Eindelijk reactie vanuit paleis
- i i.
Recordverkopen Britse tabloids sinds verongelukken Diana
Ruim zestig doden
bij crash Cambodja
Moskouse kathedraal wordt pelgrimsoord
Trouwplannen Dodi
en Diana lokten
paparazzi naar Ritz
Leger Comoren valt
afvallig eiland binnen
Life
Buckingham Palace 'put steun uit geweldig medeleven publiek'
COMMENTAAR
NLAND KORT
deSTEM
BUITENLAND
A 5
EPTEMBER 1997 A4
er, maar wel een bron van onrust
ren aan of last hebben van he
met regelmaat dat nicotine-ver
drag aan te passen. En dat tervviïi
ijn dat roken slechts in onderling
nder mogelijkerwijze gehinderd
zegt het fatsoen, als die ander
n, Stivoro, een club van tabakste-
at signalen te krijgen dat goed
t van de grond komt. Zeker niet
leen de rokers die zich halsstarrig
Zij voelen er vanwege de lieve
n niet werken, de klager te steu
leggen.
die het wettelijk mogelijk wil ma.
wordt, steunt. Het bedrijfslever
formele regels. Dat hanteert noq
kers er samen uit behoren te ko
Is ook elke buur in goed overleg
en geluidsniveau van zijn stereo
die vanzelfsprekende normen en
een. Het recht van de sterkste telt
iet alleen over mogelijke overlast,
eid gaat, moeten werkgevers be
niet te veel te regelen, contrapro-
geven aan goed overleg, moet
dings- en beschavingsprogramma
halve en ook dat ligt doorgaans
an Z.
htbank in Groningen heeft de
schadevergoeding toegekend
pr dag die Van Z. dit voorjaar
reeft gezeten. Van Z. werd dit
een poging tot moord op zijn
de politie in Delfzijl kennelijk
flatbewoner had, dat deze al
in verzekering was gesteld, is
n een valse aangifte. Daarvan
leiding gemaakt.
ïtrum Alkmaar
nd in Alkmaar heeft gister-
jn het hart van de binnenstad
fers. Wel werd een nog onbe-
lit hun woningen. In de loop
130 brandweerlieden van de
gemeenten de vuurzee onder
hoge uitzondering'
indt dat medische experimen-
tioge uitzondering zijn toege-
ilsonbekwame proefpersonen
trenge voorwaarden mogelijk
eerde gisteren over het wets-
inderzoek bij mensen. Het de-
it wil alleen medische experi-
kunnen beslissen. Mocht het
geneesmiddelen en behandel-
tiënten, dementen en andere
dan geregistreerd
aarlijks duizenden gewonden
m. Dat blijkt uit de toepassing
ersonveiligheid vast te stellen,
i er vorig jaar niet 11.966 ge
it kwamen maar 19.420. Nog
insen dat zich na een verkeers-
ig bij een eerste hulppost van
in plaats van 16.381. In veruit
nensen met relatief lichte ver-
jiovoordeel
40% lager Piektarief voor alle
eder Personal abonnement.
voordeligste en makkelijkste W
d gratis Libertel 0800 05 60.
tbijzijnde verkooppunten. Bent u
ragen, bel dan mobiel 117.
geschreven.
I I I I I
DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1997
M Bob van Huët
onden - De Britse tabloids
Jaien recordverkopen sinds
,et verongelukken van Diana,
je woede en frustratie van
!0Vele Britten over de rol van
je paparazzi^
in de dood van
prinses zijn bepaald niet
ug te vinden in de oplage
van de meest gevreesde schan
daalkranten: Sun en Daily
Mirror. Hun verkoop is de
aatste dagen met gemiddeld
jj procent gestegen.
Deeerste oplagecijfers van de po-
jalaire pers duiden op flink wat
ivpocrisie onder het Britse pu
bliek. Het begon al in de uren na
het ongeluk toen de zondagsbla
den uitpakten met extra edities.
De Sunday Mirror die gewoonlijk
een oplage van rond de 2,5 mil
joen heeft verkocht die dag
500.000 kranten extra. Concur
rent News of the World (oplage
4,5 miljoen) bleef met 350.000
stuks niet ver achter. In totaal
verkochten de populaire bladen
liefst 1,3 miljoen exemplaren ex
tra.
Maandagochtend - toen dus nog
niet bekend was dat de chauffeur
die Di en Dodi had gereden dron
ken was geweest, en de blaam
nog exclusief bij de media werd
deden Mirror en Sun de
beste zaken. Ze verkochten res
pectievelijk 600.000 en 860.000
kranten meer dan op een normale
maandag.
De Daily Mail pakte uit met een
stijging van een onwaarschijnlij
ke 39 procent, ofwel 740.000
kranten extra. De krant publi
ceerde exclusieve herinneringen
van royal reporter Richard Kay,
persoonlijk bevriend met de prin
ses en haar belangrijkste spreek
buis in de tabloids. Kay is een
van de genodigden bij Diana's
uitvaartdienst in Westminster
Abbey, aanstaande zaterdag.
Nick Fullaghar, hoofd public re
lations van de Mirror Group, zegt
dat er altijd een verschil is tussen
wat tabloidlezers zeggen en wat
ze doen. „We hebben wel wat bo
ze telefoontjes gehad, maar de
cijfers bewijzen dat we het goed
doen. De mensen kopen de krant
omdat het een blijvende herinne
ring is aan een bijzonder evene
ment".
Wie zou verwachten dat de
Klachten Commissie van de Brit
se Pers is overstelpt met klachten
komt eveneens bedrogen uit. „We
hebben tot nu toe 45 bezwaren
geregistreerd", zegt Commissie
lid Laura Perito. „Algemene
klachten over het gebrek aan te
rughoudendheid van de media
meestal. En in het bijzonder over
één foto van de beide prinsen in
een auto, op weg naar de kerk.
Dat er zo weinig klachten kwa
men heeft ons wel wat verbaasd".
Ter vergelijking: de xenofobe
stemmingmakerij van de tabloids
tegen tegenstanders van het Brit
se voetbalelftal op de EK'96 leid
de tot 300 officiële klachten.
„Misschien dat er nog meer
klachten komen. Mensen verke
ren nu in rouwstemming en dan
ga je geen boze brieven schrijven.
Maar we denken ook dat de ont
hullingen over de chauffeur de
focus van de tabloids af heeft ge
haald", aldus Perito.
Alle Britse kwaliteitskranten
blijken de laatste maand papa
razzi vakantiefoto's te hebben
gebruikt van Di en Dodi.
Ook bloemenhandelaren, boek
winkeliers en souvenirverkopers
in Londen kunnen de vraag naar
Diana-artikelen maar nauwelijks
bijbenen. Veel mensen die hun
leedwezen komen betuigen kopen
de kaarten om een boodschap op
te schrijven voor bij de bloemen
die zij neerleggen.
Van artikelen die speciaal ter ge
legenheid van Diana's dood wor
den aangeboden is nog geen spra
ke geweest.
De Engelse tabloids worden
gespeld deze dagen, foto reuter
Boor Bob van Huët
Londen - Wegens de enor
me verwachte publieke be
langstelling is gisteren als
nog besloten het Londense
deel van de uitvaartroute
voor Diana te verlengen.
let stoffelijk overschot van de
;es zal morgenavond worden
overgebracht naar Kensington
Palace, waar ze woonde. Vandaar
zal de kist op zaterdagochtend,
via de oorspronkelijke route
s St. James Palace, naar
Westminster Abbey worden ge
bracht. Het rouwparcours is
daarmee meer dan verdubbeld
tot zo'n vijf kilometer. Inmiddels
worden twee tot zes miljoen be
langstellenden verwacht. Ge
sproken wordt over rijen van
honderd man dik.
De Britse koninklijke familie
t - vier dagen na het dodelij
ke ongeluk van prinses Diana -
het zwijgen doorbroken en indi
rect gereageerd op kritiek dat
men de dood van de geliefde
prinses zeer afstandelijk en
plichtmatig leek te benaderen.
„De gehele koninklijke familie en
in het bijzonder de' prinsen Harry
en Willam putten steun uit het
overweldigende publieke mede
leven. Ze zijn diep geraakt en
dankbaar dat het publiek him
verlies en droevenis wil delen",
zo liet de woordvoerster van
prins Charles weten.
De prinsen William en Harry, die
nu nog op kasteel Balmoral ver
blijven, zullen morgen met hun
vader vanuit Aberdeen naar Lon
den vliegen. Ze gaan dan naar het
St. James's Palace waar het stof
felijk overschot van Diana ligt
Op aflerlei manieren, geven, ipen-sen uiting aan hun geyoel van betrokkenheid bij prinses Diana. Kunstenaars tekenen overal in druk
ke winkelstraten in Londen portretten van de uiterst populaire Princess of Wales die afgelopen zondag verongelukte in Parijs.
foto reuter
opgebaard dat 's avonds naar
Kensington wordt overgebracht.
De prinsen zullen de nacht in het
St. James paleis doorbrengen.
Koningin Elizabeth, prins Philip
en de Koningin-Moeder reizen
pas vrijdagnacht per koninklijke
trein naar Londen en zullen daar
zaterdagochtend arriveren.
William
Naar verluidt zou Diana's oudste
zoon, prins William (15), toch
achter de kist lopen tijdens de
lange rouwprocessie naar West
minster Abbey. Prins Charles zou
het volledig aan de jongen heb
ben overgelaten dit al of niet te
doen. De trieste tocht van de
prins zal worden gevolgd door
een miljard televisiekijkers, zo
wordt verwacht.
Behalve de plotselinge verklaring
van Charles' woordvoerder en de
verlengde uitvaartroute kwamen
er gisterochtend ook weer meer
condoleanceboeken in het St. Ja
mes Paleis. Daar kunnen nu 45
registers worden getekend. Aan
het begin van de week was er veel
kritiek omdat er slechts vijf boe
ken lagen wat tot enorme wacht
tijden leidde voor de duizenden
die Diana een laatste groet wil
den brengen.
Paleisvoorlichters getroosten
zich veel moeite het ontbreken
van een vlag op Buckingham
Palace uit te leggen. Formeel mag
daar alleen het koninklijke vaan
del wapperen, en uitsluitend als
de koningin 'ter residentie' is.
Het vaandel wordt nooit halfstok
gevlagd omdat het de continuïteit
van de Britse monarchie symboli
seert. Dat de kale mast nu kil
pijnlijk afsteekt tegen de honder
den vlaggen op andere openbare
gebouwen is ongelukkig maar
onvermijdelijk, aldus de paleis
woordvoerder.
Protocol
Het protocol en het uitzonderlij
ke karakter van de plechtigheid
maakt dat er uiteindelijk weinig
buitenlandse hoogwaardigheids
bekleders in Londen zullen zijn.
Wie het Huis van Oranje verte
genwoordigt is niet bekend. Het
kabinet wacht nog op een uitno
diging van Buckingham Palace.
Het is niet uitgesloten dat Neder
land geen officiële uitnodiging
ontvangt. Het zou de persoonlijke
wens van Lady Di zijn dat vooral
mensen met wie ze een persoon
lijke band had de uitvaartdienst
bijwonen. De zondag omgekomen
Princess of Wales heeft Neder
land nooit bezocht en er zijn geen
nauwe banden tussen het Britse
en Nederlandse koningshuis.
Het ligt niet voor de hand dat ko
ningin Beatrix zelf de uitvaart
dienst zal bijwonen omdat het
niet om een staatsbegrafenis
gaat. Niet uitgesloten is dat prins
Willem-Alexander in haar plaats
gaat.
*Een 27 ton zware klok wordt in een gouden koepel gehesen.
Door Wierd Duk
Moskou - Het terrein rond de herbouw
de kathedraal Christus de Verlosser in
het centrum van Moskou is gisteren offi
cieel voor het publiek opengesteld.
President Boris Jeltsin en de Russisch ortho
doxe patriarch Aleksej II leidden de plech
tigheid. Volgens de kerkleiding moet de
reusachtige kerk, die in 1939 op last van Jo-
zef Stalin werd neergehaald, een ontmoe
tingsplaats worden voor honderdduizenden
Pelgrims die hier, net als vroeger, God willen
eren.
de kathedraal, waarvan de gouden koe-
Pels honderd meter boven de rivier de Mosk
va uittorenen, werden al sinds enkele tijd
diensten
en concerten gehouden,
e opening van het religieuze complex, op
een steenworp van het Kremlin, is onderdeel
van de feestelijkheden rond het 850-jarig be
staan van Moskou. Het hoogtepunt van die
festiviteiten, waar onder meer internatio
naal bekende artiesten als Jean-Michel Jar
re, Luciano Pavarotti en de pianist Jevgeni
Kissin aan bijdragen, is komend weekeinde.
De kathedraal, die de nederlaag van het Na
poleontische leger in 1812 moest herdenken,
werd pas in 1893 opgeleverd. De bouw had
decennia geduurd. Stalin wilde in de jaren
'30 op de plek een immens, 415 meter hoog
Paleis voor de Sovjets laten herrijzen met als
top een zeventig meter hoog standbeeld van
Lenin. Maar nadat de kerk was neergehaald
bleek de grond ter plekke te drassig voor
zo'n ambitieus project. De ontwerpen voor
het paleis verdwenen in de kast en in de
bouwput werd een openluchtzwembad aan-
Voor burgemeester Loezjkov illustreert de
foto reuter
reconstructie van de kathedraal Ruslands te
rugkeer naar haar 1000 jaar oude orthodoxe
wortels. Hoewel weinigen geloofden dat het
gebouw op tijd af zou komen, zijn 3500
bouwvakkers er toch in geslaagd de kathe
draal in sneltreinvaart af te bouwen. De eer
ste steen werd in januari 1995 gelegd.
De financiering voor het patriottisch-reli-
gieuze project is, volgens de autoriteiten,
deels via particuliere fondsen rondgekomen.
Enkele miljoenen Moskovieten zouden via
collectes aan de herbouw hebben bijgedra
gen. De bulk van de honderden miljoenen
guldens die nodig waren om de kosten te
dekken, is echter opgehoest door banken en
grote bedrijven. Coca Cola gaf honderddui
zend dollar voor de voortgang van het pro
ject en de Russische Stolychni Spaarbank
doneerde vijfhonderdduizend dollar om het
goud voor de koepels te betalen.
Phnom Penh (rtr/afp) - Een passagiersvliegtuig van Vietnam
Airlines met zestig passagiers en zes bemanningsleden aan
boord is gisteren neergestort in een rijstveld bij de internatio
nale luchthaven Pochentong, tien kilometer van de Cambod
jaanse hoofdstad Phnom Penh.
Bij het ongeluk kwamen 65 inzit
tenden om het leven. Vier passa
giers, twee kinderen en twee
mannen, werden levend uit de
wrakstukken gehaald, maar bei
de mannen en een kind overleden
later in een ziekenhuis aan hun
verwondingen. Alleen een jonge
tje van twee of drie jaar heeft het
ongeluk overleefd.
Ooggetuigen meldden dat er op
de plek des onheils is geplunderd.
De lijken werden ontdaan van
geld, juwelen en paspoorten.
Een Vietnamese luchtvaartfunc
tionaris in Hanoi zei dat de mees
te inzittenden aan boord van de
Toepolev-134 buitenlanders zijn,
onder wie Zuid-Koreanen, Au
straliërs, Japanners, Amerikanen
en Canadezen. Ook zouden er ne
gentien Taiwanezen in het toestel
hebben gezeten.
Het is niet duidelijk of het onge
luk is te wijten aan het slechte
weer.
Door Wilko Voordouw
Parijs - Geruchten over een
op handen zijnd huwelijk
tussen Prinses Diana en
Dodi Al-Fayed lokten za
terdag tientallen paparazzi
naar het Parijse Ritz-hotel.
De fotografen waren daar
in opdracht van de Britse
roddelpers, om de eerste fo
to's te maken die de artike
len over het voorgenomen
huwelijk moesten illustre
ren.
Dat stelt Zaffer Akdoganli
van het Franse fotopersbureau
Sipa.
Namens Sipa had fotograaf
Nicolas Arsov voor de deur
van het hotel postgevat. Arsov
werd dinsdag, net als vijf an
dere collega's en een motorpi
loot, aangeklaagd wegens
doodslag, het toebrengen van
ernstig lichamelijk letsel en
het niet verlenen van hulp aan
mensen in levensgevaar. De
Parijse rechter-commissaris
Hervé Stephan gaat nu verder
onderzoeken of de fotografen
direct de oorzaak zijn van het
ongeluk en of ze de hulpverle
ning hebben belemmerd.
De Britse boulevardpers had
zaterdag het bericht van de
huwelijksplannen vernomen.
Een lid van de familie Al-Fay
ed liet zich ontvallen dat Dia
na eiïDodi al eind september,
begin oktober wilden trou
wen. Diana zou enkele dagen
daarvoor in Lahore tegen een
imam hebben gezegd dat zij
zich tot de Islam wilde beke
ren. Die twee gegevens waren
voor de Engelse bladen vol
doende om gespecialiseerde
fotopersbureaus in te schake
len en de jacht te openen. Er
waren natuurlijk al foto's van
het paar. Maar dit nieuws ver
eiste volgens de Londense
hoofdredacteuren een nieuwe
serie foto's om het prille geluk
in beeld te brengen.
De achtervolgende fotografen
moesten, net als de Mercedes
met Dodi en Diana aan boord,
zaterdagnacht na enkele hon
derden meters stoppen voor
het rode licht op de place de la
Concorde. Chauffeur Henri
Paul (die eveneens zaterdag
wordt begraven) besloot niet
te wachten op groen, en
scheurde weg.
Een fotograaf die zich in de
val gelokt voelt is Jacques
Langevin. De Sygma-foto-
graaf heeft diverse prijzen ge
wonnen, onder meer met zijn
werk over de onderdrukking
van de Chinese studentenop
stand op het Tien An Men-
plein. Langevin had zaterdag
avond wachtdienst, en was
dus oppiepbaar. Hij at bij
vrienden in Boulogne, toen hij
werd gewaarschuwd dat Lady
Di in het Ritz was. „Ik had er
niet zoveel zin in, dus bleef
hangen. Maar een vriend haal
de mij over om toch te gaan."
Langevin maakte enkele foto's
op het moment dat Dodi en
Diana het Ritz verlieten. „Ik
haalde mijn auto op, en ging
weer terug naar mijn diner."
Maar onderweg - tien minuten
tot een kwartier na het onge
luk - stuitte hij op de veronge
lukte auto. De politie was er
al, en zijn collega's die hij eer
der bij het Ritz had gezien
maakten hun foto's. De Syg-
ma-fotograaf schoot daarop -t s
van achter een politie-afzet-
ting, op ongeveer 15 meter af-rn
stand - enkele foto's en werd
aangehouden. Ook hij is aan
geklaagd. „Ik begrijp er niets
van", aldus Langevin.
De foto's, die direct na het on
geluk door Franse paparazzi
waren gemaakt die niet door
de politie werden aangehou-
den, zijn gedurende omstreeks
vijf uur te koop geweest. Dat
bevestigde gisteren Laurent.
Sola, directeur van het Parijse
fotopersbureau L.S. Diffu
sion.
„Ik krijg nog altijd telefoon
tjes vanmedia uit heel de we-rw
reld die de foto's willen ko
pen", bevestigt hij.
Direct na het ongeval namen
twee fotografen in opdracht
van Sola foto's, die tot het mo
ment dat officieel bekend'
werd dat Diana was overle-ir:
den, 'in de verkoop' waren.
„Toen ik hoorde dat de prinses
dood was, heb ik meteen de
verkoop gestaakt. Overigens
hebben de media, die de pren
ten per telefoon hadden ge
kocht, de foto's niet gekregen.
We hadden nog niet geleverd.
Een Engelse krant bood 1 mil
joen pond, een Amerikaanse
had er 150.000 dollar voor
over", zo vertelt Sola. „Het
zijn dezelfde titels die nu om-
het hardst gillen dat ze zulke
foto's nooit zullen publice
ren", smaalt hij.
De familie van de chauffeur
van de auto waarin prinses
Diana verongelukte wil dat er
een nieuw bloedonderzoek
wordt gedaan om het alcohol
gehalte vast te stellen. De ad
vocaat van de familie zei tegen
de BBC dat de familie er niets
van gelooft dat Henri Paul on
der invloed achter het stuur
zat.
Nairobi/Moroni (afp/rtr) - Het leger van de Afrikaanse Como-
ren-archipel is gisteren opgetreden tegen het afvallige eiland
Anjouan. De regering liet enkele honderden soldaten op het ei
land in de Indische Oceaan afzetten om aan het afscheidings-
streven een einde te maken.
De autoriteiten negeerden de in
ternationale oproepen om van de
invasie af te zien.
De inwoners van Anjouan over
wegen volledige onafhankelijk
heid, grotere zelfstandigheid of
aansluiting bij de voormalige ko
loniale machthebber Frankrijk.
Na maanden van burgerlijke on
gehoorzaamheid en rellen namen
opstandige politici begin augustus
de macht' over. Zij verklaarden
zich bereid hun eiland tot de dood
te verdedigen.
Met de troepenmacht wil de cen
trale regering de orde herstellen,
aldus een zegsman. De militairen
moesten de strategische punten
onder hun controle brengen,
waaronder de hoofdstad Mutsa-
mudu, het vliegveld en de tweede
stad Domoni.
Het is onduidelijk of de Comorese
troepen geweld gebruikten. Het
Rode Kruis meldde gisterochtend
dat er geschoten werd in Mutsa-
mudu, maar een woordvoerder
van de Comorese president Moha-
med Taki Abdoulkarim zei later
dat er geen schot is gelost. De si
tuatie is onduidelijk omdat de re
gering alle verbindingen tussen
Anjouan en de buitenwereld liet
verbreken.
De speciale gezant van de Organi
satie van Afrikaanse Eenheid
(OAE), P. Yéré, had de autoritei
ten in de Comorese hoofdstad
Moroni dinsdag opgeroepen af te
zien van een invasie. Parijs sloot
zich daarbij aan.
Het is al geruime tijd onrustig op
het arme en overbevolkte An
jouan. Veel bewoners wijken uit
Invasie Comorese troepen
50 km rr"
t
Grande Comore
i' t
200 km
Aldabr
COMOREN
F- Grande Comotg
ir» ii§ian
Hahay
MORONI
Twee marineschepen
woensdag geland met ca.
300 mariniers aan boord
anp
naar Mayotte, een eiland van de
Comoren dat per referendum de
onafhankelijkheid in 1975 afwees
en nog steeds bij Frankrijk hoort.
Behalve Anjouan riep ook het
kleinere Mohéli de onafhankelijk
heid uit. Parijs wil de eilanden
niet terug. Het Franse ministerie
van Buitenlandse Zaken riep de
partijen op om op vreedzame ma
nier een oplossing voor het con
flict te zoeken.
