Zoektocht naar geestelijk onderdak
"Out
Nieuwe bewegingen in de
charismatische wereld
Australiër
DE STEM
GEESTELIJK LEVEN
"^TTT7
97 DE
Michael Boogerd
krijgt opslag
DONDERDAG 24 JULI 1997
Door Ad Pertijs
Colmar - Cees Priem wild
van geen inschattingsfout c
blunder weten. Feit was w<
dat zijn TVM-ploeg gisteren t
laat de achtervolging op ee
kopgroep van dertien rennen
inzette.
Pas nadat Gan na 60 kilometf
temporijden het hoofd moe in e
schoot gelegd had, schoot de Ne
derlandse ploeg de Fransen 1
hulp. De mannen van Priem be
Colmar - In het kielzog v
Telekom fietst Festina t
jens deze Ronde v
Frankrijk van het ene na
het andere feestje. Zo; I
het een sterke equipe fc
taamt, kon gisteren in
etappe van Fribourg na
Colmar een trouwe knec
in het zonnetje gezet wc
den. Neil Stephens gre
vier kilometer voor de
nish de kans op een ritze
in de Tour met beide ha
den gretig aan. Hij brac
zo het derde dagsucces bi
nen voor zijn ploeg.
am K-C.
"Z
Door Ad Pert is
Stephens is een 33-jarige
raan uit Australië, die zijn
baan zelf als 'te lang en
pliceerd' aanduidt om in een pa
zinnen op papier te zetten. De r
de draad in zijn carrière is zi
onvoorwaardelijke trouw aan
kopstukken van de ploeg,
werkte hij bij ONCE vijf ja
voor Zülle, Jalabert en Mauro,
vorens hij afgelopen winter vel
huisde naar het steeds ambitie
zere Festina. „Gewoonlijk we
ik voor de kopman, maar zo af
toe komt er een kans op eigi
succes," lichtte Stephens
grootste triomf uit zijn carriè
toe. „Bij ONCE kreeg ik die m.|
gelijkheden ook, maar in de;
eg loopt het gewoon andei
Binnen ONCE wordt voor (I
start het hele strijdplan stap vo<
stap bepaald. In deze ploeg rijde|
we veel meer op het gevoel. Voo:
af plannen we niets. Zo kun
veel beter inhaken op de ontwil
kelingen in de koers," zei de ma
die bij Festina de toepasselijk I
bijnaam 'oude strijder' meekreej
Van onze verslaggever
Colmar - Jan Raas praat vol
gende week na de Tour met
Michael Boogerd over een
aanpassing van zijn contract.
De Zeeuwse teammanager
van Rabo vindt dat de Ha
genaar een salarisverhoging
verdiend.
Boogerd heeft bij Rabo een
modaal contract, dat nog een
jaar doorloopt. Vorig jaar te
kende hij voor de Tour die
nieuwe overeenkomst. Na de
goede Ronde van Frankrijk
kreeg de Hagenaar nog wel
een bonus, maar inmiddels
zijn de salarissenverschillen
tussen Boogerd en de dikbe
taalde kopmannen (Lutten-
oerger wordt in het peloton
gekscherend 'Mister Miljo
nair' genoemd) gemeten naar
oe prestaties erg groot ge
worden. In de Tour staat hij
Rechts drie plaatsen achter
Bottenberger en ver voor
Breukink en Jonker.
»tk ga Michael dan ook belo
nen voor zijn nationale titel
en de goede Tour waarmee
mJ bezig is," zegt Raas, die
evens wil voorkomen dat
oogerd ondanks zijn door-
opende contract wordt ver-
door buitenlandse ploe-
Gezien zijn vierde plaats
de Dauphiné Libéré, de
jende Plaats in de klimtijdrit
an de Tour en huidige
lende PHats in het alge-
een klassement, vindt Boo-
het niet vreemd dat
h;°L® een ander team
D11 nem aanklopt.
krijgen in je eigen verantwooide-
lijkheid en wat je als mens kunt
realiseren in de wereld.
Nogal geëmotioneerd gaat ze
verder: „Die cursus was voor
mij....tja....zeg maar magie. Hij
gaf me een volkomen andere kijk
op mezelf en daardoor op andere
mensen. Ik kreeg vooral een to
taal ander lijf. Ik snapte er hde-
maal niks van. Toen kreeg ik een
folder van een zesmaandeme-
traite, een zogenaamd human ie-
velopment program. Daar zat
ook bestudering van het Tibet-
aans boeddhisme bij. Dat vondik
niet zo'n leuk onderdeel, maar ik
heb het er toch maar bij gepatt.
Maar in de loop van die zes
maanden merkte ik dat ik steeds
meer geïnteresseerd raakte, juist
in dat Tibetaans boeddhisme."
De oefeningen van Tartang Tu._
ku boeiden haar vooral, omdat ze
concrete technieken aanbieden
voor het leven van alledag. „Het
gaat om handreikingen, mecha
nismen waardoor je het patroon
kunt doorbreken waarin je jezelf
hebt vastgezet. Zo krijg je bij
voorbeeld de smaak te pakken
van hoe het is als je zonder \oor-
oordelen zou kunnen leven."
Strenge broer
Wat moet een mens na deze ont
dekking nou denken van zijn
vroegere levensperiode?
Volgens Charaka zijn de l:cht-
heid en de mogelijkheid var het
inzicht er altijd geweest. Dat ze
niet doorkomen, is volgens laar
een gevolg van vooroordelen „Je
hoeft nooit naar een andere si
tuatie te gaan om die lichtheid te
beleven, maar ik zag het op dat
moment absoluut niet. Ik gal als
het ware de schuld aan al die re
gels en aan dat schuldgevoel ik
had niet in de gaten dat ik dat
net zo goed naast me neer rad
kunnen leggen."
Haar broer, de missionaris, hieft
Zen na enige tijd weer vaarwel
moeten zeggen.
Hij meende er aanvullende in^ji-
ratie te kunnen vinden, maar in
overleg met zijn overste kwam
hij tot de slotsom dat hij daarmee
moest stoppen.
„Hij is gestopt omdat in de
katholieke kerk gehoorzaamieid
een heel hoge deugd is," zegt
Charaka. „Hij stelt zich nu heel
streng op, zeer veroordelend,|lk
ben in zijn ogen een zondair,
omdat ik twee keer gescheiden
ben en omdat ik de kerk heb vér-
laten. Hij bidt heel veel voor mij.
Hij draagt mij een warm harttoe,
maar hij is uiterst bezorgd ei hij
hoopt dat hij mijn ziel kan red
den en zo."
En wat kunt u voor uw hoer
doen?
„Hahaha. Eigenlijk is het een
beetje hetzelfde. Dat is het pap
pige. Hij legt het laatste stukver
antwoordelijkheid voor zijn ioen
en laten bij de overste, bj de
paus of bij de woorden van
Christus. En ik heb het gevoel
dat die verantwoordelijkheid
veel meer bij mij zit."
Er loopt een lijn van hun
vroegste jeugd na'ar de
lichtheid en de hennis
die zij in hun nieuwe re
ligie zeggen ta hebben
gevonden. Voor Charaka
Jurgens (65) waren haar
vroegste kinderjaren in
een oerkatholiek Nij
meegs gezin een tijd van
vrolijke probleemloze
devotie. Joleen Vries (53)
bewaart dankbare herin
neringen aan de prachti
ge verhalen die de lera
ren in de zondagschool
vertelden.
Beiden liepen stuk op
een instituut dat zijn
waarden verborg achter
een woud van wetten.
Min of meer bewust gin
gen ze op zoek, nieuws
gierig gadegeslagen door
hun kinderen. En ergens
bidt een missionaris
voor zijn afgedwaalde
zus.
Door Ivo Postma
Hoe ik van de kerk ben losge
raakt en tot het boeddhisme ben
gekomen? Joleen Vries neemt de
kleermakerszit aan op de zitting
van een stoel met rolpootjes en
zoekt naar een begin voor het re
laas van haar zoektocht naar de
zin van haar menszijn.
In het Amsterdamse grachten
pand waar we ons bevinden, is
een centrum van het Tibetaans
boeddhisme in Nederland geves
tigd, een Nyingma Centrum. De
naam Nyingma staat voor -de eer
ste doorgave van Boeddha's leer
in Tibet. Nyingma is een 'van de
naar schatting tweed.uizend al
ternatieve levensbeschouwelijke
organisaties die o'ns land telt.
Volgens een recent rapport van
het Sociaal Cultureel Planbu
reau is zestien, procent van de
Nederlanders op zoek in deze
'markt van "levensbeschouwing,
welzijn en geluk'.
Joleen Vri'es en Charaka Jurgens
zijn al niet meer in te delen bij
deze versplinterde menigte van
zoekenden. Het ziet ernaar uit
dat hun geest na veel omzwer
vingen onderdak heeft gevonden.
Beiden verklaren dat zij in het
Tibetaanse boeddhisme de weg
hebben gevonden om zichzelf te
kennen, evenals een praktische
handleiding om een goed mens te
zijn voor anderen.
„Ik realiseer me nu dat ik eigen
lijk niet eens bewast op zoek
tocht ben geweest," begint Jo
leen Vries. „Ik ben opgegroeid in
een niet-praktizerend christelijk
milieu in Den Haag. In het begin
gingen mijn ouders wel naar de
kerk. Ik weet niet waarom, maar
z.e zijn daarmee opgehouden.
Toen ben ik op een gegeven mo-
Door Jan Bouwmans
Volgens het jongste rapport van het So
ciaal en Cultureel Planbureau (SCP)
over de religieuze en levensbeschouwe
lijke stand van zaken in Nederland gaat
het bij de florerende evangelische bewe
ging niet om een religieuze opleving van
het christendom, maar om mensen uit
de gevestigde kerken die zich opnieuw
groeperen.
Wie over achtergrond en inhoud daarvan
wel eens wat meer zou willen weten, kan
heel goed terecht bij het boek 'Aangetrok
ken Tot Het Wonderlijke; Nieuwe ontwikke
lingen in charismatische kring' van Bram
Krol.
Krol, woonachtig te Gorichem, studeerde
theologie aan de gereformeerde Vrije Uni
versiteit van Amsterdam, werkte daarna als
jeugdevangelist bij Youth for Christ, was
toen predikant in de gereformeerde kerk en
werkt sinds 1978 bij de protestantse inter
kerkelijke evangelisatiebeweging Agapè. Hij
behoort zelf dus tot die florerende evangeli
sche beweging, maar staat er niet onkritisch
tegenover.
De evangelische beweging is zeker niet voor
iedereen gemakkelijk te plaatsen. Ze is ont
staan aan het begin van deze eeuw met de
opkomst van de pinksterbeweging die ge
stalte kreeg in de pinksterkerken. De pink
sterbeweging ging niet zozeer uit van de ge
loofsdogma's (al worden die niet afgewezen),
als wel van de onmiddellijke werking van de
Heilige Geest bij gelovigen zoals beschreven
wordt in het evangelie bij de neerdaling van
de Geest na Jezus' hemelvaart. De pinkster
kerken vormen intussen de grootste protes
tantse groepering in de wereld.
Die pinksterbeweging is in de loop van deze
eeuw echter uitgedijd. Daar is als tweede
golf de charismatische vernieuwingsbewe
ging bijgekomen, die zich overigens zowel in
protestantse als in rooms-katholieke kring
manifesteert. Ook hier is er in de geloofsbe
leving grote aandacht voor de werking van
de Heilige Geest en zijn gaven van profetie
en gebedsgenezing. Maar ook het uitdragen
van het het geloof en het willen bekeren van
mensen (evangelisatie) horen er helemaal
bij. In de evangelische beweging komt bij dit
alles nog het element dat men God en geloof
eerst en vooral emotioneel wil beleven en er
varen in plaats van er een rationele aangele
genheid van te maken. Het evangelie is niet
allereerst een boodschap voor het verstand,
maar voor het hart. Het gevoelsmatige voert
de boventoon, wat in de protestantse tradi
tie van het woord nogal tegendraads is. In
dogmatisch opzicht is de evangelische bewe
ging voornamelijk conservatief: de bijbel
wordt nogal letterlijk opgevat. De in Neder
land bekendste exponent van de evangeli
sche beweging is de Evangelische Om-
roep(EO).
De ontwikkelingen staan echter niet stil. De
laatste jaren zijn er nieuwe dingen gaande,
die wederom in de Verenigde Staten hun
oorsprong hebben en ook weer naar Europa
komen overwaaien. Bram Krol spreekt van
een nieuwe geestelijke stroming in opkomst.
Zij groeit en bloeit terzijde van de gevestig
de kerken en onttrekt zich grotendeels aan
theologische discussie. Ze richt zich tot een
groot publiek met een sterk emancipatori
sche behoefte. Ze is, aldus Krol, bijna overal
ter wereld sterk in opkomst, met als koplo
pers de Verenigde Staten, Argentinië en
Brazilië. Alleen al in West-Afrika (Nigeria,
Congo) telt de nieuwe stroming acht miljoen
aanhangers.
Volgens Krol kun je deze nieuwe, overigens
niet homogene stroming typeren als de lin
kerflank van de charismatische- en pink
sterbeweging. Het is een hyper-subjecti
vistische protestbeweging met een neiging
tot sectarisme. Behalve door hyper-subjecti-
visme wordt deze nieuwe stroming geken
merkt door een elitaire houding, parasitisme
(werving onder ontevredenen in andere
christelijke groeperingen), emotionalisme
(benadrukken van gevoelservaringen en ge
voelsuitingen) en een autoritaire structuur
(oncorrigeerbare leiders die geacht worden
direct door God geleid te worden).
Als protestbeweging ageren de loten aan de
stam van deze nieuwe stroming tegen de ver
starring en de krachteloosheid in de geves
tigde kerken. Ze zijn zeer missionair en doen
een appèl op mensen die het gevoel hebben
niet in tel te zijn. Ze hebben een grote ver
nieuwingsdrang, produceren talrijke nieuwe
liturgische vormen en liederen. En ze leggen
door hun grote nadruk op emotie en ex-
presssie de vinger op een zwakke plek van de
traditionele westerse kerken die intellectua
listisch zijn ingesteld.
Krol bespreekt in zijn boek een vijftal za
ken. Een ervan is de zogeheten 'Toronto-
blessing', een in Canada op gang gekomen
opwekkingsbeweging, op welker samen
komsten mensen spontaan tot buitensporige
emotionele ontladingen komen zoals onbe
daarlijke lachbuien, schreeuwen, gillen,
grommen, hinneken, op en neer springen en
op de grond rondkronkelen. En dat soms
uren lang. Mensen laten zich niet alleen vol
ledig gaan, ze worden er ook toe aangezet
door voorgangers. 'Want zolang je je ver
stand nog gebruikt, kan de Geest niet ten
volle werken', is het uitgangspunt. Krol
heeft er zijn bedenkingen bij.
Krol wijdt ook een hoofdstuk aan gebedsge
nezing. Hij geeft aan dat er zich nogal wat
charlatans onder de gebedsgenezers bevin-
..Grote nadruk op emotie en expressie..
den. Hij zet ook de bezwaren en tegenwer
pingen tegen gebedsgenezing op een rijtje.
Maar dat alles wast volgens hem niet weg,
dat er wonderlijke genezingen door gebed
plaats hebben. Hij laat getuigen aan het
woord en verhaalt ook van eigen ervaringen.
Alles hijeen genomen geeft het hoek 'Aange
trokken Tot Het Wonderlijke' een aardige en
tegelijk kritisch-sympathieke inkijk in een
segment van het christendom, dat steeds
meer aandacht trekt en vooral de protes
tantse wereld opschudt. Maar ook de katho
lieke wereld laat het niet totaal onberoerd.
De auteur meldt bijvoorbeeld de aanwezig
heid van twee priesters van het Bossche bis
dom op een profetische samenkomst in Bel
gië van de door een Zuidafrikaanse evange
list gestichte International Prophetic Minis-
FOTO AN'
tries. Allerlei zaken die erin beschreven
worden, doen sterk denken aan zowel de
healingsessies van Jomanda als aan New
Age-gedachtengoed. Dit laatste is in grote
mate het geval met de Rhèma-beweging, d.e
er bizarre opvattingen op nahoudt.
Bram Krol: 'Aangetrokken Tot Het Wonderlijke;
Nieuwe ontwikkelingen in charismatische kring'.
Uitgeverij Gideon, Hoornaar, 22,50.
Joleen Vries (l) en Charaka Jurgens
ment ook niet meer gegaan. Ze
hadden geen poot om op te staan.
Zelf in bed blijven liggen en mij
eruit sturen. Dat kan natuurlijk
niet. Ze hebben mij in ieder geval
wel met de kerk in aanraking ge
bracht. Door de scholen waar ze
me heen stuurden en de vrien
dinnetjes die ik daar leerde ken
nen, heb ik met godsdienstige
kringen kennis gemaakt. Ik
merkte dat er een bepaalde so
ciale verbondenheid was tussen
die mensen. Sommige ouders
vonden mij een heiden, omdat ik
op zondag niet regelmatig naar
de kerk ging.
Zondagsschool
„Wat ik vervelend vond was het
schuldgevoel dat je eraan over
hield. Dat kwam vooral ook door
de sfeer die werd opgeroepen op
school, een gereformeerde
school. Dat vond ik heel moeilijk
om mee om te gaan. Je zag alleen
maar de geboden en verboden en
die enorme oordelen. De waar
den waaruit ze voortkwamen,
zag ik niet."
„Het mooiste vond ik de verhalen
die werden verteld op de zon
dagsschool van de Maranatakerk
waar ik naar toe ging. De mensen
die die verhalen vertelden, waren
zo enthousiast en ik was onder de
indruk van die bijbelse figuren
die dat hele volk mee de woestijn
in sleepten. Abraham die zoveel
vertrouwen had, dat hij bereid
was zijn enige zoon te offeren."
Op de middelbare school werd de
wetenschap haar bron voor ken
nis.
„Ik was dol op natuurkunde,
scheikunde en wiskunde. Kennis
verwerven over hoe de wereld in
elkaar zit. Dat vond ik fantas
tisch. Ik had niets anders. Ik was
toen niet geïnteresseerd in wat je
als mens kunt realiseren."
Ze wilde dus natuurkunde gaan
studeren. Haar vader vond het
prachtig en toch deed ze het niet.
Ze liet zich beïnvloeden door de
algehele sfeer in de samenleving
die inhield, dat natuurkunde
geen vak was voor meisjes. In
plaats daarvan ging ze trouwen
en kreeg ze kindertjes.
„Ik heb echt een hele toekomst
afgewerkt. Een keurige doorzon
woning. 's Zomers badminton en
zeilen, 's Winters skiën. Het was
allemaal heel leuk en prettig en
er kon ontzettend veel, materieel
gesproken. Maar er was niks
hèIn gesprekken met andere
vrouwen zocht ik wel naar de zin
van het leven, maar mijn man
was daar niet zo mee bezig. Die
was, denk ik, wat meer tevreden.
Een echte vriendschappelijke re
latie, dat je elkaar als geestver
wanten aanvoelt, daar is het niet
toe gekomen. Misschien had onze
scheiding daar wel mee te ma
ken."
Absurde oefeningen
Joleen Vries was bijna dertig
toen ze alsnog ging studeren,
maar geen natuurkunde. Het
werd psychologie. Ze wilde we
ten hoe wij kennen, waar onze
kennis vandaan komt. Na haar
afstuderen kwam ze terecht in
onderzoek naar de wijze van psy
chologisch onderzoek. Maar
voordat dat goed en wel op gang
gekomen was, kreeg ze een boek
in handen van een Tibetaanse
boeddhistische denker, Tarhang
Tulku.
Het boek 'Ruimte, tijd, kennis'
zou de richting van haar verdere
leven tot nu toe bepalen.
„Ik heb dat boek gelezen voorzo
ver ik dat kon, want het was best
moeilijk. De oefeningen die erin
stonden, waren absurd, vond ik
zelf, maar ik had het gevoel: in
die oefeningen zit het. Ik moet
met die oefeningen aan het werk
gaan. Het zijn oefeningen in me
ditatie. Ze helpen je te ontdek
ken wat zich in je geest afspeelt.
Je ontdekt bijvoorbeeld bij jezelf
dat je gewend bent op een be
paalde manier te reageren. Door
dat je in de gaten krijgt hoe je
geest zich gedraagt, gaat hij niet
FOTO DO VISSER
meer zo op de loop. Dat is ontzet
tend bevrijdend."
Joleen Vries was daarmee nog
geen boeddhist. De keuze voor de
Tibetaanse richting van deze we
reldgodsdienst vond plaats tij
dens een cursus van tien maan
den in het Nyingma Centrum van
Tarhang Tulku in Berkeley, Cali-
fornië.
„Er werden daar ook cursusssen
gegeven over de geschiedenis van
het boeddhisme. Ik ben die cur
sus gaan volgen. Er was iemand
die verhalen vertelde over de
bodhisatva's, de oude leraren
van het boeddhisme, en ik was
daar zo enthousiast over. Ik voel
de weer helemaal de sfeer van die
oude zondagschool terugkeren.
Ik dacht: hier zijn mensen ge
weest die heel erg ontwikkeld
waren en die zich ontzettend
hebben ingezet voor anderen."
Schuldgevoelens
Charaka Jurgens beschrijft het
gezin waar zij uit voortkomt als
een klassiek rooms gezin. Het ge
loof was de ondergrond van dit
Nijmeegse gezin, dat negen kin
deren telde.
„Mijn ouders waren uitgespro
ken devoot. We gingen op een
heel vanzelfsprekende manier
met devotie om. Dat gaf een
enorme lichtheid aan mijn vroeg
ste jeugd. Het gaf duidelijkheid
en een heleboel vreugde. Devotie
was leuk. Naar de kerk moeten
was het minst leuke. Je moest al
tijd de preek kunnen vertellen bij
het eten anders kreeg je geen
toetje op zondag. Maar aange
zien ik daar niet zo een probleem
mee had en erg op toetjes gesteld
was, lette ik gewoon tien minu
ten of een kwartier op."
De rijke roomse jeugd liep ten
einde, toen de voorbereiding op
de eerste heilige communie
kwam en Charaka voor het eerst
met schuldgevoelens werd ge
confronteerd en te horen kreeg
dat kinderen vaak stout en zon
dig zijn.
„Ik had nogal een scrupuleuze
aard. Ik voelde heel sterk dat het
overtreden van regels zondig
was. Dus dat heeft weer een an
dere kleur gegeven aan mijn le
ven."
Charaka zegt dat ze iemand is,
die in situaties terechtkomt
voordat ze goed en wel beseft
wat er gebeurt. Zo begon ze na de
middelbare school aan de studie
medicijnen in Leiden, voordat ze
bedacht had of ze dat wel moest
doen. Door een film of een boek,
dat weet ze niet meer, kreeg ze de
inspiratie om onderwijzeres te
worden. Ze ging werken op het
Instituut voor Doven in
Michielsgestel en daar is ze ach
tentwintig jaar werkzaam ge
weest.
„Dat werk is een rode draad door
mijn leven geweest. Het is een
soort werk dat veel creativiteit
vraagt en het is heel dankbaar
werk. Ik had een heel leuke groep
collega's. Het is heel lang een
bron van inspiratie voor me ge
weest.".
Een ander lijf
Tijdens haar loopbaan in het on
derwijs begon ze steeds meer te
voelen dat de kerk haar niets
meer zei. Haar man had al eerder
afgehaakt. Soms ging ze nog wel
naar de kerk, omdat ze vond dat
ze haar zoon het goede voorbeeld
moest geven, maar ze geloofde er
niet meer in. Toen kwam ze in
contact met het Zen-boeddhis-
me, net zoals haar oudste broer
die missionaris in de Filippijnen
was. Ze werd sanyasin en deed
mee aan deconditioneringspro-
gramma's en andere bewustwor
dingscursussen.
Via Zen kwam Charaka Jurgens
terecht bij Nyingma. Ze bezocht
een cursus over de visie van Tart-
hang Tulku op ruimte, tijd en
kennis. Zen bestaat meer uit het
zittend observeren van je eigen
geest. Het Tibetaanse boeddhis
me is concreter en actiever. Het
biedt methoden om inzichten te
