Adidas schopt tegen
marktpositie Nike aan
D2
Motor-fabriek weer in voorhoede Amerikaanse bedrijfsleven
I
DE STEM
SURPLUS
Trots
Droom op wielen
Vakbonden
Contract Kluivert
en dure commercial nieuwe
wapens in de strijd
PESTEM
i i i i i
VRIJDAG 8 AUGUSTUS 1997
Harley-Davidson vol
gas terug op markt
i
Door onze correspondent
Bert Ummelen
Van valse bescheidenheid hebben
ze bij Harley-Davidson Inc. geen
last. Grote woorden sieren het
omslag van het laatste jaarver
slag van de motorenbouwer: erf
goed, passie, vrijheid, individua
liteit, levensstijl.
Harley-Davidson is niet zomaar
een merk, maar een icoon, net
zo'n onvervreemdbaar bestand
deel van de Amerikaanse cultuur
als Colt, Cadillac en McDonald's.
In de assemblagefabriek in York,
Pennsylvania, is het speciale van
het product onmiskenbaar. Veel
werkers kunnen, met hun baar
den, bovenarmen als kabeltros-
sen en Sam Acfams-buiken, moei
teloos poseren voor Heli's Angels
of andere motorduivels. Liefheb
bers. Zoveel steekt de bezoeker
trouwens al op als hij het par
keerterrein voor het bedrijf over
steekt. Tientallen motoren, in alle
categorieën en kleuren, staan er
te glimmen. Verreweg de meeste
Harley's.
„We doen er niet moeilijk over als
onze mensen voor een ander merk
kiezen, voor een Yamaha of Ka
wasaki of zo," zegt Stanley Hop-
wood, magazijnmedewerker en
penningmeester van de lokale
vakbond. Maar de exotische na
men komen toch wat stroef uit
zijn keel.
„Ach, wat heet company spirit?,"
relativeert hij. „Je loopt niet de
hele dag te bedenken wat een ze
gen het is dat je hier werkt. Maar
als je op de weg een Harley ziet
rijden, dan zeg je: kijk, een Har
ley, en je bent er stiekem trots op
dat je die mee hebt helpen ma
ken."
Veel had het niet gescheeld of de
'king of the road' was eind jaren
zeventig het museum ingerold.
Letterlijk van de weg gedrukt
door de Japanse concurrentie.
Een geforceerde uitbreiding van
de productie, mogelijk gemaakt
door een fusie in 1969 met de
American Machine and Foundry
Company (AMF), bracht moeilijk
de baas te worden kwaliteitspro
blemen met zich mee. En met een
legende die niet starten wil is het
gauw gebeurd, zeker als er volop
lager geprijsde alternatieven
voorhanden zijn.
In 1981 besloten dertien leden
van het management het sukke
lende bedrijf terug te kopen van
AMF. Terug naar kwaliteit, was
het devies. Nieuwe management-
en productietechnieken, goed
deels van de Japanners afgeke
ken, brachten de onderneming in
korte tijd in de voorhoede van het
Amerikaanse bedrijfsleven.
Maar de Japanners deelden een
nieuwe gevoelige klap uit door te
weigeren hun productie van zwa
re motoren (boven 700 cc) aan te
passen aan de vermindéïde
vraag. In plaats daarvan expor
teerden ze hun overschot naar de
VS. Harley-Davidson klaagde in
1982 met succes bij de Internatio
nale Handelscommissie (IHC) en
verkreeg voor de duur van vijf
jaar bescherming tegen de
'dumppraktijk'. Het bedrijf had
maar drie jaar nodig om zijn lei
dersrol op de thuismarkt voor su-
perzware motoren te heroveren.
Vervolgens zette het de ongebrui
kelijke stap om de IHC te verzoe
ken de beschermende tariefmuur
vervroegd neer te halen. „Een
Amerikaanse success story,"
noemde president Reagan Har
ley-Davidson bij die gelegenheid.
Dat was wat voorbarig, maar in
zijn 94e levensjaar is Harley-Da
vidson ongetwijfeld on the road,
again. Terug op de weg. Een her
nieuwde beursgang, elf jaar gele
den, heeft het kapitaal opgele
verd voor de noodzakelijke diver-
Het instrumentenpaneel van een oude Harley.
sificatie. De positie op de Ameri
kaanse thuismarkt is stukje bij
beetje versterkt, en zowel in Eu
ropa als Japan en Australië groeit
de vraag naar Harley's. Meer dan
ooit is de globale markt het wen
kende perspectief voor de onder
neming.
FOTO DE STEM DICK DE BOER
In het museum naast de fabriek is
de bewogen geschiedenis af te le
zen aan de motoren die er staan
opgesteld. Sinds 1917 is trouw
één exemplaar van elk nieuw mo
del afgestaan voor de historie.
Eerdere modellen zijn aange
kocht, met als pronkstuk een van
de allereerste motorfietsen die de
gebroeders William, Walter en
Arthur Davidson en William
Harley in 1903 in een schuurtje in
Milwaukee in elkaar knutselden.
Het zadel heeft wat geleden,
maar voor de rest ziet hij er nog
puik uit.
Het is een zware tocht geweest
voor de onderneming, met de De
pressie als eerste grote beproe
ving. Naast Harley-Davidson
overleefde alleen Indian, dat in
1953 de poorten zou sluiten. De
expositie verheelt niet dat Har
ley's succesverhaal deels op de
slagvelden van de twee wereld
oorlogen is geschreven. Tijdens
de Tweede Wereldoorlog leverde
Harley 90.000 motoren voor het
Amerikaanse leger.
Het draait in het museum om de
stamboom van het merk, maar de
klandizie wordt niet helemaal
vergeten. Zo valt Elvis Presley's
Techniek en vormgeving doen het
hem uiteindelijk in de wereld van
het particuliere vervoer. Mét de
bijstand van gisse reclamema
kers. In combinatie hebben ze
van Harley-Davidson de Ameri
kaanse Droom op wielen ge
maakt. Een symbool van vrij
heidsdrang en nieuwsgierigheid
naar de horizon. Dat het imago
een zelfkant van asfalt-despera-
do's heeft, lijkt de onderneming
niet echt te deren.
In brochures wordt zekerheids-
vidson achter de rug heeft hele
maal niet Amerikaans. In het ge
roemde Amerikaanse economi
sche model geldt de vakbeweging
op z'n best als een stoorzender,
een rem op het zegenrijke werk
van de marktwetten. Conserva
tieve staatsbestuurderen doet
hun best hun staat de zogenaam
de right to work-status te
praktisch gesproken een krachti
ge anti-vakbewegingsmaatregel.
Maar in het geval van de moto
renfabrikant is de vakbond IA-
MAW (met op de 2600 werkne
mers 2000 leden) juist een motor
van overlevingsdrift gebleken.
Vakbondsman Hopwood vertelt
graag over wat het poldermodel
op de schaal van een Amerikaan
se onderneming genoemd
worden. Dat de bond niet
akkoord ging met een
bevriezing van lonen, maar dele
den ook vroeg trouw te
aan het bedrijf, terwijl dat
veertigurige werkweek meer te
bieden had. „We dachten:
halve opgemerkt dat maar. een
kleine minderheid van motorgek-
keffTSBFHfe 'Wild Ones' (tïtël van laatste wat ons"mag geBêuren,is
de fameuze Marlon Brando-film) dat onze expertise verloren
gerekend kan worden. Maar het
fotowerk dat het jaarverslag 1996
verlucht, toont types die de bui
tenstaander daar toch gemakke
lijk mee associeert. Neem Bew
Gerritzew (op de een of andere
manier is de n een w geworden),
from Arnhem, The Netherlands.
Kale kop, getrimde baard, zware
ketting om de hals, en de gemoe
delijke blik van de Neandertha
ler.
Aan de muntwaarde van het on
benoembaar eigene van het merk,
daar gaat het om, doet het alle
maal niet af: onlangs is een pa
tent op het karakteristieke mo
torgeluid aangevraagd.
Reagan mag het over een 'Ameri
kaanse success story' hebben ge
had, in één opzicht is de strijd op
leven en dood die Harley-Da-
gaat."
Nu is Harley-Davidson in York
weer de grootste werkverschafier
in de county, en, met een
deld uurloon van 16,25 dollar,
één van de drie best betalende.
Niet alleen de Amerikaanse vak
beweging heeft de voorspoed vat
Harley-Davidson Inc. ontdekt als
een argument tegen het idee dat
een sterke vakbeweging onderne
mers berooft van de vrijheid tol
succes. Dezer dagen bezocht de
voorman van de Duitse vakbewe
ging het bedrijf. Op de voet
volgd door camerateams uit
Heimat ging hij tijdens zijn ronde
door het museum even op een ou
de Harley zitten. In het zadel van
een Harley kun je geen vijand vat
vrijheid zijn.
Zondag 17 augustus is er een Harley-
dag op de Grote Markt in Breda.
Op 11 augustus gaat wereld
wijd de nieuwe peperdure re
clamefilm van Adidas in pre
mière. Patrick Kluivert, de
kersverse aanwinst van het
merk met de drie strepen,
speelt niet mee in die miljoe
nenspot. Maar Adidas maakt
met beide reclametroeven wel
duidelijk dat het de strijd met
concurrent Nike wil aangaan.
Door Hans van Alebeek
Al maandenlang ging het gerucht
dat Patrick Kluivert van Nike
naar Adidas zou overstappen.
Maar officieel hield iedereen zijn
mond. Zeker toen Kluivert voor
de zoveelste keer met de politie in
aanraking kwam. Tot vervolging
hebben zijn laatste twee affaires
niet geleid. Nu mag iedereen het
dus weten: de nieuwe spits van
AC Milan, al vanaf zijn 16e onder
contract bij Nike, did it en gaat
voortaan op drie Adidas-strepen
de wei in.
voetbalveld voelde het roem
ruchte merk de hete adem van
Nike in zijn nek. Want plotseling
stapten nationale ploegen als
Oranje en Brazillië over op Nike-
kleding en vlogen er Nike-ballen
en -schoenen door het beeld.
Wie nadere informatie wil omtrent
artikelen in deze bijlage, kan
tijdens kantooruren bellen naar
076-5312344 of 076-5312272.
Schriftelijk reageren kan ook.
Het adres daarvoor is:
De Stem, redactie Surplus,
postbus 3229, 4800 MB Breda.
Eindredactie: Wim van Leest.
Het aantrekken van Kluivert
past in de meer agressieve manier
waarop het Duitse sportmerk -
volgend jaar 50 jaar oud - de
concurrentie met Nike wil aan
gaan. Jarenlang had Adidas op
de sportvelden niets of niemand
te duchten. Totdat het Ameri
kaanse merk Nike zich op de Eu
ropese sportmarkt vertoonde.
Met veel geld en sterren als Mi
chael Jordan en André Agassi
stapte de jeugd massaal over van
drie strepen op één vleugeltje -
het logo van Nike. Ook op het
Maar nu gaat Adidas de strijd
aan met dezelfde wapens waar
mee Nike groot is geworden: ster
ren èn opvallende reclame. Het
resultaat van die combinatie is 11
augustus Europa-breed te aan
schouwen. Nederland krijgt de
première van de spot 'The Diffe
rence' waarschijnlijk een dag
eerder te zien tijdens een recla
meblok rond de wedstrijd Real
Madrid - Ajax die Veronica zon
dag uitzendt. Met deze peperdure
commercial promoot Adidas zijn
nieuwste voetbalschoen, de Pre
dator Traxion. Adidas heeft goed
naar Nike gekeken want het idee
achter de spot - een internatio
naal superelftal - lijkt veel op
het duivel-filmpje waarmee Nike
een paar jaar geleden opzien
baarde. In die reclame - nog met
Kluivert - speelde Nike tegen
een elftal duivels. Adidas laat
zijn wereldelftal - onder wie de
Fransman Zinedine Zidane, de
Italiaan Alessandro del Piero en
Paul Gascoine uit Engeland - in
een futuristisch stadion tegen
zichzelf voetballen. Zwart (mét
de superschoen) tegen rood.
Met dank aan stand-ins en de
computer passeert Desailly zich
zelf, kan Gascoine zijn gekloonde
evenknie een tikje tegen de edele
delen geven en werpt coach
Franz Beckenbauer collega
Beckenbauer een norse blik toe.
En Kluivert? Die ontbreekt want
de opnamen, onder 'choreografie'
van de Duitse international Han-
si Müller, dateren van maart dit
jaar en toen zat de voormalige
Ajax-spits nog bij Nike. De enige
Nederlandse inbreng komt van
Ajax-doelman Edwin van der
Sar die nadrukkelijk in beeld
komt.
Adidas gaat de spot wereldwijd
uitzenden, onder andere ook in
Met dank aan een stand-in en de computer kan Paul Gascoine zijn alter ego een tikje tegen de edele delen geven.
Japan, Zuid-Amerika, China en
Amerika. Met een schuin oog
naar het WK voetbal dat volgend
jaar in Frankrijk wordt gehou
den, heeft Adidas de film zo in el
kaar gestoken dat elk continent
zijn eigen held krijgt. Daarom
mag in Japan de hier totaal onbe
kende voetballer Nanami de win
nende goal scoren terwijl dat bij
de Amerikanen door John Harkes
gebeurt. In Europa is die eer
weggelegd voor Del Piero. r
Kluivert nog snel even laten m*
vallen' ging volgens Adidas eet
niet meer.
NEDERLAND 1
08.32
09.00
09.07
09.34
10.28
11,00
17.04
18.06
18.32
19.02
19.31
20.00
20,22
20.54
21.02
21.55
22.48
journaal
Linda Harrie (herh)
Bestemming Schiphol (herh)
journaal
Get the Picture
Close-up: Robert Houdin (herh
Islam moderniteit
Een koninklijk gezelschap (tc
12.00)
Alles kits met Kissyfur; 17.31 Kir1
deren van de wereld
Growing Pains, comedy
Get the picture. Kennisquiz. Pr«
sentatie: Judith de Bruijn
paradijsvogels, reportage-serie
Wie van de drie?, spelletje
Journaal
Netwerk, actualiteitenrubriek
Weeroverzicht
Het gevoel van...
Coverstory, serie
Brylcream Boulevard, speelfilrr
NEDERLAND 2
13.00
14.00
14.30
14.55
15.20
16.00
16.08
16.14
17.14
17.40
18.00
20.36
21.11
21.40
22.44
23.29
23.32
23.38
Journaal
AC-TV (herh)
Jan en alleman (herh)
Nederland zingt (herh)
Als leven pijn doet (herh). Aart
sl.: Clip
journaal
Engeland vandaag (herh)
Telearchief
Olympica, serie over de Olymp
sche Spelen (herh)
Journaal
WK atletiek in Athene
Zoovenirs
10ers, comedy
Art Garfunkei Special
Goede raad, reportage-ser
waarin gevarieerd beeld worr
geschetst over het werk van advo
eaten (slot)
Uitzending Nationaal Huid
fonds
Journaal
Sesjun (tot 00.06)
NEDERLAND 3
18.00 Villa Achterwerk, kindermagazi
ne met Argo; 18.06 Het mannetj
Jakob; 18.09 Lekker dansen
18.15 Sesamstraat
18.30 Jeugdjournaal
18.43 Het klokhuis
19.01 Lingo, spelletje
19.28 Van gewest tot gewest regio
naai magazine
19,55 Betrayal, documentaire over ver
raad (herh)
20.12 Laagland, speelfilm
22.00 Journaal
22.16 Sportjournaal
22.36 Nova, actualiteiten
23,07 Horizon, wetenschappelijke serie
Psychedelische medicijnen (to
'23.57)
BELGIË FRANS 1
12.50 Nieuws 13.15 Freunde fürs Leben
serie 14.05 Autant savoir 14.30 Planèt
des hommes, magazine 15.20 Mauritanic
Express: Le train du désert, reportag
15.50 Le blamatoscope, kindermagazin
16.45 Chips, serie 17.35 The Fall Guy, mis
daadserie 18.30 Regions soir 18.45
quotidien des sports 18.55 Maguy, seri
19.30 Nieuws 20.10 Pour la gloire, talen
tenjacht 21.35 Jean Gabin-cyclus: La hor
se, Franse speelfilm uit 1969 van Pierr
Granier-Deferre met Jean Gabin, Andr
Weber en Pierre Dux 23.00 Compléte
ment télé, documentaire-serie over
23.45 Le jeu des dictionnaires 00.10 Laa
ste nieuws
BELGIË FRANS 2
18.00 Le blamatoscope, kindermagazin
18.55 Regions soir 19.10 Gourmandises
culinair magazine 19.30 Nieuws 20.0
Concours Musical International Reine El
sabeth de Belgique '97 21.00 Festival ir
ternational de musiques sacrées de Fè
21.55 Laatste nieuws
DUITSLAND 1
05.30 Morgenmagazin, ontbijttelevisi
09.00 Tagesschau 09.03 Dallas, soa
09,45 Bodyfeeling 10.00 Tagesscha
10.03 Auslandsjournal 10.35 Info Arbe
und Beruf 11.00 Tagesschau 11.04 W
zwei, tv-spel 11.50 Die Schlagerparac
der Volksmusik 12.35 Umschau 12.5
Presseschau 13.00 Tagesschau 13.05 Mi
'agsmagazin 13.45 Plusminus-News 14.0
fagesschau 14.03 Höchstpersönlich, po
'ret acteur Joachim Hermann Luger 14.3
Sandokan alia riscossa, speelfilm 15.5
Cartoons im Ersten, tekenfilms 16.00 T
gesschau 16.03 Sportschau extra/autr
sP°rt: GP van Hongarije, 1ste kwalificat
16.30 Alfredissimo!, culinair magazin
17.00 Tagesschau 17.15 Sportschau Ih
met WK atletiek 20.00 Tagesschau 20.1
Sportschau live: WK atletiek 20.30 Amic
'Rio/ll piccolo Cesare, mini-serie 21.55 f
dusiv 22.25 Tagesthemen 23.00 Wat is
'alkshow 23.45 Friends at Last, speelfil
°1-15 Nachtmagazin 01.35 Kid Galaha
speelfilm 03.10 Sportschau extra: WK
le'iek, samenvatting (tot 04.10)
DUITSLAND 2
05.30 Morgenmagazin 09.00 Tagessch,
09.03 Ferien-Fieber met Urmel, tekenfilr
)er|e. Aansl. Het zakmes, Nederland
jeugdfilm 11.00 Tagesschau 11.04
2wei, serie verhalen 11.50 Die Schlag
Parade der Volksmusik 12.35 Umsch
12.55 Presseschau 13.00 Tagessch
14.05 Mittagsmagazin 13.45 Die Bie
pa, tekenfilmserie 14.10 Rattatui,
enfilmserie 14.25 Logo, jeugdjourm
-35 Ocean Girl, jeugdserie 14.58 The
wburtstagsecke 15.00 Heute 15.05
undheitl, medisch magazine 15.30 Vo
Wit, Falie! 16.00 701 -die Show.amu:
