DESTEM Toneel is de basis alles van Wagner behoudt zijn omstreden reputatie Filmscenario 'Left Luggage' nieuwe krachttoer Edwin de Vries Ederveen vliegt naai absurde hoogt es 'NOS-Journaal word) minder volgzaam' Toneeldebuut Ans Markus in 'Fly Away' Hoofdredacteur Nico Haasbroek: Symposium over componist op KUB brengt geen nieuwe gezichtspunten DUITSLAND DUITSLAND ■as NEDERLAND 1 Tegen de wil van zijn beroemde vader Rob de Vries werd hij acteur. Regisseerde en schreef toneelstukken (Een kwestie van tijd, Einde en Monster van liefde), filmscenario's (o.a. Golven van Annette Apon) en tv-series (o.a. In de Vlaamsche Pot, Pril Geluk en Mijn Dochter En Ik). De laatste krachttoer van Edwin de Vries (47) is het schrijven van het filmscenario van Left Luggage, een bewerking van Carl Friedmans novelle Twee Koffers Vol. De première van Jeroen Krabbé's regiedebuut is eind dit jaar. Over enkele weken staat Edwin de Vries weer op de planken. „Want het toneel is de basis van alles." Door Wil Kester Binnen is een filmploeg bezig wat huiselijke activiteiten van Moni que van de Ven vast te leggen. De levensgezellin van Edwin de Vries is eind september eregast van het 17e Nederlands Film Fes tival. Een filmische blik op de vrouw achter de actrice moet de feestelijkheden dan extra luister bijzetten. Is de woning verboden gebied, de aangename temperatuur biedt al le gelegenheid een rustig plekje in de lommerrijke tuin op te zoe ken. Een uitgelezen ambiance om te praten over de film Left Lug gage, Jeroen Krabbé's regiede buut waarvoor Edwin de Vries het scenario schreef. Dat script heeft hij trouwens een duivels moeilijk karwei gevon den. Een paar jaar geleden was Jeroen Krabbé bij hem gekomen met de vraag of hij er iets in zag de novelle Twee Koffers Vol van Carl Friedman naar het filmdoek te vertalen. „Jeroen had het boek gelezen en was er bijzonder van onder de in druk geraakt. Dat overkwam mij ook. Ik wilde dus wel, maar het boek leek me moeilijk verfilm- baar. Vergelijk het maar met The English Patient van Ondaatje. Ook Friedmans novelle is heel observerend vanuit een filoso fisch gedachtengoed geschreven. Er zit in Twee Koffers Vol weinig actie, het verhaal is nogal sta tisch. En dat moet je in een film natuurlijk zien te vermijden." Concentratiekamp Twee Koffers Vol gaat over de li beraal-joodse filosofiestudente Chaja, dochter van twee concen tratiekamp-overlevenden. Haar ouders zijn niet erg bemiddeld, daarom werkt Chaja 's morgens bij een bloemisterij waar ze graf kransen vlecht. In de middaguren is ze kindermeisje bij de streng- orthodoxe, chassidische familie Kalman. De Vries: „Chaja is een vrijge vochten meid. Ze wil niets met het oorlogsverleden van haar ou ders te maken hebben. Dan wordt ze bij de Kalmans geconfronteerd met een milieu dat ze helemaal niet kent. Zij zijn harde en on buigzame mensen. Voor Chaja is die confrontatie een heel heftige ervaring, met verstrekkende ge volgen. Ze begint zich bewust te worden van haar joodse identi teit. En gaat op zoek naar het antwoord op de vraag wat het be tekent om joods te zijn. Allemaal stappen op de weg naar volwas senheid." Verzonnen Met dit thema van Twee Koffers Vol is Edwin de Vries aan de slag gegaan voor zijn scenario van Left Luggage. Hij heeft er heel wat aan moeten toevoegen. Actie in gebracht. Want de film mocht nu eenmaal geen filosofische ver handeling worden. „Ik heb er het nodige bij verzon nen. Bijvoorbeeld de spanning van de confrontatie tussen beide milieu's er uit gelicht. En de film mocht absoluut niet statisch wor den. Ik geloof dat ik daar heel aardig in ben geslaagd," meent Edwin de Vries. Voordat het zover was heeft hij het script echter heel wat keren door de machine gehaald. De eer ste proeve liet hij zelfs een jaar op de plank liggen, zo ontevreden was hij er mee. Na het weer opge pakt te hebben, verwerkte hij er de nodige adviezen in die Krabbé en producent Ate de Jong hem gaven. Hij kende dat duo onder meer van de film In de Schaduw van de Overwinning, waarvoor hij samen met De Jong het scena rio schreef en waarin hij naast Krabbé de hoofdrol speelde. „Bovendien heeft Jeroen, die werkelijk iedereen kent, het script van Left Luggage tenslotte nog eens laten lezen aan Robert Kamen. Een beroemdheid hoor, die onder andere het scenario heeft geschreven voor de Mei Gibson-blockbusters Lethal Weapon. Een kenner van actie dus. Van Kamens kant kwamen dan ook nog een paar heel bruik bare tips." Nee, Carl Friedman bemoeide zich volgens Edwin de Vries hele maal niet met het script. „Ze heeft het ook niet gelezen. Ik heb haar verteld over enkele dingen die ik toegevoegd of veranderd heb. Over een paar vondsten was ze heel enthousiast. 'Tjee,' zei ze, 'jammer dat ik die niet voor mijn novelle had. Ik ga de film zeker zien.' Dan weet je dat het goed zit." Vrijheid Een film staat of valt met een goed script, daarvan is iedereen overtuigd. Maar de acteur Edwin de Vries weet ook dat een script pas af is, wanneer de scène is op genomen. „Acteurs hebben im mers de vrijheid om in hun rol veel, zo niet alles van zichzelf te leggen. Film is, om het met een mooi woord te zeggen, natuurlijk 'Gesamtarbeit'." Waarbij het mooi meegenomen is, wanneer de 'cast' bovengemid deld van kwaliteit is. Wat dat be treft heeft Left Luggage, mede dankzij een budget van naar schatting zeven miljoen gulden, niet te klagen. Laura Fraser, die Chaja speelt, is nog nagenoeg on bekend, maar wordt al de nieuwe Audrey Hepburn genoemd. En Isabella Rossellini (o.a. Blue Vel vet en Wild at Heart van David Lynch en Abel Ferrara's The Fu neral) en Maximilian Schell (Ju lia, The Chosen) hebben hun spo ren al lang en breed verdiend. Maar werkelijk opzienbarend heeft Edwin de Vries het acteren van de zesjarige Adam Monty ge vonden. „Een lastig knaapje op de set, omdat hij steeds maar wegliep. Maar werkelijk fantas tisch, zoals hij de kleine Simcha gestalte geeft, het jongetje op wie Chaja past en die zo graag een eend wil worden. Een heerlijk joch." Herkenbare woorden uit de mond van iemand die zijn zoontje van vier elke avond voor het naar bed gaan een paar ver zonnen verhaaltjes vertelt. Parallellen Maar er zijn wel meer parallellen te vinden tussen Edwin de Vries en Left Luggage. Het verhaal van Chaja's ontdekkingsreis naar haar joodse identiteit en volwas senheid, zeg maar haar coming of age, zou voor een gedeelte zelfs autobiografisch kunnen zijn. „Ik kon en wilde ook niet met mijn vader over de oorlog of over jood zijn praten. Die dingen wa ren bij ons thuis onbespreekbaar. Mijn vader, jood en verzetsman, was heel gehavend uit de oorlog gekomen. Dan begin je er niet zo gemakkelijk over. Dat komt later wel, werd al gauw gezegd. Maar toen mijn vader overleed, was het er nog altijd niet van gekomen." Pas 51 jaar was de gerenommeer de acteur Rob de Vries bij zijn overlijden in '69. Een jaar eerder was zijn zoon tegen zijn zin naar de Amsterdamse toneelschool ge gaan. „Hij wist natuurlijk dat ac teur-zijn een beroep vol risico's is. Ben je goed genoeg, heb je werk, en zo. Maar voor mij was het vanzelfsprekend dat ik acteur zou worden. Bij ons thuis was al les toneel. Ik zag alles, ook vaak repetities. Ja, dan krijg je het met de paplepel ingegoten." Vlaamsche Pot Al heeft zijn vader hem nooit op de planken zien staan, Edwin de Vries weet dat hij trots op hem geweest zou zijn. Op de wilde toestanden, die zoonlief beginja ren zeventig uithaalde met on conventionele voostellingen van groepen als het Onafhankelijk Toneel en later Baal en het Werk- teater. En ook op zijn televisie werk met bijvoorbeeld dat gigan tische succesnummer In de Vlaamsche Pot. „Heel wat anders dan het serieu ze toneel, ja, dat ik in die tijd deed. Dit was lachen. Na vijf af- VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1997 leveringen haalde Haye van der Heijden me er ook nog bij als me descenarist. Dat was een heel goede ervaring voor mij, want ik heb dankzij de Pot structureel le ren werken. Dat moest wel, wan neer een aflevering per week van je wordt gevraagd." Na 56 afleveringen stapte hij als acteur uit De Vlaamsche Pot. „Anders zou ik de rest van mijn leven Karei zijn gebleven." Als auteur hield hij het nog honderd afleveringen langer vol, waarna de scripts voor tv-series als Pril Geluk en Mijn Dochter En Ik volgden. En het filmscenario voor Left Luggage. Toch is al die tijd het toneel aan hem blijven knagen. Als auteur en als acteur. Het is daarom geen wonder dat Edwin de Vries bin nenkort weer op de planken staat. Samen met Will van Kra lingen, in een door Lodewijk de Boer bewerkte versie van Ingmar Bergmans Scènes Uit Een Huwe lijk. Heerlijk vindt hij het. „Want het toneel is de basis van alles." 'Fly away', absurd theater. Producent: De Toko. Scenario: Arjan Ederveen. Songteksten: Jan Veldman en Arjan Eder veen. Regie: Matthijs Rümke. Decorontwerp: Rieks Swarte. Kostuumontwerp: Carly Ever- aert. Spelers (onder anderen) Arian Ederveen, Cecile Heuer, Mike Meijer, Ans Markus en Aat Nederlof. Gezien op 3 sep tember, Nieuwe de la Marthea- ter, Amsterdam. Aldaar tot 6 december. Door Koos Tuitjer Wie van mening was dat hij op het toneel onderhand wel alle graden van maf heeft doorstaan, vergist zich toch weer een keer. In het Nieuwe de la Martheater in Amsterdam is Arjan Ederveen met een groepje gelijkgestemde mafkezen neergestreken. Zij ne men het publiek mee op een vlucht naar absurde hoogtes. Al le barrières van onze aardse be perkingen worden heus doorbro ken. Wij stervelingen doorgronden over het algemeen nooit wie of wat God is. In de theaterproduk- tie Fly Away zit je evenwel op de verjaardag van God. De hemel is nu een soort huiskamer in de Amsterdamse Pijp. Daar berei den Gods meest intieme relaties - De Muze, Amor, de Dood en de Duivel - hem een feest voor met toeters, bellen, slingers en punch. Dat bestaat niet, denk je nog. En dat kan ook niet goed gaan. Nou, dat laatste klopt. De Muze (Ar jan Ederveen) gaat hitsig in het leer met de billen bloot. Maar God gaapt zich een ongeluk. Hij wil een boterham met pindakaas en dan naar bed. En heus, hij gaat. Net als een gewoon mens bezoekt hij wel het toilet en mompelt op de trap naar boven ook nog 'welterusten'. Netechj Het is maar een incident uit voorstelling die bol staat va idiote en hilarische momenta Maar alle idiotie heeft voor dubbele lagen. Er is vreseüa goed over heel veel nagedact Maar is het dan niet moeij ook? Absoluut niet. Integende zelfs. Er wordt heel veel lijk in het leven. Zelfs de vras 'Wat is kunst?' wordt tussen ophalen en het laten zakken vj het toneeldoek opgehelderd, wehoeren over kunst is geoi hoer. Nou zo'n boodschap is i helder, niet? En ook verscl kelijk leuk. De zotheid is troef. Maar er beuren ook onvergetelijke gen. Dat heeft weer te mal met de samenstelling van cast. Arjan Ederveen en Cf Heuer (wat een prachtig mens!) zijn als acteurs beki Maar wie dan leest dat De Dn vel door Ans Markus wordt speeld, denkt hooguit: 'ik ken leen een schilderes van naam'. Dat klopt. En die schild res is de Duivel. Maar wat boeiend is, is dat haar listische beelden in deze vc stelling theater worden, leidt tot krankzinnige cor taties en intrigerende onthr gen. Maar het meest fascinerende ii| deze voorstelling is wel de vt tolking van God. Aat Nederij gaat hiermee tot het uiterste' zijn vermogens. Alle enthousia te hartstocht die gestoken is iemand met een down-sji droom, put hij uit. Zo is het met zijn serieuze inzet. Als hij dan samen met Ederveen een ballet danst, t je minutenlang je adem in, puur mens (Nederlof) en te gek (Ederveen) dansen Ballet van de Eeuw. 107.00 107.05 ■07.29 108.15 lo8.30 109.05 09.33 1(0.24 110.56 116.30 |16.59 117.01 117.23 J7.54 [18.25 18.55 [19,27 100 [10.25 E0.59 21.07 [2.03 journaal Get the Picture (h) Ontbijt tv (ook 07.35, 07.47, 08.01 08.19 en 08.37) journaal Sportjournaal journaal Sportjournaal journaal (ook 09.00) Volgende patiënt (h) Sterrenslag 1997 (h) Jslam 81 moderniteit (h) Uitmarkt '97: Marco Borsato ii concert (h, tot 11.57) Daddy's Girls, comedy Alles kits Transilvaanse enge dierenwinke Mirror Mirror Growing Pains, serie Get the Picture, quiz Ha, die pa (h) Wie van de drie? Spelletje Journaal Netwerk, actualiteiten Weeroverzicht Sterrenslag 1997 Dances With Wolves, 4-delige mi- niserie. Deel 1 (h) Truth or Dare, speelfilm NEDERLAND 2 9.30 Nieuws uit de natuur. Afl. 1 (tot 09.50) Huisje boompje beestje (h, tot 10.20) Sybe satellyt. Afl. 1 (h, tot 10.55) Schooltv-Weekjoumaal. Afl. 1 Mentor Magazine. Afl. 1 (tot 11.50) Journaal Interieurarchitectuur. Afl. 1 Omega (h) Nederland zingt (h) Bassie en Adriaan clip (h) Spreekuur. Thema: Psychologie Journaal Our House, serie. Afl. 1 Tennis US Open 2Vandaag, actualiteiten Asieldieren, serie De reistafei, serie Puur natuur. Vooruitblik op de Da gen van de Natuur Family Pictures, miniserie. Afl. 1 en 2(h) Grant Forsyth, muziekspecial WD In de schaduw van de Himalaya, LepraStichting Studio NOS Journaal Diagnose kanker. Afl. 1 (h) Tennis US Open (tot 01.10) NEDERLAND 3 Hilversum (anp) - Het NOS-Journaal gaat geleidelijk het! cent verleggen naar eigen nieuws. Verslaggevers en cod pondenten in het buitenland zullen minder in beeld koi Er komt meer human interest en minder Haags nieuws, wil de Journaal-redactie minder gesprekken met deskuii gen. Journaal RPF (h) Eyewitness (h) Greenfield (h) Lingo (h) Zembla (h) Bloed, zweet en tranen (h) Journaal Alle kinderen zingen (h) Bijna cfértig (h) Kuifje The five Mrs. Buchanans, comedy Villa Achterwerk [BELGIË FRANS 1 Edwin de Vries in zijn achtertuin in Blaricum: 'Ik ben uit De Vlaamsche Pot gestapt omdat ik anders de rest van mijn leven Karei zou zijn gebleven.' foto gerunde de geus Hoofdredacteur Nico Haas broek, die aantrad op 1 februari, heeft uitgebreid met zijn redac tie gesproken en kijkersonder- zoek geraadpleegd. De kijkers zijn best tevreden met hun Jour naal, dat een gemiddeld waarde ringscijfer van 6,9 krijgt. Maar wie goed kijkt, ziet dat er be hoorlijk veel fout gaat bij de nieuwspresentatie, zo signaleert Haasbroek in zijn rapport Voor verbetering vatbaar. Zijn antwoord is: kwaliteitsver betering en een originelere nieuwskeuze. Haasbroek wil 'minder volgzaam' worden met de nieuwsagenda, meer eigen re portages, minder kruisgesprek- ken tussen presentatoren en bui tenlandse correspondenten, en ook minder stand-uppers, waar mee hij de verslaggevers aan duidt die op locatie prominent in beeld hun ingestudeerde tekst uitspreken. De veranderingen vinden gelei delijk plaats, beloofde Haas broek. Als Den Haag nieuws heeft, zal de NOS dat naturlijk wel brengen. Maar 'trendmatige' onderwer pen die nu vaak 'over de rand vallen', moeten vanaf 1998 kunnen rekenen op eeni of meer vaste plaats, opdat 1 veel moeilijker kunnen won' verdrongen door voorspelt!] nieuwsitems. Haasbroek wil eigentijdser wj den met zijn Journaal-ploeg1 tweehonderd mensen, incta NOB-personeel dat spet voor het Journaal werkt, ene begroting van ongeveer 551 joen gulden. Nu wordt er te« aandacht besteed aan voerders, autoriteiten. Ruurd Bierman, directeur] en Televisie bij de NOS, erker dat de NOS afgelopen zondagj kort schoot met uitzending rond de dood van prinses Di# Het was zondagmorgen moeilijk om genoeg desk» mensen bijtijds op de beffll krijgen. Dat probleem is in®" dels voor de toekomst opg®< Met de omroeporganisaties! moeten nog betere afspraken! men over het afgelasten van' zendingen die moeten voor nieuws. „Je veegt niet maar zo eenka dienst van de zender af, Bierman. 1.25 Freunde fürs Leben, serie 14.15 Au- |nt savoir (h) 14.35 Schooltelevisie 15.30 bla bla 16.35 Chips, politieserie 17.25 be Streets of San Francisco, misdaadserie '•30 Régions soir 18.50 Cartes sur table, agazine 19,10 Le quotidien des sports I.30 Nieuws. Aansl.: A bout portant, ge- irekken 20.20 Pour la gloire, talenten- dit voor amateurs en semi-professionals: bale, live 22.50 Complètement télé 23.35 euws (tot 24.00) [BELGIË FRANS 2 '■55 lei bla bla 18.55 Régions soir 19.10 Mmandises 19.30 Nieuws 20.05 La pas- Ne, Franse speelfilm uit 1987 van Jean- ?ude Sussfeld met Mathilda May, Pierre diti en Jany Holt 21.40 Millésimes. Ma rine over wijncultuur 21.55 Nieuws L20 A bout portant, gesprekken 22.30 s carnets du bourlingueur, reportage '05 Le siècle des hommes, documentaire L00 Cartes sur table, magazine (tot Door Rinus van der Heijden De reputatie van componist Richard Wagner blijft voor lopig ongewijzigd. Dat be tekent: omstreden. Het symposium dat Nexus, het instituut dat het Europese cultuurgoed in zijn kunst zinnige, filosofische en le vensbeschouwelijke samen hang onderzoekt, op de Katholieke Universiteit Brabant (KUB) organiseer de, leverde geen nieuwe ge zichtspunten op. Sterker nog, het symposium met de prikkelende naam The Trial of Richard Wagner (Het proces Richard Wagnerdeed vermoe den dat nu eindelijk eens orde op zaken zou worden gesteld rond deze spraakmakende com ponist. Niets was minder waar: er was geen sprake van aanval len of verdedigen. Slechts het erfgoed van Wagner passeerde de revue: zijn niet on gevaarlijke visie op christen dom, antisemitisme en Duits nationalisme. Maar daarmee werd niets nieuws gebracht, want Wagner wordt als geen an dere componist rechtstreeks in verband gebracht met zijn ideo logische en politieke kijk op de periode waarin hij leefde (1813- 1883). Het symposium, dat bijna net zo lang duurde als Wagners mag num opus Der Ring des Nibelun- gen, werd gedragen door een aantal (veel te lange) toespraken van Wagner-kenners als de Britse filosoof Bernard Willi ams, Wagners achterkleindoch ter Nike, schrijver en filosoof Rüdiger Safranski en schrij ver/dramaturg Friedrich Dieck- mann. De aangekondigde dis cussies na die inleidingen kwa men door tijdgebrek nauwelijks op gang of ontbraken in hun ge heel. En het ronde-tafelgesprek dat de Nederlandse musicolo ge/filosofe Eveline Nikkels voerde met dirigent Hartmut Haenchen, Pierre Audi, inten dant van De Nederlandse Opera en de voor Sir Donald Mclntyre ingevallen Wagner-zanger Gra ham Clark mondde niet uit in de verwachte discussie over pro's en contra's rond het onderwerp van deze dag, maar in regel rechte reclame voor het eerste deel van Der Ring des Nibelun- gen, dat vanavond in Amster dam bij De Nederlandse Opera in première gaat. Misschien was het allemaal an ders geweest als Martin van Amerongen, oud-hoofdredac teur van De Groene Amster dammer en groot Wagner-lief- hebber, de discussies èn het ron de-tafelgesprek had geleid. Van Amerongen meldde zich echter gisterochtend ziek. Het ronde tafelgesprek mondde onder lei ding van Eveline Nikkels uit in een uitwisseling van vriende lijkheden en humoristische kwinkslagen, het muzikaal uit diepen van Wagners Ring en de constatering dat 'je een leven lang werkt aan de Ring' (Audi). Graham Clarke concludeerde: „Ik heb het geheim van De Ring nog altijd niet ontdekt." Ge spreksleidster Nikkels dankte nederig voor deze wijze woor den. De strekking van Williams' lezing kwam erop neer dat je Wagner geen recht doet als je zijn ideologische en politieke standpunten buiten beschou wing laat. Had daar nu maar ie mand op gereageerd, dan was de dag wellicht anders verlopen. Reacties kwamen er wel na de inleiding van Nike Wagner, die de rol van het door de compo nist gestichte Festspielhaus in Bayreuth centraal stelde. Sa menvattend stelde zij dat M Festspielhaus geld genoeg he"; maar dat er programmatisch"' genlijk niks gebeurt. De acht"' kleindochter nam overgroot' der nog in bescherming toen® stelde dat de componist tij®® zijn leven weliswaar geld aJt1 nam om het Festspielhaus 1 kunnen stichten, maar dat Ml dat niet deed ten eigen voor® doch slechts voor de kunst- een discussie had kunnen 1 den werd na twee reactiesul zaal afgekapt: de tijd «as weer om. Het Proces Richard Waper J verde derhalve een blije dag 0: die rimpelloos in de avond oN ging. Volgend jaar organise' het Nexus Instituut een co" rentie met als titel Tests"1' van de 20e eeuw. I'M Tagesschau 13.05 Mittagsmagazin ■45 Plusminus-News 14.00 Tagesschau ■93 Höchstpersönlich: acteur Dieter Pfaff 40 Die Ersten im Ersten, show 16.00 Ta- au 16.03 Sportschau extra: GP Italië [■Wagens Monza, training 16.30 Alfredis- 9o! Culinair magazine 17.00 Tagesschau "f 17-15 Brisant, magazine 17.43 Re- >na'e '"formatie 17.55 Verbotene Liebe. Fje '8.25 (S) Marienhof, serie 18.55 Aus li\renuHimmel'.serie 20-00 Tagesschau L K™' geht die Mimi nie ins speelfilm 21.35 Exdusiv'22.05 Ta- 1 ™en'Met Bericht aus Bonn en sport F-™ Privatfernsehen 23.25 Wat is? Talk- L '10 Nachtmagazin 00.30 Fall from speelfilm 02.05 Semi-Tough, speel- fö6 B'ene Maja (h> U1° Die "echte r e:;'eugdserie 1422 Lo9°. jeugd- f' (M i„ A"3ert sagt - Natur-aber Ion u Theos Geburtstagsecke N7in!U« l5,05 Gesundheit! Medisch 'Ifilnf ii n Lure t'1e Wilderness, Sand in HeUte 17'15 Ha"° Deut- insl r Schlosshotel Orth, serie. I' R w u^"d met7eit für Milli°- <endm l. Ö'ympia Ort 2004, live Sns r9l9f Heu*1«5 Evelyn '6 Verhal ru\ t8n 8US dem „everhalen (h)20.i5DerA|te,misdaad- Die Reportage: Unter Haien

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 22