lelheim namen Korbes schreeuwt in het Brabants D2 ly Multi-disclipinair kunstwerk met watervlooien en improvisatie Peter van Straaten in Het Markiezenhof Zand, paarden en dans als onwrikbaar geheel Ist erpen DE STEM ROTE GIDS Mieren Choreografie 'Ló' van Krisztina de Chatel in Rosmalen Architect Leger AUGUSTUS 1997 'ZOOM Lady en de vagebond - Batman s per - Heavy Dish patient pbond es et une seule morte - De nieuwe és - Les Roseaux sauvages - Batman Ih - Heavy )ENBERG Lady en de vagebond (a.l) - E 'i vagebond Con Air - Lady en de vagebond- Tien in black - Batman Robin nIDAAL |e vagebond - Bean - Batman Ro- JRG ly away home - Con Air - Speed 2 i - Batman and Robin |ove and other catastrophes s en Hofdames I Lies ilGEN ay home - Scream - Lady en de va- I - Men in black Ion's War la Ima Sutra uur The Fifth element uur Batman and Robin j uur Men in Black juur Men in Black uur Liar Liar uur Speed II il's own |0 uur Dantes Peak sO uur Metro te Power ;0 uur Four Rooms lo uur Liar Liar 12 Jungle lent Ion BO uur Con Air [10 uur Scream Romeo and Juliet nd the tramp pO uur Anaconda diaye Rose en het Brussels Jazz frchestra, dat een hommage ■engt aan de Francy Boland- enny Clarke Big Band. De big I and van Carla Bley sluit op zon- lagavond dit bijzondere festival zz Middelheim wordt om het ar gehouden tegenover het ge- pknamige beeldenpark in Ant- erpen, op het terrein van Kas tel Den Brandt. Het festival, aarbij Radio 1 en Radio 3 van BRTN een dikke vinger in de ap hebben, ziet jazzmuziek n van de belangrijkste zaken de de twintigste eeuw heeft ortgebracht. „Jazz ligt aan de asis van alle lichte muziek van ,eze eeuw", zo verkondigde de rganisatie bij het bekendmaken an het programma. Jazz Middel- eim wil het intellectuele imago, at jazzmuziek sinds de jaren ijftig kenmerkt, doorbreken en en open verbond sluiten met de ïodale muziekliefhebber, aarom wordt er tijdens dit ieke evenement nauwgezet op egezien dat Belgische jazzmu- ci evenveel ruimte krijgen als grote buitenlandse acts. Waar oor bezoekers verzekerd kunnen ïjn van een laagdrempelig eve- ement, dat echter nergens de aliteit uit het oog verliest. Jazz Middelheim, Park Den Brandt, Beukenlaan. Op de snelweg vanuit Breda en vanuit Zeeuwsch-Vlaande- ren: afslag nr. 5. Dagticket 550 Bet, abonnement 5 dagen 2200 BEF. DONDERDAG 7 AUGUSTUS 1997 Borrelen en blazen met Sonata (in)visibile Het aandeel van de beel dende kunst is dit jaar op De Boulevard groter dan ooit. Blikvanger is de 'Sonata (in)visibile', een bizar multi-discipli- nair kunstwerk waarin muziek, beeld en theater samensmelten. Door Gerrit van den Hoven Een op een vuilnisbelt gevon den orgelpijp, een onttakelde contrabas zonder klankkast, computers en projectoren, een hi-hatpedaal die stoom produ ceert en noten gevormd door op een diascherm geprojec teerde, ronddansende water vlooien, knarsende oliedrums, stalen buizen, geluid uitbla zende trekharmonica's, draaiende fietswielen. Het zijn slechts enkele elemen ten uit het groteske, vijftien bij vijftien meter metende en 214 meter hoge multi-disciplinair kunstwerk op De Boulevard in Den Bosch: Sonata (injvisibile. Drie tot vier keer per dag zullen drie kunstenaars en drie muzi kanten de installatie bespelen in ruimte onder het grote terras het plein. Het idee kreeg van Gerwen, adviseur en van de beeldende op De Boulevard, tijdens festival in Groningen. „Ik wilde iets met licht en geluid en ook iets dat het oude Boulevard- gevoel zou oproepen", zegt Van Gerwen. Hij benaderde de Tilburgse per- lormancekunstenaars Bram Wiersma en Ad van Iersel waar hij eerder onder de indruk' geraakt van him installaties. Sonata (invisible: kunstvormen komen samen op De Boulevard in Den Bosch. Wiersma en Van Iersel proberen geluid zichtbaar te maken. Van Iersel zal zich middenin de in stallatie bevinden en door het trekken aan touwen geluid pro duceren. Zo trekt hij bijvoor beeld gewichtjes omhoog die aan de binnenkant van de oliedrums zijn bevestigd. Contactmicro foontjes zullen die geluiden ver sterken. Wiersma zal vanachter een mengpaneel met behulp van samples een totaalgeluid verzor gen. Bert Vogels uit Den Bosch ^'maakte al eerder" wèrlf Noor De pjjouleva'rd. Vorig japr^yi^as, in de toren van Sint-Jan een installa tie met mechanische vogels te zien. Vogels noemt zich bouw kundig kunstenaar en zijn ate lier in Nova Zembla oogt dan ook meer als de werkplaats van een monteur. Vogels werkt voor de Boulevard voor het eerst sa men met de Tilburgers (perfor- mance)kunstenaars. Drie muzi kanten uit de Bossche groep Nancy Works on Payday zullen de muziek verzorgen bij deze So nata (in)visibile, een wonderlijke combinatie van techiek, beeld en muziek. Net als Wiersma en Van IergeHs ook Bert Vogels gefascineerd door het zichtbaar maken van geluid. Vogels kreeg van Van Gerwen de vraag voorgelegd ook dit jaar een installatie te maken. Toen bleek dat ook Bart van Dongen, Alex Siegers en Gerald van Beuningen, respectievelijk pianist, zanger en bassist van Nancy Work on Payday, 'iets' met muziek en beeld wilden doen, werd het een en ander in elkaar geschoven. Van Gerwen heeft hoge ver wachtingen van het voorlopig eenmalige project. „Er is inten sief, pn goed samengewerkt en we Door Hanneke Leliveld Een mens kan niet aan zijn wor tels ontkomen. Voor regisseur An- ny van Hoof is dat een steeds te rugkerend thema; in haar leven èn in de stukken die zij maakt. Ook in Korbes, unne méns, de bewer king van Tankred Dorsts die zij voor de Boulevard maakt, is het juist dat gegeven dat het stuk voor haar zo boeiend maakte. De voorstelling begint met de dood van Korbes' tweede vrouw. Ze is bij wijze van spreken nog warm als Korbes het met z'n buurvrouw Frida aanlegt. Het is een raadsel wat zij in hem ziet, want hij doet niet anders dan schreeuwen en schelden en is bo vendien zo wantrouwig als de pest. Op een ochtend wordt Kor bes wakker en kan niets meer zien. Hij is blind geworden. Vanaf dat moment ervaart hij alles en ie dereen in zijn omgeving als een bedreiging. Hij ontbiedt zijn dochter in de stad om naar haar geboortedorp terug te komen. Ze komt. En tot haar eigen verbazing blijft ze, en gaat ze steeds meer op baar vader lijken. Koiies, zo heet een sprookje van Grimm. Het is geen vrolijk sprookje: een haan, een kat, een molensteen, een ei, een eend en speld belagen ene meneer Korbes op dusdanige wijze dat hij uiteindelijk sterft. Korbes moet Wel een heel slechte man zijn ge- concluderen de gebroeders Grimm. he Duitse toneelschrijver Tank- red Dorst heeft in 1983 een toneel- stuk gepubliceerd dat naar deze sprookjesfiguur Korbes genoemd a hr zijn Korbes is de man ook een echte slechterik. Dat is met oe Anny van Hoof Korbes wil af schilderen. „Korbes kan gewoon reet anders. Hij kan niet aan zijn wortels ontkomen. Het ligt voor Dries Smits in de voorstelling 'Korbes' INFORMATIE Van alle in De Stem gepubliceerde werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organi- satie zijn de publicatierechten gere geld met Beeldrecht te Amstelveen. Deze kunstenaars worden verzocht [n verband met reproductie van hun werk in deze uitgave contact met Beeldrecht op te nemen. mij juist in het stuk besloten dat hij géén slechte man is. Dat zou voor mij ook geen interessant uit gangspunt zijn geweest. Zijn ge vecht om tegen alles in te overle ven, dat maakt hem interessant. Het is vooral die man en zijn strijd. Je ziet hem letterlijk en fi guurlijk vallen en opstaan, strui kelen, zich stoten. Hij weigert om zich er bij neer te leggen. Als hij een meer onderlegd man zou zijn geweest had hij niet zo hoeven vechten. Dan had hij een reflecte rend vermogen gehad. Nu kan hij niets voor zichzelf uitleggen; hij kan alleen maar primair reageren. Dat zit in elk mens. Alleen in de meer 'ontwikkelde' mens zit het onder een laagje vernis." Korbes kon absoluut niet gewoon in een theater gespeeld kon wor den, wist Anny van Hoof van te voren al zeker. Haar broer, de beeldend kunstenaar Jan van Hoof, met wie zij altijd samen werkt, is in de omgeving van Den Bosch rond gaan rijden. Hij kwam terug met een aantal geschikte lo caties, waaronder Fort Crève- coeur. En toen Anny dit oude oe fenterrein van defensie zag, wist ze dat daar haar Korbes moest ko men. „Dorst probeert het hele le ven te vangen in zijn stuk. Hij be gint met de zon en de aarde, ver nauwt zijn blik dan en gaat focus sen op die ene persoon, Korbes. Zo filmisch kon ik het nooit bereiken in een theaterzaal. Het moest in een weids landschap staan, omdat het gaat over een eenzame man, verloren in de wereld." Anny van Hoof heeft een eigen be werking van Korbes gemaakt, waarbij het Brabants dialect - haar eigen dialect, uit Mariaheide bij Uden - een belangrijke rol speelt. De regisseur woont en werkt alweer meer dan tien jaar in Amsterdam. „Ik heb een haat liefde-verhouding met het platte land. Ik voel mij er mee veran kerd, en die verankering heb ik meegenomen naar de stad. Het Brabants dialect is daar mee ver bonden." Korbes spreekt in dit dialect, zijn dochter vervalt ook in deze taal zodra zij haar decorum verliest. „In de meeste dialecten is de woordenschat maar beperkt. Mensen die dialect spreken, kun nen niet vertellen wat ze hier of hier voelen", zegt Anny terwijl ze op haar hart en haar buik slaat, „simpelweg omdat er geen woor den voor zijn. Maar juist daarin kun je de liefde laten zien. In hun onvermogen maar ook in hun po gingen om elkaar te bereiken." Van Hoof wil met haar voorstel- foto joep lennarts denken hier nu echt een project te hebben dat zich kan meten met het beste. We hopen ook dat we dit later vaker kunnen uit voeren, bijvoorbeeld op andere festivals." Vogels zegt na het verzoek van Van Gerwen 'een tandje hoger te zijn gaan fietsen'. „Enkele din gen had ik al. De mechanische vogels gebruik ik weer, de in stallatie 'sectie op een contra bas' was er ook al. Voor dit pro ject ben ik dingen gaan combi neren en uitbreiden." De contrabas, die bespeeld zal .gaan worden door Gerald van Beuningen, zal trillingen veroor zaken. Die trilligen zorgen er voor dat een dun vliesje uit een zeepbakje wordt gelicht. Het vliesje zal gaan vibreren en de vibraties worden geprojecteerd op een scherm. Ze hebben een werking die te vergelijken valt met psychedelische vloeistof dia's. Geluid omgezet in bewe ging en kleur. Naast mensen spelen ook water vlooien een rol in deze installa tie. In een waterbak levende wa tervlooien worden met een ster ke lamp geactiveerd en hun on navolgbare bewegingen worden geprojecteerd op een notenbalk. Aanvankelijk wilde Vogels wer ken met mieren, maar die bleken niet bestand tegen de felle lamp. De watervlooien kunnen er beter tegen, al heeft Vogels met een soort reanimeerinstallatie moe ten bouwen die de vlooien na hun performance weer aan zuur stofrijk water helpt. Vogels zal zijn installatie met behulp van een computer in wer king gaan stellen. Het zal borre len en blazen, waarbij hij de A- toon producerende orgelpijp als basis heeft gekozen. Het is de be doeling dat een dirigent alle ver schillende klanken en geluiden tot een organisch geheel maakt. Oorverdovend en overdonderend zal het zijn als alles uit de kast wordt gehaald, maar ook mo menten van stilte en rust zijn mogelijk. „In principe is elk optreden an ders", zegt Van Gerwen. „Er zal veel geïmproviseerd worden, maar sommige stukken staan ook strak georganiseerd op pa pier. Veel zal afhangen van de dirigent." I Sonata (in)visibiie, 8 t/m 17 augustus, Parade, Den Bosch, onder De Trap. ANTWERPEN Kasteel Rivierenhof - Het Deurnes Palet/schilderijen (t/m 13 juli) - Hilde Henson-Sels/schilderijen (t/m 9 aug) - woe tot ma 12.00-17.00 uur BAARLE NASSAU Galerie De Verbeelding Klokkenstraat 12 - Olie en doek/Ron Ekke- lenkamp, Henk Eikenaar - do t/m zo 13.00-17.00 uur (t/m 31 aug) BERGEN OP ZOOM Het Markiezenhof - Steenbergsestraat 8 - Polyptiek van Frans v.d. Boom (t/m 31 aug) BREDA I-werken uit 1995-1996 dit/mzo 13.00- NBKS Reigerstraat 6 - Salon I 17.00 uur (t/m 7 sept) Chassé Galerie Claudius Prinsenlaan 8 - Lydia Schouten en Pauk Don ker Duyvis /tekeningen en fotowerk - ma t/m za 13.00-18.00 uur (t/m 30 sept) Beyerd Boschstraat 22 - fotografie in de zomer: Picasso-foto's van Ro berto Otero - Die andere seite der Schönheit - Ossip. - di t/m vr 10.00- 17.00 uur en za/zo 13.00-17.00 uur (t/m 21 sept) Galerie Molenaars Ginnekenweg 79 - Zomers overzicht - wo t/m vr 13.00-17.30 uur en za/11.00-17.00 uur (13 t/m 30 aug) EINDHOVEN Van Abbemuseum - Mike Kelley/selectie werken, Antonietta Pee- ters/object - di t/m zo 11.00-17.00 uur (t/m 14 sept) 'S HERTOGENBOSCH Noordbrabants Museum Verwerstraat 41 - Zomergasten, aanwin sten hedendaagse kunst (t/m 31 aug) ROTTERDAM Museum Boymans van Beuningen Museumpark 18 - Egotectuur - thema architectuur - uit de collectie van het museum (t/m 7 sept) - Martin Margiela - kledingstukken van tweedehands-materiaal (t/m 17 aug) - Moves - schaken en kaarten met het musuem - door gastconser vator Hubert Damisch (t/m 17 aug) - Inktvraat - tekeningen van o.a. Rembrandt en Guernico (t/m 8 sept) - Ingevuld en opgelost - moderne kunst (t/m 8 sept) - Bruce Nauman - Fiftheen pairs of white bronze hands (t/m 27 okt) - Paul Beekman (t/m 8 mrt) TILBURG De Pont Wilhelminapark 1 - Arnulf Rainer/microstructuren - di t/m zo 11.00-17.00 uur (t/m 31 aug) - Sigmar Polke fotowerk (t/m april '98) Faxx Podium voor Hedendaagse Kunst Dunantstraat 1 - Zomersa- lon - 39 Brabantse Kunstenaars - di t/m vr 10.00-17.00 uur, za en zo 13.00-17.00 uur (t/m 17 aug) Van onze verslaggever Voor het eerst vindt er een ten toonstelling plaats die gewijd is aan het werk van de tekenaar Pe ter van Straaten (1935). Honder den originele tekeningen worden van 4 oktober 1997 t/m 10 janua ri 1998 tentoongesteld in Het Markiezenhof in Bergen op Zoom. Peter van Straaten debuteerde in 1958 bij Het Parool. Voor deze krant maakte hij later de strip Vader Zoon. Van Straatens ge tekende typeringen van het dage lijks leven - Moeder, ik ben niet gelukkig - beslaan alle aspecten van het leven. De tekeningen ver schijnen in verschillende dagbla den. Al jaren verzorgt hij wekelijks een grote politieke prent in Vrij Nederland. Hij legde de Neder landse politiek vast in cartoon- boeken als Bij ons in het dorp. Behalve tekenaar is Van Straaten schrijver: hij is de schepper van de vrouwenfiguur Agnes. Ter gelegenheid van de tentoon stelling in Het Markiezenhof ver schijnt een standaardwerk, met meer dan 400 illustraties in zwartwit en kleur. In het boek schrijft Siegfried Woldhek over Van Straatens natuurdagboeken, John Jansen van Galen over Ne derland in de jaren '70 aan de hand van Vader Zoon, Rob Grootendorst over het taalge bruik van Vader Zoon, Jhim Lamorée over het vroege vrije werk, Annette Heffels over de cartoons betreffende het alle daagse leven en de bedscènes, Ri- nus Ferdinandusse over de poli tieke prenten en Theo Sontrop over de literaire cartoons. Overzichtstentoonstelling Peter van Straaten. Markiezenhof, Bergen op Zoom, 4 okt. t/m 10 jan. foto joep lennarts ling niet een afgerond verhaaltje vertellen. „Dorst beschrijft de vol heid van het leven. Hij verweeft in Korbes de Brockes Passion van Handel. In mijn versie gebruik ik muziek van Penderecki. Het pas sie-spel laat ik uitspreken door een oude man en een klein meisje. Ik tracht daarmee een beeld te scheppen van de hele mensheid. Het zijn teksten uit Marcus, in de vertaling van de Statenbijbel. Prachtige teksten. Door het lijden van Christus tegenover het lijden van een mens te stellen stap je af van de anekdote. Tegelijk omvat je daarmee de geestelijke en de aardse wereld. En de geestelijke wereld, dat is in Korbes eigenlijk de dodenwereld. Doden spelen een belangrijke rol in het stuk. Die doden die blijven ronddolen, daar heeft Korbes nogal last van. Als zijn vrouw net dood is, schreeuwt en scheldt hij zijn pijn en verdriet weg. Hoe meer hij geraakt is, hoe harder hij schreeuwt. Maar het is vaak het tegendeel van wat hij roept. Kor bes probeert de doden uit zijn kop te schreeuwen, te bezweren. Maar ze zijn er gewoon. Dat hoort bij het leven." 'Korbes' in de regie van Anny van Hoof, tijdens De Boulevard in Fort Crèvecoeur bij Den Bosch. Door Rinus van der Heijden De duisternis heeft juist defini tief gestalte gekregen, als op de kam van een duin plots zeven ruiters verschijnen. Langzaam lopen hun paarden, dicht achter elkaar, naar een rechts gelegen, enigszins begroeide zandver stuiving. Een eenzame licht bundel begeleidt hun tocht. Als ze uit het zicht zijn verdwenen en het erop lijkt dat stilte de macht heeft overgenomen, staan er zomaar tegen de flank van het eerste duin zeven per sonen. Dansers naar blijkt, die eruit zien als krijgers van eeuwen her, met wijde, zwarte broek rokken en zwarte banden over hun bovenlijven gespannen. Uit luidsprekerboxen zwelt rumoer aan, dat het midden houdt tus sen onheilspellend gerommel en industriële geluiden. Zo begint Ló, de nieuwste pro ductie van choreografe Kriszti na de Chatel, die na vijfentwin tig choreografieën het theater verliet en nu als podium het duinenlandschap rond het Noordhollandse Groet verkoos. Ló, Hongaars voor paard, krijgt een vervolg als de van oor sprong Hongaarse danskunste- nares met haar gelijknamige dansgroep Theaterfestival Bou levard aandoet en van 9 tot en met 13 augustus een zandver stuiving in Rosmalen als dans vloer uitkiest. Over De Chatels kwaliteiten als ehorograaf is al talloze malen de loftrompet gestoken. Haar vermogen om als een architect elk snippertje van de haar ter beschikking staande ruimte te benutten is, gekoppeld aan haar onvergelijkbaar ingenieuze be wegingstaal, de handtekening waarmee zij elke productie on vergetelijk maakt. Ló is zonder twijfel een nieuw meesterwerk, waarin Krisztina de Chatel erin slaagt natuur, cultuur, mens heid, dierenrijk en technologie in een onwrikbaar geheel te gieten. Zij doet dat door de in- De overlevingsstrijd van mens en dier in 'Ló', een choreografie in de openlucht, foto ben van duin zet van zeven dansers, zeven paarden, zeven ruiters, video beelden, een overrompelend lichtconcept en ruimte, veel ruimte. Door de wijdsheid van het Zandgat in Groet - en onge twijfeld over enige dagen in Rosmalen - krijgt Ló het ka rakter van een epos, waarin de verrichtingen van dansers, rui ters en paarden als beelden uit een toverlantaarn een eigen le ven gaan leiden. Al die stukjes leven bundelt Krisztina de Cha tel tot haar verhaal, waarin zij 'de complexe relatie tussen ma chine, mens en dier' gestalte wil geven. Op zorgvuldig gekozen plekken staan in het zand enorme schijnwerpers opgesteld, die voor een voortdurend wisselend lichtbeeld zorgen. Midden op de zandvlakte bevinden zich twee reuzen-videoschermen en ver spreid staat ook een aantal ge luidsboxen. Deze laatste bren gen verschillend gefaseerde ge luiden voort van machines, au to's, flarden van verkeer, val lend water en ook muziek. Soms lopen die geluiden syn chroon met de beelden van een watermolen op de videoscher men, of gedeeltes van een wer kende machine. Soms ook gaan zij er tegenin. Waarbij het ene videoscherm vertraagde beel den van het andere weergeeft, of andersom. De dansers wekken aanvanke lijk de indruk van een opruk kend leger, dat de zandvlakte in bezit wil nemen. Tot de paarden met ruiters weer opduiken, die duidelijk hun territorium afba kenen. Dan ontbrandt een strijd tussen dansers en paarden. De dansers trekken in front op naar de paarden, deinzen terug, maar schrijden dan toch weer voorwaarts om hun gebied af te bakenen. De paarden doen om gekeerd hetzelfde, wijken als de dansers eensgezind en vastbe sloten, dicht op elkaar de die ren tegemoet treden. In het immer bijna hypnotise rend werkende licht, dat banen en driehoeken neerlegt over de immense zandvlakte, vormen de paarden uiteindelijk een kring. Voor elk dier staat een danser, die middels lichamelijk contact het gevecht tussen na tuur en cultuur niet beter kan uitbeelden. Wat een vondst van de choreografe! Het handelt hier immers nog slechts om de overlevingsstrijd van mens en dier in een natuur die door de steeds verder oprukkende in dustrialisatie ten dode lijkt op geschreven. Op de videoscher men draaien de schoepen van de watermolen onverbiddelijk door, maken de drijfstangen van de machine hun eeuwigdu rende, niets ontziende heen- en weerbewegingen. Werd de on stuitbare ritmiek van de tech niek, de intuïtie van de mens en het instinct van het dier ooit mooier door een kunstenaars geest uitgebeeld, zo ga je je af vragen bij deze imposante pas sage. Ld moet het ten dele hebben van de ongewone locatie, maar de grootsheid van de productie komt slechts uit één bron: de onuitputtelijke creativiteit van De Chatel. Ló, een choreografie van Krisztina de Chatel, wordt opgevoerd tijdens het Theaterfestival 8oulevard op de Zandverstuiving Rosmalen van zater dag 9 tot en met woensdag 13 au gustus, aanvang telkens 21.30 uur. Ér is gratis busvervoer van De Boule vard naar de locatie.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 17