben, want
het kastje heeft ook 230 volt voeding
nodig. De PTT test de verbinding op
capaciteit en is dan klaar. Zelf zorgt u
intussen dat u de benodigde hard
ware in huis heeft in de vorm van een
interne dan wel externe ISDN-adap-
tor, hetzij door de PTT geleverd, of
door een PTT-dealer (zoals NLnet is),
of door een andere erkende leveran
cier.
De Zyxel TA128 is extern, en ik heb
een externe gekozen omdat ik na
maandenlang zoveel mogelijk lezen
over ISDN, tot de conclusie gekomen
ben dat je daarmee de minste kans
op gedonder in de glazen hebt.
Waarbij ik er meteen aan toevoeg
dat wie gelukkig is met een interne
ISDN-kaart, dat vooral moet blijven.
Ik heb de Zyxel ook gekozen omdat
er twee analoge telefoonuitgangen
op zitten, waar ik mijn telefoontoe
stellen in kan prikken, en ik heb in
middels van iemand vernomen dat
het bij hem ook goed gaat bij meer
dere toestellen in serie achter elkaar
geschakeld.
Ik hoef dus geen digitaal toestel ex
tra te kopen, waardoor ik overigens
wel een aantal extra mogelijkheden
van ISDN misloop zoals nummerher
kenning en enkele andere grappen.
Maar dat kan altijd nog, net zoals ik
altijd nog, naar behoefte, vijf extra
nummers aan kan vragen op dezelf
de lijn.
Overigens heb ik een nieuw tele
foonnummer toegekend gekregen,
hetgeen niet altijd het geval zal hoe
ven te zijn, schijnt van de centrale af
te hangen. Op het oude nummer,
gratis service, laat een voice-maii de
komende maanden de nietsvermoe
dende bellers het nieuwe nummer
horen. Goed, met de Zyxel komt een
flop, waarop een klein drivertje van
een kilobit of acht en dat installeer je
even, hoe staat allemaal keurig in de
handleiding. Seriele kabel bevesti
gen, 230 volt adaptor in het stopcon
tact, en nieuwe externe verbinding
installeren aan de hand van het stap-
voor-stap voorbeeld van NLnet, een
kind kan de was doen. Connecten, en
vliegen maar.
De eerste keer dat ik een complete
directory met enige tientallen files
als test naar mijn virtuele server
stuurde, dacht ik dat er iets fout
ging.
Een beetje beroepsdeformatief ben
ik namelijk gewend om rechts onder
in CuteFTP, dat rode voortgangsbalk
je, in de gaten te houden en dat
deed maar niks, alsof er niks ver
stuurd werd. Pas na het tingeltje
waarmee het programma tien secon
den later liet weten dat-ie helemaal
klaar was, snapte ik waarom: het
uploaden was veel te snel gegaan
voor dat balkje, dat het niet bij kan
houden.
Downloaden: hetzelfde verhaal. Mis
schien klopt het niet wat ik nu zeg,
want van hardware heb ik niet veel
verstand. Vraag me niet hoe snel de
communicatie tussen hard-disk, pro
cessor en monitor verloopt, dus mis
schien is het wel inbeelding. Maar
het lijkt wel alsof de foto's die vanaf
het web binnenkomen, sneller opge
bouwd worden dan vanaf mijn harde
schijf.
Geen e-mailtjes graag waarin uitge
legd wordt dat dat flauwekul is: deze
jongen is een tevreden mens en wil
dat plezier dit weekeinde niet ver
gald zien. Dank u.
Morgen (zondag) wordt voor de 23e maal de Nationale
Ziekendag gehouden. Alhoewel de naam wellicht anders
doet vermoeden, is Nationale Ziekendag niet bedoeld
om zieken en gehandicapten in het zonnetje en in de
bloemetjes te zetten. Het is een 'dag voor iedereen',
waarop mensen worden aangespoord om eens stil te
staan bij wat het betekent om ziek of gezond te zijn.
De Nationale Ziekendag heeft nu voor het eerst ook een
eigen site op internet geopend. Een link naar de site
staat op de internet-pagina van De Stem Online.
De publicatie van Hapworth 16,1924, een uit 1965 date
rende novelle van de beroemde Amerikaanse kluize
naar-schrijver J.D. Salinger, is uitgesteld tot december.
Uitstel betekent geen afstel, zo laat de uitgever, het be
scheiden Orchises Press, weten via de website van Ama
zon.com. Bij deze enorme Internetboekwinkel kan Hap
worth alvast besteld worden. Ook zijn er nu al commen
taren te lezen van mensen die het verhaal ooit gelezen
hebben of er over gehoord hebben.
Als het boek inderdaad verschijnt, zou het Salingers
eerste levensteken in boekvorm in meer dan dertig jaar
betekenen. Daarom zijn veel Salinger-adepten uiterma
te nieuwsgierig naar dit lange verhaal dat oorspronke
lijk in het tijdschrift The New Yorker verscheen.
In Amerikaanse bibliotheken is de tekst uiteraard nog
op te vragen, maar het kan ook gemakkelijker. Want in
middels is de tekst ook op Internet opgedoken. Een on
bekende die zich verschuilt achter het pseudoniem no
body @replay.com (begrijpelijk, want hij/zij schendt ui
teraard het auteursrecht van de schrijver) is zo vriende
lijk geweest Hapworth integraal naar de nieuwsgroepen
alt.prose en ree.arts.books te sturen. Via de onvolprezen
nieuwsgroepen-zoekmachine Deja News is het verhaal
in een mum van tijd op te sporen. Even 'Salinger' en
'Hapworth' als zoektermen intoetsen en de rest wijst
zich vanzelf.
Op zoek naar meer informatie over Boudewijn de Groots
lp Voor de Overlevenden, een van de classic albums in
de gelijknamige programmareeks van de NCRV telev
isie, belandde ik in de Digitale Stad Eindhoven. Bij de
NCRV is namelijk niet meer te vinden dan een uitzend
schema voor de afleveringen die nog volgen. Op een
adres bij DSE bevindt zich een leuke website over Bou
dewijn de Groot, met onder meer een bespreking van
Voor de Overlevenden uit het hippieblad Hitweek.
Qua informatie is de site redelijk compleet, want er is
ook aandacht voor Boudewijns vaste tekstschrijver Len-
naert Nijgh en de muzikale verrichtingen van zijn zoons
Marcel en Jim. Helaas laat de presentatie veel te wensen
over. Voor de diverse rubrieken is telkens slechts één en
kele webpagina gereserveerd, waardoor te veel informa
tie in één bestand is gepropt. De discografie bijvoor
beeld laadt tergend langzaam, vanwege de vele forse af
beeldingen van platenhoezen die erin zijn verwerkt, en
voor de biografie geldt hetzelfde. Opsplitsing had hier
uitkomst kunnen bieden. Grappig is het onderdeel boot
legs, waar een reeks fictieve witte platep vaji,Bpudewijn
de Groot worden besproken.
Alle relevante links staan op de internetpagina van De
Stem Online.
tel. 076 - 5653250
fax. 076 - 565392
Door John Lazaroms
HET is een tijdje rustig
geweest op het front van
de vliegsimulatoren. Rond
de Golfoorlog kwam het
ene vlieg-en-schiet-maar-
raak-spel na het andere
uit. Vanzelfsprekend ie
dereen de mogelijkheid
gevend om, in het Iraqi-
theater, ook wat Irakezen
met de meest gruwelijke wa
pens te bestoken. Sinds kort
hebben de liefhebbers van
vliegsimulatoren weer een
nieuw speelterrein, het voor
malige Joegoslavië.
Het inmiddels sterk verou
derde TFX kwam er als eerste
mee. En terwijl andere pro
ducenten een fictief conflict
in de Oekraïne (ATF) en zelfs
in het immer rustige Noorwe
gen (EF2000) bedachten,
grijpt het fonkelnieuwe F22
Raptor terug naar een be
staand conflict wat nog im
mer net onder de oppervlakte
doorsuddert, Bosnië.
De doos van F22 Raptor be
looft veel. Een citaat van een
Bosnische gevechtsvlieger,
die stelt dat het spel hem erg
veel deed denken aan de tijd
dat hij boven de Bosnische
bergen vloog, moet de speler
lekker maken. Een foto-rea
listische omgeving is het be
langrijkste nieuwtje voor F22
Raptor, overigens iets waar
sommige helikopterspellen
zoals Commanche 3 en AH-64
Apache al langer gebruik van
maken.
En inderdaad, het ziet er bij
F22 inderdaad anders uit dan
het door de computer gegene
reerde 'slagveld' die andere
spellen een nogal gekunsteld
aanzien geven. Maar dat is al
les slechts uiterlijk vertoon.
Want de bergen van Bosnië
mogen dan majestueus onder
je F22 doorschuiven en van
verre een realistisch tintje
aan je spel geven, als je van
grote hoogte afdaalt tot tus
sen die bergruggen, dan valt
het toch tegen.
Uiteindelijk zijn het de spel-
mogelijkheden en speelbaar
heid van F22 die het verschil
met andere spellen in dit gen
re zouden moeten maken. En
dan valt het toch allemaal een
beetje tegen. Niet dat het
slecht is, maar het springt er
niet uit. Een missionbuilder,
een heleboel beschikbare wa
pens, interactie met je Wing-
man en de complete Flight
van F22's en zelfs ondersteu
ning door een heus AWACS-
radarvliegtuig. F22 Raptor
heeft het, maar een heleboel
andere spellen ook.
Dat alles neemt niet weg dat
dit spel een mooie aanvulling
kan zijn op je verzameling
vliegsimulatoren. Na F15
Strike Eagle, TFX, Eurofigh-
ter, Advanced Tactical Figh
ter is er dus F22 Raptor. Het
is nu echter afwachten wat
binnenkort te verwachten
Falcon 4.0 gaat bieden. Want
deze simulator der simulato-
ren zou alles en iedereen naar
de kroon moeten steken. Af
wachten dus. Ondertussen
bestook ik, met als drie jaar
geleden tot diep in het hart
van Irak, de Bosnische Ser
viërs, met alles wat de NAVO
aan gewapende middelen
heeft. Op dat vlak is F22 ei
genlijk ook niet echt realis
tisch.
iF22 Raptor
Producent: Imagic
Systeemeisen: Pentium 60
(Pentium 90 aanbevolen),
Windows 95,16 MB geheugen
(32 MB aanbevolen), 4-speed
CD-romspeler, SVGA-kaart
met 1 MB, muis en joystick.
