Sombere levensweg met positief einde
D2
nst
S:
hniek
IDS
Satire over radio- en literatuurbedrijf van Joost Zwagerman
Janneke tussen
de Peelwerkers
KINDERBOEKEN
Moordenaar
van zeven
meisjes
DESTEM
KEN
D3
Radioval
Roman
Droste-effect
Bommelding
Zuiver
Algemeenheden
R 1997
ival -'s avonds in de
it Nuenense tijd - da.
rsten, Reynders, Lans-
okhoek/potsculpturen
1996 - di t/m zo 13.00-
chouten en Pauk Don-
a 13.00-18.00 uur (t/m
Roberto Otero met Pi-
ssip. - di t/m vr 10.00-
Fauna op doek - wo
t/m 26 sep)
rken, Antonietta Pee-
Pt)
ische en Zeeuwse
zo tot 17.30 uur, do
en/olie, Arjen Baker-
sep)
park 18 - Egotectuur-
museum (t/m 7 sept) -
Guernico (t/m 8 sept) -
sept) - Bruce Nauman -
kt) - Paul Beekman (t/m
- European Art Quilts -
ag 12.00-17.00 uur (van
rostructuren - di t/m zo
nna Pieterman/Magda
Peter van der Linden,
t/m za 11.00-18.00 uur
Toorop/ Gerrit Rietveld/
-17.00 uur, avondopen-
kunstenaars aangeslo-
eregeld met Beeldrecht
nd met reproductie van
emen.
schijn van belang-
objecten van Fran-
Goor.ziin. daar een
van. Een van haar
ft ze genoemd Lapis
steen van geleerd-
ien een schitterend
opengeklapte kist.
tste bergruimte ligt
tuk graniet met de
pis sapientium. In
zijn kleine glazen
evestigd, geschikt
atoriumgebruik, en
essen waarin een
aveerd (of geschil-
ziet er helemaal af
ets aan de orde wat
voor veel eigentijds
werk geldt. Veel
dit moment is cere-
tarakter. Het denken
e dus ook de vorm is
(rijker bron voor het
rschap dan de intuï-
_>1 beeldende kunst is
nen persoonlijke, het
e en emotionele ver-
Tet verstand en de
beheersing zijn al
tng belangrijker dan
geest van de eigen-
Idende kunst, en de
kunst maakt daarop
ndering.
d om dat in beeld te
Wat ook duidelijk is,
ppervlakkigheid van
kunst. Een in dit ge-
bijna klassieke schil-
nke Roder is daarop
ige uitzondering. Het
Eelco Brand ook,
wisten we al langer.
lij de NBKS, Reigerstraat
Tot 8 september dage
tot 5 uur.
religieus. Hij tekent op
jze gesloten werelden
nderdeel wordt getoond
orstellingen zijn vrijwel
an karakter. Ze drukken
iaal uit dat de vorm on-
at is een elementair ver-
ng, in het algemeen ge~
rse kunst. Bij veel hout-
;t, nodig om ook met het
ruien verstaan wat he
en neiging naar abstrac-
enselijk lichaam getoon
itekend van het lichaa®
kleur. Die kleuren zijn
at hier om houtsnedes i»
ende kleuren, allem®3
>aar en betekenisvol. Die
g is in het geval van Mu*
imd is het dat de oplag
ld wordt.
evindt zich aan de Marfceodaal
Oegandese kunst is te zien
g t/m zondag van 2 tot 6 uu
DINSDAG 2 SEPTEMBER 1997
Schrijver
spiegelwereld
floor Johan Diepstraten
Een vaste plek aan de toog van
liet literaire café is er voor Ot-
to Vallei, de hoofdpersoon van
de nieuwe roman Chaos en Ru
moer van Joost Zwagerman,
niet weggelegd. Zelfs de status
'zuipschrijver' bereikt hij
niet. Dat had hij wel jammer
want die cafés mo
er dan uitzien als 'misera
bele spelonken', er werd wél
druk gelobbyd en genetwerkt.
Dat is precies wat de mislukte
schrijver Vallei nodig heeft.
Het heeft allemaal geen zin meer.
Otto Vallei had zich zes maanden
opgesloten op zijn werkkamer om
aan een nieuwe roman te werken,
naar hij krijgt geen regel op pa
lier. Verwonderlijk is het dus
niet dat hij naar zijn uitgever Ar-
noud Zegel stapt om het einde
van zijn schrijversloopbaan aan
De baas van uitge
verij Orakel is er niet echt rouwig
want hij zit al met drie on
verkoopbare boeken van hem op
gescheept. Aan het begin van de
roman is het over met Otto Vallei.
Het writer's block, dé schrijvers
kwaal bij uitstek, heeft definitief
toegeslagen.
Het is een fraai begin van een ro
man die een vrolijke satire is over
het literatuurbedrijf. Net als
Geerten Meijsing in De grachten-
priel kiest Joost Zwagerman
vooreen teleurgestelde hoofdper
soon met een scherp oog voor de
uitwassen van het boekenvak.
Het uitgeversduo Arnoud Zegel
en Wout Rookershoofd denkt al-
in communicatie- en marke
strategieën, de rondbanje-
rende critici zijn prachtige
drankorgels, de collega-schrij
vers deugen ook al niet. De ka
rakteriseringen mogen wat voor
spelbaar zijn, er worden ook be-
hartenswaardige zaken aange
roerd over de malligheden van
het boekenbedrijf. In Chaos en
Rumoer hekelt Zwagerman het
complete circus, maar hij wil
méér.
Als voormalig medewerker van
het culturele Vara-radiopro-
gramma Ophef en Vertier kent hij
de ins en outs van het radiovak.
De andere verhaallijn voor de ro
man Chaos en Rumoer had Zwa
german voor het oprapen. Pal na
dat Otto Vallei het schrijverschap
vaarwel heeft gezegd, wordt hij
gevraagd als co-presentator van
het radioprogramma waaraan de
titel van de roman is ontleend.
Otto Vallei doorstaat wat iedere
programmamaker in het begin
meemaakt.
Voor Zwagerman was dit een uit
gelezen kans om de wereld van
het zorgenkindje radio te be
schrijven. De kletscultuur tijdens
de vergaderingen, de oppervlak
kige manier waarop interviewers
zich voorbereiden, de zin en on
zin van het métier. Meer nog dan
over het literatuurbedrijf laat
Zwagerman zien hoe marginaal
deze bedrijfstak op Radio 5 func
tioneert.
Met deze twee verhaallijnen is al
een aardige roman te compone
ren, en menig auteur zou ermee
volstaan. Chaos en Rumoer zou
dan één van de vele boeken zijn
waarmee Otto Vallei wekelijks
wordt geconfronteerd. 'De ver
plichte kost, het leesvoer dat hem
werd voorgezet en dat gaande
weg de vorm dreigde aan te ne
men van een dikke, zware woord-
prop, die maar niet verteerd wil
de worden. Binnen de korste ke
ren leed hij aan literaire indiges
tie. De boeken en bundels en
bloemlezingen: hij vrat ze op en
scheet ze uit, met Chaos en Ru
moer als purgeermiddel.'
Halverwege dreigt Chaos en Ru
moer een middelmatige roman te
zijn - de uitwassen zijn beschre
ven, de satire is compleet -, maar
dan komt de verrassende omme
keer. Al het voorafgaande wordt
in een ander licht geplaatst door
een zeer geslaagde literaire truc.
De roman blijkt namelijk niet de
lotgevallen van Otto Vallei te be
schrijven, maar iets anders.
Aan het begin speelt Otto Vallei
even met de gedachte een boek te
schijven over een schrijver die
maar niet aan schrijven toekomt.
Maar dat was al zo ontmoedigend
vaak gedaan. Het werd boven
dien door oudere schrijvers
scherp afgeraden om het vak zelf
tot onderwerp te maken, afgera
den door 'eerbiedwaardige litera
toren die het konden weten om
dat ze zich er zélf aan hadden be
zondigd'. Dan ziet Vallei in de
aanbiedingsfolder van zijn uitge
verij dat de succesvolle schrijver
Ed Waterland, ooit de minnaar
van zijn vrouw, zijn onderwerp
van de schrijfkramp heeft gepikt
om er furore mee te maken.
Als het boek van Waterland is
verschenen, zijn de rollen volle
dig omgedraaid. In die roman be
schrijft de man aan wie Vallei
zo'n hekel heeft precies zijn le
ven.
Het gaat over een mislukt schrij
ver die uit armoede bij de radio
gaat werken en alles meemaakt
wat Vallei iedere dag ervaart. De
redactie van het radioprogramma
wil in eerste instantie niets meer
met Vallei te maken hebben - hij
is de bron -, maar het meest
merkwaardige is dat in de roman
van Waterman al staat beschre
ven wat er nog gaat gebeuren.
De roman van Waterland is in
feite de roman Chaos en Rumoer,
Joost Zwagerman
maar dat is onmogelijk. Het lite
raire procédé dat Zwagerman
toepast is een spel van verbeel
ding en werkelijkheid waarin
niets meer is zoals alles zich
voordoet.
Het doet denken aan Hoogste tijd
van Mulisch dat eveneens is ge
baseerd op een soort Droste-ef
fect. Bij Zwagermamgaat het niet
over een toneelstuk in een toneel
stuk met een onwaarschijnlijke
sprong naar het verleden, maar
over een boek in een boek dat nog
geschreven moet worden. Maar
dat heeft de lezer nu juist in han
den.
Dit lijkt niet alleen ingewikkeld,
het is het nog ook. Op de laatste
pagina's trekt Zwagerman alles
recht en dan pas blijkt de con
structie glashelder te zijn.
De apotheose van de roman is ge
baseerd op de toekenning van de
laatste AKO-Literatuurprijs aan
Frits van Oostrom. Onbedoeld is
Otto Vallei verantwoordelijk
voor de bommelding waardoor de
"oor Marjan Mes
"et haar roman De stem van je
tart bereikte de Italiaanse
schrijfster Susanna Tamaro vijf
taljoen lezers over de hele we-
>rid. Het niets ontziende zelfon-
van een bejaarde vrouw,
11 de vorm van openhartige brie-
aan haar kleindochter in
rika, sprak blijkbaar tot de
harten van veel mensen (vooral
wouwen, vermoed ik) uit alle
Mogelijke culturen.
grootmoeder beschrijft alle
Sebeurtenissen uit haar leven
meedogenloos eerlijk; haar onbe-
wedigende huwelijk, haar over-
tpel, de moeilijke verhouding met
baar dochter die daaruit voort-
wam en de dood van die doch-
er Op die manier wil ze haar
hemkind, dat ze kwijt is geraakt,
duidelijk maken dat de dingen bij
naam genoemd moeten wor-
wil je naar de stem van je
-art kunnen luisteren,
als in haar succesvolle ont-
isroman stelt Susanna
Jam:
®aro in haar nieuwste boek,
mundi, de grote metafysi-
levensvragen aan de orde.
e' is de zoektocht van een be-
maar niet succesvolle
,,tajver, Walter, naar de inner-
Ie rust, die hij uiteindelijk - na
ontmoeting met een klooster
ster - zaj vinden. Hetzelfde
erna dus eigenlijk weer als in
c«fem van je hart.
aar dit nieuwe boek is nog veel
e® een ideeënroman en Walter
5 reel extremere figuur dan de
«moeder uit Tamaro's best-
ia f' Van zichzelf al onaange-
to en ongeschikt voor het 'nor-
ale ievgh hepft Walter ook nog
de extra ballast van een moeilijke
jeugd met een haatdragende va
der. De man heeft als partizaan
'voor een betere wereld gestre
den', zoals de gelovige moeder
maar steeds herhaalt. Zijn oor
logservaringen hebben hem ech
ter vernietigd. 'Hij verbrijzelt
borden en stoelen om niet het
hoofd van zijn vrouw en zoon te
verbrijzelen', schrijft Tamaro
zonder omhaal.
Tamaro heeft de gave om zulke
hartverscheurende dingen zuiver
en beknopt weer te geven: 'In ons
huis lag een bom die nog niet ont
ploft was. Hij lag begraven onder
tonnen afval. Dat afval waren de
woorden die niet gezegd waren.'
Maar vaker ligt in deze nieuwe
roman het accent op nogal plech
tige, weinig originele bespiege
lingen over geloof, politiek en de
zin van het leven.
Als Walter in een afkickcentrum
voor alcoholisten van een psy
chiatrische inrichting wordt op
genomen, onmoet hij de Nietz-
sche-achtige figuur Andreas, die
hem bestookt met zijn arroante
ideeën over het mensdom. Dat is
volgens hem opgebouwd als een
piramide, waarvan de top bestaat
uit mensen met een hoog bewust-
zijnspeil, zoals hijzelf. Super
mensen, waarbij de rest vergele
ken dom en dierlijk is.
Walter voelt zich sterk aange
trokken tot Andreas omdat hij
zijn eigen buitensporige overge
voeligheid en eenzaamheid her
kent in diens woorden. De twee
'gestoorde' jongemannen hebben
- met een vader die in het verzet
Susanna Tamaro
zat - dezelfde achtergrond. Onge
twijfeld zijn zij bedoeld als de af
splitsing van een en dezelfde per
soon. Beiden worstelen met het
conflict tussen gevoel en verstand
en met de onmacht om zich te
voegen naar de maatschappelijke
orde. Andreas wil de wereld met
daden veranderen, Walter is de
kunstenaar. Na hun verblijf in
het gesticht zullen ze elkaar nooit
meer zien, maar elkaar wel altijd
blijven gedenken.
Andreas' erkenning van zijn bui
tengewone schrijftalent geeft
Walter de moed om in Rome als
FOTO MARCO DELOGU
schrijver te gaan leven. Zijn ont
moetingen met bekende televisie-
en filmregisseurs leveren hem
wel werk op, maar in zijn behoef
te om eindelijk van de uitzichtlo
ze armoede bevrijd te zijn, levert
hij zich uit aan aan commerciële
opportunisten en is hij gedwon
gen om onoprecht te zijn. Van
zijn (blijkbaar geniale) roman
Het leven in vlammen worden
maar enkele exemplaren ver
kocht.
De ontmoeting met een aantrek
kelijke (getrouwde) vrouw die
zijn boek wel heeft gelezen en er
Door Johan Diepstraten
Hoe waarschijnlijk is het dat een
beginnend aanklager bewijsma
teriaal wegmoffelt? Heel Enge
land gelooft dat de vrachtwagen
chauffeur Trevor Speakman
schuldig is aan de moord op ze
ven meisjes. Een jonge, ambitieu
ze aanklager stopt een ontlasten
de getuigenis bij het ongebruikte
bewijsmateriaal om zijn carriere
niet in gevaar te brengen. Het is
het enige zwakke moment van
schrijver Rankin Davis in de
thriller Misbruik van recht.
Het is even slikken, want het is
ondenkbaar dat een onafhanke
lijke aanklager de zaak oplicht,
terwijl hij de harde bewijzen in
handen heeft: het gevonden haar-
monster bij het gevonden dode
meisje komt niet overeen met dat
van de verdachte. De lezer weet
al na vijftig pagina's dat Speak
man onschuldig is en ook in wel
ke computerbestanden de verde
digers moeten gaan speuren om
de verdachte vrij te krijgen. Het
duurt ruim driehonderd pagina's
voordat het complot tegen de
vrachtwagenchauffeur ontrafeld
is.
Er zitten nog enkele minieme on
waarschijnlijkheden in het ver
haal, maar dat neemt niet weg
dat Misbruik van recht beter is
dan de doorsnee thriller. De ma
nier waarop de vrachtwagen
chauffeur erin geluisd wordt, is
een verrassende vondst. Het com
plot zit geraffineerd in elkaar,
maar net niet geraffinneerd ge
noeg om de twee jonge advocaten
Leone Stern en Toby Sloane te
misleiden. Dat iemand van de
rechterlijke macht een dubieuze
rol speelt, zorgt voor genoeg
spanning.
De eigenlijke hoofdpersoon is de
rechtbanktekenaar Jack Forth
die gekweld wordt door nacht
merries. Ooit, in een ver verleden,
heeft hij als tienjarige een moord
zien plegen, maar dat heeft hij
verdrongen. Hij wordt gekweld
door nachtmerries die te maken
hebben met verdrinkingen. De
moordenaar van de zeven meisjes
brengt zijn slachtoffers eveneens
door verdrinking om het leven.
Als Jack Forth voor zijn krant
een tekening moet maken van de
verdachte vrachtwagenchauf
feur, verschijnt er op papier een
portret van hemzelf.
Lang houdt Rankin Davis ver
borgen wat er met de tekenaar
aan de hand is en suggereert zelfs
even dat Forth schizofreen
Uiteindelijk blijkt dat de teke
naar wel een relatie heeft met dfe
echte moordenaar, wat veel van
de overdadige water-symboliek
verklaart. Haast vanzelfsprekend
is het dat Forth via gesprekken
met de psychiater terug moet
naar de verdrongen gebeurtenis,
en pas dan weet hij wie de echte
schuldige is. Het lijkt, zo naver-^
teld, een wat simpel gegeven;;'
maar in de roman klinkt het
overtuigend.
De speurtocht van Forth naar
zijn eigen verleden en de ontmas
kering van de moordenaar, is de
ene verhaallijn. Parallel hieradh'
beschrijft Rankin Davis het on
derzoek van de twee jonge advo
caten die op alle mogelijke ma
nieren gedwarsboomd worden
door de magistratuur. De finale
speelt zich af aan een meer op;1
Cyprus met veel, heel veel water.
Een aardige thriller.
Rankin Davis: 'Misbruik van recht'.
Uitg. Bzztoh, prijs 39,50.
FOTO BERT NIENHUIS
uitreiking van de Eurobankprijs
in een chaotische toestand veran
dert. In dat wervelende slot
hoofdstuk veegt Zwagerman nog
één keer de vloer aan met de lite-
ratuurbobo's en hij laat zijn
hoofdpersoon een flits van in
zicht krijgen zodat Vallei uit zijn
impasse komt. 'Hij wilde begin
nen,' luidt de laatste regel van de
roman.
In zijn essaybundel In het wild
pleitte Zwagerman voor 'verba
zingwekkende dimensies van de
werkelijkheid'.
Op dit thema zijn in feite al zijn
romans gebaseerd. De subcultuur
kwam aan bod in Gimmick!, hoe
het is om een ander te willen zijn
in Vals licht, de multiraciale on
verkwikkelijkheden in De bui
tenvrouw. De nieuwe roman is de
vierde variant op het basisthema,
met dit verschil dat Zwagerman
de dimensies nu zoekt in de spie
gelingen van feiten en fictie. Het
is een gedurfde onderneming die
goed uitpakt.
Joost Zwagerman: 'Chaos en Rumoer'.
Uitg. Arbeiderspers, prijs 34,90.
veel in heeft herkend, betekent
voor de wereldvreemde Walter
een eerste kennismaking met
emotionaliteit en seksualiteit. Zij
verdwijnt ook weer even snel als
ze gekomen is, waardoor Andreas
opnieuw is overgeleverd aan de
leegte die hem van jongsaf pijnigt
en die mede wordt veroorzaakt
door zijn pogingen om zijn ou
ders te mijden.
Dankzij de ontmoeting met een
non in het klooster, waar ook
Andreas eerder toevlucht zocht,
krijgt de extreem sombere le
vensgang van Walter toch een se
rene, positieve wending. Hoewel
Anima mundi zich blijkbaar voor
een groot deel afspeelt in de jaren
na de Tweede Wereldoorlog mist
de vertelling een realistische her
kenbaarheid en spreekt vooral in
algemeenheden. Het boek werd
in het Nederlands vertaald door
de onvolprezen Rosita Steenbeek.
Susanna Tamaro, in 1957 gebo
ren in Triest waar de Tweede We
reldoorlog diepe wonden sloeg, is
een achternicht van de beroemde
Italiaanse schrijver Italo Svevo.
Meerdere boeken van haar hand
werden bekroond, maar over
haar leven is weinig bekend aan
gezien zij zich afschermt voor de
publiciteit. De belevenissen van
haar mannelijke hoofdpersoon,
Walter, in Rome zijn ongetwijfeld
door haar eigen ervaringen inge
geven, want Tamaro studeerde
daar aan de Filmacademie en
maakte diverse documentaires
voor de Italiaanse televisie.
Susanna Tamaro: 'Anima mundi'. Uitg.
Wereldbibliotheek. Prijs 34,50.
Door Muriel Boll
Het nieuwste boek van Jacques
Vriens is een historisch verhaal
dat zich afspeelt in de uitge
strekte heidevelden en de verra
derlijke moerassen van de Peel
in het begin van deze eeuw. Het
waren vaak nog 'bijna feodale
omstandigheden waarin de
peelwerkers toen leefden. Door
de veenbaas werden ze arm ge
houden, door de pastoor dom.
Ze waren totaal afhankelijk van
hun werkgever; die betaalde en
bepaalde hun loon, die had een
winkel waar de boodschappen
gehaald moesten worden, en zo
hield hij het circuit mooi geslo
ten. Wie het er voor over had om
een paar uur naar een ander
dorp te lopen voor goedkopere
boodschappen, werd ontslagen
als dat ontdekt werd. Dan
moest je ook gelijk je huis uit,
want dat was eigendom van de
baas.
Wie ziek was, geen turf kon ste
ken, die kreeg geen geld. Dan
werd al gauw een kind het veen
ingestuurd, omdat die centen, al
waren het er n'og zo weinig, niet
gemist konden worden, en op
die manier was de baas verze
kerd van nieuwe werkkrachten.
Wie eenmaal in het veen werk
te, kwam er niet meer uit en
daar legden de meeste turfste
kers zich bij neer. 'Opruiers' die
een vakbond wilden oprichten,
tien uur werken in plaats van
twaalf uur, kregen weinig res
pons. Dat is de achtergrond van
Weg uit de Peel, waarin Janne-
ke Berkvens, een opstandig
meisje van een jaar of twaalf, de
hoofdrol speelt. Janneke heeft
genoeg van het benauwde huis
je, van haar moeder die alweer
een baby in haar buik heeft.
Haar moeder wordt gauw
kwaad. 'Die sakkerjuut de hele
dag door. Lowie heeft ze zelf ge
teld, de vloeken van moeder.
„Om de acht woorden komt er
bij ons moeder een vloek. Ge
middeld," zei hij er nog bij en
Lowie kan het weten, want hij
is goed in rekenen volgens
meester Kanters.' Elke keer als
het Janneke teveel wordt,
vlucht ze naar haar eigen bosje,
een groepje berkebomen waar
niemand haar kan vinden. Maar
op een dag staat daar plotseling
Willem, de zoon van de stroper.
Ze ontdekt dat Willem die door
iedereen gemeden wordt, hele
maal niet zo stom is. Hij weet
veel van het landschap en van
vogels. Willem wordt door ie
dereen gemeden, maar hij laat
zich er niet onder krijgen. Dat is
een lijn waarlangs het verhaal
zich ontwikkelt. Daarbij staat
Janneke centraal tussen haar
ouders en de broers en zusjes.
De tweede lijn laat de onmon
digheid en maatschappelijke
ongelijkheid zien. Janneke wil
naar de mulo wil om later juf te
Tekening van Henk Kneepkens in Weg uit de Peel'.
worden. Als ze dat thuis vertelt,
wordt ze voor kakmadam uitge
maakt. Wat dacht ze wel, ze
moet centen verdienen en moe
der helpen.
Meester Kanters en Jannekes
oudste broer Nard die net als
vader in het veen werkt, staan
achter haar. Janneke ontdekt
tot haar schrik dat die twee bij
een groep horen die een vak
bond wil oprichten. In een an
der dorp werden dergelijke
mensen door de politie zonder
pardon in elkaar geslagen en
door hun baas ontslagen.
Datzelfde overkomt Nard en de
zijnen; Nard en meester Kanters
worden ontslagen en die oneer
lijkheid kan Janneke moeilijk
verdragen. Het wordt voor haar
steeds duidelijker dat ze moet
kiezen: alles laten zoals het is,
en dat betekent een leven in het
veen, of doen wat Willem heeft
gedaan, je eigen weg gaan in de
hoop op een beter leven voor je
zelf en wellicht voor anderen.
Op een nacht, als het land dat
altijd door god vergeten lijkt te
zijn, er vredig bij ligt in de ma
neschijn, maakt Janneke de geit
los. Samen gaan ze op weg,
dwars de Peel door in dezelfde
richting als Willem is gegaan.
Van een eeuwenoud verhaal
over een meisje dat zomaar op
een nacht met haar geit de Peel
in is gelopen, haar geliefde ach
terna, heeft Vriens een heel ei
gen verhaal gemaakt, waarin hij
het landschap en het leven van
de peelwerkers mooi en duide
lijk beschrijft. De armoede van
toen, de macht van de kerk en
hoe de mensen werden uitge
buit.
Ook over die belangrijke onder
werpen schrijft Vriens in
zinnen en dat stoorde mij af en
toe. In langere zinnen laten ge
dachten zich makkelijker uit
spinnen worden, denk ik. Nu
lijkt het soms alsof Jannekes
overpeinzingen te vroeg
worden, waardoor een
ke ontwikkeling van haar op
vattingen te weinig uit de verf
komt.
Haar besluit om weg te gaan
komteen beetje onverhoeds uit
de lucht vallen. Maar Weg uit de
Peel is beslist een boeiend ver
haal, bovendien heb je er wat
aan omdat je het als een blauw
druk kimt gebruiken. Alle kin-J
deren die aan de minkant
het leven opgroeien, moeten net
als Janneke op een gegeven mo
ment kiezen of delen. Vriens
laat zien hoe veerkrachtig kin
deren kunnen zijn en dat soms
juist kinderen die van huis uit
niets meekrijgen de pijnlijkste'
maar ook de beste beslissingen
nemen om vooruit te komen.
Henk Kneepkens maakte aan
gename potloodtekeningen bij
dit verhaal, vooral die van het
wijdse landschap vind ik heel
Jacques Vriens: 'Weg uit de Peel'.
Met tekeningen van
Henk Kneepkens.
Uitg. Van Holkema en Warendorf,
prijs 27,50, vanaf 10 jaar.
1
