Weekend Ferdi E. kende geen enkel mededogen voor zijn slachtoffer Gerrit Jan Heijn De politie maakt school >nsdag ber vindt u ons eweg 35 id uitzendbureau It M/V E2 Een van de meest schokkende ontvoeringszaken begon tien jaar geleden, op 9 september 1987. Maar pas twee dagen later werd bekend gemaakt dat Gerrit Jan Heijn, voorzitter van de Raad van Bestuur van het Ahold-concem en jongere broer van Albert He ijn, was ontvoerd en vrij zou komen in ruil voor een hoog losgeld. Heijn was op dat moment door zijn ontvoerder allang gedood en begraven, zou later blijken. Wat volgde was een slepende zaak, die pas op 6 april 1988 na 212 dagen eindigde met de arrestatie en bekentenis van de ontvoerder, ir.Ferdi E. Wat hij gedaan had, oordeelden de rechters, was 'uitzonderlijk wreed'. Hij had zijn plannen jarenlang voorbereid. Ook na tien jaar is ir. Ferdi E. nog steeds een van de meest fasci nerende misdadigers van ons land: hoogbegaafd en in de ban van wraakgevoelens. 'Waarom was Gerrit Jan zo verdomd eigenwijs?' rit* neem over vier] dagen kontakt met je op". JOHAN. v\y>\ Ferdi E. wenst geen publiciteit B526168cs ►panning van een groep |n voorkomende gevallen dan wel in het laatste jaar ige ervaring met 18% vakantietoeslag. Jvorden verricht in rzorgd door het test [de zogenaamde Fit-Kit] en, gehandicapten en leden teenmeijer of H.H. Coolen, hten aan Rijksinrichting voor tsten van Randstad blijft in samen met steeds enthousiaste mensen lijke basis willen werken. je gekozen voor een ter uitgerust kantoor, nog beter van dienst weg 35. Telefoon (0162)42 19 55. :onomie of accountancy mei vervolgstudie of mt qn met AO 3(j jaar ervaring I 'g l tot 5- binnen - - o voorkeur in kleinbedrijf t en commerciële iconomie of ;erond certificerend AA (24 - 27 jaar en vier jaar ervaring juntancy, bij voorkeur in kleinbedrijf is ervaring binnen ector een pré aan betreft met fiing van deze advertentie de stem 11111 ZATERDAG 6 SEPTEMBER 1997 Daar is Jan. Dag Jan. Wat doet Jan? Jan gaat naar schooi. On-der po-li-tie-be-ge-lei-ding. Het is nog maar net september of we vallen al pardoes midden in het spijbelprobleem. De kin derloosheid bij docenten. De leegloop van on ze klassenmaatschappij. Een schoolvoorbeeld van moderne radeloosheid, a denkt dat alles vlot en probleemloos gaat, nu wij het poldermodel in onze achterzak heb ben. Wij leven als poldervolk een rijk leven op vette akkers achter hoge dijken. Het geld stroomt bij Lobith ons land binnen en Rotter dam doet er nog een paar flinke scheppen bo venop. We strijken alle plooien glad, zodat het land er weer strak en onberispelijk bij ligt. Var kenspest? Wij creëren zorgboeren voor de zwij nen. Vossenlintwormen, hondsdolle vleermui zen, wankelende Van Mierlo's? De poldermo lens draaien lustig verder. Maar pas op. Het stormseizoen is al aan aange kondigd. De Erasmusbrug krijgt extra zware trillingsdempers, stond in de krant. Dat bete kent dat de zomer echt is afgelopen. Een droef moment, elk jaar weer. De zaken worden weer serieus. Er komt een einde aan de vakantie-los heid, die houding van laat maar waaien. De bruggen worden vastgezet, de schroeven aan gedraaid in de raderen van de economie en het onderwijs wordt weer verplicht. Het spijbelen is zo langzamerhand volksvijand nummer één geworden. De onderwijzers klad den het schoolbord vol met de voltooide deel- rnden van alle onregelmatige werkwoor den, dreunen de tafel van 14 op en hebben niks in de gaten. De banken zijn leeg, er zit een en kele verdwaalde leerling ongeïnteresseerd een sigaretje te roken. Briefjes naar ouders worden niet meer verstuurd. Die zijn in de meeste ge vallen gescheiden en bij een andere partner in getrokken. De zachte hand helpt niet, een goed gesprek is moeilijk met iemand die niet komt opdagen, ook al noem je hem lijmend 'onderwijs-weiger- aar'. Vaders en moeders kunnen er ook niet vee aan doen. Ze zien hun kinderen niet zo »aak, een enkele keer toevallig bij de koelkast ot bij de pinautomaat, waar het kind toegang zoekt tot andere rekening, omdat het op de ei gen rekening al dubbel en dwars in het rood staat. Die toestand is omhoudbaar geworden en nu wordt een politiemacht op de been gebracht om de zwerfscholieren bijeen te drijven. Ge meentelijke leerplichtambtenaren en agenten in uniform stropen de straten af. Rondhangen- ue kinderen worden aangesproken, desnoods n wielklemmen geslagen. Er rijdt een grote ge le schoolbus mee met kogelvrije ramen. De spii- belaars worden met het dienstwapen in de Kindernek naar binnen geduwd. Er zijn ook scholieren bij die nu al de methadonbus prefe reren, maar dat is weer een ander probleem. andelijk Aktie Komitee Scholieren spreekt !ian h,et'criLminaiiseren van het spijbelen'. Zij zien de Mobiele Leerplicht Brigade als een le- 9 r van kinderlokkers, als zwaar bewapende rattenvangers van Hameln. En daar zit eerlijk gezegd ook wel weer iets in. Komt er plotseling een geluidswagen de stoep oprijden bij de gok- en khnlft I vi ®n cafetaria's va" stad L' 6rJU 'Zljn hier no9 stoute kinde- d,,,,]0™' een kordon gehelmde agenten dwars door het winkelende publiek heen om in trekken^6 j°n9etje Uit 66n container te laten we eerlijk zijn, hier raken we toch weer noosltf T° jlfe vrijheid' Daar hechten wii van e k«; uWel We in on2e kaie Polder alles ten Maar hotnne? Z'e" en alleS van elkaar we" dit ianri ni fa °m het idee'Moetie in voor lalt fr mogelijkheid hebben te kiezen Z anterfanten' voor domheid, voor de voor het stelen van broden of autora- Seïfnon'n- kfnd6ren Worden °P9eiaa9d en ben zo tl eens waarom- Daarvoor heb- de kerk in°P ding gehad'Ze vluchten dam of vorfif Hans Visser in Rotter- ben wo a 1 Jnen naar het buitenland. Heb- garand9Prrini!°r?feerde sPeurna^en gaan ge- aandieameir, r' Ze bouden werknemers len damo il I8nieten van hun ADV. Ze val- thee ddnkln 'h hh dle °P.een terrasie een glas scursus'' Tond h geen berintreding- jes die hun h r rt VeIgriipen ze zicb aa" °"d- Zalm zou ar^i ?gje bebben' 'Minister Werk qaan ia? L>Z'!r u3t 'ullle weer aan het Daar is opa. maar snel neer/ fa die opa. I Wat doet opa? hj gaat naar de fabriek. Onder medische begeleiding. 'Hoe heette de zwarte kruier op Sint Maarten?' Door Rinze Brandsma Diversen IOUT-ELDORAOO "hapkla- ro brokken" voor houtdraaiers en houtsnijders'In 40-hoyt- soorten'. A.F., DriepoörterP-' 'pycg 10 b, Arnhem Dick, ik ho.op je gauw to zien bij de'broertjes van Solatex, Ans. Keef Justitie, Prinsengracht 4.: einde te worden veroordeeld tot betaling als in de dagvaarding omschreven. Afschrift van (lit exploit is verkrijgbaar bij We voor eiseres optredende procu reur Mr. L. P. Brockveldt, bc De plek in het bos bij Kasteel Doorwerth waar E. de doodgescho ten Heijn begroef. Vrijdagavond 11 september 1987 maakt de Haarlemse politie bekend dat Gerrit Jan Heijn (56) ontvoerd is, topman van het Zaanse Ahold-concern. Woensdagochtend 9 september was Heijn niet verschenen op de afspraak bij zijn tandarts in Koog aan de Zaan. Ook op andere afspraken die dag in Zaandam liet Heijn verstek gaan. Zijn Audi 200 werd niet ver van zijn bungalow aan de duinkant van de Bloemendaalse villa wijk leeg en afgesloten teruggevonden. De tips en claims stromen binnen. Een van de claims blijkt van de werkelijke ontvoerders. Op verzoek van de familie Heijn, maar in feite in opdracht van de ontvoerders, wordt een in- formatiestilte ingesteld. De familie Heijn en het Ahold-concern willen in alle rust kunnen onderhandelen en roepen de media op tot te rughoudendheid in de berichtgeving, om het leven van de ontvoerder niet in gevaar te bren gen. De informatiestop zal 104 dagen duren. Een recherchebijstandteam gaat in Haarlem aan de slag: 70 mensen, geadviseerd door de Amsterdamse recherchechef Sietsma (hij bracht eerder de ontvoeringszaken van Heine- ken/Doderer en Valerie Albada Jelgersma tot een goed einde) en de Haagse politiecommissa ris Cazemier (gespecialiseerd in onderhande lingen bij gijzelingen). Op grond van de vele duizenden tips die bin nenkomen worden overal in het land invallen in woningen gedaan. Paragnosten komen met drieduizend tips over plekken waar Heijn zich zou bevinden. Dat alles levert niets op. Advertenties In de kranten verschijnen in de loop van okto ber geheimzinnige kleine advertenties met boodschappen van 'Johan' aan 'Maria' - com municatie tussen de ontvoerder(s) en de fami lie Heijn. Later zal blijken dat de ontvoerder intussen dertien brieven met eisen en instruc ties stuurt, cassettebandjes met daarop de stem van Heijn, zijn P.S. Boodschap begrepen. Wij! hebben ons uiterste best ge daan. De 13 bundels zijn er. Helaas niet alle stenen vol gens gestelde eisen verkrijg baar. Kopen daarom een groter: aantal volgens best haalbare specificaties met dezelfde to tale financièlc waarde. ir. Te!. 020-652701,12-17 u. KAI mediui hulp in de liefde, geluk. slagen in zaken, hereniging I na scheiding en bescherming I tegen kwade krachten, 1^020-9128^^ MAMADOUj.'vah Brest via helderziende i'haar-FafO.(Al- problemen iniepen.woensd. gen in zakerp p.w. Bol scherming 10&324677.. kwade kracht^jgi Albert Heijn - als voorman van het Ahold-concern veel bekender dan zijn jongere broer Gerrit Jan, die zelden in de publiciteit kwam - is lang boos geweest over de ontvoering die zijn broer over kwam. De broers hadden een sterke band, voor Albert was Gerrit Jan zijn beste vriend. Nog dagelijks kijkt hij naar zijn portret. In zijn boek 'De memoires van een opti mist' en interviews keek Albert Heijn eerder dit jaar vol spijt terug. „Ik had meer druk op hem moeten uitoe fenen om zich beter te beveiligen." De broers en Ahold hadden veel maatrege len genomen en bijvoorbeeld een oefen film gemaakt waarin AH werd ontvoerd. Hij vroeg zich af waarom Gerrit Jan 'zo verdomd eigenwijs was' en suggereerde dat GJ niet wilde aanvaarden 'dat dit soort onheil mogelijk is': hij wilde zo normaal als kon leven. Bewaking en een beveiligde auto met chauffeur, daar voelde hij niets voor. autosleutel, zijn bril en een deel van zijn linker- pink in een filmkokertje. De 'Johan en Maria'-bood schappen duiden op een losgeld in bundels bank biljetten en in diamanten, en dat klopt. Het gaat om 8,4 miljoen gulden aan bankbiljetten; briefjes van 100, 250 en 1000 gul den, Duitse Marken en US-dollars plus duizend eerste klas geslepen dia manten van in totaal 700 karaat van excellente kwa liteit, D-zuiver. Als de familie Heijn laat weten dat het een half jaar zou kosten om de gevraagde diamanten bij elkaar te kopen en voorstelt zo goed mogelijke andere stenen te kopen met gelijke totaalwaarde verhoogt de ontvoerder zijn losgeldeis met een ton en stuurt de bril van Heijn op: 'Hij mag niet meer lezen'. Ahold maakt een pakket klaar met 1236 diamanten van samen 975 karaat, waarde 7,7 miljoen gul den. Linkerpink Op 19 november maakt de politie bekend dat van de ontvoerder op 14 oktober een zesde brief is ontvangen, met de cynische zin 'GJ zal niet meer kunnen pianospelen' en daarbij een deel van de linkerpink van Gerrit Jan Heijn in een filmkokertje. Ondanks dat de gevraagde tekenen van leven van Heijn uitblijven - een kleurenfoto met recente krant in de hand en antwoorden op vragen als 'Hoe heette de zwar te kruier op Sint Maarten?' - besluit de familie Heijn toch het losgeld en de diamanten over te dragen. De ontvoerder heeft laten weten dat 'de geestelijke en medische toestand van Heijn hulpbehoevend is'. Een eerste losgeldoverdracht via een route richting Alkmaar en telefoontjes naar het Okura-hotel in Amsterdam mislukt. De stem van de ontvoerder, die zich Rosa noemt en een Indisch accent heeft, wordt opgenomen als hij naar het hotel belt. Op de vroege ochtend van vrijdag 27 november begint een veiligheidsman van Ahold aan een route die eindigt bij een grote eik pal naast de snelweg A12 Utrecht-Arnhem, bij hectometer- paal 117.5, in de buurt van Wolfheze, waar een bospaadje onder een viaduct door voert. Hij deponeert er een deel van het losgeld (in to taal 4,5 ton aan Nederlandse bankbiljetten) en de diamanten in een daar aanwezige plas tic zak. In het nachtelijk duister weet de ont voerder er met zijn fiets ongemerkt mee weg te komen. Scanner-freaks De media krijgen er snel lucht van. 'Scan ner-freaks' kunnen de paniekerige, ongeco deerde portofoongesprekken tussen de re chercheurs volgen die elk spoor bijster zijn. De politie, zo had de familie Heijn bedon gen, moest zich afzijdig houden en zich niet richten op aanhouding, om de kans voor het levend terugkeren van Heijn niet te verkleinen. Met de rest van het losgeld moet de chauf feur volgens de instructies naar het AH- filiaal aan de Van Pabststraat in Arnhem. Die overdracht mislukt, omdat hij zo vroeg in de ochtend de winkel niet bin nen kan. Een aantal dagen blijft het stil. Op 3 de cember richt Hank Heijn, de vrouw van Gerrit Jan, zich namens de familie via de tv met een oproep tot de ontvoerder(s) om HERFST AANBIEDING VAN AVIS In do herfstvakantie taiedl Avis u een speciaal huurland Vanal 343,- per week, inclusief alle kilomeiers (excl brand stol en BTW) Oil lariel gcldl in de periode van 16 t/m 25 oktober. Vooruit reserveren is een voorwaarde voor dil larieL' Bel voor reservering ol informatie: Nassaukade 300, Amsterdam Tel 020-836061 'AVIS-AUTOVERHUUR Journalisten op wacht bij de villa van Gerrit Jan Heijn in Bloe- mendaal. Welke kant u ook op wilt u kunt terecht bij Talcar Rent Nieuwe fiuto's al v a. 37 50 p <i. flxc BTW 100 km vni Wibautsuaat 139.020 681611. Vuurwerkcrweg 1.020 Sarphatisiffiat 225 hk Hoogte Kackjk 020-242/95 JoanMu; kerivvog 14. 020-632611 Auio huren? niet duur! Ba4: Luxe en bestel 3 m3 t/m 38 m A 020-794842 020-908683 Ouke Baas Diversen rMARIA, ik. neem nu contacl *net ja op", .JOHAtj "MARIA, ik neem nu conlaci me! |e op" tk wil vertrouwelijk me! je praten over jouw en mijn voorstel Bddaaronieen Gahar helderziende magne^X seur Tel 020-652701.12-p< - del8! De Johan en Maria-advertenties waarmee ontvoerder en familie met elkaar communiceerden. taald met bankbiljetten van 250 gulden van het losgeld. Een bankbediende had de biljetten, waarvan de num mers gesignaleerd stonden, ontdekt. De vrouw en het gezin van E. weten van niets en hebben al die maanden niets bijzonders aan hem gemerkt. Heijn is door E. al op de dag van de ontvoering na twaalf uur vermoord en begraven in de bossen bij Renkum. Hij was 's och tends bij Heijn naast zijn villa in zijn auto gestapt, onder bedreiging met een 'riotgun' met afgezaagde loop. Na overstappen in een (eerder gestolen) auto was hij mét de geboeide Heijn naar de Veluwe gere den. Ze hadden de hele dag over de heide in de omgeving van vliegveld Deelen gewan deld en veel gepraat. Heijn had een poging gedaan om weg te rennen. Toen het duister viel reed E. met Heijn naar een bos tussen Renkum en Heveadorp, dichtbij kasteel Gerrit Jan Heijn. te reageren. Pas op 9 december komt de der tiende (en laatste) brief met instructies voor overdracht van de rest van het losgeld, 'dan kan Gerrit Jan met Kerstmis thuis zijn'. Ver volgens laat de ontvoerder niets meer van zich horen, ook niet na een oproep met ultimatum van de familie Heijn via de kranten. Op 28 december, 111 dagen na het begin van de ontvoering, heft de politie de informaties top op en geeft een persconferentie in het ge meentehuis in Bloemendaal. Er bestaat geen redelijke hoop meer dat Gerrit Jan Heijn nog levend zal terugkeren. De familie legt de zaak geheel in handen van de poütie en looft een be loning van een miljoen gulden uit voor infor matie die leidt tot het oplossen van de ontvoe ringszaak en aanhouding van de dader(s). Het rechercheteam gaat nog steeds uit van een da dergroep van mogelijk vijf ervaren criminelen. Emotieloos Pas in de vroege ochtend van 5 op 6 april 1988, na 212 dagen, is de ontvoeringszaak opgelost met de arrestatie van ir. Ferdi E. in zijn huis in Landsmeer: een organisatiedeskundige en af gestudeerd vliegtuigbouwkundig ingenieur. Hij reageert gelaten en legt snel, emotieloos en gedetailleerd bekentenissen af. Verstopt in zijn huis en onder een automaat worden de dia manten en - op een paar duizend gulden na - het losgeld gevonden. E. had bij winkels in zijn woonomgeving (waaronder een AH-filiaal) be en Doorwerth. E. kende de omgeving als zijn broekzak, omdat hij in Oosterbeek zijn jeugd had doorgebracht. Naast de door hem tevoren uitgezochte plek schoot hij Heijn van achteren in het hoofd; Gerrit Jan Heijn was op slag dood. Hij amputeerde een kootje van zijn pink en stopte dat in een meegebrachte thermoskan met ijsblokjes, pakte horloge, bril en sleu tels af en begroef Heijn. Alle benodigde spullen had hij tevoren vlakbij verstopt. Hij reed met de gestolen Fiat terug naar Am sterdam, liet die op een stille plèk in het water van het IJ rollen, ging naar huis, zei tegen zijn vrouw dat hij was wezen wande len en viel als een blok in slaap. Verzorgingsflat Het buitmaken van de diamanten en het losgeld had hij later gedaan vanuit het lo geerkamertje in de verzorgingsflat van zijn bejaarde ouders in Heelsum boven Ren kum, waar hij vaak sliep. Het proces tegen Ferdi (van Ferdinand) E. fascineerde: de tot in de puntjes voorbe reide misdaad, de verbijsterend wrede uit voering, de geslepen afpersing, de per soonlijkheid van de uiterst beleefde, be schaafd antwoordende, hoogbegaafde da der, zijn onbewogenheid. Tegen Gerrit Jan Heijn had hij niets. Hij diende slechts om een groot kapitaal in handen te krijgen. E. was een ambitieuze en ijdele organisatiedeskundige die een paar maal zonder werk was komen te zit ten en vervolgens zon op wraak. Zo voel de hij zich in 1985 buiten spel gezet toen collega's in Nijmegen zijn goedlopende Nieuwe Banenplan overnamen; hij eiste een te hoge vergoeding, raakte zijn baan kwijt en kwam verbitterd in de bijstand. Hij wilde zich wreken op 'de vier van Nijmegen', had daarvoor veel geld nodig en begon aan een jarenlange, in detail uitgewerkte opzet. De rechtbank en, in hoger beroep, het gerechtshof veroordelen hem na een eis van le venslang tot twintig jaar gevangenisstraf en TBR. In zijn laatste woord spreekt ir.Ferdi E. geen spijt uit, maar wel zijn berouw over 'de weerzinwekkende misdaad en de ellende' die hij de familie Heijn, zijn eigen vrouw, kinderen en ouders had aangedaan. Eind 1994 mag E. voortijdig, als hij een derde deel van zijn celstraf in de Scheveningse ge- Nee, praten wil Ferdi E. niet. „Hij heeft belang bij rust. Het steeds weer in de pu bliciteit brengen van zijn zaak vindt hij naar voor alle partijen, ook voor de fami lie Heijn." De Leeuwarder advocaat mr. Willem Anker is sinds zeven jaar E.'s raadsman. Hij bezoekt hem 'maandelijks en heeft met hem een goede, ook persoonlijke band opgebouwd. Vanuit de media is voortdurend belangstelling voor inter views met E. Ferdi E. begrijpt dat nu, na tien jaar, weer over de zaak gepubliceerd wordt maar heeft de 'vele tientallen' ver zoeken om een gesprek, onder welke condities ook, afgewezen. Hoe maakt E. het? Mr. Anker antwoordt na lange stiltes, wil eigenlijk niets per soonlijks over zijn cliënt kwijt. Hoe hij bijvoorbeeld zijn vrije tijd doorbrengt wil E. zelf absoluut niet in de publiciteit. „Gegeven de situatie houdt hij zich be hoorlijk staande. Het woord 'goed' past niet bij iemand in dergelijke omstandig heden. Het begin van de TBS-behande- ling was voor hem een belangrijk schar nierpunt, omdat daarin toegewerkt kan worden naar de geleidelijke terugkeer in de samenleving. Hij kan daarmee weer vooruitkijken. De behandeling bevindt zich in het beginstadium. E. is gemoti veerd en zet zich in voor de therapie en behandeling." Al op een derde van zijn strafperiode van 20 jaar lukte het mr. Anker om E. ver vroegd te laten beginnen aan de TBS-be- handeling. Dit najaar zal de Haarlemse rechtbank de periodieke verlenging van E.'s TBS op een openbare zitting behan delen; E. zal daar zeker bij zijn. Hoelang de TBS-behandeling zal duren en Ferdi E. nog vast zit? Zijn advocaat rekent: de gevangenisstraf loopt mee met de TBS. Bij goed gedrag kan E. gratie vragen voor vervroegde invrijheidsstel- ling, op tweederde van de twintig jaar waar hij toe veroordeeld is. „Dan kom je uit op dertien jaar en vier maanden. Het is niet waarschijnlijk dat hij voor die tijd vrij komt." Rekenend vanaf de datum van zijn arrestatie zou dat op zijn vroegst begin augustus 2001 kunnen zijn. „Maar TBS kent geen einddatum." De behandeling en dus de opsluiting kan dus langer duren. Of gevaar voor herha ling bestaat, daarover oordeelt de advo caat niet. "De TBS-behandeling is erop gericht eventueel gevaar voor herhaling te minimaliseren." Naar verluidt is E.'s gezin nog intact. Zijn vrouw, kinderen en naaste familie komen regelmatig bij hem op bezoek. Contacten met de familie Heijn heeft hij niet, voor zover bekend. Volgens zijn advocaat is zoiets ook niet gebruikelijk. vangenis heeft uitgezeten, beginnen aan de in tensieve psychiatrische TBS-behandeling in de Van Mesdagkliniek in Groningen. Op zijn vroegst zou hij in augustus 2001 weer op vrije voeten kunnen komen, bij goed gedrag en een geslaagde behandeling. Sinds zijn arrestatie heeft E. steeds vast gezeten. Een begin van een mogelijke verlofregeling is volgens zijn advo caat nog niet in zicht.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 47