Vakantie reizen
SPÜ
het stadje aan de Nederrijn heeft de geschiedenis pas op de plaats gemaakt
Harmonisch allegaartje op 'n Griekse camping
s
mi
D3
Denkend aan kamperen in Grie
kenland zie je de beelden van
jongelui met een rugzak die per
campingvlucht' naar ginds tij
gen en alleen naar een camping
gaan als ze niet op het strand
m°gen slapen. In werkelijkheid
blijkt er elk soort kampeerva-
kantie mogelijk, op soms hele
beste en altijd opvallend goed
kope terreinen.
Afgelopen
Classificatie
Overtocht
UI
D
Z
w
m
fic
H
tc
Zon verzekerd in Noord-ltalië
Op stap in de regio
Italiaanse eilanden
Brussel per fiets
Aïda in steengroeve
Hond mee op wandelvakantie
Belgische E40 verkort reistijd
Online boeken wint terrein
Wereldcruises in brochure
USTUS 1997 D2
FOTO ANP
d
mits verlicht (van geest).
Taia-theorie van James Lo
is geen eenvoudige planeet
I woestijnen, polen en leven,
een gigantisch organisme,
lichzeÜ bewust wezen. En
1 dat er met haar geknoeid
har protest in graancirkels
lit de Stichting Skepsis die
1 gesteld om pseudo-weten-
Idpaal te nagelen. Secretaris
|et smakelijk lachen om de
raffiti op de muur soms ook
gemaakt... het is te mal
cirkels, zegt Skepsis, zijn
penmakers die op aandacht
Rn. Op de website van Skep-
leudo-handleiding voor het
kei te vinden.
net het oog op het jaar 2000
New Age een hausse in zo-
Ie literatuur ontstaan: boe-
leïncarnatie, bijnadooderva-
losofieën, hypnotherapieën,
Isformatiemarathons, reba-
Iten, oshotraining en aroma-
I's, heksen en andere bewo-
|kant van de schedel zijn ge-
t Nieuwerkerk, Zeeland, zet
s recht in de stoel. Hij is de
erlands nieuwste cirkel. De
jiardtgeen metafysica. „Op
niks, toen ik woensdag
daar opeens cirkels. Wat
verk, wat anders?"
Ijkt glimlachend op van het
jechtpaar heeft borden ge-
yse landschap met daarop in
Jifiek het woord Cirkels, ge
il. De toegangsprijs tot de
1 dimensies is een riks. 'Voor
iaart Jannie. Want het leven
de kosmos.
t
j-i'
të&vi s:h
pE STEM
ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1997
Een dag met
de Venus
van Xanten
Zeis mooi. Ze heeft geen kleren aan, maar ze draagt wel een soort
hoedje op haar dikke haren die in trossen en strengen langs haar
gezicht vallen. Ze mist een deel van haar bronzen armen en benen.
Maar dat wordt goedgemaakt door haar welvende heupen, haar ge
spierde billen en haar brede dijen.
Door Jo Wijnen
De Venus van Xanten is een
prachtmens dat al bijna twee
duizend jaar op iets wordt be
trapt. Op wat? Dat weten we niet precies. Ze
is net bezig haar sandalen los te maken. Om
in bad te gaan. Of naar bed. Of om dingen te
doen die wij niet mogen weten. Omdat ie
mand op haar wacht. Of omdat zij op ie
mand wacht.
Je ziet dan wel geen sandalen en geen ve
ters, geen handen en geen voeten, maar de
Venus doet niettemin het onmiskenbare.
Met een gelaten en rustige intensiteit nog
wel.
Ik sta daar, kijk in de bronzen holtes van
haar afgebroken armen en weet dat ik het
mooiste zie dat het stadje Xanten te bieden
heeft. Dan komen de vragen. Want wie is ze?
En uit welke wereld en welke manier van
doen en laten komt ze voort?
Ik ben in het Regionalmuseum op het bin
nenplein bij de Dom en mijn object van be
wondering is de nauwelijks veertig centime
ter hoge 'Sandallösenden Venus', zoals ze
officieel heet. Ze staat temidden van allerlei
andere Romeinse vondsten die in de buurt
van het stadje zijn gedaan. Ook de bosgod
Silvanus spreekt mij erg aan. Hij staat op
een hoge sokkel. Naast hem doet een beer
zich te goed aan wat loof. De bosgod mist
zijn hoofd en zijn linkerarm, maar dat doet
er op de een of andere manier niet toe. Net
als de Venus is ook hij ergens in de buurt
van Xanten opgegraven en is ook hij - in al
zijn tragische incompleetheid - een archeo
logische topattractie.
In het stadje aan de Nederrijn heeft de ge
schiedenis pas op de plaats gemaakt. De Ro
meinen hadden er een belangrijke nederzet
ting. Nog voor het jaar 1000 waagden de
bisschoppen van Keulen er zich aan de
bouw van een burcht. En de dubbele torens
van de laatgotische Dom markeren dat nog
eens allemaal. Waar ik ook kijk in de oude
binnenstad - maar toch vooral op de Markt-
platz - hebben de stadsarchitecten met het
rijke verleden van Xanten in het reine wil
len komen. Prachtige historische panden
moeten er in vrede optrekken met bakstenen
gebouwen die minder dan een mensenleven
oud zijn en die nog steeds geen verhaal, laat
staan een verleden hebben. Maar evengoed
is alles geschiedenis of heeft alles zich naar
do geschiedenis gevoegd.
Bult
Xanten ligt op een bult die zich nauwelijks
zichtbaar boven het laagland op de westelij
ke oever van de Rijn verheft. De Romeinen
begrepen meteen dat dat hun plaats was. In
de keten van versterkingen, nederzettingen
ou garnizoenen die ze langs de Rijn bouw
den, nam Xanten dan ook een belangrijke
Plaats in. Aan de overkant lag het oude Ger-
mania dat zich pas veel later uit de barbaar
se lethargie zou verheffen, om dan over de
Ooor Jan Smets
Rijn westwaarts te trekken in die
enorme beweging die wij nog wel eens
als 'de grote volksverhuizing' aandui
den.
De Romeinen bouwden een reusachtige
vesting van 1000 x 650 meter groot - de
Vetera Castra - waarin twee legioenen
werden gelegerd. Later dijde de vesting
uit tot een oppervlakte van zestig hecta
ren. Tacitus schreef er over. Claudius
Civilis belegerde en verwoestte de ves
ting met met zijn Bataafse legers.
maar de Romeinen bouwden haar
weer op, nu op een meer naar de
Rijn gelegen plaats.
Vlakbij het kampement van de
legioenen ontstond een neder
zetting van meer burgerlijk
aard die Colonia Ulpia Traia-
na (naar keizer Trajanus)
werd genoemd. In de stad
woonden 20.000 tot 40.000
mensen. Een enorme
straat van twintig meter
breed doorsneed de be
bouwing van zuid naar
noord. De huizen hadden
stromend water en ver
warming. Zo maakte CUT
- zoals de afgekorte naam
van stad luidde - deel uit
van het buitengebied
van de Romeinse be
schaving op de westelijke
oever van de Rijn.
Dat verklaart ook de aan
wezigheid van de Venus
van Xanten die ooit aan
het licht is gekomen tij
dens de vele opgravingen
die later in het gebied heb
ben plaatsgevonden.
Later, als het Romeinse Rijk in
moeilijkheden komt, heet de stad
'de Tricensima'. Keizer Julianus
bezoekt haar meerdere malen en
geeft opdracht tot de wederopbouw
nadat de Frankische troepen zich over
de Rijn hebben gewaagd en grote ver
woestingen aanrichtten. In de vijfde
eeuw is het afgelopen. De Romeinen trek
ken zich naar hun oorspronkelijke thuislan
den terug, de legioenen verliezen hun greep
op noordwestelijk Europa. En ofschoon het
zeker is dat Franken nog lange tijd in de
stad aanwezig waren, loopt het spoor van de
Tricensima dood in de donkere eeuwen die
volgen.
Als de legers van Karei de Grote langs de
Rijn trekken is de stad al een ruïne. Daarna
vervalt de ruïne tot puin dat wordt opgeno
men door de aarde en de tijd, zodat de Ro
meinse glorie letterlijk onder de grond ver
dwijnt om daar anderhalf duizend jaar te
Betere veerdiensten bevorderen kamperen in Griekenland
De Venus van Xanten is een prachtmens dat al
bijna tweeduizend jaar op iets wordt betrapt.
Maar op wat? foto le giesen
Een beetje beteuterd raak in de herberg ver
zeild die natuurlijk ook namaak-Romeins is
en waar ik word bediend door een soort Ves
taalse Maagd in een blauw tuniek met veel
plooien. Een mens zou waarachtig aan Jo-
manda gaan denken. Overal heerst een zo
merse lusteloosheid. De parkeerplaats aan
de vestingwallen is - spijts het hoogseizoen
- nauwelijks bezet. Ik probeer het nog in het
Amphitheater, maar dat blijkt niet meer
Morgens vroeg op weg naar de winkel van
amping Karda aan het strand van Dassia op
ouu slaapt nog bijna iedereen in huurtent,
ungalowtent, vouwwagen, caravan of cam
per. Orde en netheid alom.
an komt de afdeling koepeltentjes en daar
ligt een inspirerende troep in het gras: hand
doeken, schoenen, broeken, slipjes zelfs. Die
tolden hun bed in na sluitingstijd van de dis
co. Tenslotte de motorfietsers. Hun tenten
staan model, maar zelf liggen ze buiten, in de
slaapzak, naast hun grote liefde die Kawasa
ki heet of Honda of BMW.
Een harmonisch samenlevend allegaartje van
gasten, van elke nationaliteit. Meer dan tien
procent is Nederlands, ver boven het Griekse
gemiddelde. Deze camping is dan ook al tien
jaar een begrip in Nederland, want eigenaar
Spiros Faitas komt zijn klanten elk jaar op
de Vakantiebeurs in Utrecht bij wijze van
spreken zelf halen.
Faitas trekt op Corfu de kar voor vijftien sa
menwerkende campings aan of vlakbij zee en
in de Griekse Kampeer Organisatie is hij iets
hoogs. Maar niettemin raadt hij aan de offi
ciële brochure van deze organisatie, 'Cam
ping in Greece', niet eenzijdig te gebruiken.
Zoek altijd ook in de gidsen van ADAC, AC-
SI of ANWB, raadt Faitas, want die zijn cor
recter. In het Griekse kampeerboekje krijgen
de campings van de 'notabelen' meer aan
dacht dan anderen. „Kijk maar", zegt hij,
„bij mijn terrein staan twee rijen symbool
tjes. Bij mijn buurman maar een, terwijl die
net zoveel faciliteiten biedt. Zo zijn we in
Griekenland, het spijt me."
Aan campingclassificatie is het Griekse mi
nisterie van Toerisme nog niet toe. Soms ziet
men de vermelding A, B of C. Dat zegt alleen
iets over de grootte van het terrein. Particu
lier initiatief probeert er iets aan te doen. Ac
tief is op dit moment de organisatie 'Sunshi
ne Camping Club de Greece'. Zij verenigt
dertig terreinen, in prestatie variërend van
goede middelmaat tot bijna top.
Opvallend zijn de geringe prijsverschillen bij
deze terreinen: tussen de vijfentwintig en de
dertig gulden per gezin per nacht, dat is niet
veel geld voor een goede camping met staan
plaatsen van 90 m2 voor een caravan en 80 m!
voor een tent.
Faitas legt uit dat 'Sunshine' de leden aller
eerst heeft geselecteerd op de ligging van hun
terreinen. Men treft ze aan op Corfu en aan
de voet van de Olympus, bij Irini helemaal in
het noordoosten, bij Delphi en bij Athene, bij
Olympia in het verre zuiden en bij Patras na
bij de haven. Wie een Griekse rondreis
maakt, kan dus altijd terecht op een adres
waarvan men de feiten kent.
Dat twee Italiaanse terreinen lid zijn van de
club is niet verwonderlijk, want op doorreis
naar Venetië, Ancona en Brindisi waar de
veerboten afvaren naar Griekenland, zoekt
de kampeerder een adres voor een tussen
stop.
Vooral het vinden van een comfortabele
doorgangscamping blijkt een probleem in
Griekenland. „Ze hebben het ook niet ge
makkelijk", zegt Spiros Faitas. „Ik ken een
prima terrein nabij de Meteorakloosters in
het binnenland dat zelfs een groot zwembad
heeft aangelegd, maar nog blijft vrijwel geen
gast er langer dan één nacht."
Twintig jaar geleden leerde Spiros Faitas de
eerste woordjes Engels van vreemdelingen
die zijn vader vroegen of ze in de olijfboom
gaard van de familie hun tent mochten op
slaan. Pas veel later kon pa Faitas er van
worden overtuigd dat hij er geld voor mocht
dan een goedkope suggestie
van de Romeinse werkelijk
heid te zijn.
Nee, de Romeinen hebben hier
niet gekregen wat ze verdien
den. Dus vlucht ik terug naar
de stad.
Dan de Dom. Hij ligt er majestueus bij, bij
na in de schaduw van zijn eigen, 77 meter
hoge torens, het koor - zoals gebruikelijk -
naar het oosten, naar de Rijn gericht. De
Dom en de stad zijn misschien wel het mooi
ste te zien vanuit het lager gelegen wandel
park achter de Ostwal.
In de Dom zelf overheerst een kalme, bijna
trage, stenen grijsheid. De bogen, pilaren,
ribben en vensters spreken een laatgotische
taal die niet meer echt overtuigt. De bouw
meesters hebben Frankrijk nagepraat. Maar
dan in het Duits.
Maar met z'n kapittel, met de burcht van de
bisschoppen, met het moderne Regionalmu
seum (dat wonderwel in deze omgeving
past) en met de bakstenen straten, pleinen,
trapgevelhuizen en al die andere (beziens
waardige) gebouwen daaromheen, bepaalt
de Dom het prachtige, zelfbewuste Rijn
landse beeld van de stad.
En dat past past weer in het ruime, lage, ge
strekte en open land van populieren, wei
landen, akkers en beemden dat zich op de
westelijke oever van de rivier voortzet tot
voorbij Kleef. Ik merk trouwens dat de ri
vier overal voelbaar is, ook al zie ik ze niet.
Ik weet om de een of andere reden waar ze
is.
Waar ik die dag ook loop, de Venus
laat mij niet meer los. Waarom
heeft ze dat kleine, ver
fijnde hoofd, die smalle,
afhangende schouders
en die dunne, sierlijke
armen?
En waarom heeft ze
die weelderige, ru-
bensiaanse breedte
onder haar middel?
Misschien heeft de
beeldhouwer of de brons
gieter das Ewig Weibliche
willen verenigen met het het
eeuwige moederschap. Mis
schien zijn haar heupen de pas
sende metafoor voor vruchtbaar
heid.
Toentertijd zijn zeker 150 kopieën van
het beeld gemaakt die in het gehele Ro
meinse rijk verspreid werden. De kans is
daarom klein dat deze Venus is Xanten of in
het Rijnland is gemaakt. Maar wel staat vast
dat ze een grote populariteit genoot, overal
waar de Romeinse kunst van zich deed spre
ken.
Dat laatste dankt ze misschien aan het feit
dat in haar afgietsel de lust en de last van
het leven verborgen ligt, het goddelijke,
maar ook het menselijke, de schoonheid,
maar ook het vergankelijke.
Het is mij die dag blijven bezighouden. Ook
al omdat de Venus - zelfs als die uit het ou
de Rome naar de Rijn is gezonden - op de
een of andere manier bij de stad hoort, bij
haargeschiedenis, bij haar lotgevallen. Ten
slotte mist ook de stad Xanten haar armen
en benen, zonder iets van haar bijna lijfelij
ke pracht te verliezen. De stad is, net als de
Venus, getekend door haar eigen verhaal.
En net als de Venus wacht de stad op iets of
iemand. Als een godin die haar sandalen lo
smaakt.
vragen en zo ontstond Camping Karda.
Het soort kampeerders is niet veranderd,
vindt Spiros. Vijftien jaar geleden kwamen
ze ook al met caravans naar Griekenland en
toen waren de wegen slechter en de auto's
minder betrouwbaar. Toen reed men door
Joegoslavië naar Griekenland. Nu kan dat
niet meer en het alternatief Hongarije-Roe-
menië-BuIgarije vinden de meesten te ge
vaarlijk. Je merkt de teruggang, zeker in het
buitenseizoen dat vroeger goed gevuld was
met kamperende senioren.
Maar het tij is aan het keren omdat de veer
boten uit Italië sneller en goedkoper varen.
Kampeerauto's zie je nu heel veel en ook
steeds meer motorfietsers, in de meest bonte
uitmonstering. „Goed volk, die motorjongens
en -meisjes, ze gedragen zich model. Heb je
er één herrie horen maken?"
Nee, nu hij het zegt, geen geknetter gehoord.
Dat komt ook, zegt Spiros Faitas, omdat
bromscooters buiten moeten blijven staan.
Elke kampeergast die per vliegtuig komt,
huurt zo'n zelfmoordmachine als bijdrage
aan de grootste verkeersplaag van de Griekse
kust. Een slimme campingbaas stalt ze bui
ten, voor de broodnodige rust van zijn gas
ten.
De brochure van Sunshine Camping Club Gree
ce is - zolang voorradig - verkrijgbaar bij de
Griekse Nationale Organisatie voor Toerisme,
Leidsestraat 13, 1017 NS Amsterdam, telefoon
020-6254212.
Hotelhouders in het Noord-Italiaanse
Cortina d'Ampezzo gaan een zonverzeke-
ring instellen. De vereniging van hoteliers
in deze toeristenplaats in de provincie Ve-
neto onderhandelt met verzekerings
maatschappijen over een methode hun
gasten een verregende vakantie te vergoe
den. Volgens de eigenaar van Hotel Sa-
voia kan de regeling volgend zomersei
zoen ingaan. Hij wil dat zijn klanten gra
tis in het hotel kunnen verblijven, gedu
rende het aantal dagen dat zij het jaar
daarvoor in de regen hebben gezeten.
De onderhandelingen gaan momenteel
over de criteria voor compensatie. De ver
zekeringsmaatschappijen zien meer in
een uitkering op basis van het aantal mil
limeters neerslag in 24 uur.
Een veelgehoorde vraag op een vrije dag:
wat doen we vandaag? Voor mensen die
op zoek zijn naar een idee voor een dagje
uit, heeft de ANWB negen gratis brochu
res uitgegeven: 'Op stap in Omdat
driekwart van alle dagtochten in de eigen
provincie worden gemaakt, beschrijft elk
boekje een beperkte regio.
Ze hebben allemaal dezelfde opzet: een
omschrijving van het landschap, gevolgd
door beschrijvingen per streek van be
zienswaardige steden en dorpen. Dan
volgt een opsomming van de toeristische
mogelijkheden, compleet met adressen,
openingstijden en telefoonnummers. In
elke uitgave zit een kaartje van de betref
fende regio. Daarop is ook te zien welke
bewegwijzerde ANWB-auto- en fietsrou
tes er zijn in het gebied.
Deze delen zijn er: Noord-Nederland,
Noord-Holland, de Randstad, Midden-
Nederland, Oost-Nederland, het Polder
en Rivierengebied, de Delta, Noord-Bra
bant en Limburg. Gratis verkrijgbaar
voor ANWB-leden.
Sardinië en Sicilië zijn de bekendste Itali
aanse eilanden. En op Capri en Elba ken
nen velen ook nog wel. Maar dan... En
toch is Italië 41 eilanden rijk. Die komen
allemaal aan bod in de Dominicus-reis-
gids 'Italiaanse Eilanden' (prijs: 34,90
gulden). Dus bijvoorbeeld ook Pantel-
leria, Levanzo, Ustica, Stromboli, Lipari,
Salina, Ponza en Ventotene. Alle aspecten
van die Italiaanse samenlevinkjes komen
aan bod in de gids.
Brussel, maar dan per fiets. Dat biedt
het bedrijf Brussel Velo sinds kort. Ie
dere dag nog deze maand kunnen be
langstellenden achter een gids aanslui
ten voor een fietstocht-met-uitleg door
Brussel. Pro Velo heeft fietstochten met
verschillende thema's in de aanbieding:
'Schatten van de Art Nouveau', 'Het
historische hart van Brussel' en 'Strip
verhalen en cafés'. De fietstochten kos
ten, inclusief fietshuur, 500 Belgische
franken. Daarnaast verhuurt de organi
satie fietsen voor mensen die zonder
gids, maar per fiets de stad willen ver
kennen. Kosten hiervoor 400 franken
voor een hele dag, per uur huren kan
ook. Informatie: 00-32-2-5027355.
I Voor wie in augustus in het Oostenrijk-
t se Burgenland op vakantie is en van
i opera houdt: de opera 'Aïda' wordt in
de steengroeve van St. Margarethen
gezongen door solisten van de Arena di
Verona en de Milanese Scala. De data:
van 7 tot en met 10 en op 14 en 15 augus
tus 1997. Zo'n vierhonderd figuranten uit
het dorp zelf doen mee in de monumenta
le enscenering. Informatie en kaarten be
stellen bij het Passionsspielbüro A-7062
St. Margarethen, telefoon: 00-43-2680-
2100.
Aangeboden: wandelvakantie met hond.
Het idee komt uit de koker van reisorga
nisatie Eigen-Wijze Reizen, die vooral
bekend is door haar individuele fietsva
kanties. Voor het eerst biedt die reisor
ganisatie dit jaar individuele wandelt
rektochten in Europa aan. Op enkele
tochten, in Oostenrijk en Frankrijk, kun
nen wandelaars hun trouwe viervoeters
meenemen. Ook is er de mogelijkheid om
vanuit één hotel, in Zwitserland en Ita
lië, steeds verschillende wandelingen te
maken. Ook in deze hotels zijn honden
welkom. De wandelvakanties zijn ook
zonder viervoeters te boeken. Informa
tie: Eigen-Wijze Reizen, telefoon 053-
4303435.
Veerdiensten én Eurotunnel zijn blij met
het gereedkomen van de Belgische auto
snelweg E40. Die weg is nu aangesloten
op de tolvrije Franse Al 6. Daarmee is de
reistijd vanuit Nederland naar Noord-
Frankrijk gedaald. Vanuit Breda is het nu
bijvoorbeeld nog twee uur rijden naar Ca
lais.
Dit jaar wordt er wereldwijd voor zo'n 1
miljard dollar aan (vlieg)reizen online ge
boekt. Vorig jaar bleven de verdiensten-
via-de-computer van de internationale
reisbranche steken op 276 miljoen dollar.
Dat blijkt uit een uitgebreid onderzoek
over Internet en Reizen van het New-
Yorkse bureau Jupiter Communications.
Wie meer wil weten: http://www.jup.com.
Er zijn cruises en cruises. Een vaartocht
in de Middellandse Zee is bijvoorbeeld
anders dan een cruise in de Oostzee of het
Caribisch gebied. Het summum van een
cruise is de zogenaamde 'wereldcruise'.
Een lange bootreis, van zo'n drie tot vier
maanden, waarin exotische havens in de
halve wereld worden aangedaan. In de
brochure 'Wereldcruises 1997-1998' heeft
reisorganisatie Zeetours Cruises zes lang
durige vaarvakanties samengebracht. De
brochure is te vinden in de reisbureaus.
C
